Satraplık Sistemi Nedir

Satrap nedir?

1. Satrap: Pers dilinde kelime anlamı “ülkeyi koruyan, krallığın koruyucusu” dur.

Pers imparatorluğunda belli bir bölgenin yönetiminden sorumlu yönetici-vali.

İlk satraplık Kyros tarafından, M.Ö. VI. yüzyılın ortalarında kurulmuş, yüzyılın sonlarına doğru da I. Dareios tarafından yeni bir satraplık düzeni getirilmiştir.

Satraplar, hükümdarlar tarafından, süresiz olarak, Pers soyluları ile kraliyet ailesi üyelerinden atanırdı.

İç güvenlikten sorumlu olduğu gibi, hem en üst yargı makamını oluşturur hem de vergileri toplardı.

Satraplar esas olarak büyük Pers kralına bağlı olmakla birlikte, hüküm sürdükleri topraklarda adeta kraldılar, bu nedenle de kendi portrelerinin yer aldığı sikkeler bastırmışlardır.

Satraplar, I. Dareios döneminde, imparatorluk müfettişleri tarafından her yıl denetlenirlerdi.

2. Satrap: Pers yönetim bölgesinin başındaki kişi, eyalet valisi.

3. Satrap: Pers İmparatorluğu'nda eyalet valisi.

Sözcük Pers dilinde 'Kralın Koruyucusu' anlamına gelir. İlk satraplıkları MÖ 6. yüzyılın ortalarında Kyros kurmuş, yüzyılın sonlarına doğru da I. Dareios yeni bir düzene sokmuş ve yıllık vergiyi ödeyen 20 satraplık oluşturmuştur.

Hükümdarın süresiz olarak bu göreve atadığı satraplar, kraliyet ailesi üyesi ya da Pers soyluları arasından seçilirdi. Satrap eyalet yönetiminin başı sıfatıyla vergileri toplar ve en yüksek yargı makamını oluştururdu. İç güvenlikten sorumluydu; kendi ordusunu yetiştirmek ve beslemek zorundaydı. Güçlerini kullanmalarına olanak vermemek için Dareios satrapları denetleyen bir sistem oluşturmuştu. Her satraplıktaki üst düzey yetkililer ve yerel birliklerin komutanları doğrudan hükümdara karşı sorumluydular ve her yıl imparatorluk müfettişleri tarafından denetlenirlerdi. Bunlara 'kralın gözü' ya da 'kralın kulağı' adı verilirdi.

Pers imparatorluğu batıya doğru yayılarak egemenliği altına aldığı yeni topraklarda Yauna (İon), Sparde (Sardes), Daskyleion (Karacabey), Kilikya, Doğu Karadeniz, Paktyke-Armenia, Suriye, Mısır ve Babil-Asur gibi satraplıklar kurmuştu. Ayrıca doğuda da Hindistan'a kadar uzanan birçok satraplık vardı. Bütün bu satraplıklarm sınırları zaman zaman değişirdi. MÖ 5. yüzyılın ortalarında merkezi gücün zayıflamasıyla satraplar çoğu yerde fiilen bağımsız kaldılar. Pers imparatorluğuna son veren Büyük İskender ele geçirdiği topraklarda satraplık sistemini değiştirmedi. Bazı pers satrapları yerinde bırakılırken, bazı yerlere de yeni satraplar atandı. Onun ardından Seleukoslar da aynı sistemi uygulamayı sürdürdüler.

5. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (11 – 14 Temmuz / Bandırma) (UBAK) 5th International Scientific Research Congress (11 – 14 July / Bandırma) (UBAK) Bildiri Tam Metin Kitabı Proceeding Book 2 Sosyal Bilimler Editörler / Editors Doç. Dr. İlkay NOYAN YALMAN Dr. Öğr. Üyesi Sibel AKOVA Ankara Yayın Koordinatörü/ Broadcaste Coordinator• Esra TÜRE Yayın Yönetmeni / General Publishing Director • Dr. Öğr. Üyesi Sibel AKOVA Editörs / Edited by • Doç. Dr. İlkay NOYAN YALMAN Dr. Öğr. Üyesi Sibel AKOVA Kapak Tasarım / Cover Design Hakan ONAT İç Tasarım / Interior Hakan ONAT Birinci Basım / First Edition• © Eylül // September Ankara ISBN: ASOS YAYINEVİ 1st Edition / funduszeue.infoı: August/Ağustos Address / Adres: Çaydaçıra Mah. Hacı Ömer Bilginoğlu Cad. No: 67/ MERKEZ/ELAZIĞ Mail: [email protected] Web: funduszeue.info İnstagram: funduszeue.info Facebook: funduszeue.info Twitter: funduszeue.info KURULLAR ONUR KURULU BAŞKANI Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Süleyman ÖZDEMİR DÜZENLEME KURULU Dr. Öğr. Üyesi Neslihan ARSLAN Doç. Dr. Abdurrahman BENLİ, Doç. Dr. Dimitar ATANNASOV Doç. Dr. İsmail ŞAHİN Prof. Dr. Amira Turbic HADZAGİC Doç. Dr. Emel İSLAMOĞLU Dr. Öğr. Üyesi Esra KİRİK Prof. Dr. Bünyamin KOCAOĞLU Prof. Dr. Osman KÖSE Prof. Dr. Redzep SKRİJEL Dr. Öğr. Üyesi Yasemin ULUTÜRK BİLİM KURULU Doç. Dr. Krasikova L. ALEKSANDROVNA Prof. Dr. Türkan Bayer ALTIN Prof. Dr. Numan ARUÇ Prof. Dr. Lütviyye ASGERZADE Prof. Dr. Yasemin AVCI Doç. Dr. Hatice AYDIN Doç. Dr. Gaybullah BABAYAROV Prof. Dr. Sabina BAKŠİĆ Prof. Dr. Handan Asude BAŞAL Prof. Dr. Viktor BUTANAEV Prof. Dr. Baurjan BAYTANAYEV Prof. Dr. Leyla BİTİŞ Prof. Dr. Leyla BLİLİ Doç. Dr. Ebru BOZPOLAT Prof. Dr. Mehmet CANBULAT Doç. Dr. Ebru CEYLAN Prof. Dr. Alishina Khanisa CHAVDATOVNA Doç. Dr. Nihada DELİBEGOVİĆ İŽANİĆ Prof. Dr. İgor DESPOT Prof. Dr. Mesut DOĞAN Dr. Öğr. Üyesi Füsun Ç. DÖŞKAYA Prof. Dr. Juliboy ELTAZAROV Prof. Dr. Mehmet Emin ERÇAKAR Prof. Dr. Hüseyin ESECELİ Prof. Dr. Peter GOLDEN Doç. Dr. Feyzan Vural GÖKHAN Prof. Dr. Zafer GÖLEN Doç. Dr. Elmira HABİBULİNA Doç. Dr. Ramil HAYRURDİNOV Prof. Dr. Yuriy HUDYAKOV Prof. Dr. Maria IVANICS Doç. Dr. Esma İGÜS Prof. Dr. Aleksandr KADİJEVİC Doç. Dr. Beyhan KANTER Prof. Dr. Behset KARACA Dr. Öğr. Üyesi Fethi KAYALAR Prof. Dr. Mohammad T. E. KHOEİ Doç. Dr. Şengül KOCAMAN Doç. Dr. Emina BERBIĆ KOLAR Prof. Dr. Dariusz KOŁODZIEJCZYK Prof. Dr. Nimet Haşıl KORKMAZ Prof. Dr. Şilova N. LEONİDOVNA Prof. Dr. Sevinç Sakarya MADEN Prof. Dr. Duken MASİMKHANOLİ Prof. Dr. Zekai METE Doç. Dr. Leyla MURATHAN Prof. Dr. Kujtim NURO Prof. Dr. Erol ÖZTÜRK Prof. Dr. Serap PALAZ Prof. Dr. Pavel funduszeue.info Prof. Dr. Elisabetta RAGAGNİN Prof. Dr. İbrahim SADAVİ 4 Prof. Dr. Döölötbek SAPARALİEV Prof. Dr. Yulai SCHAMİLOGLU Prof. Dr. Redžep ŠKRIJELJ funduszeue.info PınarSOMAKÇI, Prof. Dr. Vladimir SUCHY Doç.Dr. Nikolay N. TELİTSİN Doç. Dr. Nadya TIDIKOVA Doç. Dr. Türkmen TÖRELİ Prof. Dr. Vasily UŞNİTSKİY Doç. Dr. Pınar ÜLGEN, Prof. Dr. Mehmet Ali ÜNAL Doç. Dr. Aleksandr VASİLYEV Prof. Dr. Viladan VİRİYEVİC Doç. Dr. Sinem YILDIRIMALP Doç. Dr. Nadia YASEEN Prof. Dr. Ferit YUSUPOV SEKRETERYA Esra TÜRE Nermin ATİLA 5 FARKLI ÜLKELERDEN KATILIMCILAR Doç. Dr. Hasan YILMAZ. Mans Üniversitesi, Kırgızistan Mustafa Selçuk - Aristotle University , Yunanistan Esmer HÜSEYNOVA, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Azerbaycan Faruk GÜN, Kirgizistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Kırgızistan Dr. Levent Doyuran - Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi / Kırgızistan Okutm. Recep YÜRÜMEZ, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Kırgızistan Dr. Çiğdem Karagülmez Sağlam, Girne Amerikan Üniversitesi / KKTC Doç. Dr. Zekiya MAHMUTOVA - Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi, Rusya Doç. Dr. Gulnara ACIMAMBETOVA - Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi, Rusya Prof. dr. sc. Amira Turbić Hadžagić, Filozofski fakulet Univerziteta u Tuzli – Bosnia -Herzegova Meliha Malikić, Filozofski fakulet Univerziteta u Tuz – Bosnia - Herzegova Dr. Aktolkin ABUBAKIROVA, Ahmet Yesevi Üniversitesi, Kazakistan Dr. Hatice Çelebi - Massachusetts Amherst Üniversitesi - ABD Doç. Dr. Zakira ALİYEVA , Azerbaycan Bilimler Akademisi, Azerbaycan Aynure Mustafayeva, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Azerbaycan Nurlanə MƏMMƏDOVA, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Azerbaycan 6 İçindekiler Önsöz 11 A – İktisat, İşletme ve İdari Yapı 13 İlkay Noyan YALMAN - Çağatay KARAKÖY - Türkiye’ de Dış Borç, Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme 15 Verda Canbey ÖZGÜLER - Türkiye’de Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Lisansüstü Tezlerinin “Sosyal Politika” Bağla- mında Değerlendirilmesi 29 Duygu CELAYİR- Selim Yüksel PAZARÇEVİREN- İşletmelerde Kapasite ve Verimlilik Sapmalarına İlişkin Bir Model Önerisi 47 Ertan TOY - Ambalaj Tasarımında Artırılmış Gerçeklik Kullanımı 59 Ferhat KOÇOĞLU - Sosyalist Piyasa Ekonomisine Geçiş Süre- cinde Siyasal Reformlar: Çin Halk Cumhuriyeti Örneği 71 İlkay Noyan YALMAN - Yalçın YALMAN- Türkiye’de Kobi- lerin Finansman Sorunlarında Bankaların Yeri ve Önemi 83 Neslihan ARSLAN – Neşe ÇAKI - Uluslararası Göçün Bireyin Sağlığı Üzerindeki Etkisi ve Türkiye’de Sunulan Sağlık Hizmetle- rine İlişkin Bir İnceleme Fikriye Yasemin ÖZATİK / Orhan ÖZATİK - Kronik Proton Pompası İnhibitörü Kullanımı Tehlikeli Mi? Is Chronic Proton Pump Inhibitor Use Dangerous? Filiz ERYILMAZ - Yapısal ve Kurumsal Düzenlemeler: Türkiye Örneği Filiz ERYILMAZ - Davranışçı Finans Perspektifinden Bir Bakış: Emeklilik Fonları Göknur SÖZÜNERI - Rakamların Anatomik Yapısı İncelenmesi Gülser AKTAN- Bahriye Eda YAĞMUR - Altın Oran Bağıntısı- nın Leonardo Da Vinci'nin Eserleri Üzerinden İncelenmesi Halil KARLI - Hatice AYDIN - Bütüncül Kanal Müşterilerinin Satın Alma Niyetini Etkileyen Faktörlerin Utaut2 Değişkenleri Kapsamında İncelenmesi Hamit AKÇAY - Dijital Esneklik Esnek Çalışma Biçiminde Yeni Boyut: Dijital Medya Uzmanlığı Mehmet Erdemir GÜNDOĞMUŞ- Hatice BAŞKAYA- Serkan ÖZDEMİR - Hedonik Fiyat Modeli Üzerine Yapılan Bir Literatür Taraması Levent DOYURAN - Televizyondaki Şiddet İçerikleriyle İnşa Edilen Toplumsal Duyarsızlık M.Büşra ENGİN ÖZTÜRK - Gümrük Birliği’ nin Türkiye-AB Tekstil ve Konfeksiyon Dış Ticaretine Etkisi Üzerine Bir Değerlen- dirme Mehmet ELA - Türkiye’de Ar-Ge Faaliyetlerine Sağlanan Vergi- sel Teşviklerin İnovasyona Etkisi Meral BALCI - Yeşim KARADENİZ - Hasan Basri Pehlivan Totaliter Bir Rejim Örneği: Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti Gültekin BASMACI- Necla TEKTAŞ- Mehmet TEKTAŞ - Ka- riyer Geleceği Beklentisi ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Analizi Nilgün ONURSAL - Geçmişten Günümüze Veriler Işığında Bat- man İli Katı Atık Yönetimi Nilüfer ÇEKEN- Elveda KUYUCAK - Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Mezunlarının İletişim Becerileri Nurullah DENİZER - İletişim Çağındaki İletişimsizlik Proble- mine İlâhî Bir Çözüm: Kur'ân'da İletişim İlkeleri ve Konuşma Adabı Olcay ÇOLAK- Nurcihan AKŞEHİRLİ - Türk Bankacılık Sek- törünün Genel Görünümü: Dönemi İçin Bir İnceleme Olcay ÇOLAK- Nurcihan AKŞEHİRLİ - Küresel Finans Krizi Sonrasında Türk Bankacılık Sektörünün Yapısal Analizi Omca ALTIN - AB Tam Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Çevre Po- litikasındaki Gelişimi Sedat BALKIR - Özgün Baskı Olarak Serigrafinin Güncel Sanat- taki Yeri Serdar KURT - Yağmur AKARSU - Nur Dilbaz ALACAHAN - Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin İşgücü Verimliliği Üzerine Etkisi Ümit GÜVEYİ - Anayasa Değişikliğinin Türk Normlar Hi- yerarşisine Yansımaları Vildan BURKAZ - Aristoteles’te Sanatın İşlevi 8 Yelda ÜLKER - Mevlüt DÖNMEZ - Nurhan TOSUN - Hedo- nizm Bağlamında Teknolojik Ürünlerin Yarattığı Duygusal Tatmin Zekiye Nazlı KANSU - Doğu Akdeniz Hidorkarbon Keşiflerinin Bölgesel ve Küresel Açıdan Ekonomi-Politiği B – Tarih, Kültür ve Sosyal Hayat Halil İMAMOĞLUGİL - Mantığın Diğer Bilimlerle İlişkisi Ahmet GÖKDEMİR - İbnü’l-Cevzî’ye Göre Vakf Esnasında Dik- kat Edilmesi Gereken Hususlar Halil İMAMOĞLUGİL - Mantığın Sosyoloji ve Psikoloji İle İliş- kisi Hasan YILMAZ- Ayça BÜYÜKCEBECİ - Öz Anlayışın Kişiler Arası Çatışma Çözme Yaklaşımları Üzerindeki Etkisi Betül BUZBAY - Basic Problems of English Language Teaching (Elt) at Vocational School of Health Services Ayça BÜYÜKCEBECİ - Hasan ILMAZ - Öz Anlayışın Karar Verme Stilleri Üzerindeki Etkisi Fadime ÜNLÜ - Hititçe Çivi Yazılı Belgelere Göre Tanrı Hayvanı Olarak Ur.Gı7 “Köpek” Ali KABLAN- Selçuk ALTUN - Belediyelerde Konkordato Mü- essesesi, Türkiye Değerlendirmesi ve Bir Öneri Serhat ZAMAN- İbrahim EŞİM - Türkiye’nin İç Göç Hareket- lerinde Bursa’nın Yeri () Ünal KALAYCI- Onomastik Açıdan Lübnan’daki Girit Muhacir- lerinin Soyadları Gökçe SÜZGÜN Erken Cumhuriyet Döneminde Toplumsal Alan- daki Devrimler ve Atatürk’ün Bursa Gezileri Hüseyin MERTOL - Pınar ÖZEL - Ladik‘te (Samsun) Unutul- maya Yüz Tutmuş Bir Gelenek‘‘Baklava Manisi’’ Murat BOLELLİ - Liderlik Tarzlarının Sosyal Güç Kaynakları Kullanımına Etkisinin İncelenmesi: Örnek Bir Araştırma Muhammet Mücahit KÜÇÜKYILMAZ - Sinema ve Televiz- yonda Tarih: Nesnel Gerçekliğin Tahrifi ve Zihinsel Denetim Özgür VELİOĞLU - Metin Tolga Karaçelik’in Kelebekler Fil- minde Güçlü Kadın İmgesi Bağlamında Kadının Temsili Özlem ÇAĞLAN BİLSEL - Türk Dizilerinin Sosyal Medya Kul- lanımına Yönelik Bir İnceleme: Çukur Örneği 9 Salih Zeki İMAMOĞLU- Hüseyin İNCE- Hülya TÜRKCAN- Ali İhsan ÖZEK - Sosyal Medya Kullanımının Bilgi Paylaşımı ve Yeniliğe Direnç Üzerindeki Etkisi Serhan Kamil KOCAMAN - Siyasette Etik ve Siyasetin Finans- manı Servet AVŞAR- Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nde Casusluğu Önlenmede Ordu İstihbarat Subaylarının Görevleri Habibe KAZANCIOĞLU - Bulgaristan’ın Bağımsızlığı Sonrası Sebîlü’r-Reşâd Dergisinde Filibe Müslümanlarının Durumu Sinem ŞAHNAGİL - Katılımcı ve Demokratik Yerel Yönetim An- layışının Bir Yansıması Olarak Mahalle Meclisleri Uğur SERÇE - Mümtaz Turhan ve Toprak Reformu Tartışmaları Cansu IŞIK - Kimliğin İnşasında Göç Deneyimleri: İzmir’de Ya- şayan Alevi Kadınları Cemalettin ŞEN - Bilim Dünyasına Katkı Bağlamında Mekân Hu- kuku ve Mekân Fıkhı Deniz Serhad SEZER - Pers Mülki İdare Yapısının Temel Taşı: Satraplık Sistemi Dilek CANYURT - Arap Milliyetçilerinin Gerçekleşmeyen Rü- yası: Büyük Suriye Dilek CANYURT - Suriyeli Muhalifler ve Radikalizm: Özgürlük Mücadelesinden Terörle Mücadeleye Değişen Dünya Gündemi Eda Kiraz - İran’ın İki Kutuplu Siyasetinin Dış Politikaya Yansı- ması: Ahmedinejad ve Ruhani Dönemleri Murat ÖZKAN - Görmenin Değişen Anlamları Üzerine: Kör Sey- yah James Holman’ın Rusya ve Sibirya’ya Seyahati () İzzettin BEŞTAŞ - TBMM I. Dönem Bursa Milletvekili Mehmet Emin Erkulseyitoğlu’nun Meclis İçi Faaliyetleri 10 PERS MÜLKİ İDARE YAPISININ TEMEL TAŞI: SATRAPLIK SİSTEMİ Deniz Serhad SEZER Bursa Uludağ Üniversitesi ÖZET: Bu çalışmada; Pers satraplık sisteminin oluşumuna ve kısa bir tarihçesine değinilmiştir. Ardından, özellikle, II. Kyros ve I. Dareios’un bu sis- temin oluşmasına yaptıkları katkılar ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı; satraplık sisteminin Pers idari sistemi içindeki yerine açıklık getirmek olup, ay- rıca; satrap ve satraplık sistemin kökeni ve yapısı ile geçirdiği değişim sürecini ayrıntılı olarak ele alarak ve satrapların üstlendikleri statüler ile sahip oldukları görev tanımları ve sorumluluklara da yer verilmiştir. Çalışmada; Pers yazıtla- rından, Antik Yunan eserlerinden ve konuyla ilgili modern kaynaklardan ya- rarlanılmıştır. Eski Farsça’da “Khshaçapavan” (Krallığın Koruyucusu) olarak adlandırılan bu sistemde, eyaletleri yöneten valilere de “Satrap” adı verilmiştir. Satraplar; devlet işlerini, eyalet merkezinden, siyasi, ekonomik ve askeri açıdan donatıldıkları üstün yetkilerle, Büyük Kral’ın temsilcisi olarak idare ederlerdi. Bu sistem; II. Kyros’tan sonra gelen Pers Kralları tarafından, zaman zaman kü- çük değişiklere uğratılsa da temelde, aynen devam ettirilmiştir. Hatta; kurulan bu sistem o kadar başarılı olmuştur ki daha sonra Büyük İskender tarafından da yeni Makedon Krallığı’nın idari yapısında, büyük oranda korunarak devam et- tirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Satrap, Satraplık, İdari Yapı, Akhaimenid, II. Ky- ros. The Keystone of Persian Civil Administration Structure: Satrapy System ABSTRACT: In this study; The formation of the Persian satrapy sys- tem and a short history are mentioned. After, especially, The contributions of Cyrus II and Darius I to the formation of this system were discussed. The main purpose of the study; The satrapy system is to clarify the place within the Per- sian administrative system, also; Satrap and satrapy system by considering the origins and structure of the system and the process of change in detail and the statuses of the satraps, their mission descriptions and responsibilities were also included. In the study; Persian inscriptions, Ancient Greek works and modern sources were used. In this system called “Khshaçapavan” (Protector of the Kingdom) in the Old Persian, governors governing the states are called Serhad SEZER “Satrap”. Satraps; they would manage state affairs from the provincial center as the representative of the Great King, with the superior powers they were equipped politically, economically and militarily. This System; It was essen- tially maintained by the Persian kings after Kyros II, although it was occasion- ally subjected to minor changes. Even; This system was so successful that later, it was continued by Alexander the Great in the administrative structure of the new Macedonian Kingdom, largely protected. Key Words: Satrap, Satrapy, Administrative Structure, Achaemenid, Cyrus II. funduszeue.infoş II. Kyros (MÖ ); Med Devleti’ne son vererek, Perslerin, tamamen ba- ğımsızlığını kazanmasını sağlamış ve ülkesinin sınırlarını hızlı bir şekilde genişlete- rek, mevcut topraklarının Ege Denizi’ne kadar uzanmasını gerçekleştirmişti. Daha sonraki krallardan II. Kambyses (MÖ ); Mısır’ı ele geçirmiş, I. Dareios ise (MÖ ); Yunan sınırlarına kadar dayanan ve çok geniş topraklarda hüküm süren bir Pers İmparatorluğu meydana getirmişti. Zaman içerisinde hızla genişleyen devletin sınırları, toprakların genişliği ve toprakların üzerinde çok sayıda milletin mevcudiyeti, kaçınılmaz olarak, birçok yö- netimsel sorunları da beraberinde getirmişti. Tüm bunlara ek olarak; merkeze olan uzaklıkları da yeni fethedilen toprakların savunulmasını elde kalmasını oldukça zor- laştırmıştı. Ortaya çıkan bu zafiyetleri göz önünde bulunduran II. Kyros; bir takım tedbirler alarak, mirasını devraldığı Asur ve Med Devletlerinin eyalet sistemlerini kendi ülkesine uyarlamış ve Pers usulü bir satraplık sistemi oluşturmuştu. Böylelikle; ülkesini, bir çeşit eyalet sistemi olarak adlandırabileceğimiz satraplıklar şeklinde böl- müş ve bunların başlarına da en üst düzey yöneticiler olarak, birer satrap atamıştı. Bu satraplıklara bazen İran kökenlilerin, bazen de yerel unsurların ileri gelenlerinin atan- dığı görülebiliyordu. Satraplar; siyasi, ekonomik ve askeri açıdan üstün idari yetkilerle donatılmıştı. Ancak böyle geniş yetkilere sahip olan satrapların, olası isyanlara neden olmamaları için de bizzat Büyük Kral tarafından müfettişler yetkilendirilmiş olup, bunlar zaman zaman satraplıklara giderek denetlemelerde bulunuyorlar, denetlemelerini Büyük Kral’a rapor ediyorlar ve böylelikle, isyanların önüne geçerek, satrapları her zaman Büyük Kral’a bağlı kılmaya çalışıyorlardı. Pers mülki idare yapısının temel taşı olan bu satraplık sistemi; II. Kyros’tan sonra gelen Pers Kralları tarafından, zaman zaman küçük değişiklere uğratılsa da te- melde aynen devam ettirilmişti. Hatta; kurulan bu sistem o kadar başarılı olmuştu ki, Pers Mülki İdare Yapısının Temel Taşı: Satraplık Sistemi daha sonraki yıllarda Büyük İskender tarafından da yeni Makedon Krallığı’nın idari yapısında, büyük oranda korunarak devam ettirilecekti. 2. Satraplık Sisteminin Kökeni ve Tanımlaması Devraldığı Mezopotamya mirasını ve geleneklerini sürdüren Perslerin, geniş- leyen topraklarını da Mezopotamya idari sistemlerine göre örgütledikleri görülür. Bu konuda, II. Kyros; Asur eyalet sistemini model alarak, Pers satraplık sisteminin te- melini atmıştı (Baker, 5; Farrokh, 39). Mevcut Pers topraklarında demografik yapıdan dolayı üç farklı idari sistem mevcuttu: 1-Fethedilen ülkelerde kurulan düzenli idari satraplık merkezleri, 2-Kralın özel mülkü ve kendine has bir yönetim şekli olan kraliyet mülkleri; 3-Krallığın düzenli idari yapısına dahil olmayan; ancak bir parçası olan ken- dine özgü yarı özerk halklar (Wiesehöfer, ). Antik ve modern kaynaklar birlikte değerlendirildiğinde, satrap tanımıyla ilgili karşımıza şunlar çıkar: Pers yazıtlarında hsǎçapāvan, Akkadça’da ahšadrapanu, İn- cil Aramicesi ve İbranice’de ahašdarpan, İmparatorluk Aramicesi’nde hšatrapan, Eski Mısır dilinde hštrpn, Likçe’de xšadrapa, Yunanca’da satrapes ve Latince’de Praefectus (Wiesehöfer, ; Schimitt, ). Bu noktada Yunanca kö- kenli olan “satrapes” kelimesi de bize korumak (pā) ve egemenlik (xsaça) anlamın- daki hecelere –van’ın da eklenmesiyle “xšaçāpavan” kelimesiyle aynı anlamı ver- mektedir (Schmitt,). Dolayısıyla bu kavram; Persçe’de “İmparatorluğun veya Egemenliğin Koruyucusu” anlamına gelmektedir (Jacobs, funduszeue.info, ). 3. Perslerde Satraplık Sisteminin Oluşturulma Süreci Pers İmparatorluğu’nun ilk satrapları, Akhaimenid Hanedanına mensup kişiler ya da kralın yakın arkadaşları arasından seçilerek görevlendirilen kişiler olmuştu. Genelde; merkezden uzak yerlere görevlendirilen bu satraplar, başına buyruk dav- ranmamaları veya bir isyana kalkışmamaları için daima denetim altında tutulmaya çalışılmışlardı. Satraplık sisteminin teşkilatlanması; I. Dareios zamanında tam olarak oturmuş olsa da, kaynaklar, bize, bu yapılanmanın temellerinin, ilk olarak II. Kyros zamanında atıldığını göstermektedir (Young, ). Bu bağlamda olmak üzere; sartaplık sisteminin teşkilatlanması sürecinde II. Kyros döneminde oluşturulan satraplık bölgeleri şunlardı: Serhad SEZER 1-Parsa: Pers Satraplığı, Pasargade ve Persepolis burada yer alır. 2-Uvaja: Sus kenti ve çevresi. 3-Babirus: Kalde ve çevresi. 4- Athura: Eski Asur Bölgesi. 5-Ara- baya: Suriye, Fenike, Filistin Bölgesi. 6-Mudraya: Mısır Bölgesi. 7-Deniz Halkları Satraplığı: Kilikia ve Kıbrıs. 8-Yauna: Lykia, Karia, Pamphylia ile Yunan kolonileri ve İonia, Aiol ile birlikte Sakız ve Sisam Adaları. 9-Çparda: Lydia ve Mysia Bölge- leri. Medaya Bölgesi. Armenia Bölgesi. Katpaluka: Kappadokia Bölgesi. Parthava: Hirkanya ve Partya Bölgeleri. Zarangiye: Zaranka Bölgesi. Ha- raiva: Ariya Bölgesi. Uvarazmiya: Harezm Bölgesi. Bakhteris: Bakteriyan Bölgesi. Sughda: Sugdiya Bölgesi. Gandara: Kandalar Bölgesi. Sakalar: Seyhun ötesindeki Sakalar’ın yaşadığı bölge. Thatguslar: Sattagideler Bölgesi. Horauvatis: Arakhosya Bölgesi. Makalar: Harmund Geçidi Bölgesi (Olms- tead, 59). Yine II. Kyros döneminde olmak üzere, Pers hakimiyeti altına alınıp, eyalet- lere ayrılan topraklar hususunda, Ksenophon’un Kyrupaideia adlı eserinde de kayda değer aşağıdaki şu bilgiler bulunmaktadır: “… Suriyeliler, Asurlular, Araplar, Kapadokyalılar, İki Frigya Krallığı, Lid- yalılar, Fenikeliler ve Babilliler egemenliği altına girdiler. Daha sonra sıra Sakian- lar, Paphlagonialılar, Magadidalar ve isimlerini saymamın gereksiz olacağı çok sa- yıda kavim Pers İmparatorluğu’nun şemsiyesi altında birleşti. Küçük Asya’da yaşa- yan Yunanlar bile Kyros’’un denetimi altındaydılar. En son olarak da Kıbrıs ele ge- çirildi ve Pers İmparatorluğu’nun sınırları Mısır’a dek uzandı…” (Ksen. Kyr. I. 1). II. Kyros’un; yeni atanan satraplara verdiği en önemli talimatlardan birisi de, satrapın, gittiği yere yerleşmesini istemesiydi. Bu talimat ile hedeflenen başlıca amaç; satrapın, bölgesini benimsemesi ve vergilerin düzenli bir şekilde toplanıp, tu- tulabileceği güvenli bir merkez oluşturabilmekti. Bu talimat neticesinde; satraplar, görevlendirildikleri bölgelerde Büyük Kral’ın doğrudan temsilcisi olarak görülmüş ve can güvenlikleri ile topraklarının korunması da, bizzat Büyük Kral’ın teminatı altına alınmıştı (Ksen. Kyr. VIII. 1). 4. Satraplık Sisteminin Yeniden Düzenlenmesi II. Kyros’un ölümünden sonra, bazı satrapların merkezi otoriteye karşı ayak- landığı görülür. I. Dareios; tahta çıktığı andan itibaren; Media, Elam, Babil, Asur ve Mısır’da kendilerini meşru göstermeye çalışan birçok yerel unsurun isyanıyla uğraş- mıştı. MÖ yılları arasından görülen bu isyanlardan, Persia da dahil, İmpara- torluğun birçok bölgesi etkilenmiştir (Mieroop, ). Pers Mülki İdare Yapısının Temel Taşı: Satraplık Sistemi İsyanları başarılı bir şekilde bastıran I. Dareios, dağılan satraplık düzenini daha işlevsel bir şekilde yeniden teşkilatlandırmıştı (Mieroop, ). Bu bağ- lamda olmak üzere; satraplık sisteminin yeniden düzenlenmesi sürecinde, I. Dareios döneminde oluşturulan satraplık bölgeleri şunlardı: 1-İonialılar, Asya Manisalıları, Aiolialılar, Karialılar, Lykialılar, Milialılar, Pamphylialılar. 2-Mysia, Lydia, Lasonia, Kabalia, Hytenneia. 3-Phrygia, Asya Thrakları, Paphlagonia, Mariandyn, Suriye. 4-Kilikialılar. 5-Fenike, Filistin, Suriye, Kıbrıs. 6-Mısır ve Libya. 7-Sattagydler, Gandarlar, Dadikler, Apartyler. 8-Susalılar ve Kissialılar. 9-Babil ve Asurya. Akbatana, Media, Parikanlar, Orthokarybantlar. Kaspianlar, Pausikaililer, Pantimathililer, Daritaililer. Baktarian ve Aigles. Paktyika ve Ermenistan. Sagartianlar, Sarangianlar, Thamanaolular, Utialar, Mykoslar, Erythreia. Sakaeliler ve Kaspianlar. Parthlar, Khorasanlılar, Safad ve Aryalılar. Parikanlar ve Asya Ethiopialıları. Matienler, Saspeirler, Alarodi- alılar, Moskhililer, Tiberanililer, Makronai, Mossyoikia ve Marsa. Hintliler (Hdt. His. III. ). I. Dareios; II. Kyros ve II. Kambyses dönemlerinden farklı olarak, “yerel özerklik” kıstasını terk ederek, Pers feodal yapısını yerel koşullara entegre etmiş ve biraz daha farklı bir yönetici profili oluşturmaya çalışmıştı (Schimitt, ). I. Dareios döneminde, satraplık sisteminde yapılan en önemli değişiklerden birisi de siyasi ve askeri gücün birbirinden ayrı tutulmasına özen gösterilmesidir. Bir siyasi yönetici ve bir garnizon komutanının yanına, merkeze rapor vermekle görevli bir yazmanın da atanmasıyla, satraplıktaki üst düzey memur sayısı üçe yükseltilmiştir. Böylelikle; Satrap, Karanos ve Yazmandan oluşan, birbirinden bağımsız üç yönetici ile bir çeşit güçler ayrılığı prensibi sağalanmış olarak, merkezi otoritenin daha fazla artırıldığı söylenebilir (Kse. Hell. I. 4. 3). Satrapların; görev aldıkları bölgelerde yerel unsurların ileri gelenlerinden olu- şan ve idari işlere bakan birçok yardımcısı da mevcuttu, ancak bunlardan en farklısı ve en önemlisi Garnizon Komutanıydı. Satrap-Garnizon Komutanı hiyerarşisi, ger- çekten de tespiti zor olan bir meseledir. Bazı kaynaklarda Satrap ve Garnizon komu- tanı, farklı yetki alanlarına sahipken; bazı kaynaklarda ise bu iki üst düzey memurluk makamı, ast-üst hiyerarşisi içerisinde çalışmaktadır. Bu konuda, Bosworth; Ksenop- hon’a dayanarak, bu iki yönetici arasından önemli bir ayrımın olduğunu söyler (Bosworth, ). Konuya ilişkin olarak da Sardes’in fethinden sonra, Taba- lus’un, doğrudan Büyük Kral tarafından atanmasını, garnizon komutanlarının, sat- rapların astı olduğuna örnek olarak göstermektedir (Ksen. Kyr. VIII. 14; Briant, 67). İdari ve askeri yetkinin; bu şekilde iki kişi arasında bölüştürülmesi, aslında ileride çıkabilecek bir satrap isyanının önüne geçmek için alınmış bir önlem olarak da düşünülebilir (Ksen. Kyr. VIII. 6; Birant, 67). Serhad SEZER Wiesehöfer’in tespitlerine göre; satraplıkların idari yapısında, satrapın alt dü- zeyinde de bürokratik görevlendirmeler devam ediyordu. Bu bağlamda olmak üzere; “… hiparkların vb. (satrapların) kimi bölgelerinden, her birinin kendi görev- liler aygıtıyla, Babilonya’dan pahatu (Babilonya “valisi”), Ebir-nari’den (“ırmağın öte yakası”ndan, yani Fırat’ın öte yakasından) bel pahati ebir nari ya da phw’/pahat yehudaye (Yudea/Yehud “valisi”) bilinmektedir. Mısır’da satraplık ve bölgesel dü- zenleme özellikle iyi bir şekilde görülebilir: satrapların altında, eyalet düzeyinde fra- taraka (“muhtar”), onun altında (Elefantine/Syene bölgesi için) garnizon kumandanı olarak askeri görevi içinde segan olarak adlandırılan haftaksvapata görev yürütmek- tedir.” (Wiesehöfer, ). II. Kyros ve I. Dareios’un satraplık sisteminde meydana getirdikleri büyük teş- kilatlandırmanın yanı sıra; II. Kambyses ( Hdt. His. III. ; IV. ), I. Artakserkses (Diod. XI. ) ve II. Artakserkses’in (Wiesehöfer ) de mevcut sistem üzerinde bazı ufak tefek değişikler yaptıkları bilinmektedir. 5. Satrapların Görev ve Yükümlülükleri Perslerin, satraplıklarından iki çeşit vergi aldıkları bilinmektedir. Biri; gümüş üzerinden hesaplanarak alınan haraç, diğeri de bölgelerinde yetişen doğal ürünlerle ödenen aynî vergilerdir (Casabonne, 25). Bu vergilerin haricinde, merkezdeki sarayların hizmet ihtiyacını karşılamak için küçük yaştaki çocukların merkeze sunul- ması da bir nevi, mevcut başka bir vergi çeşididir. Bu konuya; Babil’in çocuklarından bazılarının hizmet için Persia’ya gönderilmesi, örnek olarak gösterilebilir (Kuhrt, ). Bunlara ek olarak; boya ve ilaç gibi bazı ürünler de vergi statüsünde kabul edilmek suretiyle, Pers merkezi tarafından, tâbi satraplıklardan talep edilmiştir (Goodspeed, ). Ayrıca; satraplıkların vergi sistemi düzenlenirken mevcut toprakların verimlilikleri de dikkate alınmıştır (Goodspeed, ). Bir başka deyişle; tarımsal verimlilik, vergi miktarının ayarlanmasında başlıca etken olmuştur (Briant, ). II. Kyros, satraplarına verdiği emirlerde; gençlere önem verilmesini, mümkün olduğunca ava götürülmesini ve bu gençlerin her daim bir asker gibi yetiştirilmesini ve hazır tutulmasını söylemiştir (Kse. Kyr. VIII. 6). Satrapların, bu şekilde askeri eğitime önem vermesi; Büyük Kral’ın emirlerinden ziyade, kendi iradeleri için de olmazsa olmaz bir gereklilikti. Yeni fethedilen yerlerde yaşayan başka uyruklara karşı, her zaman hazır bir ordunun bulunması, vergilerin düzenli toplanmasının ve asayişin sağlanmasını kolaylaştıran caydırıcı bir güç etkisi yaratmıştır (Dusinberre, 67). Pers Mülki İdare Yapısının Temel Taşı: Satraplık Sistemi Savaş zamanlarında, satraplar; Büyük Kral’ın emriyle, kendi sorumlulukların- daki bölgelerden kuvvetler toplayarak, beş kolordu şeklinde Büyük Kral’ın sefer or- dusuna katılmışlardır (Briant, ). Satrapların; kuvvetleriyle birlikte Büyük Kral’ın seferine katılması konusuna, Kserkses’in Yunan seferi, örnek olarak gösteri- lebilir. Herodotos’a göre; Sardes, Mysialılar, Daskyleion (Phrygialılar, Kappadokia- lılar, Asya Trakları, Bithinyalılar, Paphlogonyalılar, Mariandynyalılar), Armenialı- lar, Moschoi, Tibarenoi, Makrones ve Mossynokoi bölgelerinden halklar, kara kuv- vetleri için asker göndermiş; Fenikeliler, Filistin Suriyelileri, Kıbrıs, Kilikyalılar, Ly- kialılar, Asya Dorislileri, İyonyalılar, Pelasglılar ise, Pers donanmasına gemi yardı- mında bulunmuşlardır (Hdt. His. VII. ). 6. Satrapların Denetimi Pers kralları, üstün yetkilerle donatılmış ve merkezden uzak bölgelerde görev- lendirilmiş satrapların, olası isyanlarının veya emirlere itaatsizliklerine karşı, bir ta- kım tedbirler almışlardır. Bu tedbirleri de kendilerine direkt olarak bağlı bir şekilde meydana getirdikleri memurluklar vasıtasıyla uygulamışlardır (Ksen. Kyr. VII.1; Briant, ). II. Kyros döneminde oluşturulan bu memurluklar; satrapları de- netlemenin yanı sıra, satraplıkların ihtiyaçlarını ve merkezden taleplerini karşıla- makla da görevlendirilmişlerdir. Denetleme esnasında; vergi, yerli halkın korunması, tarımsal faaliyetler gibi konularda usulsüzlük yapan satraplar, önce, durumun düzel- tilmesi için bu memurlar tarafından uyarılmış, ancak aksaklığın devam etmesi duru- munda da yine bu memurlar tarafından, doğrudan Büyük Kral’a rapor edilmişlerdir (Ksen. Kyr. VIII. 6). Kurulan haberleşme ağı sayesinde, her binek hayvanın, günde ne kadar mesafe gidebileceği hesaplanarak, bu mesafeye göre mola yerleri belirlenmiştir. Böylelikle; duraklarda bekleyen haberciler, gelen haberleri, bir başka durağa en hızlı şekilde ile- tebilmişlerdir. Büyük Kral; bu haberleşme sistemi sayesinde, topraklarındaki en uzak noktadaki satraplıklardan bile haberleri hızlıca öğrenebilmiştir (Ksen. Kyr. 8. VI). 7. Satrap İsyanları Satrapların meydana getirdiği isyanların en önemlileri, MÖ yılları arasında görülen ve “Büyük Satrap İsyanları” olarak adlandırılan hareketlerdir. Batı kıyılarında görevli olan birkaç satrap, birleşerek, II. Artakserkses’e isyan etmiştir. Bu karışıkları fırsat bilen Anadolu, Suriye ve Fenike’deki halklar, eş zamanlı olarak is- yan etmiş ve Mısır Kralı Tachos da bu isyan faaliyetlerine destek vermiştir (Diod. XV. 1; Briant, 16). Bu isyanı bastırmak için Kappadokia Satrapı Datames, Serhad SEZER ordu komutanı olarak görevlendirilmiştir. İsyanı bastırmada kısmen başarılı olan Da- tames, bu kez II. Artakserkses’e karşı isyan etmiştir. Datames’e ek olarak, Daskyle- ion Satrapı Ariobarzanes de ayaklanmıştır. Sardes satrapı, Büyük Kral’a sadık kal- mış, ancak Datames karşısında mağlup olmuştur. II. Artakserkses, Sardes Satrapı Autophradates’e destek için Orontas’ı gönderse de, Mysia Bölgesinde gözü olan Orontas da emirlere itaat etmeyerek, Sardes’e bir sefer düzenlemiştir. MÖ ’larda, Ariobarzanes, oğlunun ihaneti sonucunda öldürülünce, isyancı satrapların gücü za- yıflamıştır. Mevcut gelişmeler; satrapların aleyhine doğru ivme kazanınca, Orontas da Büyük Kral’ın birliklerine teslim olmuş, böylelikle de Pers taşrasında görülen bu büyük çaplı isyan, ancak bastırılabilmiştir. (Diod. XXV. ; Dandamayev, ). 8. Sonuç Pers kaynakları içerisinde; “satraplık” kavramına, her ne kadar ilk olarak Be- histun yazıtında rastlansa da (MÖ ); Herodotos, Ksenophon, Ktesias, Zonaras gibi Batılı kaynaklarda da bu kavramın yer aldığı ve ilk olarak, II. Kyros tarafından teşkilatlandırıldığı görülmüştür (Hdt. His. III. ; Ksen. Kyr. VIII. 6. ; FGrHist III C 1F 9 (8) ‘Ktesias’ = Phot. Bib. 37a; FGrHist II A F 66 (10) ‘Nikolaos’ = Const. Proph. de Insid. P. 23; Zonar. epit. hist. I. ). Satraplık sisteminin detaylı incelenmesi sonucunda, satraplıklar için bir an- lamda “Mikro” başkentler oldukları rahatlıkla söylenebilir. Buralarda; kraliyet mer- kezi, rol-model olarak alınır ve yönetim sistemleri de aynen uygulanırdı. Tıpkı Pers başkentindeki gibi, bu satraplık merkezlerinde de vergiler toplanır, belirli bir yönetim hazinesi oluşturulur ve bazı kaynaklar, herhangi bir askeri seferde ihtiyaç duyulma olasılığı için hazırda bekletilirdi. Özellikle, merkeze bağlılığı kuvvetli tutmak, tica- retin, güvenliğin ve iletişimin hem hızlı hem de sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için, satraplık merkezleri “Kral Yolu” denilen ve uzunluğu yaklaşık kilometreyi bu- lan bir yolla da birbirine bağlanmıştır. Eyaletleri yöneten satraplar, idari anlamda büyük bir özerkliğe sahip olmuş- lardır. “Krallığın Koruyucuları” olan satraplık yöneticileri, Büyük Kral’ın, eyaletler- deki en üst düzeyli temsilcileridir. Satrapların; çoğunlukla, Büyük Kral’ın ailesine mensup olmalarının yanı sıra, bunların arasında, Pers olmayıp, yerel kökenli olan satraplar da mevcuttur. Büyük Kral’ın, son derece üst düzey yetkilere sahip bu tem- silcileri; yaşamları boyunca görevlerini sürdürdükleri için, zamanla, siyasi iradeleri çok güçlü ve neredeyse bağımsız bir güce sahip olmuşlardır. Satraplık sistemi; zamanla, kullanışlılığını yitirmiş ve bunun sonucunda da sat- raplar yozlaşmıştır. Kendi hırs ve çıkarlarına öncelik veren satraplar; Yunan Pers Mülki İdare Yapısının Temel Taşı: Satraplık Sistemi kentlerine sefer düzenlemek ve topraklarını düşmana doğru genişletmek yerine, mev- cut kendi statükolarını korumayı, kendileri için ana strateji olarak belirlemişlerdir. Toprakların çok fazla genişlemesiyle beraber, Büyük Kral ile satrapları arasındaki bağlar, günden güne zayıflamıştır. Bunun sonucunda; satraplar, başına buyruk dav- ranmaya başlamışlar, kendi ordularını kurmuşlar, birer küçük kral gibi davranarak, merkezden bağımsız eylemlerde bulunmuşlardır. Bağımsızlığın başlıca sembollerin- den biri olan para bastırma işini bile yapmışlar, bölgelerinden topladıkları yüklü ver- gilerle, hazinelerini doldurmuşlardır. Bunların yanı sıra; bazı satraplar, mevkilerini, miras yoluyla çocuklarına bı- rakmaya bile başlamışlardır. Hatta; kendi çıkarlarını o kadar ileri düzeyde savunmuş- lardır ki, bir koalisyon kurarak, Pers Kralına karşı isyan girişimlerinde bulunmuşlar- dır. Devletin çöküş sürecine girmesinin en büyük nedenlerinden biri olan satraplık sistemin bozulması ile Satrapların meydana getirdiği bu olumsuz koşullar; hem Pers- ler’in düzgün işleyen eyalet sistemini sekteye uğratmış; hem de Batı Anadolu’daki Pers hakimiyetinin iyice zayıflamasına neden olmuştur. Satrap isyanlarının, eyalet sisteminde meydana getirdiği aksaklıklar ve bunun neticesinde oluşan zaaflar ile Hel- lespontos, İonia ve Lydia gibi Batı Anadolu satraplıkları, savunmasız ve saldırıya müsait bir konuma girmişlerdir. Bu zafiyet, Batıdaki II. Philippos için reddedileme- yecek bir fırsat meydana getirmiştir. Netice olarak; Pers topraklarının, Panhellen or- dusu tarafından işgal edilmesi kaçınılmaz bir sonuç olmuştur. Konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında, aslında satraplık sistemi; bir taraftan, iyi işlediği zamanlarda, devletin ömrünü uzatmış ve Perslerin, yaklaşık iki yüz yıl, yabancı topraklarda tutunmasına katkı sağlamış; ancak, diğer taraftan ise, satraplar tarafından işleyişin suistimale uğratılması sonucunda da, devleti çözülme sürecine sokmuştur. Nitekim; sistemin faydalarını ve olumlu yanlarını gören Büyük İskender de Doğu seferinin ardından, Pers topraklarının ele geçirilmesiyle birlikte, Asya’da tutunabilmek için, mevcut yönetim biçimini koruyarak, aynı şekilde, satrap- lıkların başına kendi adamlarını getirmiştir. Böylelikle; yıllardır süren başarılı bir dü- zenin ve sistemin, aynen devam etmesini sağlamıştır (Bosworth, ). Serhad SEZER KAYNAKÇA BAKER, J. M. (). A Prosopographical Study of the Ancient Persians Royal and Noble B.C., Edwin Mellen Press, New York. BOSWORTH, A. B. (). Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri: Fetih ve İmpa- ratorluk, (Çev.) ÇALIŞKAN, H., Dost Yayınları, Ankara. BRIANT, P. (). “History of the Persian Empire”, Forgetten Empire the World of Ancient Persia, London. BRIANT, P. (). From Cyrus to Alexander: A History of Persian Empire, Wi- noma Lake, Indiana Elsinburg. CASABONNE, O. (). “Akamenid İmparatorluğu, Büyük Kral ve Persler”, Ar- keoatlas, S.6, DANDAMAYEV, M. A. (). A Political History of the Achaemenid Empire, Le- iden-New York-Köln. DIODOROS SICILUS (). Diodori Bibliotheca Historica, (Ed.) VOGEL, F.; FISCHER, K. T., Leipzig. DUSINBERRE, E. (). Aspects of Empire in Achaemenid Sardis, Cambridge University Press, Cambridge. FARROKH, K. (). Shadows in the Desert: Ancient Persia at War, Osprey Pub- lishing, Oxford-New York. FGrHist için JACOBY. F. (). Die fragmante der griechischen Historiker, I-XV, Berlin-Leiden. GOODSPEED, G. S. (). “The Persian Empire from Darius to Artaxerxes”, The Biblical World, Vol. 14, 4/, HERODOTOS (). Tarih, (Çev.) ÖKMEN, M., İş Bankası Kültür Yayınları, İs- tanbul. JACOBS, B. “The Administrive Units of the Achaimenid Empire: Achaimenid Sat- rapies”, funduszeue.info Iranica Online. KSENOPHON (). Hellenika, (Çev.) SİNANOĞLU, S., Türk Tarih Kurumu Ya- yınları, Ankara. KSENOPHON (). Kyrou Paideia (Loeb), (Çev.) MILLER, W., London. KUHRT, A. (). The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period, Vol. 2, London-New York. MIEROOP, M. V. (). Antik Yakındoğu’nun Tarihi İ.Ö. , (Çev.) GÜL, S., Dost Yayınları, Ankara. Pers Mülki İdare Yapısının Temel Taşı: Satraplık Sistemi OLMSTEAD, A. T. (). History of the Persian Empire, The University of Chi- cago Press, Chicago-London. SCHIMITT, R. (). “Achaemenid Dynasty; from the Persian Clan of the Same Name ca. to B.C.”, Elr., Vol 1, Londra-Costa Mesa: WIESEHÖFER, J. (). Antik Pers Tarihi, (Çev.) İNCİ, M.A., Telos Yayıncılık, İstanbul. WIESEHÖFER, J. (). “Satrap”, DNP Band II, Stuttgart: YOUNG, T. C. (). “Persians”, Oxford Encyclopedia of Archaelogy in Near East, Vol. 4:

İçindekiler:

1. Satraplık ne demek?
2. Satraplık hangi uygarlığa ait?
3. Hangisi Perslerin uygarlığa katkılarından biridir?
4. Perslerin ülkelerini yönetmek için oluşturdukları yarı bağımsız eyaletlere ne adı verilir?
5. Hangi imparatorluklar Perslerin yönetimlerinden etkilenmişlerdir?
6. Pers imparatorluğu kimdir?
7. Haldi hangi uygarlığa aittir?
8. Site hangi uygarlığa aittir?
9. İran medeniyetlerinden olan Perslerin en önemli özellikleri nedir?
10. Persler hangi dini benimsemişlerdir?
11. Persler ne yaptılar?
12. Persler ülkeyi kaça ayırdı?
13. Persler Anadolu&#;ya ne zaman geldi?
14. Pers imparatorluğu hangi millet?
15. Tuşpa yı kim bulmuştur?
16. Haldi ne tanrısıdır?
17. Site denilen şehir devletlerinde kimler yaşar?
18. Sümerler Hangi çağda yaşamıştır?
19. Iran hangi uygarlığa aittir?

Satraplık ne demek?

Satraplık hangi uygarlığa ait?

Hangisi Perslerin uygarlığa katkılarından biridir?

Perslerin ülkelerini yönetmek için oluşturdukları yarı bağımsız eyaletlere ne adı verilir?

Hangi imparatorluklar Perslerin yönetimlerinden etkilenmişlerdir?

Pers imparatorluğu kimdir?

Haldi hangi uygarlığa aittir?

Site hangi uygarlığa aittir?

İran medeniyetlerinden olan Perslerin en önemli özellikleri nedir?

Persler hangi dini benimsemişlerdir?

Persler ne yaptılar?

Persler ülkeyi kaça ayırdı?

Persler Anadolu'ya ne zaman geldi?

Pers imparatorluğu hangi millet?

Tuşpa yı kim bulmuştur?

Haldi ne tanrısıdır?

Site denilen şehir devletlerinde kimler yaşar?

Sümerler Hangi çağda yaşamıştır?

Iran hangi uygarlığa aittir?