Yuvarlak Çizgi Çalışmaları

Beher

Sıvıları karıştırmak, ısıtmak veya sıvıları toplamak veya bir başka kaba aktarmak için kullanılan düz dipli ve üstte sıvı aktarmasını kolaylaştıracak bir dudağa sahip silindirik kaptır. Çoğunlukla camdan yapılsalar da metal veya plastik malzemeden de yapılırlar. Bunzen bekleri, elektrikli ısıtıcılar, karıştırıcılar ile birlikte sıklıkla kullanılırlar.
Beher üzerinde sıvı seviyesini gösteren çizgiler bulunsa da yaklaşık hacimde sıvılar alınabilir.

Erlen (Erlenmayer)

Dibi düz, koni biçimli cam malzemedir. Özellikle titrasyon işlemlerinde kullanılır. Çözelti hazırlamak, çözelti kaynatmak ve saklamaya kadar daha birçok amaçla kullanılmaktadır.

Balon

Laboratuvarda ısıtma ve kaynatma işlemlerinden bazı çözeltilerin hazırlanmasına kadar pek çok işlemde kullanılır. Soğutucu takılarak reaksiyon ve destilasyon düzeneklerinin hazırlanmasında kullanılan içerisinde kimyasal reaksiyonların gerçekleştirildiği cam malzemedir. Dibi düz veya yuvarlak, şilifli veya şilifsiz, farklı sayıda boyunlara sahip çeşitli balon tipleri mevcuttur.

Balon Joje

Belirli bir derişimde ve Standart Çözelti hazırlamak için kullanılan, hacmi belirli olan (1, 5, 10, 25, 50, 100, 250, 500, 1000 mL v.b.), uzun boyunlu, alt kısmı balona benzer ve tabanı düz ve rodajlı ağzı olan ince kısmında ölçek çizgisi olankapaklı cam malzemelerdir. Üst kısmının parmak kalınlığında ince uzun oluşu ve alt kısmının balon şeklinde olmasından dolayı Balonjoje ismini almıştır.
Titrasyon işlemlerinde ayarlı çözelti hazırlamak ve saklamak için kullanılır.
Balonjoje ile sıvı hacimleri hassas olarak ölçülür.Dikkat edilmesi gereken şey, balon joje içine konulan sıvının sıcaklığının balonjoje üzerinde belirtilen sıcaklıkta olması gerektiğidir. Bu sıcaklık genellikle 20 ^oC dir.

Huni ve Süzgeç Kağıdı

Huni : Süzme işlemlerinde ve sıvıların ya da katıların bir kaptan diğerine aktarılmasında kullanılan farklı çaplarda üretilmiş, koni şeklinde, plastik ya da camdan yapılmış laboratuvar malzemeleridir. Camdan yapılan hunilerin kalitatif (nitel) ve kantitatif (nicel) analizler için kullanılan iki farklı türü vardır. Kalitatif huninin boyun kısmı kısa, kantitatiflerinki ise daha uzundur. Süzme işlemlerinde huniler süzgeç (filtre) kağıdı ile birlikte kullanılırlar. Süzme işlemi sırasında uygun süzgeç kağıdı seçilerek huninin içine yerleştirilir. Bunun için süzgeç kâğıdı alınarak dörde katlanır ve bir tarafa üç kat diğer tarafa da bir kat olacak şekilde ayrılarak huniye yerleştirilir. Doğru ve hassas bir süzme işlemi için süzgeç kağıdının huninin kenarlarını aşmamasına, süzülen sıvının da süzgeç kâğıdının seviyesini geçmemesine dikkat edilmelidir.
Süzgeç Kağıdı : Süzgeç (filtre) kağıtları farklı gözenek büyüklüklerine sahip olarak üretilmiş özel kağıtlardır. Süzme işlemi sırasında kullanılarak berrak süzüntü temin edilmesine olanak sağlar. Süzgeç kağıtları, yaklaşık 50x50 cm2 boyutlarında tabakalar halinde ya da belirli yarıçaplarda yuvarlak kesilmiş olarak bulunurlar. Tabaka halinde olan süzgeç kağıtları (adi süzgeç kağıdı), genel amaçlı olup, çok büyük tanecikli çökeleklerin ayrılmasında kullanılabilirler. Ancak birçok durum için bu süzgeç kağıtları yeterli değildir. Yuvarlak kesilmiş süzgeç kağıtları ise, değişik büyüklüklerde gözeneklere sahiptirler. Bu tür süzgeç kağıtlarının gözenek boyutları, üretici firmalar tarafından farklı renkler ile üzerlerinde belirtilmiştir. Mavi bant süzgeç kâğıdı sık gözeneklidir ve çok küçük taneli çökelekler için; beyaz bant süzgeç kağıdı orta sıklıkta gözenekli ve orta boy taneli çökelekler için; siyah bant süzgeç kağıdı ise geniş gözeneklidir ve iri taneli çökelekler için kullanılmaktadır.

