ayasofya ile ilgili hadisler / Berna adlı kullanıcının zenginlik panosundaki Pin, 2023 | Araba, Kale

Ayasofya Ile Ilgili Hadisler

ayasofya ile ilgili hadisler

[email protected]

Диалог начинается с «да». Diyalog ‘evet’le başlar.журнал «да» – издание платформы диалог евразияda dergisi bir diyalog avrasya Platformu yayınıdır.

ежеквартальный международный культурно-интеллектуальный журналÜç aylık uluslararası düşünce ve kültür dergisi

Весна -2014, 40 номер bahar- 2013, Sayı: 40

yaygın Süreli yayın / T. c. kültür bakanlığı Sertifika no: 1106-34-002992

Платформа диалог Евразия DİYALOG AVRASYA PLATFORMUпредседатель baŞkanСвЕтлана винокурова SVETLAnA VİnOkUROVAсопредседатель eŞbaŞkanхарун токак hARUn TOkAkгенеральный сеКретарь Genel SekreTerиСмаил таС İSMAİL TAS

азербайджан azerbaycanнизами джаФароВ nizami caFerOvиса Хабиббейли iSa habiPbeyliмУстаФа саатчи mUSTaFa SaaTçi

белоруссия belarusсВетлана ВиноКУроВа SveTlana vinOkUrOvaжанна грищенКо janna GriŞenkOанатолий легчилин anaTOli leGçilinсезер чаКмаК Sezer çakmak

Эстония estonyaалан алаКУла alan alakUlaФатиХ гюллю FaTih GUllU

Казахстан KazaKistanгариФолла есим GariFOlla yeSimсейтКазы матаеВ SeyiTkazı maTayevКансеит абдезУлы kanSeyiT abdezUlıдиХан КамзабеКУлы dihan kamzabekUlıаКтолКын КУлсариеВа akTOlkın kUlSariyeva

КЫргЫзстан Kırgızistanасан ормУшеВ aSan OrmUŞevнУрлан КУдайбердиеВ nUrlan kUdayberdievсейитбеК идирисоВ SeyiTbek idiriSOvКыяз молдоКасымоВ kıyaz mOldOkaSımOvбаКыт орУнбеКоВ bakıT OrUnbekOvабдыКерим мУратоВ abdıkerim mUraTOvКУбан табалдиеВ kUban TabaldievнУргУль маКсУтоВа nUrGUl makSUTOvaтемирбеК тоКтогазиеВ Temirbek TOkTOGazievжолдошбеК бУзУрманКУлоВ jOldOŞbek bUSUrmankUlOv

молдавия Moldovaборис мариaн bOriS marianФеридУн тюФеКчи FeridUn TÜFekci

российсКая Федерация rusya Federasyonuлеонид сюКияйнен leOnid SUkiyainenтатьяна ФилиппоВа TaTyana FiliPPOvaалеКсандр рУчКин alekSandr rUckinеВгений дУгин yevGeniy dUGinдамир исХаКоВ damir iShakOvразиль ВалееВ razil valeevрасим ХУснУтдиноВ raSim hUSnUTdinOv

таджиКистан taciKistanмеХмон баХти mehmOn bahTi нодир одилоВ nOdir OdilOvЭмсал Коч emSal kOc

турция türKiyeмеХмет алтан mehmeT alTanбешир айВазоглУ beŞir ayvazOğlUниязи оКтем niyazi ÖkTemаВни озгУрель avni ÖzGÜrelмеХмет сарай mehmeT SarayЭдибе созен edibe SÖzen

турКмениcтан türKMenistanосман языджы OSman yazıcı

уКраина uKraynaсергей телешУн SerGey TelUŞinВладимир сергейчУК vOlOdimir SerhiyçUkалеКсей чебУКин alekSey cebUkinиВан драч ivan dracВладимир Казарин vladimir kazarinгоКХан демир GÖkhan demir

Page 10: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

8 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

Ни одна из религий не

оправдывает насилия

главная тЕма: рЕлигия и наСилиЕ

Page 11: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 9

Din ve ŞiDDet dosya

Hiç bir din şiddeti meşru görmez

DOSYA: Dİn VE şİDDET

Page 12: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

10 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

связь, устанавливаемая со Всевышним создателем, должна основываться на искренности человека. насилие же уничтожает искренность и подталкивает человека к лицемерию. поэтому аллах в священном Коране говорит: «призывай на путь господа мудростью и добрым назиданием и веди спор с ними наилучшим образом».

фузули курбановдоктор филоСофСких наук, завЕдуюший отдЕла, тЕории Познания и филоСофии науки, инСтитута филоСофии,Социологии и Права, национальной акадЕмии наук азЕрбайджана

Со дня создания человечества на ка-ждом этапе истории Всевышний Тво-рец устанавливал связь с людьми по-средством своих пророков и ниспо-сылал им откровения в виде свитков

и книг, указующих прямой путь. Божествен-ные откровения в разные времена посыла-лись разным народам и племенам.

Ислам – последняя религия откровения. Эта религия является подтверждением пре-дыдущих божественных откровений, она при-несла с собой принципы, которые ведут че-ловека к счастью и в этой жизни, и после нее. Ислам, по своей природе являющий-ся религией мира и милосердия, выступа-ет против насилия. Связь, устанавливаемая со Всевышним Создателем, должна основы-ваться на искренности человека. Насилие же уничтожает искренность и подталкива-ет человека к лицемерию. Поэтому Аллах в священном Коране говорит: «Призывай на путь Господа мудростью и добрым назида-

Fuzuli KurbanovDR., AzERbAYcAn ULUSAL bİLİMLER AkADEMİSİ, FELSEFE SOSYOLOjİ VE hUkUk EnSTİTÜSÜ, kOGnİSYOn TEORİSİ VE bİLİM FELSEFESİ böLÜMÜ bAşkAnI

Yüce Yaratıcı, doğru yolu göstermek için, tarihin her aşamasında, peygam-berleri aracılığıyla insanlarla bağ kur-muştur. İlahi vahiy farklı zamanlarda farklı millet ve kavimlere gelmiştir.

İslam son vahiy dinidir. İnsanoğlunu bu ha-yatta ve ahirette mutluluğa götüren ilkeleri taşıyan bu din, daha önce indirilen ilahi din-lerin garantisidir. Aslında huzur ve merhamet dini olan İslam, şiddete karşıdır. Yüce Yaratıcı ile kurulan bağ, insanların samimiyetine dayalı olmalıdır. Şiddet ise samimiyeti yok ederek bir insanı ikiyüzlülüğe iter. Bu nedenle Kuran-ı Ke-rim’de Allah şöyle buyuruyor: “Sen insanları Al-lah yoluna hikmetle, güzel ve makul öğütlerle dâvet et, gerektiği zaman da onlarla en güzel tarzda mücadele et”. (16, 125).

İslam Peygamberi bütün hayatı boyunca bu ilahi emre uymuştur. İnsanların kalble-rinde sevgi ve saygı uyandırmak için onlara, merhamet ve şefkatle davranmıştır. İnsanlı-ğa kutsal gerçeği duyurabilmek uğruna, onu

Возможны ли преступления во имя религии?

Din adına cinayet işlenebilir mi?

Page 13: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 11

Din ve ŞiDDet dosya

taşlayan, mübarek yüzüne vuran ve dişini kı-ran, yakınlarını öldürenlere beddua etmeden 13 yıl işkence ve ızdıraba katlanmıştır. Ellerini kaldırıp bu insanların bağışlanması için Allah’a dua etmiştir.

“Dinde zorlama yoktur” diyen İslam’da, sa-vaş savunma amaçlıdır. Hz. Peygamber tara-fından yapılan bütün savaşlar sadece savun-ma amacını güdüyordu. İslam kanunlarına gö-re savaş sırasında çatışmaya katılmayan ve ibadethenelerde saklanan insanları öldürmek yasaktır.

Bütün Müslümanların kutsal kitabı Kuran-ı Kerim, öldürme yasağını ve bir insan hayatının değerini şöyle anlatıyor: “İşte bundan dolayı İs-rail oğullarına kitapta şunu bildirdik: “Kim katil olmayan ve yeryüzünde fesat çıkarmayan bir kişiyi öldürürse sanki bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir adamın hayatını kurtarır-sa sanki bütün insanların hayatını kurtarmış olur.” (5,32). Bu ayette öldürme yasağıyla be-raber Yüce Allah, bir insanın hayatını kurtar-manın, bütün âlemi kurtarmaya denk olduğu-nu bildirmektedir.

Canlı bomba olarak İslam adına masum in-sanları öldüren sözde Müslüman bazı insanla-rın, bugün işlediği suçlara bakarsak, bu insanlar; kendi dinlerinin temellerini lekelemekle beraber bir de, yine o dine göre, bütün insanlığı öldür-müş gibi bir günah işlemektedirler.

İslama göre ırklar, milletler, diller ve gele-nekler düşmanca bir geçimsizliğin nedeni ola-

нием и веди спор с ними наилучшим обра-зом». (16, 125).

Пророк Ислама всю свою жизнь подчинял-ся этому божественному приказу. Чтобы вы-звать любовь и уважение в сердцах людей, он обращался к ним с милосердием и сострада-нием. Чтобы донести до людей святую истину, он тринадцать лет терпел страдания и оскор-бления и не проклинал людей, побивавших его камнями, разбивших ему лицо и сломавших зуб, убивших его близких. Наоборот – под-няв руки, он молил Аллаха об их прощении.

В Исламе, объявившем, что «нет принуж-дения в религии», война носит оборонитель-ный характер. Все войны, проведенные Про-роком, были исключительно оборонительны-ми. По канонам Ислама во время войны за-прещено убивать людей, не участвующих в боевых действиях, укрывшихся в храмах.

Запрет на убийство кого-либо и бесцен-ность человеческой жизни священная кни-га мусульман – Коран выражает следующим образом: «По этой причине Мы предписали сынам Исраила (Израиля): кто убьет челове-ка не за убийство или распространение не-честия на земле, тот словно убил всех лю-дей, а кто сохранит жизнь человеку, тот слов-но сохранит жизнь всем людям». (9,32). Все-вышний Аллах в этом аяте кроме запрета на убийство также указывает на то, что спасе-ние жизни одного человека приравнивает-ся к спасению всего человечества.

Şiddet ise samimiyeti yok

ederek bir insanı ikiyüzlülüğe iter.

bu nedenle kuran-ı kerim’de allah şöyle

buyuruyor: “Sen insanları allah yoluna

hikmetle, güzel ve makul öğütlerle dâvet

et, gerektiği zaman da onlarla en güzel

tarzda mücadele et.”

Page 14: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

12 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

maz, tam aksine, İslama göre bunlar çeşitlilik ve zenginliktir. Kuran-ı Kerimde bu durumdan şöyle bahsediliyor:

“Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık. Birbirinizi tanıyıp sahip çıkmanız için milletlere, sülâlelere ayırdık. Şunu unutmayın ki Allah’ın nazarında en değerli, en üstün olanınız, takvâda (Allah’ı sayıp haramlardan sakınmada) en ileri olandır. “ (49,13).

Hz. Muhammed (s.a.v.), ırka ve etnik kimli-ğe bakılmaksızın insanların huzur ve mutluluk içinde beraber yaşamalarının mümkün olma-sından bahseden Kuran-ı Kerim’in bu ayetini açıkça uygulamıştır. Bir örnek verecek olursak, Hz. Resulullah (s.a.v.), farklı milletlerden ve dinlerden insanların yaşadığı Medine’ye hicret etmiş ve orada yaşayanların birbirinin hakları-nı girmemeleri için, bütün kavimlerin reisleri ile “Medine Anayasası” yapılmasını istemiş ve bu konuda oybirliğiyle karar alınmıştır.

