Korunma Iğnesinin Yan Etkileri

Paylaşın:

Üç Aylık Korunma İğnesi  (Depo provera) Nedir?

Değişik nedenler ile kendine uygun ve kolay doğum kontrol yöntemi bulamayanlar için etkili ve bir o kadar da kolay olan bir yöntem uzun etkili korunma iğnelerdir. Bunlardan en çok dünyada kullanılanı üç aylık iğne olarak da bilinen "depo-provera" dır.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) kimler için tercih sebebidir?
Doğum kontrol haplarını sevmeyen veya unutkan olduğu için kullanmayan, spiralin uygun olmadığı veya eşi ilişki esnasında rahatsız olur diye istemeyen kadınlar da depo provera gibi alternatif aile planlaması yöntemlerine yönelim oldukça fazladır. 

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) nasıl bir yöntemdir ?
Depo-provera, bir tür saf progesteron olan " mg medroksiprogesteron asetat (MPA)" içeren ve tüm dünyada aynı isimde bulunan bir ilaçtır.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) nasıl gebelikten korunma sağlar?
Deporovera , overlerde (yumurtalıklarda) yumurta hücresi gelişimi ve yumurtlamayı engelleyerek gebeliği önler.

Ayrıca endometrium yapısını ve tüplerin hareket kabiliyetini değiştirerek yumurtlama meydana gelip döllenme olsa bile bu gebelik ürünü rahme yerleşemez. Koruyuculuğu %99 civarındadır.

90 günde bir kas içine (intramusculer yoldan) yapılan enjeksiyon şeklinde uygulanır.

Uzun etkili bir yöntem olduğundan kişi her an gebe kalma stresini yaşamaz. Enjeksiyona son verildiğinde en geç 18 ay içinde gebelik elde edilebilir. Uygulanması direkt kas içine enjeksiyon yapılması şeklinde olup özel bir teknik ya da beceri gerektirmez.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) yan etkileri nelerdir?
Deporovera'nın yan etkileri biraz fazladır. Depo-provera özellikle kullanımın ilk yılında, ciddi derecede adet düzensizliği yapabilir. Bu düzensizlikler arasında en sık ara kanamalar ve lekelenmeler görülür.

Bazen ise kişi gebeymiş gibi uzun süreli adetten kesilebilir (ilaca bağlı amenore). Tek bir enjeksiyondan sonra 12 ay adet görmeyen vakalar mevcuttur, ya da tam tersi şekilde 3 ay süreyle sürekli kanaması olan hastalar da vardır.

Nadiren görülen sürekli kanama durumunda kanamayı kesmek için dışarıdan hormon verilmesi hatta bazen kürtaj yapılması gerekli olabilir. 35 yaşın altında olan kadınlarda depo-provera kullanımına bağlı hafif kemik erimesi (osteoporos) saptanabilir.

Yan etkileri arasında baş ağrısı, iştah artımına bağlı hafif kilo artışı, anksiyete (içsel sıkıntı), mide ağrısı, karın krampları, baş dönmesi ile cinsel istek (libido) kaybı sayılabilir. Tüplerin hareketini yavaşlattığı için gebelik oluşursa bunun dış gebelik olma olasılığı yüksektir.

Yapılan çalışmalarda ilk kez depo-provera kullanan kadınların %50' sinin yan etkiler nedeni ile kullanımı bıraktığı ve başka bir yöntemi tercih ettiği, buna gerekçe olarak da en çok yakındıkları yan etkinin adetlerdeki düzensizlikler olduğu saptanmıştır.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) kimlerde uygun değildir?
Gebe olduğundan şüphe duyulan kadınlar depo-provera kullanmamalıdırlar.

Yine özgeçmişinde meme kanseri bulunanlar, felç geçirenler, damar hastalığı olanlar, karaciğer hastalığı bulunanların kullanması önerilmez.

Bunlar yanında, tanı konmamış anormal vajinal kanaması olan kadınlarda da bu kanamanın sebebi açıklığa kavuşturulana kadar enjeksiyonlar ertelenmelidir.

Üç aylık korunma iğnelerine başlamadan önce size uygunluğu konusunda doktorunuza mutlaka danışınız.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) kimler için uygundur?

• Sosyal veya tıbbi nedenlerle doğum kontrol hapı kullanamayanlar,
• Emziren anneler,
• 40 yaş üzerinde ve sigara içen bayanlar,
• Sık ve çok adet kanaması görüp kansızlık (anemi) problemi olanlar bu tür korunma iğnesini tercih edebilirler.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) ne şekilde uygulanır?
Eğer depo-provera'nın sizin için uygun bir yöntem olduğunu düşünüyorsanız ve jinekoloğunuz da bu yöntemi size öneriyorsa bundan sonraki aşama adet döneminin hangi zamanında yapılması gerektiğini öğrenmektir.

İlk kez yapılacak olan depo-provera adet kanamasının ilk 5 günü içinde yapılmalıdır. Eğer doğum sonrası uygulamaya başlanacaksa ve emzirme düşünülmüyorsa doğumdan sonraki ilk 5 gün içinde yapılabilir.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) anne sütünü etkilemiyor
Evet.Bu ilacın en iyi taraflarından birisi de emzirme dönemlerinde kullanılabilirliğidir. Emziren annelerde ise doğum takiben 6 hafta sonra ilk enjeksiyon yapılabilir. Daha sonra, etkili bir koruma sağlamak için her 90 günde bir yapılmalıdır.

Bir sonraki uygulama tarihini unutmamak son derece önemlidir. Bunun için uygulamanın tarihini not almayı unutmayın!.

