Arı Sokmasına Işeme

15/04/

YILAN ISIRMASI, AKREP SOKMASI

GENEL OLARAK SIRASIYLA YAPILACAK İŞLEMLER

1. Yara suyla yıkanıp, buz bırakılır. Ödem varsa elevasyon yapılır. Kesme emme gibi işlemler yapılmaz. Özellikle yılan sokmalarında kesinlikle kolu atele alınıp elevasyon ve soğuk uygulama yapılır. Elevasyon yapılmazsa ödeme bağlı kompartman gelişebilir.

2. Sağlam koldan damar yolu açılır.

3. AVİL^® AMP ve DEKORT ^®AMP yapılır. 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, yaş çocuklarda: 1/3 AMP, yaş çocukarda: 1/2 AMP)

4.TETRAVAX^® yapılır.

5. Gereğinde yılan veya akrep serumu yapılır. Anti-serumlar sadece anflaksi gelişirse müdahale edilebilecek tam donanımlı merkezlerde yapılır.

6. Elektrolit bozukluğu varsa düzeltilir. (Ca↓ ise tek doz Ca yapılır.).

7. Antibiyotik proflaksisi yapılır. (Amp-sulbaktam vb). Analjezik oral veya parenteral verilir.

8. Hasta İLERİ MERKEZE sevk edilir.

** Anflaksi  veya Klinikte kötüleşme olursa  SC Adrenalin yapılabilir.(bakınız anaflaksi)

** Unutmayın yılan süründürür akrep öldürür. Akrep sokmalarında hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve ayaklarda soğukluk, solukluk, taşikardi, hipertansiyon vb. bulgular varsa birkaç saatte akciğer ödemi ve şok sonrası ölüm gerçekleşebilir. Yılan sokmalarında ise genelde çok nadir olarak extremtelerdeki ödem ve siyanoza bağlı uzuv kaybı olabilir. Böcek sokmalarında, yılan serumu ve akrep serumu yapılanlarda anaflaksiye dikkat edilmelidir.

AKREP SOKMASINDA ANTİSERUM VE PRAZOSİN (MİNİPRES) UYGULAMASI

Akrep sokmalarında sistemik bulgular varsa antiserumu ve pirazosin uygulanır. Bu hastalar hemen ileri merkeze sevk edilmelidirler.

Sistemik bulgular:Kusma, hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve ayaklarda soğukluk, solukluk, taşikardi, hipertansiyon, miyokardiyal disfonksiyon, aritmiler, akciğer ödemi vb.

AKREP^® ANTİVENOMU:

     Doz: 1 amp. (5ml), 50 ml %NaCl içinde 30 dakikalık IV infüzyonla verilir. Öncesinde test yapılmalıdır.

Antivenom deri testi: 0,1 ml antiseromu % NaCl ile dilüe edilir. 0,2 ml intradermal yapılır. 10 dk. beklenir. Antivenom alerjik reaksiyonlar açısından infüzyon sırasında ve sonrasında dikkatli olunmalıdır. Alerjik reaksiyon yoksa antivenom tamdoz yapılır.

  ** saatte ağır sistemik bulgular devam ederse antivenom tekrarlanır.

  **Antiserumu uygulama öncesinde adrenalin, antihistaminik, steroid ve acil seti hazır olmalıdır.

Pirazosin:MİNİPRES^® TABLET (maalesef çok etkili olmasına rağmen piyasada zor bulunuyor.)

Doz: 0,03 mg/kg, ORAL veya NG ile verilir.

Klinik olarak iyileşme bulguları: El ve ayaklarda soğukluk-solukluğun düzelmesi ve ısınması, el ve ayaklarda terlemenin kaybolması, periferik venlerin görünür hale gelmesi, hipersalivasyonun azalması veya kaybolmasıdır. Bu bulgular oluşmamışsa ilk dozdan 3 saat sonra ve ardından 6 saatte bir aynı dozda pirazosin tekrar verilir. Pirazosin verildikten sonraki ilk 3 saatte 30 funduszeue.info bir, sonraki 6 saatte 60 funduszeue.info bir ve daha sonra 4 saatte bir kan basıncı, nabız ve solunum sayısı-derinliği izlenmelidir.

YILAN ANTİSERUMU UYGULAMASI

  ** Yılan antiserumu orta şiddetteki zehirlenmelerde cc/kg , şiddetli olgularda >1 ml/kg yapılır.

  ** ilk 20 dk içinde gelmişse cc/kg’dan daha geç gelmişse doz daha yüksek miktarda verilir.

  ** Başlangıç yerel bulgularında ilerleme yok ve sistemik bulguları yoksa antivenom yapmaya gerek yoktur. Sadece takip yeterlidir.

  ** Bulgularda ilerleme varsa cc/kg antiserum % NaCl ile sulandırılıp 1 saatte infüzyonla uygulanır.

  ** Turnikeli gelmiş ve yerel bulgu yoksa turnikeyi yavaşça açılır. Bulgular artarsa tekrar turnike biraz proksimalden uygulanır. Ardından 1 amp antivenom 5 cc/kg % NaCl ile sulandırılıp 15 dakikalık infüzyona başlanır. Bu sırada turnikeyi açılmaz. 15 dakika bitiminde turnike yavaşça açılır. Tekrar bulgularda ilerleme olursa “orta şiddette zehirlenme” gibi tedavi edilir. Eğer ilerleyici yerel bulgu veya sistemik bulgu varsa, önce antiserum infüzyonuna başlanır. Ardından yavaşça turnikeyi açarken 1 saatlik infüzyonu tamamlanır. Bulgularda ilerleme olursa 1 saatlik antiserum tekrarlanabilir.

  ** Klinik geriler laboratuvar düzelir ve hasta kendini rahat hissederse antiseruma yanıt vardır.

** Yılan ısırmalarında ABY, hemoglobinüri, miyoglobinüri (Koyu kahverengi idrar), intravasküler hemoliz, rabdomiyoliz olabilir.

** Isırılan ekstremitenin yarıdan fazlasını kapsayan lokal şişlik veya yara yerinde ekimoz, nekroz ve bül oluşabilir.

ALERJİK REAKSİYON TEDAVİ

Hafif vakalarda Adrenalin: ’ten, SC/IM, 0,01 ml/kg, max: ml., dakikada bir tekrar edilebilir.

Difenhidramin: Doz: 1,25 mg/kg oral, IV / IM, idame: 5 mg/kg/gün oral dört dozda, saate kadar devam edilir.

Ağır alerji (anaflaktik, nefes darlığı oluşursa ) vakalarda Adrenalin: 0,1 ml/kg sulandırılmış adrenalin, çocuklarda yavaş IV puşe. Yetişkinlerde ise saf adrenalin IM/SC yapılır.

Bakınız: anaflaksi sayfa:

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖNELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

ARI SOKAN ERKEK KADIN OLUR MU?

"Arı soktu kadın oldu" başlıklı haber, ilgi çekiciydi doğrusu. 10 Şubat’ta Hürriyet’te yayımlanmasının ardından onlarca internet sitesi de kopyaladı. Gün olur internete başvurup "Arı sokan erkekler kadın olur mu?" diye sorarsanız bu haber mutlaka karşınıza çıkacaktır! Haber, Ted Prince adlı Amerikalı bir erkeğin cinsiyet değiştirerek kadın olmasını konu alıyordu:

"Ted Prince’i (40) bir gün arı soktu ve bu olay, Ted’in erkeklik hormonlarının seviyesini hızla düşürdü. Aslında daha çocukken, kimi zaman kız elbiseleri giyen ancak yıllarca bu duygusunu bastıran Ted, arı kazası sonrasında cinsiyetini değiştirdi. Ted, Chloe adıyla, bir kadın oldu."

Kaan Tunç adlı okur, 10 Şubat’ta beşinci sayfada çıkan bu haberle ilgili olarak "Emin misiniz?" diye sordu. Tunç, "Her arı sokan erkek hormonal dengesi bozulup kadın olsaydı dünyadaki erkek nüfusu bu kadar olamazdı herhalde. Bu bir haberden çok şaka gibi" diye de ekledi.

Okurun bu sorusunu Hürriyet Sağlık Muhabiri Mesude Erşan’a ilettim. O da erkek ve kadın cinsel sağlığı ile ilgili tıp dalı androlojinin Türkiye’deki öncü isimlerinden Prof. Dr. Halim Hattat’a sordu haberi ve okurun tepkisini. Hattat, haberi orijinal kaynaklarından da okuduktan sonra özetle şu yanıtı verdi:

Tıp doğrulamıyor

"Söz konusu olan hastanın daha önce teşhis edilmemiş Klienfelter sendromu olmasıdır. Klienfelter sendromu erkeklerde görülen genetik rahatsızlıktır. Çoğu zaman erişkinliğe kadar belirti vermez bazen ergenlikte ikincil seks karakterlerinin gelişimini geciktirir.

Bu hastanın eşi, evlendiklerinde kocasının cinsel kimlikle ilgili sıkıntıları olduğunu belirtmiş. Burada yaşanan hem bu genetik rahatsızlığın etkisi hem de muhtemel bir cinsel kimlik sorunudur. Hormonsal düşüklüğün arı sokmasına değil genetik rahatsızlığa bağlı oluştuğunu söyleyebiliriz. Cinsel kimlik değişiminin de muhtemelen uzun yıllardır süregelen ve ancak karar verilen bir durum olduğunu düşünüyorum. Arı sokmaları sadece alerjik durum yaratabilmeleri anlamında tehlikelidir, erkeklerde hormon dengesi ve cinsiyet değişikliğine varacak ciddi sonuçları yoktur."

Prof. Dr. Hattat’ın bu yanıtıyla, "Arı soktu kadın oldu" başlığının tıbben mümkün olmadığı netleşmiş oldu. Peki, Hürriyet’in sayfalarında kendine yer bulan ve tıbben doğrulanmayan bu bilginin kaynağı neydi?

Dış Haberler Servisi tarafından Türkçeye çevrilen haberde maalesef Hürriyet’te alışık olduğumuz üzere mahreç yoktu, haberin kaynağı da belirtilmemişti. Kısa bir internet taraması, haberin kaynağının İngiliz bulvar gazetesi Daily Mail olduğunu ortaya koydu. Gazetenin internet sitesindeki haber "Kocam, karım oldu: Transeksüel kadın, arı sokmasının nasıl cinsiyetini değiştirdiğini ve karısının nasıl ona destek olduğunu anlatıyor" başlığıyla verilmişti. Chole (Ted) Prince, o haberde "arı sokmasının erkeklik hormonlarını düşürdüğünü" değil "düşmesini tetiklediğini" söylüyordu. (*)

Asıl hikâye başka

Hürriyet’teki haberde "tetikleme" sözcüğü yoktu. Okurun tepkisini, Prof. Dr. Hattat’ın değerlendirmesini ve haberdeki "tetikleme" eksiğini Dış Haberler Servisi Müdürü Nilgün T. Gümüş’e aktardım. "Arı sokması, hormonal sistemde var olan bir hastalığın daha şiddetlenmesine yol açmış. Özetlenirken atlanmış ama o ayrıntı olsaydı da başlık değişmezdi" yanıtını verdi.

Bu yanıtla yetinmeyip aramaya devam edince ayrıntı gibi görünen "tetikleme"yi aydınlatan bilgilere ulaştım. Sixtyminutes (60 dakika) adlı sitede Chole (Ted) Prince ile yapılan geniş bir söyleşi vardı; öyküsünü gayet net anlatıyordu orada. (*)

Arı sokunca alerjik bir bünyesi olduğu için korkmuş, hastaneye gidip tahliller yaptırmış, tahlil yapan endokrinolog, "Klienfelter sendromu olduğunun farkında mısın" diye sormuş. Böylece cinsel ikileminin kaynağını öğrenen Chole (Ted) Prince, kadın olmaya karar vermiş, yılında Tayland’a giderek ameliyatla cinsiyet değiştirmiş.

Anladığım o ki, ortada bir "Arı soktu kadın oldu" vakası yok. Arı sokması üzerine cinsel ikileminin fiziksel kaynağını öğrenen bir erkeğin kadın olmayı seçmesi durumu var.

Çevirmenlik başka, gazetecilik başka iştir. Keşke haber hazırlanırken de çeviri ile yetinilmeyip gazeteci şüpheciliğiyle yaklaşılabilseydi. Tabii haber sayfaya konulurken editoryal süzgeçten geçirilebilir, en azından uzmanlara danışılması istenebilirdi. Neticede kaynak bir bulvar gazetesi.

(*) funduszeue.info

(*) funduszeue.info

Yaz ayları ile birlikte özellikle hafta sonlarını piknik alanlarında geçirenler akrep, arı ve bazı böcek sokmalarına karşı dikkatli olmalı.

Abone Ol:

Yaz ayları ile birlikte özellikle hafta sonlarını piknik alanlarında geçirenler akrep, arı ve bazı böcek sokmalarına karşı dikkatli olmalı.




Erciyes Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Sami Emeklioğlu, kene olaylarının yaygın olduğu yaz dönemlerinde akrep, arı sokması veya bazı böcek ısırmalarının da insan için büyük tehlike oluşturduğu uyarısında bulundu.

Yaz aylarında hastanelere bu tür şikayetlerle başvuranların sayısında ciddi artış olduğunu aktaran Emeklioğlu, akrep zehrinin insanı öldürücü özelliği olduğuna dikkat çekti. Akrebin, kuyruğundaki iğnesini sokarak zehrini vücuda verdiğini belirten Emeklioğlu, "Zehir santral (merkezî) sinir sistemine (beyin, beyincik ve omurilik soğanı) ve kalbe zararlı etki yapar. Bazen çocuklarda ve büyüklerde ölüme yol açabilir. Sokulan yerde ağrı, kızarıklık, yanma ve uyuşukluk olur. Bunun yanında vücutta bazı bulgular da ortaya çıkar; tükürük bezlerinin salgısı artar. Baş ağrısı, kaslarda kasılmalar, idrar, büyük abdest kaçırma ve bazen de felçler görülür." dedi.

Dr. Sami Emeklioğlu, arının soktuğu bölgenin hareket ettirilmemesi, bölgeye buz konulması gerektiğini söyledi. Arı sokmaları sonrasında kişilerin çamur veya yoğurt sürerek ilk müdahaleyi yapmalarının yanlış olduğunu dile getiren Dr. Sami Emeklioğlu, özellikle çamur sürülmesinin bölgenin mikrop kapmasına sebep olacağını anlattı. Emeklioğlu, onun yerine yemek sodasının (karbonat) eritildiği su ile ıslatılmış bezi sokulan yerin üzerine konulmasını önerdi. Emeklioğlu, "Eğer solunum zayıflaması varsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna götürülmesi gerekir. Ağzın içinden arı sokması olmuşsa hemen bir buz parçasının ağza alınması lazım. En kısa zamanda da çabuk şişlik ve solunum yolunda tıkanma olacağından hastaneye gidilmesi gerekir. Duyarlı olan kişilerde şişlik yanma fazla olmaktadır. Hatta deride morluklar görülebilir." dedi.

Dr. Sami Emeklioğlu deride kalmış olan arı iğnesinin de alkol alevinde yakılan bir iğnenin ucu ile çıkartılması gerektiğini ifade etti. Emeklioğlu, "Sokulan yer üzerine amonyak (bir kısım amonyak ve dört kısım su karışımı) sürülmelidir. Bu, kaşıntıyı azaltır. Elinizde kaşıntıyı, yanmayı giderici ilaç varsa onu sürmek uygun olur." diye konuştu.

Hastayı yürütmeyin, sokulan yere buz koyun

Dr. Sami Emeklioğlu, akrep sokması sonrasında telaşa kapılmadan öncelikli olarak kişinin yürütülmemesi gerektiğini söyledi. Alınacak küçük bazı tedbirlerin önemli olduğunu aktaran Emeklioğlu, bu tedbirleri şöyle sıraladı:

İlk önce kişinin uygun bir sağlık kuruluşuna yetiştirilmesi için çalışılmalıdır. Akrep sokulan kişiyi yürütmemeye ve hareket ettirmemeye çalışın. Sokulan yerin yukarısını eşarp ya da mendille sıkın. İlk birkaç saat sokulan yerin üzerine havluya sarılı buz torbası koyun. Böylece zehrin emilmesi yavaşlatılmış olur. Sokulan yere amonyak sürmek faydalı olur. Eğer solunum durması ya da zayıflaması olursa ağızdan ağza yapay solunum yapılmalıdır. ERSAN TEMİZEL KAYSERİ

ZAMAN