Dinlerarası ilişkileri düzenleyen “Medine Anayasası’na” göre hem Yahudi ve Hıristiyan cemaatleri, hem de Müslümanlar ibadet et-mekte özgürdürler. Hz. Resulullah (s.a.v.) ta-rafından gayrimüslimlere tanınan bu haklar ve özgürlükler, insanlık tarafından ancak 14 yüzyıl sonra, 1948 yılında “İnsan Hakları Evrensel Bil-dirgesi’nin” vasıtasıyla tanınmıştır. İşin en kötü-sü, sözde Müslüman bazı insanların kendilerini Peygamber Efendimizin takipçileri olarak görüp, İslam adına cinayet işlemeleridir.

Oysa yukarıdaki Kuran-ı Kerim ayetlerine ve Hz. Peygamberin onları uygulama şekline ba-karsak, meşru müdafaa durumları haricinde, ne Müslümanları, ne de diğer dinlerin mensuplarını herhangi bir sebepten dolayı öldürmenin hiçbir durumda serbest olmadığını (izin verilmediği-ni) görürüz.

Hz. Muhammed’in (s.a.v.) yolunu takip eden Müslümanlar, her söz ve davranışlarının mu-hasebesini yapmalıdırlar. İslama atılan iftiralar karşısında Müslümanlara düşen, gerçek mümi-ne yakışır şekilde davranmaktır. Aksi takdirde yanlış bir hareket yapan insanla birlikte –maa-lesef- bütün Müslümanlar hakkında negatif bir izlenim oluşmaktadır.

Sonuç olarak belirtelim ki, bazı sözde Müs-lümanlar tarafından İslam adına işlenen suçlar, Kuran-ı Kerimin ve Hz. Peygamberin hadisleri-nin ilkeleriyle uyuşmuyor. Bir terörist Müslüman olduğunu iddia etse bile, aslında o gerçek müs-lümanın niteliklerini kaybetmiştir.

Page 15: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 13

Din ve ŞiDDet dosya

причисляют себя к последователям Проро-ка и совершают убийства от имени Ислама.

Обращаясь к вышеприведенным аятам Корана и тому, как следовал им Пророк, мы осознаем, что ни в коем случае нельзя убивать ни мусульман, ни представителей других ре-лигий, за исключением случаев самозащиты.

Именно по этой причине в сегодняшнем мире мусульманам, следующим пути Проро-ка Мухаммада (да благословит его Аллах и приветствует), необходимо строго отвечать за каждое свое слово и деяние. В ответ на клевету в адрес Ислама, мусульмане долж-ны вести себя как подобает истинным ве-рующим. В противном случае складывается плохое мнение не только о человеке, совер-шившем ошибочное деяние, но и обо всех мусульманах.

Отметим в конце, что преступления, совер-шаемые от имени Ислама некоторыми псевдо-мусульманами, не соответствуют принципам священного Корана и хадисам Пророка. Тер-рорист может заявить о своей при-частности к Исламу, но он –

человек, утратив-ший качества истинного мусуль-манина.

Если мы посмотрим на преступления, кото-рые совершают сегодня некоторые «мусуль-мане», использующие живые бомбы и совер-шающие преступления от имени Ислама для убийства невинных людей, то мы должны бу-дем засвидетельствовать, что они не толь-ко пятнают истинную сущность своей рели-гии, но и становятся грешниками – убийца-ми всего человечества.

Ислам не видит в существование разных рас, наций, языков и обычаев повода для враж-дебной розни, он считает это обстоятельство разнообразием и богатством. В Коране ука-занный аспект выражается так: «О люди! Во-истину, Мы создали вас из мужчины и жен-щины и сделали вас народами и племенами, чтобы вы узнавали друг друга, и самый по-читаемый перед Аллахом среди вас – наи-более богобоязненный». (49,13).

Пророк Мухаммад (да благословит его Ал-лах и приветствует) явно претворял в жизнь значение этого аята Корана, указывающего на возможность совместного проживания лю-дей в мире и благополучии независимо от их расовой и национальной принадлежности. Так, когда посланник Аллаха (да благо-словит его Аллах и приветствует) пере-селился в Медину, там жили люди раз-ных национальностей и вероисповеда-ний. С целью соблюдения прав жителей по отношению друг к другу вместе с главами всех племен он пришел к единогласному ре-шению о принятии «Конституции Ме-дины». В соответ-ствии с Мединской конституцией, которая регулировала межрели-гиозные отношения, каждая ев-рейская и христианская общи-на, а также мусульмане, были свободны в своем вероиспо-ведании. Эти права и свобо-ды представителей других ре-лигий, признанные посланником Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует), человечество смогло признать только спустя 14 веков, в 1948-ом году, во «Всеобщей Декларации Прав Чело-века». Ирония же в том, что некоторые люди, лишь на словах считающиеся мусульманами,

Page 16: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

14 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

Какова роль религии в истории че-ловечества? История человечества немыслима без ре-

лигии, которая является одной из главных идеологических и культурных составляющих цивилизации. Без религии мир представить невозможно, ее нельзя полностью отделить, оторвать ни от одной из «мирских» проблем, будь то экономика или политика.

Увы, приходится признать и то, что на про-тяжении тысячелетий религия часто бывала инструментом в руках самых разных сил, ко-торые использовали ее в своих интересах и совершали именем Всевышнего далеко не богоугодные деяния.

Разрешает ли религия убийства во имя Господа?В мире есть разные религии. Каждая имеет

большое количество богословских направле-

İnsanlık tarihinde dinin rolü nedir?İnsanlık tarihini, medeniyetin ana ideolojik

ve kültürel unsurlarından biri olan dinin dışın-da düşünmek mümkün değildir. Dünyayı dinden ayrı olarak düşünmek; toplumun, ekonomi veya siyaset ile ilgili olan herhangi bir sorunundan dini ayırmak imkansızdır. Maalesef binlerce yıl boyu dinin, Allah adına fakat Allah için mak-bul olmayan işlerde kullanıldığını kabul etmek zorundayız.

Allah adına işlenen cinayetlere din açı-sından cavaz varmı?Dünyada çeşitli dinler var. Her dinin ise

çok sayıda mezhebi var. Kutsal Kitapların da sayısız yorumu var. Aralarından bazı-ları; Allah için cinayeti makbul görüyorlar. Fakat benim görüşüme göre cinayeti haklı göstermek amacıyla Allah’ın ismini kullan-mak, çoğu zaman, çeşitli siyasi, kişisel ve-

Религия и политика в современном мире

Çağdaş dünyada din ve siyaset

на вопросы журнала «да» отвечает алексей малашенко, доктор исторических наук, востоковед, сопредседатель программы «религия, общество и безопасность» в московском центре Карнеги.

MosKova carnegei merkezi ‘din, Toplum ve Güvenlik’ programının ortak başkanı, tarih ve doğu bilimleri doktoru aleksey malaşenko ile din ve siyasete dair...

Page 17: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 15

Din ve ŞiDDet dosya

ний, существует великое множество интер-претаций священных книг. Среди них есть и такие, которые допускают совершение убий-ства во имя Бога. Но мне кажется, что обра-щение ко Всевышнему для оправдания убий-ства есть зачастую прикрытие иных – поли-тических, личных и прочих целей.

Кто стоит за убийствами на религи-озной почве, и каковы причины, ве-дущие к ним?За гибелью любого человека стоят люди,

группы людей с конкретными практически-ми интересами. Они могут действовать весь-ма цинично, используя в своих целях в том числе искренне верующих людей. Кроме то-го, всегда были и есть религиозные фанати-ки, которые полагают, что они действуют во имя Бога, во имя веры, тем самым сражаясь за всеобщее благо. Сочетание цинизма од-них и искренней веры других представляет огромную опасность для людей, для стран и государств, ибо эта «горючая смесь» прово-цирует конфликты, а порой и войны. История показывает, что войны, в которых есть рели-гиозная подоплека, оказываются жестокими.

Не парадоксально ли, что на религи-озной почве совершаются убийства и террористические акты, хотя все рели-гии проповедуют прощение, милосер-дие, терпимость и обуздание гнева?Повторю, религия всегда использовалась

как инструмент – политический, военный. К сожалению, это происходит и в наше время.

К тому же надо признать, что, несмотря на призывы к добру и миру, каждая религия

увЫ, приходится признать и то, что на протяжении тысячелетий

религия часто бывала инструментом в руках самых разных сил, которые использовали ее в своих интересах и совершали именем Всевышнего

далеко не богоугодные деяния.

MaaleseF binlerce yıl boyu dinin, allah adına fakat allah için makbul

olmayan işlerde kullanıldığını kabul etmek zorundayız.

Page 18: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

16 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

ведет борьбу за собственное влияние на умы людей, каждая считает, что именно она – са-мая совершенная и наиболее близка к ис-тинному пониманию Бога. Между религия-ми всегда была и остается конкуренция, что вполне естественно. Но эта конкуренция по-рой становится очень жесткой.

Не лучше ли рассматривать конку-ренцию между религиями как одну из форм диалога между ними?В последние годы много спорят о «стол-

кновении цивилизаций». Одни считают, что ничего подобного не происходит, а все раз-говоры на эту тему носят провокационный ха-рактер. Их оппоненты полагают, что «стол-кновение цивилизаций» – реальный феномен, и началось оно давным-давно. Думаю, отка-завшись от страшного слова «столкновение», мы должны признать, что отношения между носителями разных цивилизаций и прежде, и теперь складываются непросто. Пожалуй, здесь уместно понятие «трение» – и это тре-ние существует на самом деле.

Все религии политизированы. Ислам не

ya diğer özel hedeflere ulaşmak sebebiyle gerçekleştirilir.

Din adına işlenen cinayetlerin arkasın-da kimler var? Söz konusu cinayetlere yol açan sebepler nelerdir? Herhangi bir insanın ölümünün arkasında

belli pratik amaçlarına ulaşmak üzere hareket eden insan grupları var. Bu insan grupları sin-si bir şekilde samimi iman sahibi olan insanları kullanarak hedeflerine ulaşmaya bakarlar. Bu-nun dışında Allah adına, din adına hareket edip insanlık uğruna mücadele ettiklerini sanan dini fanatikler eskiden vardı, bizim zamanımızda da var. İyiliğe inanmayan, şüpheci bir grup insanın sinizminin, diğer insanların samimi imanı ile bir-leşmesi, insanlar, ülkeler ve devletler için büyük bir tehlike yaratacak ‘yanıcı bir madde karışımı’ olur ve çeşitli çatışmalara, bazen de savaşlara yol açar. Tarih göstermiştir ki din münasebeti ile başlayan savaşlar çok acımasız olmuştur.

Bütün dinler insanlara bağışlama-yı, sabrı , merhameti, öfkeyi kontrol etmeyi emrederken , din adına terör

Page 19: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 17

Din ve ŞiDDet dosya

главное, чтобы конфликты не

были острыми, не провоцировали политические и

военные схватки. В конце концов, все мы принадлежим

к единой общечеловеческой

цивилизации.

MühiM olan, böyle anlaşmazlıklar

kritik durumlara yol açmasınlar, siyasi ve askeri çatışmalarda

provokasyon aracı olmasınlar. Sonuç

olarak hepimiz insanlık medeniyetinin

çocuklarıyız.

исключение. Более того, именно мусульман-ские богословы и идеологи откровенно при-знают и считают естественной взаимосвязь религии и политики.

Кому выгодны и кому наносят наи-больший вред преступления, имею-щие религиозную подоплёку?Такие преступления выгодны силам, заин-

тересованным в дестабилизации, тем, кто на-деется именно в кризисной ситуации добить-ся наибольшего успеха. К сожалению, им это порой удается. Огромный вред деятельность такого рода наносит всем, вне зависимости от того, какую религию люди исповедуют. Апел-ляция к религии в политических конфликтах ведет к их расширению и ожесточению.

