Emziren Anne Benical Kullanabilirmi

İSTANBUL (AA) - Medipol Mega Üniversite Hastanesi’nden Doç. Dr. Mehmet Bayram, 'Öksürük şurupları doktor tavsiyesi dışında asla ezbere kullanılmamalı. Balgamlı, enfeksiyona bağlı bir öksürüğe, öksürük kesici şurup vermek balgamın akciğerden atılamamasına neden olarak durumun daha kötüye gitmesine neden olabilir.' ifadelerini kullandı.

Doç. Dr. Mehmet Bayram yaptığı yazılı açıklamada, öksürüğün altında yatan sebeplerin araştırılmadan ilaç kullanılmaması gerektiğini belirterek, birçok rahatsızlığın öksürüğe neden olabileceğine dikkati çekti.

Öksürüğün genel anlamda akciğer veya akciğer dışı kaynaklı olabileceğini ifade eden Bayram, şunları kaydetti:

“Öksürük 2 haftadan kısa sürerse akut, 2-4 hafta arası uzarsa ve bir ayı aşarsa kronik olarak adlandırılır. Öksürükle beraber balgam geliyorsa prodüktif öksürük, herhangi bir sekresyon gelmiyorsa kuru öksürük olarak adlandırılır. Akciğer kaynaklı akut öksürük en çok bronşit, zatürre, astım atağına bağlı iken, uzamış öksürük en çok grip sonrası bronş hassasiyetine, astıma bağlı görülür. Kronik öksürük varsa mutlaka, akciğer kanseri, tüberküloz, astım, bronşektazi ve diğer nedenler gibi daha ciddi nedenler araştırılmalı.”

- 'Öksürük sık tekrar ediyorsa astım yönünden değerlendirmek gerekir'

Doç. Dr. Bayram, kuru veya balgamlı öksürüğün altında yatan hastalıkları ise şöyle sıraladı:

'Enfeksiyonlarda öksürüğün en temel özelliği balgamlı olmasıdır. Alerjiye bağlı, üst solunum yollarından kaynaklı mesela geniz akıntısı, sinüzit, farenjit gibi rahatsızlıklarda daha çok kuru öksürük görülür. Bazı tansiyon ilaçlarına bağlı öksürük (ACE inhibitörleri grubu ilaçlar) gıcık şeklinde olur. Gastroözefagial reflüye bağlı mide asidinin boğaz bölgesini tahriş etmesine bağlı da öksürük görülebilir. Burada geceleri artan boğazda acımayla birlikte olan kuru öksürük söz konusudur. Kalp yetmezliğine, geniz akıntısına bağlı öksürük en çok yatar pozisyonda arttığından geceleri daha sık görülür. Toplumun gözünden kaçan ve uzamış öksürüğün en önemli sebeplerinden biri de grip-nezle sonrası uzamış öksürüktür. Burada nezle belirtileri 1 haftada geçtikten sonra yaklaşık 3-4 hafta süren kuru öksürük kalır. En ufak bir uyaranla oluşan bu öksürük nezle sonrası bronşların aşırı hassaslaşmasına bağlıdır. Bir süre sonra geçer ama sık tekrar ediyorsa astım yönünden değerlendirmek gerekir.'

En kritik durumun kanlı balgam olduğuna işaret eden Bayram, “En ciddi ve hastayı hekime getiren durum balgamda kan görülmesidir. Balgamda kan (hemoptizi) akciğer kanseri, tüberküloz, bronşektazi gibi önemli bir durumun habercisi olabilir. Ayrıca balgamın renginin koyu renkli, kokulu olması da enfeksiyonu işaret eder. Öksürüğe ateş eşlik ediyorsa zatürre, grip, tüberküloz gibi durumlar söz konusu olabilir, hemen hekime başvurulmalıdır. Çocuklarda daha çok görülen havlar tarzda öksürük 'krup' yani larengiotrakeal bronşit hastalığında görülür.” değerlendirmesinde bulundu.

Bayram, kronik öksürüğü olan hastanın mutlaka bir göğüs hekimi tarafından değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Akciğer kanseri, tüberküloz, astım, KOAH, bronşektazi, kalp yetmezliği, kronik sinüzit, interstisyel akciğer hastalıkları, bazı tansiyon ilaçları, reflü, alerjik rinit ve sigara içimi en sık görülen ve araştırılması gereken durumlardır.” ifadelerini kullandı.

