Idrar Tahlili Ne Kadar Sürede Verilmeli

idrar tahlili ne kadar sürede verilmeli

İdrar Örneği Alma

Çocuklarda böbrek ve idrar yolları hastalıklarının araştırılması ve tanısında idrar incelemesi gerekir. İdrar incelemesi ve kültürü için uygun koşulda idrar elde edilmelidir. Özellikle bebeklerde uygun idrar örneği alma kolay bir iş değildir.

Çocuklarda dört yöntemle idrar elde edilir:

1) İdrar torbası takarak

2) Orta akım idrarını alma

3) Sonda (kateter) ile

4) Enjektör (suprapubik aspirasyon) ile idrar elde etme

1) İdrar torbası yöntemi

İdrar kontrolü henüz başlamamış bebeklerde ve küçük çocuklarda, özellikle de ayaktan takip edilen hastalarda başvurulan bir yöntemdir. İlk idrar incelemesi için (tam idrar tetkiki) için torba ile idrar alınabilir, ancak idrar kültürü almak almak için güvenilir bir yöntem değildir. Çünkü, dışardan bulaşan mikroplar (kontaminasyon) nedeniyle, gerçek enfeksiyon olmadığı halde %60 oranında yalancı mikrop üremesi olur. Bu nedenle, hastanın şikayet ve bulguları ile tam idrar tetkikinde idrar yolu enfeksiyonu olma ihtimali çok yüksek olan küçük bebeklerde idrar kültürü için sonda veya enjektör yöntemi ile idrar kültürü alınması daha doğrudur. Sonda ve enjektör yöntemi ile idara kültürü alınma koşullarının olmadığı ve idrar torbası yöntemine başvurulmasının zorunlu olduğu hallerde bazı kurallara uyulması kültür doğruluğu olasılığını artırır.

Bu kurallar;

Öncelikle idrar torbası takacak kişi ellerini sabunla uygun şekilde yıkar. Havada kendiliğinden ellerin kuruması beklenir.
Bebek uygun bir yerde sırt üstü yatırılır. Steril gazlı bezler (petler) ile sabun ve su ile önce genital bölgeler, deri kıvrımları ve makat ve çevresi yıkanır ve silinir. Kendiliğinden havada kurumaya bırakılır.
İdrar torbası koruyucu kılıfından çıkartılır. Yapışkan kısmının üstündeki parça, yapışkan kısmından kaldırılır. Kız çocuklarında deri kıvrımları gerilerek vajen görünür hale getirilir. İdrar torbasının yapışkan kısmı ilk olarak vajen-makat arasından başlanarak, idrar torbasının dar parçasının vajen ve makat arasına yapıştırılmasına dikkat edilerek, önce burası yapıştırılır ve daha sonra da torbanın diğer kısımları aşağıdan yukarıya doğru yapıştırılır. Erkek çocukta ise tam tersi yukarıdan aşağıya doğru, çocuğun penisi torbanın içinde kalaçak şekilde yapıştırılır.
Bebekler, idrar torbası takıldıktan sonra dik pozisyonda tutulmalıdır.
İdrar torbası takıldıktan sonra 30 dakikada idrar elde edilmez ise torba daha fazla bekletilmemeli ve değiştirilmelidir.

2) Orta akım idrarını alma:

İdrar kontrolü olan çocuklarda tercih edilen yöntemdir. Doğru uygulandığında güvenirliliği yüksektir. Sabun ve su ile kız ve erkek çocukların genital bölgeleri iyice temizlenir. Alınacak idrarın genital bölgede deriye veya herhangi bir yere değmemesi gereklidir. Bunun için kız çocuklarında vajen yaprakları aralanarak ve gerilerek; erkek çocukta sünnet derisi geri çekilerek; çocuklar işemeye başlar ve kesintisiz işerken, ilk idrar değil, işemenin ortasında örnek direkt olarak toplama kabına alınır.

3) Sonda (kateter) ile idrar elde etme:

Bebeklerde ve idrar kontrolü başlamamış küçük çocuklarda kullanılan bir yöntemdir. Doğruluk oranı çok yüksektir. Dışarıdan mikrop bulaşma oranı çok düşüktür. Deneyimli kişilerce uygulanır. Seçilmiş hastalarda tanının doğrulanması için de kullanılır. Torba kültüründe şüpheli üreme olanlarda veya enjektör (suprapubik aspirasyon) ile idrar elde etme tercih edilmeyen veya bu yöntemin uygulanma koşulu olmadığı durumlarda uygulanan bir yöntemdir.

4) Enjektör (suprapubik aspirasyon) ile idrar elde etme:

Doğruluk oranı en yüksek yöntemdir. Yenidoğanlar ve küçük bebeklerde, özelliklede hastanede yatanlarda kullanılan; uygulaması basit ve nispeten ağrısız bir yöntemdir. Damar girişiminden daha ağrılı değildir. Mümkünse ultrosonografi ile idrar torbasısı içinde idrar olup olmadığı değerlendirilir.

Aşama Aşama İdrar Tahlili

A- İDRAR ÖRNEĞİ TOPLAMAK
1-Toplama kabı:

İdrar temiz bir kaba alınmalıdır.

100mL'lik bir kap (plastik bardaklar) olmalıdır.

İdrar kaplarına idrar sedimenti incelemesi istenen hastanın isminin bulunduğu etiket yapıştırılmalıdır.

2-Toplama şekli:

İdrar sedimenti incelemesi istenen hasta WC'de verilen kabı kendi idrarıyla doldurur.

Özellikle kadın hastalarda dış genital temizliği sonrası orta idrar verilmelidir. Bu özellikle vaginal kontaminasyona bağlı sedimentte görülen bakteri ve epitelleri elimine eder. Bu kadın doğum ve üroloji polikliniklerinden sık istenen örnek toplama şeklidir.

Dış Genital temizlik şu şekilde yapılır:

Kadında:

İdrar yapmadan önce dezenfaktanlı (zefiranlı) gazlı bezle dış genital organlar önden arkaya silinerek temizlenir.
Aynı bölge sadece su ile ıslatılmış gazlı bezle aynı bölge tekrar silinir.
Genital bölge açık tutularak idrarın başlangıç kısmı tuvalete yaptıktan sonra, orta kısmından bir miktar idrar kaba yapılır, kalan idrar yine tuvalete yapılır.
Erkekte:

İdrar yapmadan önce dezenfaktanlı (zefiranlı) gazlı bezle penisin baş kısmı silinerek temizlenir.

Aynı bölge sadece su ile ıslatılmış gazlı bezle aynı bölge tekrar silinir.

İdrarın başlangıç kısmı tuvalete yaptıktan sonra, orta kısmından bir miktar idrar kaba yapılır, kalan idrar yine tuvalete yapılır.

3- Örnek türü:

İdrar sedimenti incelemelerinde taze sabah idrarı tercih edilir. Bu idrar yüksek ozmolaritede ve asid pH'dadır; bu da içindeki hücre ve şekilli elemanları daha iyi görebilmek için en uygundur.

Ayrıca beklemiş idrarda silendirlerin dağılması, hücrelerin hemoliz olması nedeniyle de taze idrar en uygunudur.
İdrar maksimum 2 saat içinde incelenmelidir. Bu süreden daha uzun süre bekletilerek getirilmiş idrar örneği kabul edilmemelidir.

Rutin idrar analizinde hem kimyasal hem de sediment incelemesi yapılacağından, ayrıca çıkabilecek sorunlarda (santrifüjde tüp kırılması gibi) tekrar kullanılabilmesi için yeterli hacimde örnek gerekmektedir. Aynı örnekten kimyasal ve sedimet incelemesi birlikte yapılacaksa bu miktar minimal 10mL kadardır.

4- Örnek Saklama:

İdrar 2 saat içinde incelenemeyecek, daha sonra incelenecekse uygun şartlarda saklanmalıdır. Bunun için şunlara dikkat edilir:

Koruyucu eklenir: pH'ı düşürmek için 50mL idrara 6N HCl solusyonundan 3-4 damla damlatılır. Bunun için ticari borik asit tabletleri de kullanılabilir.

Soğutulur: 4C'de buzdolabında saklanabilir.

Ağzı kapatılır: İdrar kapaklı bir kapta saklanır veya cam tüpler para filmlenir.

Kimyasal inceleme
1- Normal idrarda bulunan azotlu organik maddeler;

Üre; Kreatinin; ürik asit; Kreatin; hippürik asit; İndikan; Ürobilinojen; Ürobilin; amino asitler; Enzimler; Pürinler; azotlu hormon ve vitaminler; hidroksiprolin

2- Normal idrarda bulunan azotsuz organik maddeler

Glukuronik asit; oksalik asit; sitrik asit; laktik asit Fenoller; Krezoller; Vitaminler; steroidler ve diğer hormonlar

3- Patolojik idrarda bulunan azotlu organik maddeler

- inorganik maddeler
nitritler

- organik maddeler
protein; amino asitler; bilirubin
hemoglobin; porfirinler

4- Patolojik idrarda bulunan azotsuz organik maddeler

Glukoz; Laktoz; Pentoz; safra asitleri; keton cisimleri

1- İdrar Glukozu :

Normal koşullarda idrarda glukoz bulunmaz. (proksimal tubuler reabsorbsiyon) Normal renal fonksiyonlu hastalarda plazma glukoz konsantrasyonu >180 mg/dl olunca glukozüri gözlenir. DM, tirotoksikoz, Cushing Sendromu, akromegali, tubuler hasarda; idrarda glukoz artar. Normal glukoz düzeylerine rağmen idrarda glukozun varlığı; Renal glukozüriyi gösterir.

2- İdrar Proteini :

Normal bir idrarda rutin arama yöntemleriyle belirlenemez ve pratik olarak idrarda protein yok kabul edilir. Aslında idrarla günde 70-100 mg kadar protein çıkarılır ve bu miktar 150 mg/24 saate kadar normal kabul edilir. Sağlıklı bir ürogenital sisteme sahip kişinin idrar tahlilinde protein negatiftir. Glomerüler hasar-Azalmış tubuler reabsorbsiyon Spot idrarda protein pozitifliği 24 saatlik idrarda protein ölçümünü gerektirir. Hafif zincirler ve bazı düşük molekül ağırlıklı proteinlerin bu yöntemle saptanamaz.

Yanlış pozitif sonuçlar,

Alkali idrarda (pH> 7.5) dipstick uzun süre içeride tutulduğunda,

Yüksek konsantrasyonlu idrarda,

Ciddi hematüride,

Penisilin, sulfonamid veya talbutomid gibi ilaçların kullanımında,

Meni ve vajinal salgılarla kontaminasyon

Yanlış negatif sonuçlar;

Dilüe idrarda (dansitesi<1015)

Protein içeriğinin albumin olmadığı veya düşük moleküler ağırlıklı proteinler olduğu durumlarda

Mikroalbüminüri

Günlük albümin atılımının 30 ile 300 mg arasında olduğu durumlardır. Renal hastalıkların tanımlanmasında proteinüriden daha duyarlıdır. Diabetes mellitusda nefropatinin en erken bulgusudur. Kardiyovasküler olaylar yönünden bağımsız risk faktörüdür.

24 saatlik idrarda protein

İdrarda artmış miktarda protein varlığı böbrek hastalıkları için önemli bir belirteçdir. Normalde<150 mg/gün, 150-600 mg arası takip Bazal membran hasarı,BM elektriksel yük değişimi, glomerüler kapiller basınç artışı patolojik sebeptir. Daha çok albumin atılır.Terminolojik olarak proteinüri kavramı = albuminüri Büyük moleküllü globülinlerin atlımı fazlaysa(MPGMN) kötü prognoz işaretidir.

3- İdrar Ürobilinojen :

Bozulmuş karaciğer fonksiyonlarının ve hemolizin en duyarlı göstergelerindendir.

4- İdrar Bilirubin :

Normalde idrarda negatiftir. Hemolizde negatif, biliyer tıkanmada pozitiftir. Hepatik hasarda pozitif negatif olabilir.Safra yollarının tıkandığı hallerde azalır. idrarda direkt bilirubin formunda, hepatitlerde ve safra yollarının tıkandığı durumlarda böbrek eşiği aşıldığında saptanır.
Hepatitlerde çay renginde idrar karakteristiktir.
İdrarda bilirubin, Rosin yöntemi, Gmelin yöntemi, Fouchet yöntemi gibi çeşitli yöntemlerle aranır.

5- İdrar Ketonu :

İdrar keton pozitifliği = ketonüri (diyabetik ketoasidoz, uzamış açlıkta). Bu yöntemle aseton varlığı tespit edilmektedir. Glisemi yüksekliği, asidoz, gebelikte ketonüri takibi gereklidir.

6- İdrar Nitriti :

Pozitif nitrit testi anlamlı miktarda bakteri varlığıdır. E.coli gibi gram negatif bakteriler pozitif sonuç verebilirler. Duyarlılığı sınırlıdır.

7- İdrarda Kan :

Aşırı hemoliz durumlarında idrarda saptanır ve bu durum hemoglobinüri olarak tanımlanır.
Hemoglobinüri, idrarda miyoglobin bulunması durumu olan miyoglobinüriden ve eritrosit bulunması durumu olan hematüriden farklı bir durumdur.

Tagler: Idrar, Idrar Analizi

Comments: (0)

Henüz yorum yapılmamış

Kan örnekleri için:

• Kan vermek için en uygun zaman, sabah saatleri olarak kabul edilir.
• Günlük biyolojik ritim; kortizol, TSH, PTH gibi hormon düzeyleri ve anemi paneli başta olmak üzere birçok laboratuvar testini etkilemektedir. Standardizasyonu sağlamak amacıyla, sabah saatlerinde kan verilmelidir.
• Ağır bir yemekten veya aşırı alkol alımından sonra kan verilmemelidir. Kan glukozu için açlık gereklidir; ayrıca açlık kanı ile bazı testlerde yemek sonrası oluşan lipemiye bağlı hatalar da en aza indirilmiş olur.
• Bu nedenle, laboratuvar işlemlerinin standardizasyonu bakımından, tüm testler için yaklaşık 10–12 saatlik açlığı takiben kan vermeniz uygundur. Ancak açlık süresi, 16 saatten uzun olmamalıdır.
• Kan vermeye gelmeden önceki gece saat 21:00'den sonra, suyun dışında, çay ve kahve dahil, hiçbir şey yemeyiniz ve içmeyiniz; sigara da kullanmayınız. Çünkü sigaranın nikotini, bazı hormon düzeylerini ve CBC değerlerini etkilemektedir.
• Kan lipid paneline bakılacak olduğunda, en az 12 saatlik açlığı takiben kan aldırınız. Özellikle trigliserit ölçümü için, yaklaşık 48 saat süreyle alkol kullanmamaya özen gösteriniz. Alkol kullanımı, plazma trigliserit, laktat, HDL-C, GGT ve ürik asit düzeylerini yükseltmektedir. En az üç hafta süresince uygulanacak aynı beslenme düzeni, kilodaki değişiklikleri de önleyecektir.
• Fiziksel aktivitenin testler üzerine kısa ve uzun süreli etkileri olduğu; örneğin CK, AST, LDH aktiviteleri gibi bazı testleri etkilediği bilinmektedir. Kan vermeden önce, ağır ve zorlayıcı egzersizler yapmayınız ve en az yarım saat dinlendikten sonra kan aldırınız.
• Kan verirken, dik pozisyonda oturmaya özen gösteriniz.
• Kullanmakta olduğunuz ilaçları, test(ler)i isteyen hekim(ler)e mutlaka bildiriniz. İlacın test sonucunu etkileyebileceği durumlarda, hekimin bilgisi dahilinde, mümkünse kan vermeden birkaç gün önce, ilaç kullanımı kesilmelidir.

Bu nedenlerle;
    • Laboratuvar tetkikleri için 10 – 12 saatlik açlık sonrası sabah kan veriniz.
    •Tetkik için hastanemize gelmeden önce ağır ve zorlayıcı egzersiz yapmayınız;
    kan vermeden önce yarım saat kadar dinlenmiş olunuz.
    • Gece saat 21:00'den sonra su hariç hiçbir şey yemeyiniz ve içmeyiniz.
    •Düzenli kullandığınız ilaçları, doktorunuza bildiriniz.

İdrar örnekleri için:
Spot idrar örnekleri: Örnek Alma Üniteleri tarafından verilen idrar toplama kabının çatlak ya da kırık olmadığını kontrol ediniz.
Yirmi dört saatlik idrar örnekleri: Yirmi dört saatlik idrarda çalışılacak testler için, idrarın tam ve doğru olarak toplanması ve toplamayı takiben derhal laboratuvara teslim edilmesi gerekir. Bu nedenle, Cuma ve Cumartesi günleri idrar toplamayınız. Önerilen bir diyet varsa, toplama öncesinde ve süresince uygulayınız.
Yirmi dört saatlik idrar toplanması: İdrar toplanacak kapların temiz ve kuru olması gerekir. Bu amaçla, büyük hacimli pet su şişelerini kullanabilirsiniz.
İdrar toplanacağı gün, ilk idrarınızı tuvalete yaptıktan sonra, aynı gün ve gece boyunca yaptığınız tüm idrarları ve ertesi sabahın ilk idrarını, aynı toplama kabında biriktiriniz. Toplama süresince, idrar kabı, evin en serin yerinde ve karanlık bir ortamda tutulmalı veya karbon kâğıdıyla sarılarak ışıktan korunmalıdır.
Bazı testler için, idrara koruyucu bir maddeeklenmesi gerekebilir. İdrar, asit gibi yakıcı bir koruyucu madde ile toplanacak olduğunda; idrar toplanan kapları çocuklardan uzak tutunuz; elleriniz asitle temas ederse, derhal bol su ile yıkayınız ve her idrar ilavesinden sonra kapta toplanan idrarları karıştırınız.
0–3 yaş çocuklarda idrar toplanması: Bu amaçla ağzı yapışkan kağıtla kapalı, steril plastik torbalar kullanılır. Üretra (idrarın geldiği delik)’nın etrafı temizlenir. Torbalardan birinin bandı açılarak üretra etrafına yapıştırılır. Torbayı yerinden oynatmadan çocuğun eğer varsa bezi bağlanıp, giysileri giydirilerek kendini rahat hissetmesi sağlanır. Belli aralıklarla torbanın doluluğu kontrol edilir ve gerek duyulduğunda, torba yenilenir. Toplanan idrarlar, aynı saklama kabında biriktirilir.

Kültür örnekleri için:
• Kültür ile ilgili örnekler, antibiyotik kullanımından önce ya da antibiyotik kesildikten 48 saat sonra alınmalıdır; aksi takdirde mikroorganizmaların üretilmesi mümkün olmayabilir.

Bakteriyolojik kültür örnekleri için, Örnek Alma Üniteleri tarafından verilen steril kaplar dışında kaplar kullanmayınız.
Örnek kabının çatlak ya da kırık olmadığını kontrol ediniz.
Laboratuvara verdiğiniz örneklerde mutlaka barkod etiketi olup olmadığını ve barkod üzerindeki numara ile istek formu üzerindeki numaranın aynı olup olmadığını kontrol ediniz.
Her bakteriyoloji testi için, ayrı form doldurulması gerekmektedir. Her işlem için ayrı barkodlu istek kağıdının olup olmadığını kontrol ediniz.

Boğaz kültürü
Kültür alınmadan önce, bir şey yememeye özen gösteriniz; yediğiniz takdirde, birkaç kez ağzınızı çalkalayıp dişlerinizi fırçaladıktan sonra, kültür aldırınız. Kültür alınırken eküvyonun (steril, ucu pamuklu çubuk) dile ve dişe değmemesi için ağzınızı iyice açmaya özen gösteriniz ve tükürük ile bulaş olmamasına dikkat ediniz. Boğaz kültürleri taşıyıcı bir besi yeri içine alınması nedeniyle, 24 saate kadar bu ortamda bekleyebilmektedir. Ancak örneğin güneş ışığı altında kalmaması ve uygun ortamda tutulması çok önemlidir. Bu nedenle örnek alınır alınmaz en kısa zamanda Örnek Alma Ünitelerine teslim ediniz.

Balgam kültürü
Kültür için en uygun örnek, sabah çıkarılan ilk balgam örneğidir. Ağız birkaç kez su ile çalkalandıktan ve dişler fırçalandıktan sonra, derin bir nefes alıp ve öksürerek balgam çıkartınız. Balgamın tükürük ile bulaşmamasına özen göstererek laboratuvardan alınan steril kaba koyarak Örnek alma Ünitelerine teslim ediniz.
İdrar kültürü
Kültür için "orta akım idrar" verilmelidir. Bu amaçla, kadınlarda genital bölge, su ile yıkanarak kurulanır. Ön yıkamadan sonra ilk gelen idrar dışarıya atılır. Orta akım idrar, steril idrar kabı içine yapılır. Son kısım idrar, dışarıya yapılır. İdrarını tutamayan küçük çocuklara muayene oldukları bölümde hemşireler yardımcı olmaktadır. Kültür için alınan idrar bir saat içinde laboratuvara getirilmeli, beklemek zorunda kalınırsa mutlaka buzdolabında tutulmalıdır.

Dışkı kültürü
Muayene olunan bölümde steril eküvyon ile alınan dışkı veya rektal sürüntü örneği, transport besi yerinde Örnek Alma Ünitelerine teslim edilir.

Püy kültürleri
Doktor tarafından steril taşıyıcı besi yerleri içine veya enjektör / tüp içine alınan kültürler, en kısa sürede Örnek Alma Ünitelerine ulaştırılmalı, püyün nereden alındığı istek kağıdında belirtilmelidir.

Vajen ve üretral akıntı, konjunktiva kültürleri
Örnekleri kültür isteyen doktor tarafından alınan ve steril taşıyıcı besi yerine konan kültürler, en kısa sürede Örnek Alma Ünitelerine teslim edilir.

Anaerob kültür
Doktor tarafından anaerob için özel taşıyıcı besi yerine alınan örneği, en kısa zamanda Örnek Alma Ünitelerine teslim ediniz.

Son olarak, Örnek Alma Ünitelerine verdiğiniz biyolojik örnek kaplarında barkod etiketi olup olmadığını ve barkod üzerindeki numaranın, laboratuvar istek formlarındaki numara(lar) ile aynı olup olmadığını kontrol ediniz.

İŞBİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.

nest...

171354 171355 171356 171357 171358