Depo-proveranın sadece başka yöntem kullanamayan kişilere bir alternatif olması, gebelikten korunmada ilk tercih olarak düşünülmemesi önerilmektedir.  Aşağıdaki tabloda aylık ve üç aylık korunma iğneleri kıyaslanmıştır.

Aylık iğnelerÜç aylık iğneler

İlgili Linkler:

Aylık korunma iğnesi (mesigyna)   >>>
Doğum Kontrol Hapları   >>>
Spiral (RİA) kullanımı >>>

Üç Aylık Koruyucu İğne, Aylık Koruyucu İğne

Koruyucu iğneler, gebeliği önleyici sentetik hormon içeren ve kadınlara uygulanan yöntemlerdir. Üç aylık koruyucu iğnelerde sadece progestin, aylık iğnelerde ise östrojen ve progestin birlikte bulunur. Bir aylık iğnelerin içeriği, gebeliği önleyici haplara  benzer. Bunlar kadın vücudunda bulunan hormonların benzerleridir. Yalnızca ritmik doğal dalgalanmaları yerine, hep aynı düzeyde hormon sağlayarak, gebelik için elverişli ortamın oluşmasını önlerler.

Koruyucu İğneler Gebeliği Nasıl Önler? 

•   Temel etkileri kadında yumurtlamayı (ovülasyon) baskılamaktır.
•    Rahim ağzında doğal olarak bulunan salgıyı, spermlerin geçişini güçleştirecek şekilde kalınlaştırıcı etkileri de vardır.
•    Diğer bir etkileri rahmin iç duvarında döllenmiş yumurtanın içine yerleşerek gelişebileceği dokuyu incelterek yumurtanın yerleşmesine elverişsiz hale getirmektir.

Koruyucu İğneler Etkili Bir Korunma Sağlar mı?

Koruyucu iğneler düzenli olarak uygulandığında çok etkili yöntemlerdir.

Koruyucu İğneler Nasıl Uygulanır?

Üç aylık iğneler üç ayda, aylık iğneler ayda bir olarak koldan ya da kalçadan kas içine enjekte edilir. İğnelerin başlar başlamaz etkili olabilmesi için tercihen adetin ilk günü en geç ilk yedi gün içinde uygulanması gerekir.

Herkes Koruyucu İğneleri Kullanabilir mi?

Her yaştaki kadınlar hiç doğum yapmamış olsalar da koruyucu iğneleri güvenle kullanabilirler.

Nedeni aydınlatılmamış vajinal kanama, geçmişinde ya da halen meme kanseri, yüksek tansiyon, damar tıkanıklığı, karaciğer bozukluğu, kalp damar hastalıkları açısından riskler taşıma ve doğumdan sonraki ilk altı haftalık süre, üç aylık koruyucu iğnelerin kullanılmamasını gerektiren durumlardır.

Aylık koruyucu iğneler 35 yaştan büyük olup günde 15 sigaradan fazla içenler, geçmişinde ya da halen meme kanseri olanlar, yüksek tansiyonlular, damar tıkanıklığı olanlar, karaciğer bozukluğu olanlar, kalp damar hastalıkları açısından çoğul risk taşıyanlar, migren tipi baş ağrısı olanlar  tarafından ve emzirmeyen kadınlar doğumdan sonraki ilk altı hafta, emziren kadınlar tarafından ise ilk altı ay içinde kullanılmamalıdır.

Koruyucu İğnelerin Diğer Etkileri Nelerdir?

İğneler gebeliği önleyici etkilerinin yanı sıra kanama miktarını azalttığından bu nedenle oluşan kansızlığı önleyici etkileri vardır. Ayrıca yumurtalık kanseri riskini azaltırlar.

Üç aylık iğneler kullanılırken vücutta bazı etkileri olabilir. Bunların içinde en sık rastlanılanı kanama düzensizlikleridir. Uzun süreli lekelenme şeklinde ya da doğrudan kanama olabileceği gibi, bazı kadınlarda adet kanamasının kesilmesi de görülebilir. Bu düzensizlikler geri dönüşlüdür ve sağlık üzerine olumsuz etkileri yoktur. Bazı kadınlarda yarım ile iki kilo kadar bir ağırlık artışı gözlenebilir. Baş ağrısı, sivilcelenme, göğüslerde hassasiyet ve sinirlilik gibi yan etkiler de oluşabilir.

Üç aylık iğneler bırakıldığında tekrar gebe kalmak, ortalama 9 ay gecikebilir.

Aylık iğne kullananlarda da ilk üç ayda baş ağrısı, kilo alma, sinirlilik, yüksek tansiyon, göğüslerde dolgunluk, mide bulantısı, halsizlik ve ara kanaması gibi etkiler görülebilir.

UNUTMAYIN!

KORUYUCU İĞNELER CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLARDAN KORUMAZ. CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLARDAN KORUNMANIN EN ETKİLİ YOLU, CİNSEL İLİŞKİ SIRASINDA ERKEK YA DA KADININ KONDOM  (PREZERVATİF, KILIF) KULLANMASIDIR.

Koruyucu iğneler, üniversitenizin Mediko-sosyal Sağlık Merkezi Gençlik Danışma Birimi, eczaneler, sağlık ocakları, devlet hastaneleri ve SSK hastanelerine bağlı aile planlaması klinikleri ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerinden  elde edilebilir. Koruyucu iğneler, bir hekim ya da ebe/hemşire tarafından uygulanabilir. Ancak koşulların değerlendirilmesi için kullanıma ilk kez başlamadan önce bir hekim ya da bu konuda eğitimli sağlık personeli ile görüşülmesinde yarar vardır.