Хочу еще раз сказать: полностью бескон-фликтными отношения между разными ци-вилизациями не бывали и едва ли когда-ни-будь станут. Главное, чтобы конфликты не были острыми, не провоцировали политиче-ские и военные схватки. В конце концов, все мы принадлежим к единой общечеловече-ской цивилизации.

olayları ve cinayetler yaşanması pa-radoks değil mi?Tekrar söleyeyim ki din her zaman siyasi

veya askeri bir alet olarak kullanılmıştır. Ma-alesef bu olay bugünlerde de oluyor. Bunun dışında şunu da belirtmek lazım ki, hayır ve sulha yapılan bütün çağrılara rağmen her din, insanların akıllarını etkileyebilmek için müca-dele verir. Her din kendini, üstün, mükemmel ve Allah’ın muradına en yakın din olarak tanıtır. Dinler arasında eskiden beri doğal bir rekabet vadır. Fakat bazen bu rekabet çok acımasız şe-killer alıyor.

Dinler arasındaki rekabet aralarındaki bir diyalog şeklinde uygulanırsa daha iyi olmaz mı?Son yıllarda ‘medeniyetler çatışması’ çok

tartışılan bir konu oldu. Böyle bir şeyin olma-dığını, bu konuda bütün konuşulanların ise pro-vakasyon özelliklerini taşıdığını düşünen şahıs-lar da var. Muarızları ise, ‘medeniyetler çatış-masının’ çok eskiden beri varolan bir fenomen olduğunu ileri sürmektedirler. Korkutucu bir ke-lime olan ‘çatışma’ ifadesinden vazgeçip farklı medeniyetlerin temsilcileri arasındaki ilişkilerin çok düzgün gitmediğini kabul etmek zorunda-yız. “Sürtüşme” ifadesi bu anlamda daha uygun olur sanırım ve bu sürtüşme gerçekten vardır. İstisnası olmadan bütün dinler bir dereceye ka-dar siyaset ile etkinleşimde bulunmaktadır ve İslam da bundan müstesna değildir.

Din üzerinden işlenen suçlardan kimler yararlanır ve kime en çok zarar verir. Toplumun istikrarının bozulmasını hedefle-

yen, bunalım durumları esnasında çok başa-rı elde etmeyi umabilecek durumdaki güçler böyle suçlardan yararlanırlar. Maalesef zaman zaman bu işi becermeyi başarıyorlar. Bu tarz olumsuzluklar, hangi dinden olursa olsun her-kese çok büyük zarar verir. Siyasi çatışmalarda din dilini kullanma çatışmaların büyümesine ve şiddetlenmesine yol açar.

Tekrar şunun altını çizmek isterim ki; mede-niyetler arasındaki ilişkiler hiç bir zaman çatış-masız devam etmemişti, bugünlerde de devam edemez. Mühim olan, böyle anlaşmazlıklar kri-tik durumlara yol açmasınlar, siyasi ve aske-ri çatışmalarda provokasyon aracı olmasınlar. Sonuç olarak hepimiz insanlık medeniyetinin çocuklarıyız.

Page 20: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

18 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

Бахытжан сатершиновдоктор филоСовСких наук, завЕдующий отдЕлом рЕлигиовЕдЕния инСтитута филоСофии, Политологии и рЕлигиовЕдЕния акадЕмии наук рЕСПублики казахСтан

Из-за террористических актов, со-вершенных от имени Ислама осо-бенно за последние 30-40 лет, Ис-лам, который по сути своей яв-ляется религией мира, стал вос-

приниматься как религия террора. С момен-та провозглашения независимости Казахстан придерживается политики толерантности ко всем конфессиям и выступает за решение про-блем мирным путем, но и здесь за послед-нее время произошло несколько неожидан-ных террористических актов «по религиоз-ным причинам». То, что основанные на лжи радикальные движения внезапно заявили о себе, свидетельствует о том, что начался но-вый период в идеологии террора и осущест-вления ее на практике в Казахстане, и что при этом произошел переход от завуалированно-го вмешательства к открытым действиям. В результате в обществе стали говорить о «по-литическом Исламе», о котором раньше из-вестно не было (некоторые считают, что за этим стоят внешние силы). Поэтому пришла пора отделить правду от вымысла.

Каковы же причины неверного толкова-ния Ислама? Дело в том, что некоторые ин-теллектуалы, чьи «знания об Исламе» не име-ют ничего общего с правдой, кто понятия не имеет о религии и меряет ее меркой пози-тивизма и материализма или же евроцен-тризма и ориентализма, при трактовке Ис-

Bakıtcan SaterşinovDR., kAzAkİSTAn İLİMLER AkADEMİSİ, FELSEFE, SİYASİ bİLİMLER VE Dİn bİLİMİ böLÜM bAşkAnI

Özünde “barış dini” olarak bilinen İs-lam dini, özellikle son 30-40 yıl bo-yunca din adına yapılan terör olay-ları sonrası, terör dini olarak algı-lanmaya başlandı. Bağımsızlığını

ilan ettiği günden beri dinlerarası hoşgörü ile uzlaşma politikasını yürüten Kazakistan’da da son dönemde birdenbire birkaç “dini” kılıflı te-rör olayı yaşandı. Yalan yanlış bilgilerle oluşan radikal hareketlerin hiç umulmadık zamanda meydana çıkması, Kazakistan’da terör ideolo-jisi ve pratiğinin gelişmesinde yeni bir dönem olarak kabul edilmekte ve mudahale etmenin gizli bir döneminden açık bir döneme geçişini göstermektedir. Bunun neticesinde bu zamana kadar hiç bilinmeyen (ihtimal dış güçlerin oyunu olarak tanımlanmış) “Siyasi İslam” toplumda tanınmaya başlandı. Dolayısıyla bu konuda ar-tık hurafe ile gerçeği ayırt etmek gerekir.

Bu yanlış yorumların kaynaklarını şöyle izah edebiliriz: Dinden haberi olmayan, İslam’la ilgili “bilgileri” doğrularla örtüşmeyen bir kısım en-tellektüellerin, İslam dinini pozitivist ve mad-deci yada eurocentric ve orientalistic prizmadan geçirerek, o prensipler temelinde anlatması-dır. İkincisi, Kuran ve Sünnet’in “mana tefsiri-nin” göz ardı edilmesidir. Marifete ait ayetlerle olaylara bağlı olarak inen ayetleri birbirinden kopararak manayı -bütündeki ruhu- göz ar-dı etmek yoluyla fanatizme duçar olunması-dır. Sonuç; yeni Haricilerin kendilerini farklı bir

Радикализм и терроризм в Казахстане:

Миф и реальностьKazakistan’da radikalizm ve terör:

Efsane ve gerçek

Page 21: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 19

Din ve ŞiDDet dosya

Page 22: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

20 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

uslupla sergilemeleri ve “terör odaklarının on-lardaki bu cehaleti su-i istimal etmesidir. İşte bunun neticesinde İslam ile terör aynı çizgide gösterilmektedir.

İslam’ı yalan yanlış yorumlamanın gerçek-leşme sebeplerine gelince: Toplumumuzda, özellikle gençler arasında dine olan yöneliş artış göstermektedir. Fakat aynı zamanda dini radikalizm de güç kazanmaktadır. Bu, genel-likle dışarıdan gelen Vahhabizm ile Selefiye, Hizb-ü Tahrir, Davetçiler gibi akımlarla ilgilidir . Bu akımlar devlete, millete hizmet edilmesi-ni istemezler, toplumdaki kurallara uymazlar ve kabul etmezler, milli değerler sayılan gele-nekleri reddederler. Buna karşı oluşan, “ancak Kazak milleti müslümandır” diye onlara ait ge-lenekleri ön plana çıkartan Zikirciler, Tanrıcılar ile Ervaha tapınanlar diye ayrı eğilimler vardır. Bunların hepsinden gelen tehlike ise, devletten, milleten ayrı kalarak kendilerine benzemeyen-leri ötekileştirmeleridir.

Bu tahrip edici akımlar, ülkemizin bağımsız-laşma çabaları sırasında, dine dair gelişen itidal siyasetinin neticesinde dış kaynakların etkisiyle topluma nüfuz ettiler ve kök saldılar. Selefiler yalnız kendilerini gerçek Müslüman sayarak geleneklere önem verenleri, ibadet yapma-yanları “kafir, küfre düşmüş, murtet” diyerek kendilerince hüküm çıkartırlar. Kuran’ın savaş halleriyle ilgili olan bazı ayetlerini bağlamından kopararak, (belli bağlamlarda geçerli) ayetle-ri asıl prensipler gibi kabullenerek ve sadece şeyhlerine itaat ederek katı bir gerçekçilik ile fanatizme bağlı kalırlar. Böylece Kuran ile Sün-net’in temel unsurlarından, asıl faziletinden, ru-hundan uzaklaşarak tam idrakinden mahrum kalırlar. İnsanlık kültürünün çeşitliliğinin ve top-lumdaki çok renkliliğin, insanlığın milletlere ve uluslara ayrılmışlığının temelinde Yaratıcı’nın külli iradesini ve hepsinin bir hikmete binaen gerçekleştiğini anlamazlar. Bu, tehlike teşkil eden bir durum, bunu önlemek gerek.

Onun için din eğitimini hukuk çerçevesinde sınırlayarak Din Kültürü derslerini okul ve üni-versitelerde çoğaltmak lazım. Aynı zamanda Hanefi mezhebinin doğru anlatılması yoluyla dini faaliyetler yapılmalıdır. Kazakistan Diyanet Başkanlığı topluma zarar verecek dini akımları önlemek için doğru bilgi edinerek insanları bil-gilendirmelidir. Hangi akımın nereden geldiğini haber vermelidir. Böylece toplum ak ile karayı ayırt edebilmelidir. Bu çalışmalar hızlı bir şe-kilde sistematik usulle icraata geçirilmelidirler

лама руководствуются лишь этими принци-пами. Во-вторых, это происходит из-за игно-рирования «тафсира» (толкования) Корана и Сунны. Вырвав аяты из контекста, тем самым изменив их суть, они ловят людей на крючок фанатизма. В итоге появляются Хариджиты наших дней, невежество которых использу-ют в своих целях «наставники» террористов. В результате это приводит к тому, что между Исламом и террором проводятся параллели.

Перейдем к воздействию ложного толко-вания, то есть рассмотрим последствия, к ко-торым приводит искажение традиции. Дело в том, что в нашем обществе (особенно сре-ди молодежи) растет интерес к религии. В то же время набирает обороты и религиозный радикализм. В частности это касается таких явлений в Исламе, как появившиеся из-за ру-бежа ваххабизм, салафиты, Хизб-ут Тахрир, «Призыватели» и др. Эти течения настрое-ны против служения государству и народу, не подчиняются и не признают нормы обще-ства, отвергают традиции почитания нацио-нальных ценностей. Есть и другие движения – это люди, называющие себя «зикиритами», «танрыджитами» и поклоняющиеся Эрваху; они считают мусульманами только казахов и ставят во главу угла исключительно их наци-ональные традиции. Опасность, которую не-сут все эти течения, заключается в том, что их представители отгораживаются от госу-дарства и общества и разделяют людей на «своих» и «чужих».

В результате политики религиозной уме-ренности, проводимой в период, когда стра-на пыталась отстоять свою независимость, та-кие деструктивные течения с помощью внеш-них сих проникли в наше общество и пустили в нем корни. Например, салафиты истинными мусульманами считают только себя и обвиня-ют тех, кто уважает традиции или не совер-шает молитву, называя их «неверными», «ве-роотступниками», «муртадами» (отрекшимися

большинство молодых людей Казахстана сейчас находятся в духовном поиске. нужно помочь им найти правильный путь. поэтому

необходимо воспитывать интеллектуалов и в религиозной сфере.

