Hamilelikten önce yüksek tansiyona sahip anne adaylarının hamilelikte dikkat etmesi gerekenleri şöyle sıralamak mümkün:
-Anne adayı her gün aynı saatte, aynı tartıda tartılıp, kilosunu kaydetmeli.
-Aynı şekilde her gün saatte dinlendikten sonra tansiyonunu ölçüp not etmeli.
-Tansiyonunuzun yükseldiğini fark ettiğinizde sol tarafınıza yatarak dinlenin. Hamilelikte tansiyon yükselmesi anne ve bebeğin oksijen teminini tehlikeye sokar. Bu nedenle enerji sarfiyatını en aza indirgeyip vücudu dinlendirmek gerekir.
-Anne adayının düzenli olarak gün içerisinde dinlenmek gerekir. Dinlenmek için fazla aydınlık olmayan sakin ortamlar seçilmeli.
-Ödem oluşmasını önlemek için protein açısından zengin gıdaları - süt, yoğurt, et, yumurta, kurubaklagil gibi - tercih etmekte yarar var. Mümkün olduğunca tuzdan uzak durmalı.
-Bol miktarda sıvı tüketin.
-Damar kasılmasına ve tansiyon yükselmesine neden olduğundan stresli ve gergin ortamlardan uzak durun.
-Bebeğin karnınızdaki hareketlerini izleyin. Normal şartlar altında bebeğin iki – üç saatte 10 hareket yapması gerekir. Bebeğin hareketleri azaldığında hemen bir uzmana danışın.
Hamilelikte yüksek tansiyonu olan anne adayları nasıl takip edilir?
Preeklampsi ve eklampsi her ne kadar yüksek tansiyonlu kadınlarda daha sık görülüyorsa da hipertansiyonlu anne adaylarının sağlıklı bir bebek sahibi olmaları mümkün. Ancak bunun için hipertansiyon hastası anne adaylarının henüz hamile kalmadan önce bir nefroloji veya iç hastalıkları uzmanına görünmesi gerekir. Anne adayının ne zamandan beri hipertansiyonu olduğunu, kan basıncı yüksekliğinin şiddeti, şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi başka rahatsızlıkların araştırılmasından sonra kendisine durumu ile ilgili bilgi verilir.
Durumu hakkında bilgi verilen anne adayı hamileliği süresince kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından daha yakından takip edilir. Hamile tansiyon sorunu nedeniyle ilaç kullanmak zorunda ise, durumu aynı zamanda bir nefroloji uzmanı veya iç hastalıkları uzmanı tarafından takip edilir. Bunun nedeni bazı tansiyon ilaçlarının hamilelikte kullanımının güvenli olmaması ve bebek üzerinde ciddi hasarlara yol açabilmesi.
Tansiyon yükselmesi problemi olduğunu bilmeyen anne adayları için: hamileliklerinde hangi belirtilere dikkat etmeliler?
Anne adayında karnın üst kısmında (özellikle sağ üstte karaciğer bölgesinde) ağrı ve buna eşlik eden baş ağrısı, bulantı, kusma, bulanık görme gibi şikayetlerin olması tansiyon yükselmesi yani preeklampsi belirtisi olabilir. Hamilede bu tarz belirtiler görüldüğü takdirde hemen bir uzmanı başvurmalı.
Hamileliğin erken dönemlerinde preeklampsi ve Hellp sendromu görülürse ne yapılıyor?
Hamilelik sırasında anne adayının hayatını da tehlikeye sokan en önemli komplikasyonlarından biri hamileliğe bağlı hipertansiyondur. Hamilelikte hipertansiyonun en ileri formu ise HELLP Sendromudur. Hipertansiyon sorunu hamileliklerin yaklaşık %7'sinde, HELLP Sendromu ise hamileliklerin yaklaşık %'sında görülür.
Hamilede görülen tansiyon yükselmesi hafif boyutlardaysa ve hamileliğin henüz başındaysa yatakta dinlenmek tansiyonu düşürebilir. Anne adayının kan basıncı tehlikeli değerlere ulaşmıyorsa yani hafif preeklampsi görülüyorsa doğuma kadar hamilelik sürdürülebilir. Ancak hamilede şiddetli preeklampsi veya eklampsi saptanırsa uygulanabilecek tek tedavi yolu doğum yaptırılmasıdır. Bazı vakalarda sezaryen gerekebilir.
HELLP sendromunu görülen hamilelerde uygulanan tedavi teşhis ardından hemen hamileliğin sonlandırılmasıdır. Bazı uzmanlar HELLP Sendromu çok riskli olmasına doktor ve ailenin onayı ile destekleyici tedavi önermekte. Buna rağmen HELLP Sendromu'nun kesin tedavisi hamileliğin sonlandırılmasıdır. Bebek sezaryen yolu ile alındıktan sonra annenin kan tablosunu düzeltilmek amacıyla anneye taze kan, taze donmuş plazma ve/veya trombozit solüsyonları verilir. Gerekli görüldüğü takdirde kan proteini takviyesi yapılır. Sezaryen yolu ile alınan bebeğe prematüre tedavisi uygulanır.
Sadece yüksek tansiyon mu tehlikelidir? Düşük tansiyon risk yaratır mı?
Hamilelikte düşük tansiyon beraberinde bazı rahatsızlıklar getirmesine rağmen hipertansiyon gibi tehlikeli değildir. Düşük tansiyonlu anne adaylarında genel baygınlık, sersemlik, baş dönmesi gibi sorunlar görülür. Düşük tansiyonun en önemli nedenleri arasında yetersiz sıvı alımı, aşırı sıcaklar ve uzun süre ayakta kalmak sayılabilir. Önlem almak için bol miktar sıvı tüketmek, düzenli egzersiz yapmak, sol tarafa yatmayı tercih etmek, düzenli beslenmek, otururken yavaşça kalmak yeterli olur.
Pek çok kadında hamilelikte yüksek tansiyon görülmesinin nedeni nedir? Hamileliğin hangi faktörleri tansiyon üzerinde etki eder?
Preeklampsinin nedeni tam olarak bilinmediği gibi hamilelikte gelişip gelişmeyeceğini önceden saptamak pek mümkün değildir. Bununla birlikte preeklampsinin gelişimini önleyecek bir uygulama yoktur. Ancak bazı faktörlerin preeklampsi riskini artırdığı biliniyor. Bunların başında hamilelik öncesinde tansiyon hastası olmak, çoklu hamilelik, kronik böbrek yetmezliği, mol gebelik ve diyabet yer alıyor.
Tansiyon problemi olan anne adaylarının bebekleri hangi riskler altındadır? (sadece beslenme sorunları mı oluşur?)
Hamilelikte tansiyon yükselmesi sorunu annede kasılmalara, beyin kanamasına ve körlüğe yol açabilir. Yüksek tansiyon böbreklere hasar verdiğinden böbrek yetmezliği görülebilir.
Karaciğer ile onu çevreleyen zar arasında kanama ortaya çıkabilir. Buna bağlı olarak karaciğerde yırtılma meydana gelebilir. Hipertansiyon kalbin yükünü artırdığından bu durum kalp yetmezliği ile sonuçlanabilir. Kalpteki sorunlara akciğer ödemi eşlik edebilir. Yine anne kanında pıhtılaşma bozukluğuna bağlı olarak dissemine intvavasküler koagülasyon adı verilen ölümcül tablo görülebilir.
Hipertansiyon sorunu olan annelerin bebeklerinde ise en sık görülen sorun gelişme geriliğidir. Şiddetli preeklempsisi hastası olan hamilelerden doğan bebeklerin yaklaşık %55inde gelişme geriliği görülür. Yüksek tansiyon erken doğuma da neden olabilir. Ayrıca bebeğin eşinin erken ayrılması nedeniyle sıkça bebek ölümleri de ortaya çıkar.
Doğum sonrasında yüksek tansiyona bağlı sorunlar oluşur mu?
Doğumun gerçekleşmesi ile birlikte annede preeklampsi de sona erer. Ancak bazı ağır preeklampsi vakalarında doğum ardından 48 – 72 saat içersinde eklampsi oluşma riski vardır. Bu nedenle annenin durumu doğumun ardından incelenmeye devam edilir. Yüksek tansiyona bağlı olarak gelişebilecek felci önlemek amacıyla bazı durumlarda tansiyonu kontrol etmek için doğumun ardından birkaç hafta tansiyon düşürücü ilaç kullanmak gerekir.