- 'Kuşburnu, ada çayı, ıhlamur, ekinezya, ayva yaprağı çayı tüketilmeli'

Doç. Dr. Bayram, öksürük başlangıcında muhakkak sigaranın bırakılması gerektiğini vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Öksürük şurupları doktor tavsiyesi dışında asla ezbere kullanılmamalı. Balgamlı, enfeksiyona bağlı bir öksürüğe, öksürük kesici şurup vermek balgamın akciğerden atılamamasına neden olarak durumun daha kötüye gitmesine neden olabilir. Öksürüğün kolay atlatılması için yapılması gerekecek önlemler arasında bol sıvı tüketmek (balgamın atılmasını kolaylaştırır), temiz ferah ortamda kalmak gerekir. Nezle ve gribe bağlı öksürükler kış aylarında sık görülür. Bu durumlarda kuşburnu, ada çayı, ıhlamur, ekinezya, ayva yaprağı çayı tüketmek önemlidir. Toz zencefil, karanfil, bal ve limon karıştırılıp çay şeklinde içilmesi öksürüğü rahatlatır. Bu çaylara bal karıştırılması bağışıklık sistemini güçlendirecektir. C vitamini güçlü bir antioksidandır. Ayva, portakal, limon gibi kış meyvelerinde oldukça fazla miktarda bulunur.'

- 'Öksürüğü olan kişilerin maske takmaları oldukça önemli'

Bayram, ticari amaçlı sosyal medya ve televizyonlarda satılan ürünlerden uzak durulması gerektiğine de işaret ederek, “Her türlü hastalığa iyi geldiği söylenen içinde hangi tür karışımların olduğu bilinmeyen, Sağlık Bakanlığı ruhsatı olmayan ticari amaçlı satılan ürünlerden kaçının.” uyarısında bulundu.

Balgamlı öksürükte sıcak buhar tedavisinin etkili olduğunu belirten Bayram, şu tavsiyelerde bulundu:

'Sıcak buhara okaliptüs ya da mentol eklenmesi ferah hissini sağlar, balgamın çıkmasını kolaylaştırır. Ayrıca enfeksiyona bağlı öksürüğü olan kişilerin enfeksiyonu yaymamak adına iyileşene kadar topluma çok karışmamaları karışacaklarsa da maske takmaları oldukça önemli. Tüberküloz hastaları için bu durum bulaştırıcılığın ortadan kalktığı ilk 15 gün için geçerli.'

Emziren  bir  annenin  en  çok  merak ettiği  konulardan  birisi  de,  hastalandığı  zaman  emzirirken ilaç kullanımı. Daha  doğrusu hangi  ilaçları güvenle  kullanabileceğidir. Aslında kesinlikle  kullanılmaması  gereken veya  annenin  sağlığı  için  mutlaka kullanılacaksa  emzirmenin  kesilmesi  gereken ilaçlar  bir  elin  5 parmağını  geçmez. Bu  konuda  Türkçe  olarak  çok  sık ve  güvenilir  bilgiye  rastlayamadığım  için,  süte  geçen  %  oranlarının listeler  halinde  verildiği  güvenilir yabancı  bir kaynaktan  tercüme  etmeyi  daha  uygun  buldum.

Anıl Yeşildal – DoktorTakvimi.com

Emzirirken ilaç kullanımında nelere dikkat edelim?

En  sık  kullanılan  ve  en  güvenlilerden  başlayarak  kesinlikle  verilmemesi  gereken  ilaçlara  kadar çok basit  bir  sınıflama  vermek  istiyorum.  Mümkün  olduğunca  ilaçların  hem  içeriğini  hem  markasını,  bazı  ilaçlar için  de  ait  oldukları  grubu  da  vermeye  çalışacağım,  bunlar  sizler  için  zor ve  gereksiz  terimler  gibi  görülse  de  ilacı  yazan  doktorunuza  sorarken yardımcı olacağı  için  yine  de  önemli  olduğunu  düşünüyorum.

Aşağıdaki  bulacağınız  liste  dışında  kullanacağınız  birçok  ilacın  emzirirken  güvenli  olup  olmadığını  anlamak  için  size  çok  pratik  bir  yöntem de  önereceğim.  Sadece İngilizce  bilmeniz  yeterli. İlacın  kutusunda  yazan  etken  maddenin  ismimin  yanına  “and breastfeeding”  yazarak  google’da  aratın  genellikle  1.  sırada  çıkan  drugs.com  uzantılı  bağlantı  sizin  aradığınız  ilaç  ve  emzrime  hakkında bilgi  verir. “Bu  ilaç sütütünüze  ne  kadar geçer,  kullanan  annelerin  bebeklerinde  emerken  herhangi  bir  yan  etki  olmuş  mu,  bu  ilacı  kullanırken  nelere  dikkat  etmek  gerekir”  gibi  aklınıza  takılacak  her tür  bilgiyi  verir.

Örnek  arama: Diyelim  Augmentin   antibiyotik  yazıldı,  kutusunda  “amoksisilin klavulonat”  içerdiği  yazıyor.

google’a  amoksisilin klavulonat  and  breastfeeding  yazıyorsunuz,  1.  sırada  karşınıza  çıkan  bağlantı  aşağıdaki  gibi.

https://www.drugs.com/breastfeeding/amoxicillin-and-clavulanic-acid.html

Vitamin ve Mineraller:

Öncelikle birçok  vitamin ve mineral  ilacının normal  dozlarda  hiçbir  sorun  yaratmadan  kullanılabileceğini  söyleyerek  başlamak  isterim.

Ağrı Kesiciler:

Sıklıkla  kullandığımız  parasetamol (Minoset-Parol), ibuprofen (Nurofen-Artril), Naproksen(Apranax,  Aprol) tarzı  ağrı  kesici ve/veya  ateş  düşürücüler  rahatça  kullanılabilir.

Bulantı-Kusma İlaçları:

Bu  gruptan  Domperidon (Motilium)  daha  güvenlidir, Metoclopramide (Metpamid) ancak  nadiren  tek sefer ve  düşük  doz  olacaksa  kullanılabilir.

Antibiyotikler:

Penislin  ve  penislin türevleri  ile  makrolid grubu (Penadur, Pronapen, Pen-os,  Duocid, Combicid, Sulcid, Augmentin ,  Klamoks, Bioment, Amoklavin, Amoksilav,  Klacid, Macrol, Eritrosin, Zitromax, Azitro, Azro v.s) Sefalsporin  grubu (Rocephine,  Novocef,  Forcef, İecef,  Unacefin,  Cephaxon, Zinnat, Cefatin, Cefaks,  Oraceftin, Enfexia, Zimax, Serozil, Fortum, İesetum) ve  Gentamisin rahatça kulanılabilir Ancak  tüm  bu  gruplarda  da  alerji  ve  bağırsak  florasının  bozulmasına  bağlı  ishal  gibi  yan  etkilere  dikkat  etmek  gerekir.

Bactrim   ve  muadillerinden prematürte,  1  aydan  küçük ve  özellikle  sarılığı olan  bebeklerde mümkün  olduğunca  sakınmak  gerekir. Metronidazol  grubu(Flagyl, Nidazol), Klindamisin  grubu(Cleosin, Klin, Klindan),Kemisetin gibi  Kloramfenikol  grubu ve  Tetrax  tarzı  tetrasiklin  grubu  ile,  Sipro ve  muadili  gibi  siproflaksasin  ve  benzeri  tüm  fluorokinolon  grubu  antibiotikler  mecbur  kalınmadıkça  verilmemelidir.

Alerji İlaçları:

Bu gruptan  birçok  ilaç hakkında  çok  fazla  bilgi  olmadığı  için  kurdeşen  veya  saman  nezlesi  durumlarında  sıkça  önerilen alerji  ilaçları  emzirirken  biraz  sıkıntılıdır.  Ancak  son  yıllarda  anne  sütü  ve  bu  tür  ilaçlarla  yapılan çalışmalar,  yine de  emzirirken  güvenle  kullanılabilecek  birkaç  ilaç  seçeneği  sunmuştur annelere. Setrizin  içeren  Zyrtec  ve Cetryn  gibi  muadilleri  süte  çok  az  geçtiği için  kullanılabilir.  Montelukast  içeren  Singulair,  Notta,  Once Air  gibi  ilaçlar  güvenle  kullanılabilmektedir.  Bir  antihistaminik  ve  montelukast  kombinasyonu olan Levmont  ve  muadillerinin  kullanımı  emzirirken  önerilmez.

Epilepsi İlaçları:

Karbamezepin (Tegretol ve  muadilleri),  fenitoin(Epanutin, Hidantin v.s) ve valproat (Convulex,  Depakin  v.s)  içeren  epilepsi  ilaçları  genellikle emzirirken  kullanılabilir,  ancak  uyuklama  gibi  yan  etkiler açısından  bebek  izlenmelidir. Fenobarbital içeren  Luminal  yüksek  oranda  anne  sütüne  geçtiğinden  kullanılmamalıdır. Gabapentin  içeren Neurontin  ve Lamotrigine  içeren  Lamictal için  yeterli  güvenlik  bilgisi  bulunmamaktadır.

Antidepresanlar:

Depresyon  ilaçlarında  yine  de baştaki  genel  kurallara  uymak  ve bebeği  uyuklama  açısından  izlemek  gerekir. Ve en  doğrusu mecbur  kalmadıkça almamaktır.

Süte  geçiş  oranı  çok  düşük  olduğu  bilinen trisiklik  antidepresanlar bu  tür  ilaçlardan  en  güvenli olan  gruptur. Bu  gruba  örnek  olarak Laroxyl, Tofranil,  Anafranil,  Sinequan, Norpramin ve İnsidonu  verebiliriz.

İlle  de seretonin  geri alım  inhibitörü  grubundan ilaç  verilmesi gerekirse en  güvenli  olanı  Paroxetine  içerenlerdir(Paxil,  Seroksat),  Prozac ve  Cipralex  benzerleri  tercih edilmemelidir.

Moklobemid (Aurorix, Lobem v.s) süte  geçişli  az  olduğu  in  yine de muhtemelen  kullanılabilen  depresyon  ilaçlarından  birisidir.
Aşağıdaki videolarda Uzm.Dr. Anıl Yeşildal, “Anne Sütü ve Emzirmenin Önemi” ile çeşitli sağlık konuları hakkında bilgiler veriyor.

Antipsikotik İlaçlar (Şizofreni-Mani İlaçları) :

Annenin  kanından  %80  oranında  süte  geçen  Lityum  tuzları(Lithuril ) kesinlikle  kullanılmamalıdır. Largactil, Fluanxol  ve  Norodol gibi  antipsikotikler %1’in  altında  süte  geçişi  olduğu  için  kuvvetle  muhtemel  güvenli  ilaçlardır,  ancak  yine  de  çocuğu  aşırı  uyuklama  ve  huzursuzluk  açısından  gözlemekte  fayda  vardır.

Kalp ve Tansiyon İlaçları:

Sıklıkla  kullanılan  Kaptopri(Kapril,  Kaptopril), Dixin, Diltiazem(Diltizem, Altizem, Dilticard, Kardil), Enalapril(Enapril, Konveril, Enalap,  Renitec)  Propranolol(Dideral), Quinapril(Accuizde, Acuitel) ve  verapamil (izoptin) anne sütüne  geçişi  %5’in  altında  olduğu  için güvenle  kullanılabilecek kalp ilaçlarındandır.

Bu  gruptan  ritim  bozuklukları için  verilen  Amiadaron (Cordarone) %37’yi  bulan  süt  geçişiyle kesinlikle  kullanılmaması  gereken  bir  ilaçtır.  Atenolol( Nortan,  Tenoretic, Tensinor)  bazen  %19’a  varan anne  sütü  geçişi  olduğu  çin  kullanılmamalıdır.  Nadolol  içeren  Corgard  yine çok  tercih  edilmemesi  gereken kalp   ilaçlarındandır.

Doğum Kontrol Hapları – Kadın Hormon İlaçları:

Özellikle  Ethinyl estradiol(östrojen) içeren ilaçlar süt  salgısını  baskılayabilir,  Levonorgesterel ve  Medroksiprogesteron gibi  progesteron  içerenler (Mirena,  Norlevo, Depo-Provera,  Farlutal) güvenli  olarak  kabul  edilmiştir.

Kesinlikle Verilemeyen İlaç Grupları:

Bazı  ilaçlar  vardır  ki  anne  sütüne  geçişi  %10’un  altında  olduğu  halde emziriken  kesinlikle  kullanılamaz  veya anne  sağlığı  için  mutlaka  kullanılacaksa  da  emzirmekten  vaz  geçilmesi  gerekir.

• Sitotoksik  ilaçlar (kanser  ilaçları) !!!
• Migren tedavisinde  kullanılan Ertamin  türevleri (Avmigran, Bellegral, Cafergot) !!!
• Altın  tuzu  içeren  ilaçlar!!!
• Bağışıklık sistemini  baskılayan  ilaçlar !!!
• İsotretinoin(İsotrexin, Roaccutane) !!!

Not: Bu  yazı,  anne  sütünden  ve anne  kanıdan  yapılan  ilaç  ölçümleri sonucu  bilimsel  verilere dayanarak  yazılmıştır,  ancak kişisel farklılıklar olabileceği için  yine  de  %100 garanti  veremez,  herhangi  bir  sorun  halinde  yazar  sorumluluk kabul  etmez, en  doğru  kararı  çocuğunuzu  takip  eden  doktorla  birlikte  vermelisiniz.

Kızlar aşağıdaki yazıyı okuyunca çok endişelendim.. Sizlerle paylaşmak istedim.
Yazıyı aldığım kaynak http://www.stargazete.com/guncel/calpol-korkusu-93906.htm


Calpol ve Benylin gibi ilaçların İngiltere’de yasaklanması Türkiye’de de panik yarattı. Şurupların çocuklara doktor kontrolünde verilebileceğini söyleyen uzmanlar ‘Bilinçsiz kullanım ölüme sürükler’ uyarısı yaptı


İNGİLİZ İlaç Komisyonu aralarında Türkiye’de de kullanılan Benylin, Calpol gibi ilaçların bulunduğu 117 öksürük ve soğuk algınlığı ilacının 2 yaşın altındaki çocuklar için satışını yasakladı. Bu ilaçlardan 6’sı tamamen satıştan kaldırıldı. Ülkede 5 çocuğunu ölümüne neden olduğu tespit edilen ilaçların 58’i de sergilendikleri raflardan tezgah altına indirildi. Karar, Türkiye’de de endişeyle karşılandı.

DOZ AŞIMINA DİKKAT

UZMANLAR 2 yaşın altında kullanılması sakıncalı olan Calpol gibi bazı öksürük şuruplarının doktor kontrolünde kullanılabileceğini ifade ederek ‘Bu ilaçları reçeteli ve doktor kontrolünde kullanan aileler, endişelenmemeli. Aksi halde doz aşımında pek çok yan etkisi bulunabilir’ yorumunu yaptı. Sağlık Bakanlığı bu ilaçların ocak ayında 2 yaş altı çocuklara kullanımının yasaklandığını bildirdi.

HEKİMLERE GÜVENİN

İÇERİĞİNDE pseudoefedrin alerjik uyarıcı bulunan şurupların tümünün 2 yaşın altındaki çocuklara yasak olduğunu belirten İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Özgür Kasapçopur ‘Bu bilgi, prospektüste de var. Aileler, Türk hekimlerine güvensinler. Hiçbir çocuk hekimi zararlı bir ilacı yazmaz. Zaten Sudafed, Aktifed gibi pseudoefedrin içeren ilaçların 2 yaş altı kullanımı yasak. Bu bilinen bir şey’ dedi.

BAKANLIKTAN UYARI

KONUYLA ilgili daha sıkı önlemler için harekete geçen Sağlık Bakanlığı bundan sonra söz konusu soğuk algınlığı ve öksürük ilaçlarının prospektüsünde ‘2 yaş altındaki çocuklarda kullanımı uygun bulunmamaktadır’ ibaresinin yer alacağını açıkladı. Bakanlık ibarenin ilaç kutularına konması için ilaç firmalarını uyardı. ÖZLEM YILMAZ/İSTANBUL


Sıcak su bal ve limon suyu


UZMANLAR 2 yaş altındaki çocuklar ve bebekler için en etkili soğuk algınlığı ve öksürük bileşiminin, sıcak su, bal ve limon suyu karışımı olduğunu açıkladı. Asırlarca kullanılan bu alaşımın, özellikle bebekler üzerinde, ilaçlardan daha çabuk ve iyi sonuç verdiği İngiliz uzmanlarca da ifade edildi.

İŞTE ÜRÜNLER

İNGİLTERE’DE 2 yaş altındaki çocuklar için yasaklanan ilaçlardan bazıları şöyle: Benylin (tüm ürünleri), Calpol, Tixylix, Bronalin, Boots (1 yaş altı öksürük şurubu) tüm çeşitleri, Ransoms Paediatric Linctus, Optrex Expectorant Likit 50mg, Robitussun öksürük şurubu,Otrivine Çocuk burun damlası, burun damlaları, Illadin, Galen Paed Linctus, Rusco Pholcodine Linctus, Lemeze öksürük şurubu, Junior Meltus. MİHRİŞAH SAFA/LONDRA


Parasetamol reçetesiz kapsamına girmesin


İSTANBUL Eczacı Odası Genel Sekreteri Cenap Sarıalioğlu ‘İngiltere’de parasetamol grubu ilaçlar reçetesiz ilaçlar kapsamındaydı, marketlerde satışı serbestti. Türkiye’de de aynı tehlikeyi yaşıyoruz’ dedi. Sarıalioğlu ‘Halk, vatandaş bu ilacı alırken danışamayacak, komşusudan duyduğunu uygulamaya kalkacak. Bu nedenle reçetesiz ilaç kapsamına girmemeli. Parasetamol içeren ilaçlar, bebekli her evde var. Kesinlikle doktor tavsiyesi olmadan kullanılmamalı’ diye konuştu.


Artık ilaca hastalık aranır hale geldi


TÜRK Tabipleri Birliği Başkanı Prof. Dr. Gencay Gürsoy hekimlerin ve Sağlık Bakanlığı’nın yurt dışında tescil edilmiş olan her ilaca güven duymaması gerektiği uyarısında bulundu. Prof. Gürsoy ‘Giderek hekimler, ilaç üretimi sürecinin bilimsel titizliğinden kuşku duymaya başlıyor. Çünkü ilaç endüstrisi, tekelleşmenin son aşamasına gelmiş durumda. Artık hastalığa ilaç üretmekten çok, ilaca hastalık aranır hale geldi. Dünyada 6 bine yakın ilacın birçoğunun gerçek bir ihtiyacı karşılayıp, karşılamadığı konusunda şüpheler giderek artıyor’ açıklaması yaptı.


Bizdeki etken madde farklı


l CALPOL adlı ilacın üretici firması GlaxoSmithKline İngiltere’nin kararıyla ilgili bir yazılı açıklama yaptı: ‘Türkiye’de 1991’den beri Sağlık Bakanlığı onayı ile kullanılan ‘Calpol’ün etken maddesi parasetamoldür ve kesinlikle haberlerde bahsi geçen pseudoefedrin etken maddesini içermemektedir. 1800’lü yıllarda Avrupa’da keşfedilen parasetamolün güvenilirliği birçok klinik çalışmayla kanıtlanmıştır. Parasetamol içeren Calpol, Avrupa’da pek çok ülkede uzun yıllardar milyonlarca çocukta güvenle kullanılmaktadır.’


Amerika’da 125 çocuk hayatını kaybetti


l CERRAHPAŞA Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rasim Küçükusta öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının hiçbir faydasının olmadığını söyledi. Prof. Küçükusta ‘Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) geçtiğimiz günlerde 356 sayfalık bir rapor yayınlayıp 6 yaşın altındaki çocuklara ‘öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının yasaklanmasını’ tavsiye etti. Bu ilaçların etkili olduklarını gösteren bilimsel kanıtlar yok, üstelik yan etkileri var’ dedi. Amerika’da 35 yıl içinde 125 çocuğun reçetesiz ilaçlar yüzünden öldüğünü ifade eden Prof. Küçükusta ‘Bizde de Sağlık Bakanlığı geçen sene bu tür ilaçları ödeme kapsamından çıkarmıştı. Bu çok eleştirilmişti ama, ne kadar yerinde bir karar olduğu şimdi apaçık ortada’ yorumunda bulundu.