KazaK gençlerinin çoğunluğu şu anda manevi arayış içindeler. Onlara yöntem göstererek müspet yolu bulmaları için yardımcı olmak

lazım. böylece din alanında da entelektüeller oluşturulmalı.

Page 23: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 21

Din ve ŞiDDet dosya

çünkü özellikle gençlerimiz yanlış yönlendiril-mektedir. Kazak gençlerinin çoğunluğu şu anda manevi arayış içindeler. Onlara yöntem göste-rerek müspet yolu bulmaları için yardımcı ol-mak lazım. Böylece din alanında da entelek-tüeller oluşturulmalı.

Kazakistan’ın dini organizasyonlarla olan ilişkilerinin temel gayesi, toplumu birleştirmek, manevi boyutuyla geliştirmek ve iç politikayı is-tikrarlaştırmaktır. Devlet kendini hiçbir dine an-gaje etmez, fakat tarihsel ve kültürel vizyonun-da kök salmış geleneksel dinlerin olumlu ahlaki ve sosyal potansiyeline ihtiyaç duyar. Böylece dindar olanla olmayan ötekileştirmesine düş-meden, toplumu ayrıştırmadan birlik ve bera-berliği inşa etmeye çalışır. Kazakistan’da devlet ile dini birleştiren iki ortak nokta vardır: Evren-sel ve toplumsal uzlaşma nasihatı ve kültür-lerin yenilenmesi.

от ислама). Вырвав из контекста и тем самым изменив смысл некоторых аятов Корана, по-вествующих о военных действиях, салафиты принимают их за свои основные принципы, и подчиняясь только своим шейхам, действуют как жесткие материалисты и фанатики. Таким образом, они отдаляются от основных прин-ципов, добродетелей, сути Корана и Сунны, и лишают себя их истинного смысла. Они не по-нимают, что в основе разделения всех людей на народы и нации, а также многообразия че-ловеческой культуры и общества лежит все-общая воля Создателя и его мудрость. Такое непонимание – очень опасная ситуация, ко-торую нужно предотвратить.

Поэтому необходимо ввести религиозное образование в правовое поле и увеличить ко-личество уроков религиоведения в образова-тельных учреждениях. В то же время нужно, чтобы религиозная деятельность осущест-влялась на основании правильного толко-вания Ханифитского мазхаба. Во избежание опасных ситуаций Отдел по делам религий в Казахстане должен получать достоверную информацию о деструктивных религиозных движениях и информировать о них общество. Нужно объяснять, откуда появилось то или иное течение, чтобы общество могло отли-чить белое от черного. Такая работа долж-на проводиться быстро и носить системати-ческий характер, так как сложившаяся ситу-ация в первую очередь представляет опас-ность для молодежи. Большинство молодых людей Казахстана сейчас находятся в духов-ном поиске. Нужно помочь им найти правиль-ный путь. Поэтому необходимо воспитывать интеллектуалов и в религиозной сфере.

Основная цель поддержания Республикой Казахстан отношений с религиозными орга-низациями – единение и духовное развитие общества, а также стабилизация внутренней политики. Государство не является привер-женцем какой-либо религии, однако оно ну-ждается в нравственном и положительном социальном потенциале традиционных рели-гий, которые укоренились на его территории исторически и культурно. Таким образом, оно пытается обеспечить единство общества, не впадая в крайность разделения граждан на верующих и неверующих. В Казахстане у ре-лигии и государства есть две точки сопри-косновения: совместная работа по мирному универсальному и социальному регулирова-нию, а также обновление культуры.

Page 24: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

22 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

Ислам – религия мира и милосердия

Din adına işlenen cinayetlerin vebali

Page 25: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 23

Din ve ŞiDDet dosya

m. Fethullah Gülen

İslâm kelimesi; ‘teslimiyet, selamete erdir-mek ve barış tesis etmek’ manalarına gelir. Ne acıdır ki, temelde bu anlayışa dayanan İs-lâm dini, bugün, bir kısım çevreler tarafından terörizmle aynı şey gibi gösterilmektedir. Bu,

çok büyük bir tarihi hatadır ve her şeyden önce İslâm’ın ruhunu bilememenin ve onu kendi ru-huyla kavrayamamanın neticesidir. Zira, İslâm’a göre insan, insan olduğu için değerlidir. “Doğ-rusu biz insanoğlunu çok şerefli yarattık.”(İsra sûresi, 17/70) ayeti bunu gösterir. Kur’an-ı Ke-rim’de de açıkça ifade edildiği üzere; İslam, tek bir insanı öldürmeyi, bütün insanları öldürme, tek bir insanın hayatını kurtarmayı da bütün in-sanların hayatını kurtarma olarak kabul etmiş-tir. (Mâide Sûresi, 5/32)

Allah’ın gönderdiği semavi dinlerin, ister Ya-hudilik, ister Hıristiyanlık, isterse İslâm olsun, terörü, bırakın emretmeyi, ona müsaade etmesi bile düşünülemez.

Allah nazarında hayat çok değerlidir. Bütün varlık; hayatı netice vermek üzere programlan-mıştır ve Yüce Yaratıcı, gönderdiği Din ile, onu korumayı aslî değerlerden biri saymıştır.

İslâmiyet’te sertlik, huşûnet ve bağnazlık yoktur. O, her yönüyle bir aff u safh (hoşgörü) dinidir. Kur’an-ı Kerim’e baktığımızda onun dai-ma af ve müsamahayı esas aldığını görürüz. Bu bir ayet-i kerimede şöyle dile getirilir: “O takva sahipleri ki, öfkelerini yutarlar ve insanların ku-surlarını affederler. Allah, iyilik edenleri sever.” (Al-i İmran, 2/134)

Müslümanlığı, onu yanlış temsil eden bir kı-sım zavallıların tavır ve davranışlarında değil,

м. фетхуллах Гюлен

Слово «Ислам» означает «покорность Богу, стремление к спасению и ми-ролюбие». К сожалению, Ислам - ре-лигию, в основе которой лежат эти идеи, кое-кто представляет сино-

нимом терроризма. Это великая историче-ская ошибка, которая является, прежде все-го, результатом непонимания сути Ислама и неспособности откликнуться душой на его призыв. Для Ислама человек ценен уже по-тому, что он человек. Об этом говорится в аяте: «Воистину Мы почтили сынов Адама» (Сура аль-Исра, 17/70). В Священном Кора-не прямо утверждается, что Ислам прирав-нивает убийство одного человека к убий-ству всего человечества, а спасение един-ственной человеческой жизни - к спасению жизни всех людей (Сура аль-Маида, 5/32).

Невозможно представить, чтобы в авраа-мических религиях Божественного открове-ния, будь то иудаизм, христианство или му-сульманство, допускался бы терроризм, тем более призывы к нему.

Для Аллаха жизнь имеет великую ценность. Все живое запрограммировано на продол-жение рода, и защита жизни, которую Созда-тель осуществляет через посланную им ре-лигию, для Него необычайно важна.

В Исламе нет места жестокости, хушунету (грубости) и фанатизму. Ислам – это религия прощения и сафха - толерантности во всех ее проявлениях. (Термин «сафх» означает толе-рантность в большей степени, чем слова «про-стить» и «помиловать». Прощение иногда но-сит оттенок упрека, устыжения, снисхожде-ния. А «сафх» означает терпимость без тени порицания. В Коране «прощение» и «сафх» упоминаются друг за другом, чтобы подчер-кнуть их разное значение: Бакара 2/109). Об-ращаясь к Священному Корану, мы видим, что в его основе - идеи прощения и смире-ния. В одном из аятов говорится: «Те бого-боязненны, кто сдерживают свой гнев и про-щают недостатки других. Аллах любит тво-рящих добро» (Ал-и Имран, 2/134).

Искать Ислам нужно в его истоках, исто-рии и на примере истинных последователей, а не в поступках и поведении тех несчастных, что искажают его смысл. Такие светочи люб-ви и терпимости, как достопочтенный Мев-

невозможно представить, чтобы в авраамических религиях божественного откровения, будь то иудаизм, христианство или

мусульманство, допускался бы терроризм, тем более призывы к нему. для аллаха жизнь имеет великую ценность. Все живое запрограммировано

на продолжение рода, и защита жизни, которую создатель осуществляет через посланную им религию, для него необычайно важна.

allah’ın gönderdiği semavi dinlerin, ister yahudilik, ister hıristiyanlık, isterse islâm olsun, terörü, bırakın emretmeyi, ona müsaade etmesi

bile düşünülemez. allah nazarında hayat çok değerlidir. bütün varlık; hayatı netice vermek üzere programlanmıştır ve yüce yaratıcı,

gönderdiği din ile, onu korumayı aslî değerlerden biri saymıştır.

Page 26: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

24 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

kendi kaynaklarında, tarihinde ve hakiki tem-silcilerinde aramak gerekir. Hazret-i Mevlana, Yunus Emre, Ahmed Yesevi gibi pek çok sevgi ve hoşgörü sultanı, hayatları boyu hep hoşgö-rü soluklayarak, birer sevgi ve hoşgörü âbide-si haline gelmişlerdir. Yunus’un tabiri ile döve-ne elsiz, sövene dilsiz ve incitene de gönülsüz oluvermişlerdir.

Aslında, İslâm dünyasında da, başka mil-letlerde de terörün temelinde fakirlik, ceha-let ve eğitimsizlik vardır. Öte yandan bugüne kadar Müslümanlığa maledilen terör olayları, bazen İslam’ı kendi derinliğiyle içine sindireme-miş ham ruhların öncülüğüyle, bazen genç his-siyatların aşırı tahrik edilmesiyle, bazen harici

ляна, Юнус Эмре, Ахмед Ясави, каждый вдох которых на протяжении всей жизни был ис-полнен кротости, стали настоящим симво-лом такой веры. По выражению Юнуса Эм-ре, они были «безрукими, когда их ударят, немыми, когда их бранят», и по отношению к оскорбляющим их они вели себя так, «буд-то бы у них не было сердца, которое могло бы разбиться».

На самом деле в основе террора – как в исламском мире, так и у других народов – лежат бедность, необразованность и неве-жество. С другой стороны, все приписыва-емые мусульманам террористические акты, были выполнены либо незрелыми душами,

Page 27: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 25

Din ve ŞiDDet dosya

güçlerin Müslüman isim ve görünümündeki ele-manlarıyla, bazen de insani duyguları ve korku hisleri baskı altına alınarak felç edilmiş katiller vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir.

Müslüman görünen bazı kimselerin, bomba yüklü araçlarla masum insanları katletmeleri-nin, mabedlere saldırmalarının; ne Kur’ân’la, ne Sünnet’le, ne de Müslümanlıkla telif edilmesi mümkün değildir. Ama maalesef günümüzde inanan gönülleri dilhun eden, mahcup duruma düşüren böyle bir tablo vardır. Elbette bu konu-da dış mihrakların sinsi ve organize yönlendir-meleri vardır fakat aynı zamanda sorun İslâm’ın yanlış anlaşılması ve yanlış yorumlanmasından da kaynaklanmakta; denilebilir ki bu terör olay-ları en çok İslam’ı vurmaktadır. Sonuç itibariyle, bu tür zulüm ve cinayetler, Müslümanlığın yü-züne kara çalmaktadır.

Mü’mince mücadele tarzıBir kısım batılıların; karikatürler, gazeteler

ve televizyonlar yoluyla İslâm aleyhine bulun-dukları durumlarda, hissî hareket ederek ay-nıyla mukabelede bulunmamalı ve İslam’la telif edilmesi mümkün olmayan davranışlar-dan uzak durarak, üslub namustur anlayışıyla, saldırıları, dinin temel esaslarına bağlılık içinde bertaraf etmeliyiz.

