Uç Beyi İsa Sofi’ye ait türbedeki motiflerin şamanik izler taşıdığı konusuyla ilgili olarak eski Orta Asya Türk inanışlarına ilişkin Gazete Duvar sitesi yazarı Nuray Pehlivan, Barış Akademisyeni ve Sanat Tarihçisi Abdullah Deveci ile röportaj yaptı. Pehlivan’ın yaptığı röportajda Sanat Tarihçisi Abdullah Deveci,"İsa Sofi Türbesi ve içindeki süslemeleri nasıl anlamlandırmalıyız?” sorusunu yanıtladı.
Orta Çağ ve Osmanlı Mimarisi üzerine çalışmalarıyla bilinen Barış Akademisyeni ve Eskişehir Okulu mensubu Sanat Tarihçisi Abdullah Deveci, Söğüt’ün Borcak Köyü’nde bulunan Osmanlı Devleti’nin kurucusu, Osman Gazi’nin babası, Ertuğrul Gazi’nin uç beyi olarak görevlendirdiği İsa Sofi’ye ait türbe, tadilat sırasında bulunan motiflerin, eski Orta Asya Türk inancının izlerini taşıdığını belirttirken İsa Sofi Türbesi’nin, duvarlarına resmedilmiş Gök Tanrı inancına ait bezemeler nedeniyle orijinalliğiyle ayakta kalabilen ender yapılar arasında olduğunu belirtti.
İsa Sofi Türbesi’nin tartışıldığı röportajda, Pehlivan’nın “Erken Osmanlı Beyliği’ne gelirsek, heterodoks dini inanışlarla mimarlık arasında nasıl bir ilişki vardı? İsa Sofi Türbesi ve içindeki süslemeleri nasıl anlamlandırmalıyız?” sorusuna yanıt veren Deveci;
“Erken Osmanlı Dönemi göçer topluluklarının heterodoks inanışlar açısından çok zengin ve etkili bir kültürü olduğunu biliyoruz. Fuat Köprülü, Anadolu’nun ilk Türk göçerlerinin gerçek İslam olmayan ama İslamlaşmış Alevi babalarının etkisi altında olduğunu söyler. Yerleşik topluluklarda da bildiğimiz İslami yaşantının olmadığını söylemek abartılı olmaz. Sünni İslam’ın dışında kalan ve genel olarak heterodoks İslam içinde değerlendirilen Aleviliğin kökenlerini oluşturan Kalenderilik ve Vefailik gibi anlayışlar, İslam öncesi Orta Asya inanışlarıyla hatta Hindistan kökenli inanışlarla, Anadolu’ya geldikten sonra da karşılaştıkları Hıristiyanlıkla ilgili bazı inanışları yeni dinin içine taşımışlardır. İlginç olan Hıristiyanlık etkileri Ortodoks söylemden çok, merkez dışı gnostik Hıristiyanlık anlayışlarla kendini gösterir.
İsa Sofi Türbesi süslemeleri, İslamiyet öncesi Orta Asya inanışları ile ilgili olduğunu düşüneceğimiz çok şey barındırıyor. Nurfeddin Kahraman, Refik Arıkan ve Can Çetin’in konuyla ilgili ortak yazdıkları bir yayında, yatay çizgilerle yeraltı, yeryüzü ve gökyüzünün oluşturulduğu evren sembolizminin türbe süslemelerinin esasını oluşturduğu belirtilir. Türbe mimarisinde böylesi evren sembolizmi ikonografisinin okunabildiği başka yapılar vardır. Canan Pala, Kemah Mengücek Gazi Türbesi’nde bu ikonografiyi açık bir biçimde tanımlamıştır. Ancak İsa Sofi Türbesi’nde görülen süslemeler Mengücek Gazi Türbesi’nde yoktur.” şeklinde konuştu.