Destek (Spor) ve Kıskaç

Destek : Deney düzeneklerini sabitlemek için kullanılır.
Kıskaç : Deney düzeneklerini sabitlemek için kullanılır.

Büret

Büret : Büret, titrasyon yaparken kullanılan, içine doldurulan sıvının hacmini ölçmeye yarayan, bir ucunda içindeki maddeleri istediğiniz hızda damlatmaya yarayan vana (ya da musluk) bulunan derecelendirilmiş uzun ince boru şeklinde bir cam tüptür. Büret hacmi 1, 5, 50 mL v.b. hacimlerde olabilir.

Pipet, Micropipet, Puar

Pipetler belirli hacimdeki sıvıları bir yere aktarmada kullanılan laboratuvar araçlarıdır. Pipetler İnce uzun, ölçülü cam borulardan yapıldıklarından mezürlere göre çok daha doğru ve hassas hacimler ölçerler. Yaklaşık ölçümler için kullanılan Pastör pipetinden, mikrolitre bazında çalışan mikro pipete kadar farklı pipet türleri vardır.
Pipetler ihtiyaca ve kullanım yerine göre sıklıkla 1 ml ile 10 ml civarındadır ve üzerinde çizgiler ile standartlaştırılmış değerler vardır. İstenilen ml hacimde sıvı alınabilir. Ölçüm hassasiyeti açısından aktarılacak hacme yakın değerlerde pipetler tercih edilmelidir.
Kimyasallar sağlık açısından sakıncalı maddeler olmaları nedeni ile, pipetleme esnasında kesinlikle ağız ile çekme yapılmamalı, pipet yardımcı aletleri (mekanik veya balonlu puarlar) kullanılmalıdır.

Pastör Pipeti

Sıvıların küçük hacimlerinin temiz koşullarda aktarılmasını sağlayan pipettir. Plastik bir malzemedir.

Piset

Pisetler laboratuvarda sıkça deney tüpü, beher, balon gibi malzemeleri yıkamada ve düzenli sıvı aktarımı için kullanılan içerisinden tabanına kadar ince eğri bir plastik boru geçirilmiş esnek plastik şişelerdir. Genellikle saf su ile yıkama ya da saf su aktarma amaçlı kullanılır. Genelde polietilenden yapıldıklarından bazı organik çözücülere de dayanıklı olmalarına rağmen bazı çözücülere dayanıklı değildir. Bu nedenle içine konulacak sıvıya dayımı araştırılmalıdır.
İnce uzun esnek uçları sayesinde deney tüpü, büret, balon joje gibi cam malzemelerin içerisine rahat ulaşım sağlanabilir ve tabanına kadar inen eğri uçlu boru nedeni ile aktarım esnasında eğilmeleri gerekmez sadece esnek şişenin sıkılması sıvı aktarımı için yeterlidir.

Deney Tüpü, Santrifüj Tüpü, Tüp Maşası, Tüplük

Deney Tüpü
İnce uzun, bir tarafı kapalı bir tarafı açık, kapalı kısmı düz veya yuvarlak olabilen silindirik biçim.i, genelde küçük çaplı cam malzemelerdir. İçine çeşitli kimyasal maddeler konularak birbirleriyle etkileşimi gözlenebilir. Yüksek sıcaklıklara dayanabilir. Çeşitli ebatlarda olanları vardır. En sık kullanılanları 15 x 1,5 cm ebadında olanlarıdır. Kalitatif analizlerde, basit tanıma ve çökelme deneylerinde de sıkça kullanılmaktadır.