İlk Müslümanların, Mekke’de 13 sene bo-yunca bir insanın tahammül etmesi mümkün olmayan nice hâdiseye katlandığını biliyoruz. Hz. Peygamber, Kâbe’nin karşısında başını yere koyup secdeye kapandığında, inkâr ve cehalete kilitlenenler, O’nun başına deve işkembesi koy-muşlardır (Buhârrî, vudû’ 69). Bu zalimler, kaç defa onu taşa tutmuşlardır. (Buhârî, bed’ül’l-halk 7) Fakat O (s.a.v.) hiçbir zaman “Sizin ba-şınıza da taş yağsın!” dememiştir. Aksine ken-disine taş atan, dişini kıran, yanağını yaralayan, başını kanlar içinde bırakan insanlar karşısında bile ellerini kaldırmış ve “Allah’ım, kavmimi hi-dayet buyur. Çünkü onlar bilmiyorlar!” (Abdü-

не позволившими Исламу со всей его глуби-ной проникнуть в их сердца, либо чрезмер-но импульсивными молодыми людьми. Сре-ди них могли быть и те, кто называют себя мусульманами и выглядят как мусульмане, но являются наемниками внешних сил или безжалостными убийцами, чьи человеческие чувства и страх подавлены психотропными препаратами.

То, что некие люди, внешне похожие на мусульман, минируют транспорт, убивают ни в чем не повинных людей, нападают на хра-мы, никак нельзя соотнести ни с Кораном, ни с Сунной, ни с Исламом. Но эта ситуация, которая до боли ранит сердца верующих и

то, что некие люди, внешне похожие на мусульман, минируют транспорт, убивают ни в чем не повинных людей, нападают на храмы,

никак нельзя соотнести ни с Кораном, ни с сунной, ни с исламом.

MüslüMan görünen bazı kimselerin, bomba yüklü araçlarla masum insanları katletmelerinin, mabedlere saldırmalarının; ne kur’ân’la, ne

Sünnet’le, ne de müslümanlıkla telif edilmesi mümkün değildir.

Page 28: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

26 весна 2013 • 40 нОМеР

Религия и насилиеглавная тема

в исламе террор не может быть средством для достижения цели, и террористов нельзя называть борцами за свободу. даже если мусульманин станет террористом, это будет означать, что он уже перестал быть мусульманином.

terör, herhangi bir islâmî gayeyi gerçekleştirmede asla vasıta olamaz ve teröriste hürriyet savaşçısı denemez. müslümanların içinden terörist çıksa bile, böyle bir kişi müslümanlığa ait vasıflarını kaybetmiş demektir.

laziz el-Buhârî, Keşfü’l-esrâr, 1/13) demiş ve kendisine düşmanlık eden insanlara öfkeyle mukabelede bulunmamıştır.

Paranoya ihtiyacı ve aldatılan kitlelerMaalesef şurası da bir gerçek ki, bugün, İs-

lâm coğrafyasında cehalet ve fakr u zaruretten kaynaklanan zaaflar vardır. Bu zaafları kulla-nan, hastalıklı duyguları tetikleyerek kendi çı-karlarına göre dünyada kamuoyu oluşturmak isteyenler, belli senaryolar hazırlamış ve bazı insanları aldatmak, beyin yıkamak yoluyla bu senaryolarda figüran olarak kullanmışlardır. Evet, ihmal edilmiş, cehalete mahkûm bırakıl-mış nesilleri aldatıp kullanmışlardır.

Terörist asla hürriyet savaşçısı değildirTerör, herhangi bir İslâmî gayeyi gerçekleş-

tirmede asla vasıta olamaz ve teröriste hürriyet savaşçısı denemez. Müslümanların içinden te-rörist çıksa bile, böyle bir kişi Müslümanlığa ait vasıflarını kaybetmiş demektir. Terörist Müslü-man olamayacağı gibi, Müslüman da terörist olamaz. Kaldı ki İslâm, aslında savaşı da hoş görmemiş, bir insanlık realitesi ve beşer tarihi-nin en göze çarpan bir vakıası olmasına rağmen onu öncelikle savunma maksadına bağlamış-tır. Savaşın bile belli kuralları vardır. Efendimiz (s.a.v.) bir orduyu uğurlarken şöyle buyurmuş-tur: “Dinimiz; kadınlara, çocuklara ve mabedle-re sığınmış insanlara ilişilmesini yasaklamıştır.” Dolayısıyla günümüzde din adına işlenen bu ci-nayetlerle Kur’ân ve Sünnet’in ortaya koyduğu disiplinleri telif etmek mümkün değildir.

Başkalarına kendi sistemini dayatma di-nin ruhuna zıttır. Topla, tüfekle, şiddet, hiddet ve kaba kuvvetle insanların üzerine gitmenin, kendince savaş ilan ederek gidip bir alış veriş merkezini işgal etmenin, masum insanları rehin almanın Müslümanlıkla telif edilebilir bir yanı yoktur. Kötülüğe aynıyla mukabelede bulun-mayı zalimce bir kaide kabul ediyor ve insanca davranmayı her halükârda vahşice davranmaya tercih ediyoruz. Zaten inanan bir gönül, bu tür davranışlara tenezzül edecek kadar aşağılara düşmez/düşemez. Bu açıdan, küçülüp yakınla-şan günümüz dünyasında bize düşen, dini doğ-ru temsil etmek, herkese karşı saygılı olmak ve her anlayışı saygıyla karşılamaktır.

ставит их в положение виноватых, к сожале-нию, сегодня существует. Здесь несомненно присутствует скрытое влияние организован-ных внешних сил. Однако от террористиче-ских актов, совершаемых в силу непонима-ния и неправильной интерпретации Ислама, прежде всего страдает сам Ислам, ибо та-кая жестокость и убийства бросают тень на его репутацию.

Не отвечать гневом на гневКогда на Западе представляют мусуль-

ман чудовищами, оскорбляют Ислам кари-катурами, нападают в СМИ, не следует ру-ководствоваться чувствами и отвечать тем же или вести себя неподобающим мусульма-нину образом. Мы должны победить неспра-ведливые нападки, не отступая от основных принципов нашей религии и продолжая до-стойно следовать своим путем.

Нам известно, что первые мусульмане в течение тринадцати лет в Мекке смиренно переносили многое, что невозможно выне-сти обычному человеку. Когда Пророк рас-простерся в земном поклоне перед Каабой, упорствующие в неверии и невежестве бро-сали на Его голову верблюжьи внутренно-сти. Сколько раз эти жестокие люди кида-ли в него камни! Но Он (да благословит Его Аллах и приветствует) никогда не говорил: «Пусть дождь из камней падет на ваши го-ловы!». Наоборот, даже перед теми, кто бро-сал камни, сломал зуб, поранил щеку, раз-бил до крови голову, Он поднял руки в мо-литве и воскликнул: «О Аллах, направь мой народ на истинный путь! Ибо они не веда-ют…». Так он не стал отвечать гневом на гнев своих врагов.

Кто и зачем нас обманывает К сожалению, не все люди, живущие се-

годня на исламских территориях, способны здраво мыслить и знакомы со своими рели-гиозными корнями. А те, кто желают управ-лять общественным мнением в соответствии с собственным сценарием, используют их пси-хическую неуравновешенность в корыстных целях. Они видят наши слабости, порожден-ные невежеством и нуждой, и, обманув незре-лые души или одурманив наркотиками, ис-пользуют их как пешки в своей игре. Так они обманывают людей.

Page 29: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 27

Din ve ŞiDDet dosya

совершаемые сегодня от имени религии, не-допустимо связывать ни с Кораном, ни с пра-вилами, установленными Сунной.

Навязывание своей системы взглядов дру-гим противоречит духу религии. Нападение на людей с оружием в руках, принуждение и применение насилия, вторжение террори-стов в торговые центры и захват невинных людей в заложники – все это не согласуется с Исламом. Мы считаем, что отвечать злом на зло – жестокое правило, и в любой ситуации выступаем не за варварские, а за гуманные действия. Ведь сердце верующего никогда не смирится с жестокостью.

Поэтому в мире, который становится все более тесным, нам нужно показывать, что та-кое истинный Ислам, на собственном приме-ре, с уважением относиться к каждому че-ловеку и его взглядам.

Террорист не может быть борцом за свободуВ Исламе террор не может быть средством

для достижения цели, и террористов нель-зя называть борцами за свободу. Даже если мусульманин станет террористом, это будет означать, что он уже перестал быть мусуль-манином. Как террорист не может быть му-сульманином, так и мусульманин не может быть террористом. Более того, Ислам, являясь самой естественной для человеческой сущ-ности религией и выдающимся явлением в истории человечества, вовсе не приветствует войну и допускает ее прежде всего как обо-рону. Существуют определенные правила ве-дения такой войны. Пророк (да благословит его Аллах и приветствует!), провожая войско, сказал: «Наша религия запрещает воевать с женщинами, детьми и людьми, укрывающи-мися в храмах». Поэтому подобные убийства,

Page 30: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

28 весна 2013 • 40 нОМеР

актуальнО

Олимпийские игры в СочиЛегко ли быть великим государством?

Soçi Olimpiyatları Büyük devlet olmak kolay mı?

Page 31: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 29

Erdoğan ÖzdemirDR., RUSYA bİLİMLER AkADEMİSİ, SİYASAL bİLİMLER

Seksen sekiz ülkeden yaklaşık 6 bin sporcunun katıldığı 2014 Kış Olim-piyatları’na Rusya’nın Karadeniz kıyı şehri Soçi ev sahipliği yaptı. 7 Şu-bat’ta Fişt stadyumunda görkemli

bir açılışla başlayan olimpiyatlar, 23 Şubat’ta yine görkemli bir kapanışla sona erdi. Kırk bi-ne yakın seyircinin katıldığı açılış töreni, ışık ve lazer gösterileri ile başladı. Törene devlet başkanı Putin’in yanı sıra, Çin devlet başkanı Şi Cinping, Japonya Başbakanı Şinzo Abe, İtal-ya Başbakanı Enrico Letta, Norveç Başbakanı Erna Solberg ve Başbakan Erdoğan katılırken; Almanya Şansölyesinin, ABD, İngiltere, Hollan-da başkanlarının olumsuz cevap vererek katıl-mamaları dikkat çekti.

2014 Kış olimpiyatlarına ev sahipliği yapmak Rusya için önemliydi. Başkan Vladimir Putin, 27 Temmuz 2007 tarihinde bu ev sahipliğinin Rus-ya için önemini şöyle belirtmişti: ‘Artık emin ola-rak şunu söyleyebilirim ki eğer ülkemizin bü-tünlüğünü sağlayamasaydık, eğer Kafkasya’nın 6-7 sene önce Rusya’ya karşı almış olduğu kar-şıt pozisyonu kıramasaydık, eğer ekonomideki kötüye gidişi değiştiremeseydik, eğer sosyal problemlerimizi çözemeseydik olimpiyatlara ev sahipliği yapamazdık.”

Olimpiyatların kapanış töreninde Rusya tarihi ve kültüründen dün-yaca tanınmış figür-lerin canlandırıldığı bir geçit töreni dü-zenlendi. Sirk, bale gösterileri ve müzik ziyafetleriyle, orga-nizasyon için en üst düzeyde emek sar-

f e d e n

Эрдоган оздемирдоктор ПолитичЕСких наук, роССийСкая акадЕмия наук

Столицей XXII зимних Олимпийских игр, в которых приняли участие око-ло 6 тысяч спортсменов из 88 стран, стал российский город на берегу Черного моря – Сочи. Олимпиада

стартовала 7-го февраля с торжественной церемонии на стадионе «Фишт» и такой же блестящей церемонией завершилась 23-го февраля.

Церемония открытия, на которой присут-ствовали около 40 тысяч зрителей, началась световым лазерным шоу. На ней присутство-вали президент России В. В. Путин, предсе-датель КНР Си Цзиньпин, премьер-министр Японии Синдзо Абэ, премьер-министр Италии Энрико Летта, премьер-министр Норвегии Эр-на Солберг и премьер-министр Турции Ред-жеп Эрдоган. Для России было очень важно провести эти Олимпийские игры. Президент Путин 27-го июля 2007-го года заявил: «Я с уверенностью могу сказать, что если бы мы не обеспечили целостность нашей страны, не преодолели противостояние на Кавказе 6-7 лет назад, если бы не изменили эконо-мическое положение, не решили наши со-циальные проблемы, то не увидели бы ни-каких Олимпиад».

На церемонии закрытия Россия показала шоу, которое оживило известные всему миру фигуры российской истории и культуры: цирк и балет, музыка – Россия приложила массу усилий, чтобы все прошло на высшем уров-не. Однако мы понимаем: этим блистатель-ным шоу Россия хотела продемонстрировать, что она считает свою национальную культуру частью мировой, что ее культурное влияние на другие народы велико – и наоборот. Без преувеличения можно сказать, что и Олим-пиадой, и грандиозным шоу в Сочи Россия хотела заявить всему миру, что она крепко стоит на ногах, что она сильна и ей по плечу организовать праздник такого масшта-ба. То, что в подготовке к Олимпиаде были задействованы 7 тысяч человек, приехавших из 83 регионов страны, что на организацию было истрачено 50 мил-лиардов долларов, подтверждает сказан-ное. Здесь были потрачены не просто день-ги: во всех регионах России, во всех учебных

без преувеличения можно сказать, что

и олимпиадой, и грандиозным шоу в сочи россия хотела

заявить всему миру, что она крепко

стоит на ногах, что она сильна и ей по

плечу организовать праздник такого

масштаба.

rusya bu olimpiyatlarla

dünyaya bir nevi gövde gösterisi yapmış ve hala

güçlü olduğunu, dünya çapında büyük

organizasyonlar yapabileceğini

göstermek istemiştir.

Güncel

Page 32: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

30 весна 2013 • 40 нОМеР

заведениях – от средних школ до универси-тетов – прошла пиар-компания, связанная с Олимпиадой в Сочи. Эту задачу восприняли как общенациональную. И чемпионом Олим-пиады стала Россия, получившая 13 золотых, 11 серебряных, и 9 бронзовых наград. Вто-рое место досталось Норвегии, которая вы-играла 11 золотых, 5 серебряных и 10 брон-зовых медалей. Канада, добившаяся 10 зо-лотых, 10 серебряных и 5 бронзовых медалей, заняла третье место. Россия, став в целом обладателем 33 медалей, побила свой соб-ственный рекорд, установленный на Олим-пийских играх 1994-го года в норвежском Лиллехаммере.

Обсуждая организацию Олимпиады, умест-но упомянуть об отношениях между Турци-ей и Россией в спортивной индустрии. Ра-бота турецких строительных компаний в Со-чи получила хорошие отзывы. Президент Пу-тин поблагодарил премьер-министра Эрдо-гана за успешный вклад турецких строитель-

Rusya’nın, kendi kültürünün dünya kültürü ile özdeşleştiğini, diğer kültürlere etkisini ve on-larla iletişiminin ne kadar güçlü olduğunu gös-termek istediğini anlıyoruz. Hatta diyebiliriz ki Rusya bu olimpiyatlarla dünyaya bir nevi gövde gösterisi yapmış ve hala güçlü olduğunu, dünya çapında büyük organizasyonlar yapabileceğini göstermek istemiştir. Olimpiyat organizasyo-nunda Rusya’nın 83 bölgesinden 7 bin kişinin görev alması, organizasyona 50 milyar dolar harcama yapılması bu düşüncemizi teyid eder mahiyettedir. Bu süreçte şehir havaalanı yeni-lendi, yeni yollar ve yeni spor tesisleri yapıldı. Sadece para harcanmadı; Rusya’nın tüm bölge-lerinde, orta seviyeli okullardan üniversitelere kadar her düzeyde Soçi olimpiyatları tanıtım-ları yapıldı. Herkes ülkesi adına olimpiyatlara sahip çıkmalı atmosferi oluşturuldu. Buna ül-kenin milli davası olarak bakıldı ve sonuçta 13 altın, 11 gümüş ve 9 bronz madalya ile Rusya olimpiyat şampiyonu oldu. İkinci olan Norveç 11 altın, 5 gümüş ve 10 bronz madalyanın sahibi

актуальнО

Page 33: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 31

olurken, Kanada 10 altın, 10 gümüş ve 5 bronz madalya alarak üçüncü sıraya oturdu. 1994 yılında Norveç’in Lillehammer kentinde ger-çekleştirilen olimpiyatlarda Rusya 23 toplam madalya ile kırdığı rekoru bu yıl da 33 madalya alarak tekrar kırdı.

Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin, Olimpiyat eleştirilerine, Uluslararası Olimpiyat Komitesi ile birlikte çalışıldığını, eksikliklerin birlikte giderildiğini belirterek ve Olimpiyat Ko-mite Başkanları Jacques Rogge ve Thomas Ba-ch’a teşekkür ederek cevap verdi. Başkan Putin ayrıca, bütün dünya yeni ve işbirliğine açık bir Rusya gördü, dedi. Soçi Belediye Başkanı Ana-toliy Pahomov, olimpiyat bayrağını Uluslarara-sı Olimpiyat Komitesi Başkanı Tomas Bach’a verdi. Bach, bayrağı 2018 Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapacak olan Güney Kore’nin Pye-ongchang şehrinin Belediye Başkanı Lee Seok-Rae’ye teslim etti.

2014 kış olimpiyatları devam edecek ve 7-16 Mart tarihlerinde Paralimpik Oyunları gerçek-leştirilecek. Rusya, Karadeniz kıyı şehri Soçi’de olimpiyatları gurur ve coşkuyla taşıyor.

Ne dersiniz, büyük devlet olmak kolay mı?

ных компаний в подготовку Олимпиады и по-желал успеха турецким спортсменам на этих Играх. Хотя Турция и не стала призером на Зимней Олимпиаде в Сочи, она имеет опыт в организации международных зимних игр. В 2011-ом году в городе Эрзерум Турция про-вела 25-ую Зимнюю Универсиаду. На Олимпи-аде в Сочи были спортсмены из нашей стра-ны, представлявшие лыжные виды спорта и фигурное катание. В лыжной гонке Турцию представили Келиме Четинкая, Сабахаттин Оглаго, в горных лыжах – Тугба Коджага, Эмрэ Шимшек, в фигурном катании – Алиса Ага-фонова и Альпер Учар.

Президент Российской Федерации Вла-димир Путин в ответ на критические ком-ментарии по поводу Олимпиады заявил, что в результате совместной работы с Междуна-родным Олимпийским Комитетом недостатки были устранены, и выразил свою благодар-ность новым председателям Международ-ного Олимпийского Комитета Жаку Рогге и Томасу Баху. Путин подчеркнул, что весь мир увидел новую, готовую к сотрудничеству Рос-сию. Мэр города Сочи Анатолий Пахомов пе-редал олимпийский флаг председателю МОК Томасу Баху. А тот в свою очередь вручил его передал флаг Ли Сок Рэ - мэру города Пхен-чхан в Южной Корее, который станет столи-цей зимних Олимпийских игр в 2018-ом го-ду. С 7-го по 16-е марта в Сочи пройдут Па-ралимпийские Игры.

Ну и как, читатель? Легко ли быть вели-ким государством?

Güncel

Page 34: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

32 весна 2013 • 40 нОМеР

актуальнО

Великая любовь султана

aşkıSultanların

Page 35: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 33

Güncel

Page 36: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

34 весна 2013 • 40 нОМеР

Тайная любовная переписка Роксоланы и Сулеймана ВеликолепногоHürrem ve Muhteşem Süleyman’ın

gizli kalmış aşk mektuplarıЛюбовные стихи Сулеймана к ХюрремТы та, с кем я, моя любимая, светлая луна,Мой близкий друг, родная, царица всех красавиц, го-спожа моя …Ты - рай мой, смысл моей жизни, Райский напиток,Весна, радость моя, смысл моих дней, моя любовь, твой образ вышит в моем сердце,Моя смеющаяся роза,Источник радости, вкус моего напитка, средоточие веселья моего, мой лучезарный свет, мой светоч.Златовласая, гранат мой, апельсин, ты свет моих но-чей и свет моих покоев…Ты - мой Стамбул, мой караван, любимая моя, ты до-стойна всей Анатолии и греческих земель.Ты Бадахшан – источник драгоценного рубина, моя кып-чаг¹, ты мой Багдад, мой Хорасан.Прекрасные волосы, тонкие брови, горящие глаза твои свели меня с ума! Если я умру, то по твоей вине, ведь ты проникла в мою кровь,Спаси меня, о беспощадная красавица, любовь моя. Я славлю тебя у твоих дверей,Будто бы мой извечный долг - восхвалять тебя.Мое сердце переполняет печаль, а глаза – слезы.Я – Мухибби³, любящий, что-то случилось со мной, я словно пьян.Я стал сам не свой.

¹ Кыпчаг – народность, обитавшая в Xl-XV веках в степях от Каспийско-го до Черного морей, в настоящее время проживает в Египте и Сирии.

² Муххиби-литературный псевдоним султана Сулеймана.

Süleyman’dan Hürrem’e Aşk ŞiiriBirlikte olduğum, sevgilim, parıldayan ayım, Can dostum, en yakınım, güzellerin şahı sultanım… Hayatımın, yaşamımın sebebi cennetim, Kevser şarabım, Baharım, sevincim, günlerimin anlamı, gönlüme nakşolmuş resim gibi sevgilim, Benim gülen gülüm, Sevinç kaynağım, içeceğimdeki lezzet, eğlenceli meclisim, nurlu parlak ışığım, meş’alem. Turuncum, narım, narencim, benim gecelerimin, visal odamın aydınlığı…İstanbul’um, Karaman’ım, Bütün Anadolu ve Rum ülkesin-deki diyara bedel sevgilim. Değerli lal madeninin çıktığı yer olan Bedahşan’ım ve Kıpçağım, Bağdad’ım, Horasan’ım. Güzel saçlım, yay kaşlım, gözleri ışıl ışıl fitneler koparan sevgilim, hastayım! Eğer ölürsem benim vebalim senin boy-nunadır çünkü bana eza ederek kanıma sen girdin, Bana imdad et, ey insafı olmayan güzel sevgilim. Kapında, devamlı olarak seni medhederim, seni överim, Sanki daima seni övmek için görevlendirilmiş gibiyim. Yüreğim gam ile, gözlerim yaşlarla dolu. Ben Muhibbi’yim, sevgi adamıyım, bana bir şeyler oldu, sarhoş gibiyim. Bir hoş hale geldim.

Page 37: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 35

Hürrem Sultan’dan Kanuni Sultan Süleyman’a mektup (1526)Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi No. E.5426

Gözyaşlarımı döktüğüm elbisemi gönderdimSultanım Padişahım,

Dualarım o güzel yüzünüz ve bir bakışıyla bütün dertlerimi yok eden güzel gözleriniz içindir. Her an hasretinizle inleyen ve ancak size kavuştuğunda huzur bulacak olan bu kulunuzun duaları inşallah kabul buyurulur.

Hasret acısıyla kıvranan ve çektiği ıztıraplar yüzünden peri-şan olan bu çaresiz kulunuzdan, bu değersiz sızlanmaları kabul ediniz. Ben sadece sizin yanınızda huzur bulabiliyorum. Sizin yanınızda olmaktan duyduğum mutluluğu anlatmaya kalem-ler yetmez.

