Ekg Hr Kaç Olmalı

Fiziksel aktivite sırasında yapılan efor testi HR değeri kaç olmalı sorusu, hastaların kafasını kurcalayan bir konudur. Özellikle, ileri yaştaki insanlarda görülen kalp ritim bozukluğunu anlamayı sağlayan efor testi Max HR nedir diye merak edenler vardır. İdeal değerlerin neler olduğunu öğrenmek isteyenler, efor testi sonucu kaç olmalı sorusuna yanıt arar. Koşarken kalp atışı kaç olmalı sorusu ise bir diğer merak konusudur. Peki sağlıklı bir insanda efor testi normal değerleri kaç olmalıdır?

Efor Testi HR Değeri Kaç Olmalıdır?

Efor elektrokardiyogramı (EKG) veya halk arasında bilinen adıyla efor testi, hastaların veya sporcuların fiziksel egzersiz sırasında kardiyak aktivitesinin kaydedilmesini sağlar. Bu testin yapılmasının temel amacı, günlük yaşamda yapılan benzer aktiviteler sırasında kalbin vereceği tepkiyi saptamak ve analiz etmektir. Göğüs kısmında meydana gelen ağrıların nedenini anlamak, kalbin ritimlerini takip etmek için miyokard enfarktüsünden sonra veya farklı türdeki bir kalp hastalığının takibinin yapılması için bu test uygulanabilir.

Çok sayıda kişi, efor testi sonucundaki HR ve Max Hr değeri kaç olmalıdır diye düşünür. İdeal değer, yaşa bağlı olarak değişir. Buna göre, sağlıklı bir yetişkinde HR değeri, 60-100 arasında olmalıdır. Bu oran sporcularda, 45 ila 60 seviyelerine kadar düşer. 65 yaş üstü bireylerde ise 70 ile 73 ideal kabul edilir. Maksimum HR değeri, erkeklerde 220 - Yaş, kadınlarda ise 210-Yaş formülü kullanılarak hesaplanır. Efor kapasitesi ise bir kişinin ne kadar yürüyebildiğini ifade eder. Yetişkin ve sağlıklı bir erkeğin 10-12 MET, kadının ise 8-10 MET seviyesine ulaşması beklenir.

Efor Testi Nasıl Yapılır?

Efor testi, herhangi bir devlet hastanesinde veya özel bir klinikte, bir kardiyoloji uzmanının kontrolünde yapılır. Ortalama olarak 17 ve 20°C arasındaki serin bir alanda gerçekleşir. Odanın içinde koşu bandı, bisiklet ve tedbir amaçlı resüsitasyon ekipmanı bulunur. Hasta bu aletlerin üzerinde egzersiz yaparken, uzmanlar EKG kaydı alır. Kişinin hızına doktor karar verir ve bu şekilde kalp ritmi ölçülür.

Farklı bir kağıt hızı kullanılıyorsa, hesaplamalar uygun şekilde modifiye edilmelidir.

A. Standart kağıt hızı 25 mm/sn’dir.

• 1mm (küçük kare) = 0.04 saniye (40 ms)
• 5 mm (geniş kare) = 0.2 saniye (200 ms)

B. Kağıt hızı : 50 mm/sn için

• 1 mm (küçük kare) = 0.02 saniye (20 ms)
• 5 mm (geniş kare) = 0.1 saniye (100 ms)

50 mm/saniye hızında EKG ölçümleri :

Neden 50 mm/saniye kullanalım?

Standart hızın iki katına çıkartılması yavaş hızda gizlenmiş olan silik EKG bulgularını ortaya çıkartır.