Diğer yandan Sanat tarihçisi Deveci, Gazete Duvar yazarı Pehlivan’ın, “Bu türbede görülen süslemeler üzerinden kuruluş dönemi Osmanlı toplumunun inanç sistemine ilişkin neler söyleyebilirsiniz?” sorusunu şu şekilde yanıtladı;
“İsa Sofi Türbesi süslemeleri için özel vurgu yapılan Gök Tanrı inanışı elbette çok önemli. Ama daha önemlisi bu kültürün ve inanışların taşıyıcısı olan sosyal ve dini cemaatlerdir. Erken dönem Osmanlı mimarisinde, heterodoks topluluklarla bağlantılı mimariye çok örnek vardır. Erken Osmanlı kaynaklarından Aşıkpaşazade’nin, Rum Abdalları diye adlandırdığı kişiler genel olarak heterodoks İslam mensuplarıdır. Şeyh Edebali, Geyikli Baba, Abdal Musa, Kumral Abdal, Seyyid Ali Sultan gibi kişilikler Aşıkpaşazade’nin bahsettiği sosyal zümreye mensupturlar. İsa Sofi de bu mistik dini liderlerden biri olmalıdır. Bunların arasında Geyikli Baba’ya ilişkin Osmanlı kaynaklarında ilginç bilgiler bulunur. Hilmi Ziya Ülken’in ’li yılların başında “Vesaik-i Tarihiye Tasnif Encümeni”nde kâtip olarak çalışırken bulduğu ve yayınladığı Orhan Gazi’ye ait belge, yakın zamanlarda Ahmet Yaşar Ocak’ın yayınlarında da yer alır. Bu tarihi kaynakta, Geyikli Baba’nın Bilecik yakınlarında Kızıl Kilise isimli bir mevkiiyi ele geçirmesi üzerine, Orhan Gazi iki eşek yükü şarapla, iki eşek yükü rakıyı Geyikli Baba’ya gönderir. Bir Osmanlı beyinin bir dini lidere şarap ve rakı göndermesi çok şey anlatıyor. Ama bazı tarihçilerimiz tarafından bu türden anlatımlar hep semboller üzerinden yapılan alegori olarak değerlendirilir. Yani şarap ve rakı kendinin değil de başka şeylerin ifadesidir! “
Deveci, son olarak eski Orta Asya Türk kültürünün günümüze kadar gelebilmiş olduğunu hatta bazı değişimlere uğrayarak Alevi toplumlarda halen sürüdürüldüğünü belirtti. Deveci; “İsa Sofi Türbesi’nin süslemelerinin ortaya çıkmasına neden olan arka plana dönecek olursak, söz konusu zengin kültürü yansıtan inanışlar değişim geçirerek Alevi topluluklarda hala sürmektedir. Baskılar merkezi bir yapının oluşmasını engellemiş, Anadolu’nun farklı yerlerinde farklı yorumlar ve cemaatlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu zengin kültür baskılara rağmen günümüze kadar gelebilmiştir.” diyerek İsa Sofi Türbesi’nin de bunların bir örneği olabileceğini ifade etti.
ZMR - Osmanl Devleti’nin kurucusu, Osman Gazi’nin babas, Erturul Gazi’nin uç beyi olarak görevlendirdii sa Sofi’ye ait türbe, Söüt ilçesi Borcak köyünde bulunuyor. Erturul Gazi’nin yakn arkadalarndan olan sa Sofi’ye ait türbede tadilat srasnda bulunan motifler, eski Orta Asya Türk inancnn izlerini tayor. sa Sofi Türbesi, duvarlarna resmedilmi Gök Tanr inancna ait bezemeler nedeniyle orijinalliiyle ayakta kalabilen ender yaplar arasnda.
sa Sofi Türbesi ve içindeki süslemeleri nasl anlamlandrmalyz? Türklerin Gök Tanr inancna ilikin bu tip izlerin görüldüü baka yaplar var m? Kurulu dönemi Osmanl toplumunun inanlar nelerdi? Orta Ça ve Osmanl Mimarisi üzerine çalmalaryla bilinen Bar Akademisyeni ve Eskiehir Okulu mensubu Sanat Tarihçisi Abdullah Deveci sorularmz cevaplad.
'ATAYI DA SEVERZ, TARHMZ DE MÜTHTR'
Sünni slam üzerinden ekillenen resmi tarih öretisinin aksine, burada karmza çkanlar bugün bize Osmanl tarihi hakknda baka bir ey söylüyor sanrm. Öncelikle dönemin Osmanl'snda bu figürleri yaptran inanç sistemi üzerine neler söyleyebilirsiniz?