Sizinle birlikte olduğumuz anların hatırası, sizin yanınızda geçirdiğim günlerin anısı bu miskinin gönlünde hep yaşa-

maktadır. Hiç olmazsa sizinle yaşadıklarımız, sizinle ortak anılarımız sayesinde biraz olsun teselli bulabilmekteyim. Esen rüzgarlar çektiğim acıları size ulaştırsa anlarsı-nız ki, kulunuzun durumu feryat ve figan eden bülbül gibidir.

Sizden ayrı kaldığımda dermanım, takatim kalmı-yor. Kimse acılarımı dindiremiyor. Gamla dolu gönlümü görseniz, ayrılık acısıyla inleyen bir ney gibi, hasta ve perişan olduğumu hemen anlarsınız.

Ömrüm, azizim, sultanım! Allah’tan tek dileğim ve yü-reğimin biricik arzusu, size tekrar kavuşabilmek ve ışık

saçan yüzünüze bir defa daha bakabilmektir. Artık bir daha ayrılık olmasın!

Rabbimden elbette dilerim ki; benim sultanım, candan ve gönülden sevdiğim şahım, dünyada ve ahirette hep mutlu olsun. Düşmanlarına karşı da-

ima zaferler kazansın. İyi biliyorum ki, benim sul-tanım bu kulunu, kaderin bir cilvesi ile gördü ve sevdi, bu kuluna mutluluk ve huzur ihsan etti. Bu cariyesinin gözyaşlarını dindirip sevindirdi. Sultanım sayesinde doğru yolu bulup iman ettim.

Bu yüzden mutlu olacağım gün sadece size kavuşacağım gündür. Size gözyaşları-mı damlattığım bir

elbise gönder-dim. Hatırım

için giyesiniz.

Sultanım saray halkının ve oğulla-

rınızın çok selamları vardır. Herkes ayağı-

nıza yüz sürmeyi mu-rad eder. Bundan başka

her iki cihanda mutlulu-ğunuzu dilerim sultanım!

Fakir ve hakir cariyeniz Hürrem

Письмо Хюррем Султан к Султану Сулейману (1526)Из архива Музея дворца Топкапы № E.5426

Послаю Вам платье, на которое упали мои слезыМой Султан, мой Падишах,

Свои молитвы я посвящаю Вашему прекрасному лику и очам, один взгляд которых избавляет меня от всех не-взгод. Я надеюсь, что Аллах примет молитвы Вашей ра-быни, которая каждое мгновение стонет от тоски и смо-жет обрести покой лишь рядом с Вами.

Примите никчемное роптание Вашей беспомощной и несчастной в своих страданиях рабы, которая не находит себе места от боли, причиняемой тоской. Я смогу обре-сти покой лишь рядом с Вами. Невозможно описать сча-стье, которое я ощущаю, когда мы вместе.

Воспоминания о тех днях и мгновениях, которые я провела рядом с Вами, всегда будут жить в моем бедном сердце. По крайней мере я нахожу некото-рое утешение в нашем прошлом и в воспоминаниях. Если веющие ветры донесут Вам мою боль, Вы поймете, что состояние Вашей ра-бы подобно соловью, грустно и пе-чально поющему свою песнь.

Когда я не с Вами, у меня иссякают силы, и я не мо-гу найти утешения. Ни-кто не в силах утолить мою боль. Если бы Вы уви-дели мое полное печали серд-це, которое стонет от боли расставания, Вы бы сразу поня-ли как я больна и несчастна.

Жизнь моя, мой дорогой, мой султан! Единственное чего я прошу у Аллаха – снова воссоединиться с Вами и еще раз взглянуть на Ваш лучезарный лик, лишь только этого жаждет мое сердце. Пусть больше не будет расставаний!

Конечно же, я молю Господа, чтобы мой султан, мой шах, которого я люблю душой и сердцем, был счастлив и в этом, и в том мире. Пусть он всегда одерживает победу над своими врагами. Мне хорошо известно, что судьбой было предопределено, чтобы мой султан увидел и полюбил свою рабу, даровал ей счастье и покой. Чтобы утер слезы своей пленницы и подарил ей радость. Благодаря моему султану я нашла истинный путь и обрела веру.

Поэтому я стану счастливой только в тот день, ког-да воссоединюсь с Вами. Я послала Вам платье, на кото-рое упали мои слезы. Носите его ради меня.

Мой султан, придворные и Ваши сыновья шлют Вам свое приветствие. Все надеются припасть к вашим но-гам. И еще я желаю Вам счастья в обоих мирах, мой султан!

Ваша бедная и презренная пленница Хюррем.

Page 38: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

36 весна 2013 • 40 нОМеР

Вопросы задает: Эрдоган Йылдыз

Мухтарбай Отелбаев – казахский уче-ный, известный во всем мире. Доктор физико-математических наук, профес-сор Мухтарбай Отелбаев родился в1942 году в Джамбульской области. Под его

руководством выросли 70 докторов и кандидатов наук, не говоря о магистрах. Являясь директором Математического института Евразийского На-ционального Университета им. Л. Н. Гумилева, Мух-тарбай Отелбаев вошел в историю как ученый, ре-шивший шестую из семи самых сложных задач, из-вестную как «уравнения Навье-Стокса». Знамени-тый Математический институт Клэя обещает премию размером в 1 миллион долларов за реше-ние каждой из этих семи задач. Решение системы уравнений Навье-Стокса в общем случае дает воз-можность рассчитывать движение жидкостей и газов, что позволяет предсказывать такие сти-хийных бедствия как цунами, тайфуны и торнадо.

röpörtaj: Erdoğan yıldız

Muhtarbay Ötelbayev, Kazakis-tan’ın yetiştirdiği dünyaca ta-nınmış bir bilim adamı. Kazakis-tan’ın Jambul Eyaleti’nde 1942 yılında dünyaya gelen Prof. Dr.

Muhtarbay Ötelbayev yıllar içinde 70 dokto-ra ve sayısını hatırlamadığı kadar çok master öğrencisi yetiştirdi. Aynı zamanda halihazırda Astana’da bulunan L.N Gumilyov - Avrasya Üni-versitesi Matematik Enstitüsü Başkanı Ötelba-yev, ‘Navier - Stokes denklemleri’ olarak bilinen ve dünyanın çözüm bekleyen en zor 7 sorusun-dan 6.sını çözerek tarihe geçti. Clay, Matematik Enstitüsü tarafından belirlenen bu 7 denklemin çözümü için soru başına bir milyon dolar ödül vaad ediliyor. Bu Matematik problemlerinin çö-zümü ile; gaz hareketleri öngörülebiliyor ve bu yolla tornado, tayfun ve tusunami gibi doğal afetlerin nasıl meydana geldiği hesaplanıyor.

Секреты математики раскрываютсяMatematiğin sırları bir bir çözülüyor

лицОМ к лицу

мУХтарбай отелбаеВmUhTarbay ÖTelbayev

Page 39: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 37

математиКа – это область, которая

важна не только для моей собственной

жизни, но и для всего человечества.

чтобы подняться на новую ступень

понимания, необходимо

развивать абстрактное мышление.

MateMatiK, sadece benim özel hayatım

için değil, tüm insanlık için önemli

bir bilim dalıdır. daha bilinçli olması

için insanoğlunun soyut düşüncede

gelişmesi önemlidir.

Size ait bir çalışma metodu var mı-dır? Verimli çalışmalar yapabilmek için hangi ortamları ve zamanı tercih edersiniz?Yaptığım çalışmalar belli bir ortama veya

duruma bağlı değil, İster ev ortamında, ister dışarıda, hiçbir an ilme olan aşkımı yitirmedim. Her zaman çalışma sürecindeyim. Kafama takı-lan düşüncelerin peşinde gezinirim. Farklı işler-le meşgul olduğum zamanlarda bile beyin san-cısı çekerim dersem mübalağa etmiş olmam. Dolayısıyla çalışmalarımı sürdürmek için şuyum olsun, buyum olsun, diye şart koşmam. Kayıt edilmesi gerek şeyler varsa veya bir yazı üzerin-de çalışma yapılması gerekiyorsa, tereddütsüz üzerine yoğunlaşarak vakit sarf ederim.

Genel anlamda matematik dalının sizin için önemi nedir?Matematik, sadece benim özel hayatım için

değil, tüm insanlık için önemli bir bilim dalıdır. Daha bilinçli olması için İnsanoğlunun soyut düşüncede gelişmesi önemlidir. İki çarpı ikinin dörde eşit olduğunu soyut düşünce açısından değerlendirmeye tabi tutsanız, beyninizin geliş-mekte olduğunu göstermiş olursunuz.

Sizi bu alanda çalışmaya sevk eden şey nedir?Bu alan kendi tercihim. Bu alanda başarılı

olabileceğime inandım. İşte şahit olduğunuz gibi çalışmalarımın neticesini görmekteyim.

Matematikte başarılı olmak sizce nedir?Matematik alanında başarılı olmanın herke-

se nasip olmadığı belli. Fakat enteresan yanı şudur, gelişmek veya geliştirmek isteyenler için diğer sayısal bilim dallarına göre pek masraflı değildir. Mesela, bir kimya için, fizik için labora-tuvarlar kurulmalı; çeşitli altyapılar oluşturul-malıdır fakat matematik için böyle bir masrafa gerek yoktur, dolayısıyla fakir ülkeler de bu dal-da kendilerini rahatlıkla ispat edebilirler.

2002 yılında “Altın Adam” Devlet Ni-şanı verildi size... Evet, “Altın Adam” Devlet Nişanı’na 2002

yılında sahip oldum. 2004 yılında İran, Türki-ye, Pakistan gibi ülkelerin katıldığı zirvede yi-ne ödül aldım. Sonra 2007 yılında Devlet Ödülü takdim edildi. Ödüller çok. Çanta dolusu ma-dalya var.

Есть ли у вас собственный метод ра-боты? Какие условия вам нужны для продуктивной деятельности?Мои исследования не требуют какой-ли-

бо особой обстановки. И дома, и вне его я не теряю любви к науке и всегда нахожусь в рабочем процессе. Меня постоянно зани-мают определенные идеи, а когда приходит-ся отвлекаться на другие дела, то буквально возникает сильная головная боль. Если нуж-но оформить какие-то наброски или порабо-тать над статьей, я без колебаний погружа-юсь в эти занятия.

Что важно для вас в математике?Математика – это область, которая важ-

на не только для моей собственной жизни, но и для всего человечества. Чтобы поднять-ся на новую ступень понимания, необходимо развивать абстрактное мышление. Утверж-дая, что дважды два равно четырем, вы уже делаете это.

Что подтолкнуло вас к работе в науке?Мои собственные склонности. Я поверил,

что буду успешен в ней. И вижу результат своего труда. Очевидно, что не всем дано достичь успеха в математике. Но есть один интересный аспект: математика, по сравне-нию с другими точными науками, не требу-ет больших финансовых затрат. Если физика и химия нуждаются в лабораториях и опре-деленной технической базе, то математика обходится без этого. Поэтому даже бедные страны имеют возможность заявить о себе в этой области.

В 2002-ом году вы были награждены Знаком Почета «Золотой Человек»…Да, в 2002-ом году я получил государ-

ственный Знак Почета «Золотой Человек», в 2004-ом году – международную премию, за которую боролись коллеги из Ирана, Тур-ции, Пакистана. В 2007-ом году мне вручи-ли государственную премию. Наград много – целый мешок медалей.

Оцените, пожалуйста, сегодняшнее положение математической науки в мире.В таких странах как Россия, США, в евро-

пейских странах, несмотря на высокий уро-вень развития технологий, уровень матема-

Yüz Yüze

Page 40: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

38 весна 2013 • 40 нОМеР

Bugün dünya çapında matematiğin se-viyesini değerlendirir misiniz?Avrupa, Rusya, Amerika gibi ülkelerde her

ne kadar teknoloji gelişiyor olsa da, mate-matiğin seviyesi ciddi manada düşüyor. Fakat Azerbaycan, Türkiye gibi ülkelerde tam tersine yükseliyor.

Bu düşüşün sebeplerini açabilir misiniz?Çünkü batılı ülkeler zengileşti. Genelde zen-

ginleşen ülkelerin halkı daha tembel olur diye düşünüyorum. Mesela, Amerika’ya bakalım. Pakistanlı, Çinli, Vietnamlı vs. matematikçiler var. Avrupa da hemen hemen aynı. Bizim coğ-rafyaya bir göz atın. Biz kendi gücümüzle ya-pıyoruz ne yapıyorsak. Batı’da ödenen büyük paralar bize ödenmiyor, fakat ona rağmen se-viyemiz yüksek. Sadece Kazakistan’ı ele alın. Matematiğin seviyesinin ne kadar yüksek ol-duğu görülecektir.

Dünyaca tanılan başka Kazak mate-matikçileri var mı?Benim bildiğim 10’dan fazla matematikçi var.

Prof. Dr. Askar Cumadilov’u dünya matematik-çileri çok iyi bilir. Genç bir matematikçi ve ‘The Moore Ödülü’nün sahibi. Dr. Ualbay Ömırbayev’i herkes tanır. Yine Prof. Dr. Tınısbek Kalmenov, Dr. Yerlan Nursultanov gibi matematikçilerimiz dünyaca ünlüdürler. Tabi ki Batı’nın Türki mil-letlere, Kazakistan’a bakışı farklıdır. Dolayısıyla yenilikler keşfettiğimiz zaman onlar hem şaş-kına dönüyorlar hem de imreniyorlar.

Sizi etkileyen matematikçiler oldu mu?Beni en çok etkileyen Moskova’daki öğret-

menlerim oldu. Mesela, Boris Levitan, Petro Lizorkin, Victor Sadovnichiy, Azeri Mirabbas Gasımov, Özbek Şavkat Alimov, Taşmuhamed Sarımsakov, bizim (Kazak) Asan Taymanov gi-bi dünyaca meşhur matematikçilerden etkilen-dim. Yine şu anda birlikte çalıştığımız Rıskul Oy-narov ile Askar Cumadildayev etkileyici bilim adamlarıdırlar.

Kainatın yaratılışında matematiğin ye-ri nedir?Basitçe cevap verecek olursak, tüm ilim dal-

ları anlaşılamayanı açıklamak için vardırlar. Ta-bii ki ilmi anlamak için dili bilmek gerekir. Ben-ce tüm ilimlerin başında ancak “dil” vardır ve herşey kendi dilinde konuşur. İşte dilden sonra gelen en önemli bilim dalı, matematiktir. Çün-

тики заметно падает. А в Азербайджане, Тур-ции – наоборот, растет. Дело в том, что за-падные страны стали слишком богатыми, на-селение их становится все ленивей. Напри-мер, в Америке сегодня активно работают математики из Пакистана, Китая, Вьетнама. Похожая ситуация и в Европе. Взгляните на наш регион – мы справляемся своими сила-ми. Хотя нам и не платят таких больших де-нег, как на Западе, мы все равно «держим планку». В Казахстане, например, высокий уровень развития математической науки.

Кто-то еще из казахских математиков получил мировое признание?Я знаю более десяти таких ученых. В ми-

ре математики хорошо известен профессор Аскар Джумадилов. Этот молодой матема-тик – лауреат премии Мура. Все знакомы с

результатами работ Уалбая Умир-баева, Тынысбека Кальме-

нова, Ерлана Нурсулта-нова – эти казахские

ученые также извест-ны во всем мире. Ко-нечно, Запад осо-

бым образом вос-принимает и Ка-

захстан, и дру-гие тюркские страны. Поэ-тому, когда у нас открыва-

ют что-то н о в о е , там и у д и в -

ляются, и завидуют.

Какие ве-дущие мате-

матики повлия-ли на вас как на

ученого?Сильнее всего повлия-

ли мои московские препо-даватели: Борис Леви-

тан, Петр Лизоркин, Виктор Садовничий.

А также азербайджа-нец Мираббас Гаси-

мов, узбеки Шав-

лицОМ к лицу

Page 41: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 39

я думаю, что в любой науке

главенствует ее язык, и все науки говорят на своих

языках. а над всеми ними возвышается

математика. Ведь если не уметь

считать, не уметь моделировать, то

понять жизнь будет невозможно.

dilden sonra gelen en önemli bilim

dalı, matematiktir. çünkü hesaplamayı

bilmezsek, yorum yapmayı bilmezsek,

hayat yaşanmaz hale gelir.

kü hesaplamayı bilmezsek, yorum yapmayı bil-mezsek, hayat yaşanmaz hale gelir. Dolayısıy-la kainatın yaratılışında matematiğin yeri çok önemlidir.

Orta Çağ’da yaşamış Müslüman ma-tematikçilerle ilgili görüşünüz nedir? Genelde Orta Çağ’ın dünyaca ünlü mate-

matikçileri Müslümandı. El-Farabi, El-Harezmi, Nasıruddin Tusi gibi sayısı çok olan matematik-çilerin çoğunluğunun Türk Dünyası’ndan neşet ettiklerini herkes bilir. Çünkü Türk Dünyası’ndan çıkan alimler, ilmin peşinde değişik topraklara hicret ederek ilim sahibi olmuşlar. Bağdat’da, Semerkand’da eğitim almışlar. Hakikaten o za-manlar, dünyanın yapısına etki eden, toplumla-ra yön veren alimlerdi.

Yeni nesil matematikçiler yetişiyor mu?Bazen ilkokulları ziyaret ederim. Bir sı-

nıf içinden matematiği seven ve anlayan 4-5 öğrenciye rastlamışımdır. Fakat lise öğren-cilerine gelince pek ilgileri yoktur. Çünkü öğ-retmenler verimli ders verme metodolojisine sahip değiller.

“Millenyum Denklemleri” olarak bili-nen dünyanın en zor 7 denkleminden altıncısını çözdünüz. Ödülü kazanırsa-nız, ne yapacaksınız? İnşaallah, ödülü alırım diye düşünüyorum.

Hayalimde bir müze çalışması var. Eğer Ule-malar Müzesi açılırsa, ona vakfetmeyi düşü-nüyorum. Mesela, Hoca Ahmet Yesevi Hazret-lerinin bulunduğu Türkistan kentinde yapılırsa, vermeye hazırım. Çünkü bu proje gerçekleşirse, özellikle bizim dünyamızdan birçok ulemanın neşet etmesine vesile olur, diye düşünüyorum.

кат Алимов, Ташмухамед Саримсаков, ка-захский ученый Асан Тайманов. И колле-ги, с которыми я работаю: Рыскул Ойнаров и Аскар Джумадилдаев.

Какое отношение имеет математика к описанию Вселенной?Все науки существуют для того, чтобы объ-

яснять непонятное. Очевидно: для того, что-бы изучать науку, необходимо овладеть ее языком. Я думаю, что в любой науке главен-ствует ее язык, и все науки говорят на своих языках. А над всеми ними возвышается мате-матика. Ведь если не уметь считать, не уметь моделировать, то понять жизнь будет невоз-можно. Поэтому роль математики в описании Вселенной чрезвычайно велика.

Что вы можете сказать о средневе-ковых мусульманских математиках?В средние века математиками с мировыми

именами в основном были мусульмане. Всем известно, что такие математики, как Аль-Фа-раби, Аль-Харезми, Насыруддин Туси были представителями тюркского мира. Выходцы из него становились учеными, странствуя в поисках знаний в разных землях. Они полу-чали прекрасное образование в Багдаде и Самарканде. Действительно, в то время они многое сделали для мира и человечества.

Растет ли новое поколение матема-тиков?Иногда я посещаю начальные школы. В

одном классе я как-то встретил несколько учеников – человек пять, которые любят и понимают математику. Что касается старше-классников, то у них особого интереса нет. Это происходит потому, что учителя не вла-деют результативными методиками обучения.

Вы нашли решение шестой из семи самых сложных задач, известных как «проблемы тысячелетия». Что буде-те делать, получив премию? Даст Бог, получу. Я мечтаю о создании

музея. Если Музей Улем откроется, передам деньги ему. Например, если он будет открыт в городе Туркестане, где находится мавзо-лей Ходжи Ахмеда Яссави, то я готов вру-чить ему эти деньги. Потому что я убежден: если этот проект осуществится, наша роди-на даст миру множество ученых.

Yüz Yüze

Page 42: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

40 весна 2013 • 40 нОМеР

Ванг БозавЕдующий кафЕдрой филоСофии ПЕкинСкого унивЕрСитЕта

Человечество было свидетелем жиз-ни великих людей как на Восто-ке, так и на Западе. Они оказали значительное влияние на форми-рование и изменение нашего ми-

ра. В этой статье мы расскажем о таких лю-дях, а в качестве примера приведем китай-ских философов. Мы попытаемся объяснить, как они видели наш мир, человеческую душу и жизнь, а также понять, чем мы им обязаны.

Wang BoPEkİn ÜnİVERSİTESİ FELSEFE böLÜM bAşkAnI

İnsanlık hem Doğu’da hem Batı’da büyük ruh-lara şahit olmuştur. Dünyamızı büyük ölçü-de o ruhlar oluşturmuş ve değiştirmişlerdir. Burada o büyük ruhlardan bahsedeceğim ama alanım gereği örneklerim Çinli filozof-

lar olacak. Onların bu dünyayı, sahip olduğumuz canımızı ve hayatımızı nasıl yorumladıklarını, geçmişte bizlere neler verdiklerini anlatmaya çalışacağım.

Araştırmamız Çin kültürü ile alakalı, fakat bu

Сезоны души в древней китайской философииAntik Çin felsefesinde

ruhun dört iklimi

филОсОфия

Page 43: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 41

Наше исследование касается китайской культуры, но это не значит, что оно не за-трагивает другие культуры. На самом деле то, что мы называем жизнью и существова-нием – одно и то же: и то, и другое не при-надлежит какому-либо одному народу или государству.

Тема моего исследования – Душа. Опре-деление души, которое дает философия, вер-но лишь отчасти. Я не утверждаю, что мое определение подойдет всем, но если гово-рить простым и понятным языком, то филосо-фия – это наука о душе. А сезоны – это весна, лето, осень и зима (что знают все, прожива-ющие в умеренном климате). Четыре време-ни года задают ритм мира и ритм жизни. Ка-ждая пора привлекательна по-своему и име-ет свое предназначение. На примере сезо-нов я попытаюсь объяснить такие разные и не похожие друг на друга элементы древней китайской философии, как конфуцианство, моизм, даосизм и легизм.

Весна души: КонфуцианствоЕсли вы живете там, где есть полно-

ценные четыре сезона, то вам известно: весна приносит тепло и дает жизнь. Ис-следуя все аспекты и тенденции конфу-цианства (от произведений до жизни его представителей), мы убедимся, что оно символизирует весну. Самым главным в конфуцианстве является символ «рен» (их-сан – искреннее служение, помощь, чело-вечность), который мож-но объяснить через другой иерог-лиф – «аи»,

FelSeFe

Page 44: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

42 весна 2013 • 40 нОМеР

onun başka kültürler tarafından paylaşılmadığı manasına gelmez. Aslında can ve hayat dediği-miz aynı şeydir; onlar sınır tanımazlar, ırk veya devlet sınırlarını aşmışlardır.

Benim alanım Ruh… Felsefenin yaptığı ta-nım, onun sadece bir kısmını oluşturmaktadır. Herkesi tatmin edebilecek bir tarif verebilece-ğimi iddia etmiyorum, fakat basit ve direk ola-rak söylemek gerekirse, felsefe, ruh hakkında-ki bilim dalıdır. Dört mevsim ise ilkbahar, yaz, sonbahar, kıştır. Ilıman iklimde yaşayan bütün insanların bildiği ve tecrübe ettiği gerçektir bu. