Vezir Kime Denir

Sadrazam nedir, kimdir? Osmanlının en büyük makamlarından biri olan Sadrazamın görevleri nelerdir? Sadrazamın Osmanlı devleti için önemi, hakkında bilgi.

Sadrazam

Sadrazam; Osmanlı devletinde başbakana verilen addır. Devletin kuruluşunda bir tek vezir vardı, başbakan yerini tutardı. Gittikçe vezir sayısı çoğalınca, birinci vezire «vezir-i âzam» (en büyük vezir) dendi. «Sadrazam» sözü, ancak XVII. yüzyılın ikinci yarısında «vezir-i âzam» ın yerini almıştır.

Sadrazam, padişahın «vekil-i mutlak»ı sayılır, padişahın mührü, görevi boyunca, kendisine verilir, bu mührü bir an bile yanından ayırmazdı. Sadrazam değişince «mühr-i hümayun» eskisinden alınıp yenisine verilirdi. Sadrazamın nüfuzu mutlak denecek şekilde büyüktü.

Osmanlı tarihinde, zaman zaman, bir iki şeyhülislâmın, vezirin, devlet adamının, saray mensubunun sadrazam üzerinde nüfuz kazandığı da olmuştur. Sadrazam her türlü devlet işinden hükümdara hesap verirdi. Padişah isterse, sadrazamın aldığı kararları onaylamaz, değiştirebilirdi. Sadrazamlar kendi adlarına «buyrultu» (emir) çıkartabildikleri gibi, «nişancı»ya padişahın ağzından «hatt-ı hümayun» yazdırır, padişahın emirlerinin dikkatle yerine getirilmesine çalışırlardı; çünkü bir emrin yerine getirilmesinde kusur olursa padişah sadrazamın boynunu vurdururdu.

Sadrazam sefere çıkıp orduya başkomutanlık ederken, yetkileri daha da kesinleşir, âdeta padişahın yetkilerine yaklaşırdı; Osmanlı İmparatorluğuma bağlı hükümdarları değiştirebilmek, vezir boynu vurdurmak gibi en büyük yetkiler kendisine tanınırdı. Savaş boyunca «serdâr-ı ekrem» sanını taşıyan sadrazam, İstanbul&#;a gelince, yaptıklarının hesabını verirdi; bu yüzden başlarını kaybeden sadrazamlar az değildir.

Sadrazamlar içinde son derece değerli devlet adamları, askerler, hattâ pek tanınmış sanat adamları olduğu gibi, çok liyakatsiz olanları, hiyanet derecesinde devlete zararı dokunanları da vardır. Aynı aileden birkaç sadrazam çıktığı da olmuştur ki, en ünlüleri Çandarlılar&#;la Köprülüler&#;dir.

I. Orhan&#;ın kardeşi Alâettin Paşa&#;nın «vezirlik» yaptığı yılından başlayarak, Osmanlı İmparatorluğumun tarihe karıştığı yılı sonuna kadar, sadrazam (ilk zamanlarda vezir-i âzam) gelip geçmiştir. Bunlardan bazıları sadrazamlığa birkaç defa getirildiler. Bu da hesaba katılınca, sadrazamlık makamı defa el değiştirmiştir.

Yetkileri Sınırlandırıldı

Bu sadrazamdan 20 tanesinin boynu padişahlar tarafından vurdurulmuş, 11 tanesi savaşta, ya da suikast sonunda ölmüştür.

Tanzimat&#;tan sonra bağımsız sorumlu hükümet esası kurulmuş, sadrazamın yetkileri eski devre göre kısılmışsa da, sorumluluğu çok büyümüştür. II. Abdülhamit, görülmemiş bir istibdat idaresi kurunca, sadrazam da, hükümet de gölgede kaldı. Abdülhamit tahttan indirilip II. Meşrutiyet kurulunca, kabineden yalnız sadrazamla şeyhülislâmın atanması padişaha bırakıldı, öbür nazırları seçme hakkı sadrazama verildi. Osmanlı devleti ve hanedanı düştüğü zaman son sadrazam, dördüncü defa iktidara gelmiş olan Tevfik Paşa idi.

Amidülmülk nasıl öldü? Amidülmülk kelimesinin anlamı her dönem sorgulanmaktadır. Özellikle tarihe ilgi duyanlar amidülmülk kelimesinin ne anlama geldiğini sorgular. Farsça mı Türkçe mi bir kelime olduğu da aratılanlar arasında. İşte Amidülmülk kelimesine dair bilgiler

Amidülmülk kimdir, ne demek?

Amîdülmülk (devletin direği) lakabı ile bilinen Kündürî, Sultan'ın başka vezirleri olmasına rağmen kaynaklar da “Selçukluların ilk veziri” olarak nitelendirilmesini, vezirlik kurumunu daha önce örneği görülmemiş bir biçimde etkin hale getirmesine borçludur diyebiliriz.

Vezir, İslâm devletlerinde hükümdardan sonra gelen en yetkili yönetici.

Sadrazam, diğer bir deyişle Vezir-i Azam, Osmanlı devlet işlerinde padişahtan sonra gelen en yetkili kişidir. Padişahın kendisine verdiği yetkiyle devlet işlerini yürütür, seferlere çıkardı.

Sadrazamlık makamı Osmanlı Devleti ilk kurulduğunda henüz yoktu. Sadrazamlık ya da Vezir-i Azamlık makamından önce sadece vezirlik makamı vardı. Devletin büyümesine paralel olarak zamanla vezir sayısı artmış, ardından Vezir-i Azamlık makamı Osmanlı Devlet kurumunda yerini almıştır.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi sadrazam olan kişi padişahtan sonraki en yetkili kişiydi, onun mutlak vekili sıfatını taşırdı. padişahın tuğralı mührünü taşıyan sadrazamın emirleri padişahın emiri yani fermanı demekti. Fatih Sultan Mehmet döneminden itibaren padişahların Divan-ı Humayun&#;a başkanlık etme geleneği son bulmuş, Divan-ı Humayun başkanlığı görevini sadrazamlar yapmaya başlamıştır. Aynı şekilde yükselme döneminden sonra padişahlar artık seferlere çıkmamaya başlamıştı. padişah yerine sadrazamlar serdar-ı ekrem sıfatıyla sefere çıkardı. sefer sırasında sadrazamın her sözü ve emri padişah iradesi sayılırdı ve padişahın tüm yetkilerine sahip olurdu.

Osmanlı Tarihinde toplamda sadrazam göreve gelmiştir. Duraklama döneminden itibaren sadrazamlar daha sık değişmeye başlamıştır. Sadrazamların Türk ya da müslüman kökenli olması şart değildi. nitekim Fatih Sultan Mehmet döneminden itibaren liyakat esasına göz önünde bulundurulmak şartıyla devşirme olanlar da sadrazam olabilmiştir. devşirme sadrazamların en ünlüleri Sokollu Mehmet Paşa ve Damat İbrahim Paşa&#;dır.