Her eyden önce Orta Ça’da insanlarn günlük yaamn etkileyen slam ile günümüzde yaadmz slam'n ayn olmadn söyleyeyim. Bunu slam’n kurallar ve öretileri üzerinden söylemiyorum. slam inancnda bu kurallar ve temel kaynak olarak Kur’an deimezdir. Ancak bir toplumun kültürünü –ki bu kültürün içinde din de vardr- etkileyen pek çok unsur bulunur. Bu Ortaça Müslüman toplumu için de geçerlidir. Anadolu Selçuklu Dönemi'nden balayarak, Erken Osmanl Dönemi'nde özellikle göçebe topluluklarda okuryazarln olmamas ya da az olmasnn etkisiyle eski inanlarn terk edilmedii görülmektedir. Baka bir deyile animizm kaynakl inanlar yeni inancn, yani slam'n içine tanmtr.
Anadolu Selçuklu Ça türbeleri slami defin geleneklerine uymaz. ki katl yaplan Anadolu Selçuklu türbelerinin alt kat mumyalk olarak adlandrlr. Yani ölü birey mumyalanr ve sandukaya yerletirilir. imdi hatrladm bir olay size zikredeyim: 4 veya 5 yl kadar önceydi, Kastamonu’da Akl Sultan Türbesi’ndeki ayak ksmna ait mumyalanm parça için, Diyanet leri Bakanl gömülmesi yönünde görü bildirmiti. Yani Diyanet leri Bakanl’na göre ata kültürünün bu miras yok edilmeliydi. Çünkü günümüz hâkim slam anlayna göre, Orta Ça’n bu önemli slami dini ahsiyetinin hangi saiklerle cenazesi için ilem yapldnn bir önemi yoktur. Ama atay da severiz, tarihimiz de müthitir.
Konuya tekrar dönecek olursak, Orta Ça’n ilginç gelenekleri için tarihi kaynaklar baka bilgiler verir. Arap seyyah bn Batuta, Manisa’da beyliin kurucusu Saruhan Bey’in ölen çocuundan bahseder. Tahnit edilmi çocuk, kokunun etkisi azalsn diye kalayl demir/bakr kapl bir ahap tabutun içinde yukarya aslmtr. Türbenin kubbesi daha tamamlanmamtr. Yine bn Batuta’dan Sinop’ta bir cenaze merasiminde ahalinin elbiselerini ters giydiini, ulemann sarklarnda da siyah balar olduunu öreniyoruz. Tüm bunlar, Maripli Arap seyyah için çok artc olmaldr.
'SLAM ÖNCES NANILARINI, YEN DNN ÇNE TAIDILAR'
Erken Osmanl Beylii’ne gelirsek, heterodoks dini inanlarla mimarlk arasnda nasl bir iliki vard? sa Sofi Türbesi ve içindeki süslemeleri nasl anlamlandrmalyz?
Erken Osmanl Dönemi göçer topluluklarnn heterodoks inanlar açsndan çok zengin ve etkili bir kültürü olduunu biliyoruz. Fuat Köprülü, Anadolu’nun ilk Türk göçerlerinin gerçek slam olmayan ama slamlam Alevi babalarnn etkisi altnda olduunu söyler. Yerleik topluluklarda da bildiimiz slami yaantnn olmadn söylemek abartl olmaz. Sünni slam'n dnda kalan ve genel olarak heterodoks slam içinde deerlendirilen Aleviliin kökenlerini oluturan Kalenderilik ve Vefailik gibi anlaylar, slam öncesi Orta Asya inanlaryla hatta Hindistan kökenli inanlarla, Anadolu'ya geldikten sonra da karlatklar Hristiyanlkla ilgili baz inanlar yeni dinin içine tamlardr. lginç olan Hristiyanlk etkileri Ortodoks söylemden çok, merkez d gnostik Hristiyanlk anlaylarla kendini gösterir.
sa Sofi Türbesi süslemeleri, slamiyet öncesi Orta Asya inanlar ile ilgili olduunu düüneceimiz çok ey barndryor. Nurfeddin Kahraman, Refik Arkan ve Can Çetin’in konuyla ilgili ortak yazdklar bir yaynda, yatay çizgilerle yeralt, yeryüzü ve gökyüzünün oluturulduu evren sembolizminin türbe süslemelerinin esasn oluturduu belirtilir. Türbe mimarisinde böylesi evren sembolizmi ikonografisinin okunabildii baka yaplar vardr. Canan Pala, Kemah Mengücek Gazi Türbesi’nde bu ikonografiyi açk bir biçimde tanmlamtr. Ancak sa Sofi Türbesi’nde görülen süslemeler Mengücek Gazi Türbesi’nde yoktur.