C. Kağıt hızı : 10 mm/sn için :

• 1 mm (küçük kare) = 0.1 saniye (100 ms)
• 5 mm (geniş kare)  = 0.5 saniye (500 ms)

Hızı Hesaplayın

25 mm/saniye kağıt hızında

• 1 küçük kare = 0.04 saniye
• 5 küçük kare = 1 geniş kare = 0.2 saniye
• 5 geniş kare = 1 saniye
• EKG Ritim çizgisi :

= 250 küçük kare = 50 geniş kare = 10 saniye

• Dakika atımın hesaplanması için (nabız/dk) :

       1500 küçük kare = 300 geniş kare = 1 dakika

Hızın hesaplanması için birçok yöntem bulunmaktadır :

İki R dalgası arası (R-R aralığı = bir atım) küçük kare sayısını 1500’e bölerek dakika atım sayısını (nabız/dk) hesaplayabiliriz.

İki R dalgası arası (R-R aralığı = bir atım) geniş kare sayısını 300’e bölerek dakika atım sayısını (nabız/dk) hesaplayabiliriz.

Düzenli ritimler

• Hız = 300/ardışık R dalgaları arası geniş kare sayısı.

Çok HIZLI ritimler :

• Hız = 1500/ ardışık R dalgaları arası küçük kare sayısı.

YAVAŞ veya DÜZENSİZ ritimler :

• Hız = R dalga sayısı x 6
• Ritim çizgisindeki komplekslerin sayısı 10 saniyelik süredeki ortalama hızı verir. Dakika başı ortalama atım hızını (atım/dk) bulmak için bu sayı 6 ile çarpılır (10 saniye x 6 1 dakika).

1500 (küçük kare) ve 300 (geniş kare) yöntemlerinin karşılaştırılmasına örnek

Şimdi de R dalgalarını ekleyelim (10 saniyelik ritim çizgisi)

Not :

• Eğer farklılarsa atriyal ve ventriküler hızları ayrı ayrı hesaplayın (örn. Tam kalp bloğu).
• EKG cihazının raporu da kullanılabilir ve genellikle doğrudur – yine de, anormal QRS/T dalga morfolojisinin varlığı durumunda hatalı olabilir – örn. Sivri T dalgalarını QRS kompleksi olarak yorumlayabilir veya azalmış amplitüdlü QRS komplekslerini kaçırabilir.

Yorumlama (erişkin)

• Normal : 60-100 vuru/dk
• Taşikardi : >100 vuru/dk
• Bradikardi : < 60vuru/dk

Çocuklarda normal kalp hızları

• Yenidoğan : 110-150 vuru/dk
• 2 yaş : 85-125 vuru/dk
• 4 yaş : 75-115 vuru/dk
• 6 yaş ve üzeri : 60-100 vuru/dk

Yazar Katkıları

Metin: Mike Cadogan

EKG’ler: Mike Cadogan

Çeviri: Melis Efeoğlu

Sayfa Düzenleme: Haldun Akoğlu

Destekleyenler

Bu ve benzeri sayfalarda yer alan içerik Lifeinthefastlane.com Global FOAMed Portalının EKG Kütüphanesi ve A’dan Z’ye EKG Tanıları kısımlarından çevrilmiştir. Bu vesileyle Acil Tıp eğitiminin yeni çağı olarak nitelendirirebileceğimiz FOAM hareketine katkıları ve bu yoldaki şevkleri için Lifeinthefastlane.com eş-editörleri Dr. Chris Nickson ve Dr. Mike Cadogan’a teşekkürü bir borç biliriz.

This page is translated as is from the ECG Library and A to Z by Diagnosis series of Global FOAMed Portal Lifeinthefastlane.com into Turkish. We would like to thank Lifeinthefastlane.com Co-editors Dr. Chris Nickson and Dr. Mike Cadogan for their enthusiasm and contribution to the new era of Emergency Medicine Education. Viva la FOAM!

Referanslar

Yaşamı tehdit edebilen ritim bozukluğu 3 nedenden kaynaklanıyor. Eğer karıncıklardan kaynaklanıyorsa nispeten daha tehlikeli olabiliyor. Örneğin bayılmaya, hatta ani kalp ölümüne yol açabiliyor.

Kalbimiz herkesin kabaca yumruğu kadar bir büyüklüğe sahip özel bir kas dokusundan oluşuyor. İnsan kalbinin hem elektriksel hem mekanik işlevleri bulunuyor. Bunlar arasında temiz kanı organlara göndermek ve kirli kanı da akciğere gönderip onun temizlenmesini sağlamak yaşamsal özelliğe sahip. Kalp bu görevlerini yerine getirerek insan dolaşımını ömür boyu ayakta tutmaya çalışıyor. Bunun dışında kalp dokusunu meydana getiren hücrelerin her birinin elektrik üretebilme yeteneği var. Bunlar ahenk içinde çalışıyor. Ahenk bozulunca da ritim bozukluğu ortaya çıkıyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Açıl, kalp ritim bozukluğu hakkında en çok merak edilen soruları yanıtladı:

Kalp ritmini neler bozuyor?
Kalp ritmini bozan başlıca 3 neden var:
• Kalbin elektriksel özelliklerini bozan her türlü yapısal kalp hastalığı.
• Yapısal bozukluk olmadığı halde kalpte doğrudan oluşan elektriksel kalp hastalıkları.
• İnsan bünyesini strese sokan her türlü iç ve dış etken.

Kalp ritim hızı hangi değerde olmalı?
Her insanın kalbinde, sağ kulakçıkta yer alan ve elektriksel uyarı oluşturan sinüs düğümü diye bir merkez var. Burada oluşan uyarılar, özelleşmiş ileti yollarından iletilerek kalbin karıncıklarına yayılıyor. Bu sayede kalp kasında bir kasılma meydana geliyor ve kan da bu şekilde pompalanıyor. Normalde sinüs düğümü bunu kişi dinlenme halindeyken dakikada 60-100 arasında bir hızla yapıyor, bu da nabız dediğimiz durumu yaratıyor. Kalbin ritim hızı 100’ün üzerine çıkarsa da, 60’ın altına inerse de rahatsızlık yaratıyor.

Ritim bozukluğu ne tür sorunlar oluşturuyor?
Tıpta “aritmi” adı verilen ritim bozuklukları, kalbin kulakçıklarından kaynaklanan türde olabildiği gibi, kalbin karıncıklarından kaynaklanan türde de olabiliyor. Karıncıklardan kaynaklanıyorsa nispeten daha tehlikeli olabiliyor. Örneğin bayılmaya, hatta ani kalp ölümüne neden olabiliyor. Bu ritim bozukluklarının bazısının nedeni bilinmemekle birlikte birçoğu genetik olabiliyor. Ritim bozukluklarında eğer nabız 100’ün üzerindeyse “taşikardi” deniliyor. Eğer 60’ın altında bir nabza neden olan ritim bozukluğu varsa “bradikardi” deniliyor.

Ritim bozukluklarının belirtileri neler?
Normalde kalp atışlarının farkında olmayız. Fark eder hale gelirsek buna çarpıntı diyoruz. Ama bunun yanı sıra baş dönmesi, bayılacakmış gibi olma gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Hatta en kötüsü ani kalp ölümü şeklinde kendini gösterebiliyor.

Kalbin ritmini neler bozuyor?
- İnsan bünyesini strese sokan her türlü iç ve dış etken kalp ritim bozukluğu yaratabiliyor. Psikolojik stres de buna yol açabiliyor.
- Zeminde yatan elektriksel kalp hastalığı varsa aritmi tetiklenebiliyor.
- Aşırı soğuk, aşırı sıcak olabiliyor. Sıcak havalarda kalp hızlı artıyor, aşırı soğuk havalarda ise nabız sayısı düşüyor.
- Deprem gibi doğal afetler kalp krizini tetikleyebildiği gibi, kalp ritim bozukluklarını da tetikleyebiliyor, ancak yine de zeminde başka bir sorun olması lazım. Herkeste olacak diye bir kural yok. Bu tür olaylar gerginliğe yol açtığı için anksiyete yaratıyor. İstirahat kalp hızının yüksek olmasına neden olabiliyor.

Toplumda görülme sıklığı nedir?
Kalbin kulakçığından kaynaklanıyorsa binde 2 civarında oluyor. ABD’de ani kalp ölümü gibi ciddi ritim bozuklukları toplumda yılda yaklaşık 300-350 bin arasında görülüyor. Avrupa’da benzer rakamlar var. Kulakçıktan kaynaklanan kısa devreye bağlı olanlar genelde daha çok genç kadınlarda görülüyor. Ama daha ölümcül olarak nitelendirdiğimiz ve karıncıklardan kaynaklanan ritim bozuklukları kalp damar tıkanıklığı olan, yüksek tansiyon sorunu bulunan hastalarda olacağı için daha ileri yaşlarda meydana geliyor.

Tanısı nasıl konuyor?
Kalbin elektriksel özelliğini görüntü haline çeviren, halk arasında elektro ya da EKG denilen tetkikle tanı konulabiliyor. Bunun 24 saatlik olanı da var. Holter EKG ya da ritim holter ile tanı konulabiliyor. Bunun dışında girişimsel bir işlem olan elektrofizyolojik çalışma da tanı koymada kullanılıyor. Kalbin içine özel kablolar yerleştirilerek kalbin elektriksel özelliği ortaya konuluyor. Ritim bozukluğu varsa bu şekilde teşhis edilebiliyor.

Ritim bozukluğunu önlemek için neler yapılmalı?
Basit ritim bozuklukları sağlıklı bireylerde de görülebiliyor. Bunlarda genelde tedaviye gerek duyulmuyor. Bu kişilerin kafeinli içecekler, sigara tüketimi, stres, uykusuzluk ve bazı grip ilaçlarından uzak durmaları gerekiyor.

Ne tür tedaviler uygulanıyor?
Basit olmayan ritim bozukluklarında ilaç tedavisi uygulanıyor. Ancak ilaç tedavisi uygulandığı sürece etkili oluyor, kesin tedaviyi sağlamıyor. Eğer kısa devreye bağlı ritim bozukluğu varsa o zaman kısa devreye neden olan anormal ileti yolunun yakılması ile tedavi ediliyor. Buna “Radyofrekans Ablasyon Yöntemi” deniliyor. Bu işlemde hasta anjiyografi odasına getiriliyor. Masaya yatırılıyor. Kasıktan ve bazen boyundan özel kablolar kalbin içine yerleştiriliyor. Anormal ileti yolunun yeri bulunduğunda, yine özel bir kateter olan ablasyon kateteri ile kalbin hastalıklı bölgesine gidiliyor. Radyofrekans dalgası yardımıyla oluşan ısıyla o bölge tahrip ediliyor. Kalbin içine girilip ısı veriliyor. Bu ısı 50-70 derece arasında oluyor. Ancak, hasta bu ısıyı hissetmiyor. Yani, herhangi bir acı duymuyor.

Kriyoablasyon yöntemi nedir, hangi durumlarda başvuruluyor?
Anormal ileti yollarının ortadan kaldırılması için “kriyoablasyon” denilen ve nispeten daha yeni olan bir yöntem daha uygulanabiliyor. Kalbin içine girilerek, eksi derecelerde soğutma ve tahrip etme yoluna gidiliyor. Kalbin içinde anormal iletiye yol açan bölge aşırı donduruluyor, eksi 75 derecede soğutuluyor. Soğuk da o hücreleri öldürüyor. Anormal ileti yollarını ortadan kaldıran bu işlemlerin süresi ritim bozukluğunun türüne göre değişebiliyor. Genelde ortalama bir iki saat içinde sorun çözümleniyor. Komplikasyon oranı çok düşük. Yüzde 5-10 arasında nüks edebiliyor. Genelde çok iyi ve kalıcı çözüm veriyor. Hasta sırf bundan dolayı hasta ilaç alıyorsa bu tedaviden kurtuluyor. Bu işlemi elektrofizyoloji eğitimi almış uzman kardiyologların yapması büyük önem taşıyor.