Santrifüj Tüpü
Santrifüj cihazı yardımıyla, karışımlardaki farklı fazları birbirinden ayırmak için kullanılan, basınca dayanıklı camdan veya plastikten yapılmış, dibi konik, silindirik, dereceli ve kapaklı tüplerdir.

Tüplük
Laboratuvarlarda çeşitli boyut ve hacimlerdeki, tüpleri koymaya yarayan tahta veya metal tabla ya da tutuculardır.

Tüp Maşası
Tüpleri güvenli bir şekilde tutmak, bir yerden başka bir yere taşımak için kullanılan bir gereçtir. Tahta veya metal malzemeden yapılabilir.

Mezür (Dereceli Silindir)

Laboratuarda hacim ölçmeye yarayan silindir şeklindeki malzemelere verilen isimdir. Cam ya da plastik malzemeden üretilirler. Farklı büyüklük ve hacimlerde olabilirler. Isıtılmaya uygun değillerdir.

Pipet ve mikropipet gibi diğer hacim ölçen malzemelere göre ölçtüğü hacim hassas değilken, beher veya erlen gibi hacim çizgileri çok doğru olmayan malzemelere göre daha hassastır.
Hacmi doğru ölçmek için mezürü göz hizasında bir yüksekliğe koymak gerekir. Sıvının yüzeyde aldığı yay şeklinin alt kısmının, alınmak istenilen hacim çizgisinin üstüne denk gelmesi gerekmektedir.

Pens, Spatül

Spatül
Toz veya küçük parçalar halindeki kimyasal maddeleri ölçümlerinde kullanmak için istenilen miktarlarda almaya yarayan; cam, metal veya porselenden yapılmış bir ucu kaşık biçimindeki laboratuvar gerecidir.

Pens
Laboratuvar tipi pensler, kullanım amacına uygun olarak, düz sivri uçlu olduğu gibi eğimli uçlu da olabilir. Laboratuvarlarda daha çok katı partiküllerin ortamdan alınması, sökülmesi ya da bazı kimyasalların iç yapılarının gözlenebilmesi için kazımanın yapılması için kullanılan bir gereçtir.

Baget

Cam çubuktur. Karışımların karıştırılmasında, çözelti hazırlarken katının sıvı içinde çözünmesini sağlamak için karıştırılmasında kullanılır. Süzme işleminde ya da başka tekniklerde de yardımcı malzeme olarak kullanılır. Karıştırma işlemi sırasında kimyasallarla tepkimeye girmemesi için cam malzemeden yapılmıştır.

Bunzen Beki

Bunzen beki, bir ayak üstüne oturtulmuş metal bir borudan ve borunun alt bölümündeki üzerindeki ayar vanası da bulunabilen, bir gaz girişinden oluşur. Borunun yanlarındaki delikler, bir halka yardımıyla istendiği kadar havayı içeri alacak biçimde ayarlanabilirler. Hava ve gaz karışımı gazın basıncıyla borunun tepesine çıkar, burada da bir kibrit veya çakmak ile tutuşturulur.

Desikatör

İçindeki nem çekici maddelerin yardımıyla nemden etkilenen maddelerin nemden korunması için kullanılan kap. Desikatörler, normal ve vakumlu olmak üzere iki ana türü bulunur.

Mantolu ve Düz Isıtıcı

Kontrollü ısıtma işlemi yapılması için kullanılır. Düz ısıtıcı sadece tabandan ısı alır ve ısıtma esnasında su veya yağ banyosu kullanılır. Mantolu ısıtıcıda ise, içine konulan cam balonun her tarafına eşit ısı verir.

Soğutucu

Reaksiyon ve destilasyon düzeneklerinde buharlaşan sıvıların yoğunlaştırılmasında kullanılan cam aletlerdir. Genel olarak içiçe geçmiş iki cam borudan oluşurlar. Dışta kalan borudan soğutma amacıyla su geçer, içteki borunun ise iki ucu açıktır ve buharlaşan sıvı bu kısımdan geçer. Kullanım yerine ve amacına göre içteki borunun tipi düz, boğumlu veya spiralli olabilir. Buna göre soğutucularda düz soğutucu, boğumlu soğutucu ve spiralli soğutucu adını alır. Bu soğutucuların aynı zamanda tek ucu şilifli, iki ucu şilifli veya şilifsiz tipleri mevcuttur.

Termometre

Kimya Laboratuarlarında yaygın olarak kullanılan sıvılı ve dijital termometreler olmak üzere iki tip termometre vardır. Sıvılı termometrelerde, sıvı alt kısmında hazne bulunan kılcal cam bir tüpün içine yerleştirilir. Sıcaklık artınca sıvı genleşir ve kılcal tüpün içinde yükselir, sıcaklık azalınca büzülür ve alçalır.
Civalı termometreler
cam termometrelerin içinde civa kullanılarak yapılan termometrelerdir. Cıvanın ağır metal zehirlenmesine yol açma özelliğinden dolayı cıvalı termometrelerin kullanımı sınırlandırılmıştır.
Alkollü termometreler
Termometrenin cam skala haznesi içinde alkol kullanılan termometrelerdir. Bu aralıktaki sıcaklıklar alkollü termometreyle sağlıklı ve güvenilir biçimde ölçülebilir. Evlerimizde kullandığımız termometrelerin çoğu renklendirilmiş (genellikle kırmızı) alkol içerir.
Dijital termometreler
Kondüktometrik olarak Elektrik direnciyle çalışan termometrelerdir. Metallerin sıcaklığa bağlı olarak genleşme ve büzülmelerine bağlı olarak elektrik akımına gösterdikleri direncin değişmesi prensibine dayanır. Dijital termometreler -183 °C ile 1100 °C arasını ölçebilirler. Küçük sıcaklık farkları en iyi metal termometrelerle ölçülür.

Ayırma Balonu

Birbiri ile karışmayan sıvıları ayırmada ve ekstraksiyon işleminde kullanılan armudi ya da konik şekilli, alt kısımlarında bir musluk bulunan, dereceli ya da derecesiz ve kapaklı cam malzemelerdir. Bu malzemeler, 50, 100, 250, 500, 1000 ve 2000 mL.lik hacimlere sahip olabilirler. Ayırma işlemi için sıvı-sıvı heterojen karışım ayırma hunisine alınıp kapağı kapatılır ve önce kuvvetle çalkalanır bu şekilde huninin basıncı boşaltılır. Heterojen karışım dinlenmeye bırakılır ve fazların ayrılması sağlanır. Yoğunluğu düşük olan sıvı üstte, daha büyük olan ise altta birer faz oluşturur. Ayırma hunisinin musluğu açılır, alttaki sıvı, toplama kabına alınarak musluk kapatılır. Böylece iki sıvı birbirinden ayrılmış olur.

Kroze, Kroze Maşası ve Kapsül

Laboratuvarlarda çok sık kullanılan temel araçlardan biridir. Değişik büyüklükte olanları vardır.
Yüksek sıcaklıkta ısıtma gerektiren reaksiyonlarda kullanılır.
Porselen Krozeler : Ateşe dayanıklı kilden yapılmış iç ve dış kısım.arı sırlanmış malzemelerdir. Gravimetrik analizlerde, kül etme işlem.erinde, yüksek sıcaklık katı-hal sentezlerinde kullanılır.
Metal Krozeler : En çok kullanılanları nikel, platin ve demirden yapılmış olanlarıdır. Genellikle analiz örneğinin çözünürleştirilmesinde, yüksek sıcaklık katı-hal sentezlerinde porselen krozeler kullanılamadığı durumlarda kullanılır.
Kroze Maşası : Krozeleri yüksek sıcaklıktaki fırınlara yerleştirirken ve alırken kullanılan maşalardır.
Kapsül : Porselen başka demir, nikel ve platinden yapılmış kapsüller de bulunmaktadır. Çözeltilerin buharlaştırılmasında, katı artığın kızdırılması işlemlerinde kapsüller kullanılmaktadır. Çeşitli hacimlerde bulunmaktadırlar.Porselen başka demir, nikel ve platinden yapılmış kapsüller de bulunmaktadır. Çözeltilerin buharlaştırılmasında, katı artığın kızdırılması işlemlerinde kapsüller kullanılmaktadır. Çeşitli hacimlerde bulunmaktadırlar.

Terazi (Analitik Terazi, Hassas Terazi)

Laboratuvarlarda kullanılan teraziler genelde analitik terazilerdir. Ölçüm hassasiyeti açısından virgülden sonra kaç basamak tartabildiğine bağlı olarak x basamaklı terazi olarak adlandırılır.
Analitik terazilerin dengeden kalibrasyona birçok dikkat edilmesi gereken yanları vardır.
Analitik teraziyi kullanmadan önce üzerinde yazan, maksimum ve minimum ölçme kapasitesine ve ölçüm belirsizliğine dikkat ediniz.
Analitik terazi seçerken kaç anlamlı rakama ihtiyaç duyduğunuzu önceden belirleyiniz.

Etüv ve Kül Fırını

Etüv :
Belirli sıcaklıklarda mikrop üretme, sterilize etmekte, ısıtma, pişirme, veya kurutma amaçlı kullanılan laboratuvar fırınıdır. Etüv, çift kenarlı, sağlam, madenden yapılmış bir dolaba benzer. Etüvler değişik hacimlerde olup, sıcaklık 60 °C ile 250 °C arasında analog veya dijital termostat ile ayarlanabilen, iki kat saç levhadan oluşmuş, hava geçirmez yapıdadırlar. Etüvler, kabin, ısıtıcılar, kontrol kartı gibi ana parçalardan oluşmaktadır.

Kül Fırını :
Kül fırını ifadesi, kullanıldığı yere sabitlenmemiş, endüstriyel fırınlara göre daha küçük hacimli ve maksimum çalışma sıcaklıkları 1000°C civarı ve üstü olan fırınlar için kullanılır.
Kül fırınları genellikle elektrik enerjisi ile çalışır. Dışı saç bir kasadan oluşur. Bu kasanın içinde tuğla ve benzeri malzemeden yapılmış bir ısıtma odası vardır. Bu ısıtma odasının dışı ile saç kasa arasında kalan bölüm izolasyon katmanları ile doludur.
Kül fırınları çok farklı alanlarda kullanılırlar. Gıda sektöründe numuneyi yakarak kül oranı tayininde, plastik sektöründe hammadde kalitesi analizinde, metal sektöründe ısıl işlem fırını olarak, seramik sektöründe numune hazırlamada, üniversite laboratuarlarında, gravimetrik analizde kızdırma işlemlerinde, yüksek sıcaklık katı-hal reaksiyonlarıyla malzeme sentezinde kullanılmaktadırlar.

Çeker Ocak

Çeker ocak kimya laboratuvarlarında deneysel çalışma sırasında kimyasallardan ve kimyasallarla yapılan reaksiyonlardan çıkabilecek zararlı gazların ve buharların çalışanları etkilememesi için, güvenli bir şekilde ortamdan uzaklaştırlılmasını sağlayan havalandırmalı bir kabindir. Çeker ocak bu tür zehirli gazların etkilerinden korunmak için kullanıldığı gibi aynı zamanda düşey camekan kapak sayesinda bazı patlama ve sıçramalardan fizik olarak korumak için de kullanılabilir. Çeker ocak temel olarak 4 bölümden oluşur:

1. Üst bölüm (davlumbaz kısmı)
2. Çalışma bölümü (camekan ile kaplı alan)
3. Kontrol panelleri (fan hızı, motor, prizler, su vanası, gaz vanası, sigorta,aydınlatma)
4. Alt bölüm (kimyasalların konulabileceği kabin)