'OSMANLI BEYNN DN LDERE RAKI GÖNDERMES ÇOK EY ANLATIYOR'
Bu türbede görülen süslemeler üzerinden kurulu dönemi Osmanl toplumunun inanç sistemine ilikin neler söyleyebilirsiniz?
sa Sofi Türbesi süslemeleri için özel vurgu yaplan Gök Tanr inan elbette çok önemli. Ama daha önemlisi bu kültürün ve inanlarn taycs olan sosyal ve dini cemaatlerdir. Erken dönem Osmanl mimarisinde, heterodoks topluluklarla balantl mimariye çok örnek vardr. Erken Osmanl kaynaklarndan Akpaazade’nin, Rum Abdallar diye adlandrd kiiler genel olarak heterodoks slam mensuplardr. eyh Edebali, Geyikli Baba, Abdal Musa, Kumral Abdal, Seyyid Ali Sultan gibi kiilikler Akpaazade’nin bahsettii sosyal zümreye mensupturlar. sa Sofi de bu mistik dini liderlerden biri olmaldr. Bunlarn arasnda Geyikli Baba’ya ilikin Osmanl kaynaklarnda ilginç bilgiler bulunur. Hilmi Ziya Ülken’in ’li yllarn banda "Vesaik-i Tarihiye Tasnif Encümeni”nde kâtip olarak çalrken bulduu ve yaynlad Orhan Gazi’ye ait belge, yakn zamanlarda Ahmet Yaar Ocak’n yaynlarnda da yer alr. Bu tarihi kaynakta, Geyikli Baba’nn Bilecik yaknlarnda Kzl Kilise isimli bir mevkiiyi ele geçirmesi üzerine, Orhan Gazi iki eek yükü arapla, iki eek yükü raky Geyikli Baba’ya gönderir. Bir Osmanl beyinin bir dini lidere arap ve rak göndermesi çok ey anlatyor. Ama baz tarihçilerimiz tarafndan bu türden anlatmlar hep semboller üzerinden yaplan alegori olarak deerlendirilir. Yani arap ve rak kendinin deil de baka eylerin ifadesidir! Hâlbuki Geyikli Baba meyhor olarak geçer kaynaklarda. Yani mey/arap içen anlamnda. Hor, Farsçada yiyen-içen anlamndadr.
Anadolu'da bir ilk: Osmanl türbesinde amanik çizimler
'DN AHSYETLERLE KOPU, FATH DÖNEMNDE GERÇEKLER'
Peki, Türklerin Gök Tanr inancna ilikin bu tip izlerin görüldüü baka yaplar var m?
Gök Tanr ile dolaysz balar kurabileceimiz örnek Kemah Mengücek Gazi Türbesi dnda yok. Ancak bu inancn izlerini sürebildiimiz topluluklarn kulland yaplar var. Ömer Lütfi Barkan, Osmanl'nn kurulu sürecinde yeni göç eden topluluklar yönlendiren ve Osmanl Beylii’nin insan kayna olmasn salayan karizmatik dini liderlerden bahseder. Bu kiiler Geyikli Baba, eyh Edebali gibi dervilerdir. Barkan’n 'Kolonizatör Derviler' olarak adlandrd bu dini liderler için binalar yaplmtr. Zaviyeli Cami, maret, Fütüvvet yaps, çok ilevli, ters “T” planl yap gibi adlarla anlan bu yaplar, Erken Osmanl Dönemi'nin en önemli mimari faaliyetidir. Erken Osmanl corafyasnn hemen yerinde bu yaplardan yaplmtr. Bu yaplar genellikle ehrin dna yaplrlar. Bu yaplarn bazlarnn cami ilevi düünülerek yaplmadklarn biliyoruz. Mesela Edirne’deki Yldrm Beyazd mareti bunlardan biridir. Yap dou-bat yönünde bir kurulua sahip ve kble yönü dikkate alnmamtr. Bir dier örnek, Bursa’da Yldrm Beyazd’n komutanlarndan Timurta Paa'nn yaptrd zaviyenin camiye çevrilmesiyle ilgili belge vardr. I. Murat’n yaptrd znik Nilüfer Hatun mareti’yle olaslkla Orhan Gazi döneminde yaplm Yeniehir Postinpu Baba mareti’nin minaresi yoktur. Zaten minaresi olan bu türden yaplarn çounda minare sonradan eklenmitir. sa Sofi Türbesi’nin bulunduu yer de olaslkla bir zaviyedir. Ve yerleimden uzak bir noktadadr. Günümüzde bölge insannn verdii ismi de sa Dede’dir. Zaten yer adlarnda dede, baba gibi kelimeler geçiyorsa orada heteredoks bir oluum/yap mutlaka vardr.
Kolonizatör dervilerin sosyal yapya etkileri Çelebi Mehmet dönemine kadar güçlü bir biçimde sürüyor. Kanmca, Beyazt Paa'nn da etkisiyle Çelebi Mehmet döneminde bu heterodoks dini ahsiyetlerle Osmanl beyleri arasndaki güçlü ilikiler kopmaya balyor. eyh Bedrettin syan ve isyann bastrlmas bu balamda deerlendirilebilir. Ama bu dini ahsiyetlerle gerçek anlamda kopu Fatih Dönemi'nde gerçekleir. Fatih Dönemi'nde bu dini ahsiyetlerle balantl vakflara el konulmu ya da gelirleri ellerinden alnmtr.
Akpaazade’ye göre, Osmanl’nn kuruluunda az önce bahsettiim derviler özel roller üstlenmilerdir. Bunlardan eyh Edebali, Osman Bey’in kaynbabasdr. Osman Gazi’nin rüyasn anlamlandran ve kutlu gelecei haber veren de odur. Dier Vefai kökenli dervilerin hepsi kurulu sürecinde önemli roller almlardr. Akpaazade, Osmanl'nn kurulu sürecinde Vefai Tarikat’yla balantl dervilere özel önem verir. Çünkü kendisi de kökenini Baba lyas’a dayandran bir Vefai Tarikat mensubudur. Anadolu Selçuklu Ça'nda ’l yllarda gerçekleen “Babai syan” ad Baba lyas’a izafeten vermitir. Bunlar söylememin nedeni, Fatih’in merkezi devlet oluumunda etkili roller alan Rum Mehmed Paa’nn Akpaazade tarafndan kötü sözlerle anlmasn anlamak. Rum Mehmed Paa, direnebilme varl gösterebilecek dier oluumlarla birlikte Vefai Tarikat’na mensup vakflarn gelirlerinin el konulmasn yöneten bir saray adamyd. II. Beyazd Dönemi'nde bu gelirlerin bir ksm geri verilse de, artk hiçbir ey eskisi gibi olmaz ve söz konusu heterodoks slami zümrelerin devletle ba tümüyle kopar.
'BU KÜLTÜRÜ YANSITAN NANILAR ALEV TOPLULUKLARINDA HALA SÜRÜYOR'
Son olarak; Osmanl dönemi Anadolu kültüründe Orta Asya etkilerinin zayflayp, Arap etkilerinin artt sürece ilikin neler söyleyebilirsiniz?
Mimarlk tarihi balamnda önemli dönüümlerin gerçekletii dönemler mimariyi dorudan etkiler. Erken Osmanl’nn toplumsal ve iktidar yapsn dönütüren Sultan Fatih’tir. Bu dönemde kurumlar ve bürokrasisiyle gerçek anlamda devlete dönüüm salanmtr. Devlet ekillenirken Sünni eilimler ar basm ve zamanla da hakim olmutur.
