Dağılış Ilkesi Nedir
Coğrafya&#;nın İlkeleri (Prensipleri)
Coğrafya&#;nın İlkeleri -Prensipleri-
Coğrafya bilimi insan ve doğa arasındaki ilişkiyi inceleyip sonuçlar ortaya koyarken çalışmalarını şu üç ilkeye uygun olarak yapar.
1- Nedensellik (Sebep-Sonuç) İlkesi: Coğrafi olayların nedenlerine cevaplar aranır. Tüm bilimsel çalışmalarda olduğu gibi coğrafyada da araştırmaya konu olan olayların sebep-sonuçlarını ortaya koymak başlıca hedeftir.
Örneğin;
Günlük hareket sonucunda gece ve gündüzün birbirini takip etmesi.
Doğu Karadeniz&#;in engebeli ve su kaynaklarının fazla olması sebebi ile dağınık yerleşmelerin görülmesi.
Marmara bölgesinde sanayi kuruluşlarının fazla olması sebebi ile elektrik tüketiminin fazla olması.
Dünya&#;nın Atmosferinin olması sebebi ile yerin aşırı derecede ısınmasının önlemesi.
Ülkemizin özel konumu sebebi ile Doğusu ile Batısı arasında sıcaklık farkının olması.
Konya ovasında yağış niçin azdır?
2- Dağılış (Yayılma) İlkesi: Coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran temel ilkedir. Coğrafya bilimi; sadece yeryüzündeki bir olayın nedenini araştırmakla kalmaz, aynı zamanda bu olayın yeryüzünün genelinde veya bir bölümündeki dağılışını da inceler. Bu ilke, haritalarla ifade edilir ve “nerede” sorusuna cevap verir.
Örneğin;
Akdeniz ikliminin görüldüğü yerler.
Dünyadaki en çok yağış alan yerler.
Ülkemizin nüfus yoğunluğu en yüksek olan şehirleri.
Savan biyomunun yayılış alanı.
Ülkemizdeki Demir-Çelik fabrikaları.
Türkiye’de fındık tarımı en çok nerelerde yapılır?
3- Karşılıklı İlgi (Bağlantı) İlkesi: Coğrafi olayların birbirleri ile olan bağlantılarının incelenmesidir. Yani yeryüzünde meydana gelen doğal ve beşerî olaylar arasında çok yönlü ilişkiler söz konusudur.
Örneğin;
Su kaynakları ile yerleşmelerin dağılışı arasındaki ilişki.
Basınçla rüzgar arasındaki ilişki.
Güneş ışınlarının düşme açısı ile sıcaklık arasındaki ilişki.
Dağlık ve engebeli alanlar ile nüfus ve yerleşme arasındaki ilişki.
Ana Başlıklar;
Coğrafyanın İlkeleri
Coğrafya bilimi doğal ve beşeri unsurları incelerken çeşitli yöntem ve ilkelerden yararlanır. Bu ilkeleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Coğrafyanın İlkeleri İle İlgili Örnekler
Nedensellik İlkesi
Coğrafi olayların nedenlerine cevaplar aranır. Tüm bilimsel çalışmalarda olduğu gibi coğrafyada da araştırmaya konu olan olayların sebep-sonuçlarını ortaya koymak başlıca hedeftir.
Nedensellik İlkesi İle İlgili Örnekler
Örnek
- yılında aşırı yağıs nedeniyle ortaya çıkan çamur akıntısı sonucu 75 kişi yaşamını yitirmiştir.
- Çöllerdeki yüksek dinamik basınç kuraklığa neden olur.
- Peri Bacaları&#;nın oluşmasının nedeni volkanik arazilerin bulunması ve sularının etkili olmasıdır.
Dağılış İlkesi:
Coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran temel ilkedir. Coğrafya bilimi; sadece yeryüzündeki bir olayın nedenini araştırmakla kalmaz, aynı zamanda bu olayın yeryüzünün genelinde veya bir bölümündeki dağılışını da inceler. Bu ilke, haritalarla ifade edilir ve &#;nerede&#; sorusuna cevap verir.
Dağılış İlkesi İle İlgili Örnekler
Örnek
- Peri Bacaları Nevşehir-Ürgüp-Göreme çevresindedir.
- Dünya&#;da en az yağış alan yerlerden biri Büyük Sahra Çölü&#;dür.
- Afrika Kıtası&#;nda Nil Vadisi ve Gine Körfezi yoğun nüfuslu yerleri oluştururken Kuzey Afrika ve Kongo Havzası&#;nda nüfus seyrektir.
Karşılıklı İlgi (Bağlantı) İlkesi
Coğrafi olayların birbirleri ile olan bağlantılarının incelenmesidir. Yani yeryüzünde meydana gelen doğal ve beşerî olaylar arasında çok yönlü ilişkiler söz konusudur. Su kaynakları ile yerleşmelerin dağılışı arasındaki ilişki bağlantı ilkesine örnek gösterilebilir.
Karşılıklı İlgi (Bağlantı) İlkesi İle İlgili Örnekler
Örnek
- Nevşehir&#;de turizmin gelişmesi burada Peri Bacaları&#;nın olması ile ilgilidir.
- Nemin az olduğu yerlerde fiziksel çözülme olur.
- Sıcaklık arttıkça buharlaşma ve nem miktarı artar. Nemli yerde yerlerde sıcaklık değişimi daha azdır.
AYT Konuları
Üniversite Taban Puanları
Coğrafyanın Dağılış İlkesi Nedir, &#;rnekleri Nelerdir?
Coğrafyanın Dağılış İlkesi Nedir?
Yeryüzünü fiziksel, ekonomik, biyolojik, insansal ve siyasal yönden inceleyen bilime coğrafya bilimi adı verilmektedir. Coğrafya biliminde bulunan ilkelerden birisi de dağılış ilkeleridir. Coğrafya biliminin bağımsız olması ve başlı başına bir birim olmasını sağlayan en önemli ilke dağılış ilkesidir. Bunun sebebi dağılış ilkesinin sadece coğrafya biliminde uygulanmasıdır.
Coğrafya biliminde bir olay neden sonuç ilişkisi ile araştırılır. Fakat sadece bununla kalmaz. Neden sonuç ilişkisi ile birlikte olayların yayılış sahası ve sınırları da gösterilmektedir. Dağılımın belirlenmesi ve sınırlandırılması amaca uygun bir şekilde dağılım haritaları üzerinde olmaktadır. Bu sebeple coğrafyanın en başta gelen kaynakları olan haritalar dağılış ilkesinin bir eseri olmaktadır.
Coğrafyanın Dağılış İlkesi Örnekleri Nelerdir?
Coğrafyanın dağılış ilkesi konunun belirlenmesi bakımından da oldukça önemlidir. Dağılımı yapılan her olay ve olgu coğrafyanın araştırma ve inceleme konusu içerisinde yer almaktadır. Coğrafyanın dağılış ilkelerine örnek şu şekilde verilebilir:
- Yeryüzünde az yağışlı olan bölgeler neresidir?
- Ilıman okyanus iklimi nerede görülür?
- Aktif volkanların yeryüzünde dağılışları nasıldır?
- Rüzgar biriktirme şekilleri ve aşındırma şekiller nerede görülür?
- Türkiye'de fındık tarımı en çok nerede yapılır?
- Ülkemizdeki demir çelik fabrikaları
- Ülkemizin nüfus yoğunluğunun en yüksek olan şehirleri nelerdir?
- Dünyada en çok yağış alan yerler neresidir?