Arap etkisi diye adlandrlan durum tartmaldr. Bana göre, Fatih sonrasnda da dini yaam Osmanl'ya özgüdür. Ta ki 19'uncu yüzyldan 20'nci yüzyln balarna evrilen sürece kadar. Modernizmin bu dönemdeki halleri farkl ideolojik yaplarla beraber ümmetçilii de ortaya çkarmtr. Milliyetçilik zaten üzerinde çokça durulmu ve modernizmle balar deiik açlardan deerlendirilmi bir kavram. 19'uncu yüzyl öncesi ümmetçilik bir akm deildi. Zaten akmlar modern zamanlarn icaddr. Yani ümmetçiliin modern ideolojik bir akm olarak 19'uncu yüzyl ortalarndan sonra ekillendiini düünüyorum. Arap etkisi diye tartlan da aslnda bu konudur. Ümmetçilik hiçbir zaman altn çalarn yaantsn tekrar oluturma çabas olmam; ama günümüzün ideolojik tercihlerinin dini tahayyülünü modern devlette yanstma çabas olmutur. Onun için de hiçbir zaman milliyetçilikten kopamaz. Bir modern akm olarak ümmetçilik, modern olana bir kar tavr olarak geliirken, iine yarayan her eyi kendi düünce sistemi içine aldn düünüyorum. Milliyetçilik, ümmetçilik ikileminde bir tezatlktr bu. Dolaysyla kültürün bakalamasnda “Arap etkisi” bu balamda tartlmaldr.
sa Sofi Türbesi’nin süslemelerinin ortaya çkmasna neden olan arka plana dönecek olursak, söz konusu zengin kültürü yanstan inanlar deiim geçirerek Alevi topluluklarda hala sürmektedir. Basklar merkezi bir yapnn olumasn engellemi, Anadolu’nun farkl yerlerinde farkl yorumlar ve cemaatlerin ortaya çkmasna neden olmutur. Bu zengin kültür basklara ramen günümüze kadar gelebilmitir.
Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin babası Ertuğrul Gazi'nin uç beyi olarak görevlendirdiği İsa Sofi'nin türbesi, Söğüt ilçesi Borcak Köyü'nde bulunuyor.
Türbede yapılan tadilatta gün yüzüne çıkan motifleri inceleyen uzmanlar, bunların Orta Asya Türk inancına ait olduğunu tespit etti.
Tarihçiler bu türbeyi, orijinalliğiyle ayakta kalabilen ender yapılar arasında gösteriyor.
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nurfeddin Kahraman, türbenin yapılış tarihinin, Osmanlı'nın kuruluş yıllarına dayandığını söyledi.
İsa Sofi'nin, Ertuğrul Gazi'nin yakın arkadaşlarından olduğunu anlatan Kahraman, şöyle konuştu:
"Bizi en çok ilgilendiren konulardan biri, türbede eski Orta Asya inancına ait motiflerin bütün duvarlara işlenmiş olması. Orta Asya'daki bazı toplumların inancına göre oluşan üç katlı evrendeki motifler var. Bunlar kök boya kullanılarak yapılmış. Işık alemi, gökyüzü katları, gökyüzünün en yüksek kesim noktası, onun altında 17 kat olarak tasavvur ediliyor. Güneş motifleri, bütün katlara ulaşan hayat ağacı ve yer altındaki yaşam ile ilgili çizimler var."
"Türbede mezarın yönünden başka İslami öge yok"
Aynı fakültenin Tarih Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Refik Arıkan da türbenin iç tezyinatının, Gök Tanrı inancına dair motifler içermesi bakımından önemli olduğunu belirtti.
Türbe tezyinatında uygulanan üslubun, dönemin inanç sistemi ve İsa Sofi'nin kimliğiyle ilgili önemli ipuçları verdiğine değinen Arıkan, "Asıl ilginç ve dikkat çekici olan ise İslami bir kimlik taşıyan ve bu konuda topluma liderlik ettiğini düşündüğümüz kişinin türbesinde, mezarın yönünden başka İslami öge bulunmaması. Kompozisyonda yer alan Türklerin evren tasavvuru, hayat ağacı ve şamanın göğe yükselmesi gibi figürler, toplumun bu dönemdeki inanç sistemini göstermesi bakımından önemi haizdir" dedi.
Kaynak: AA
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası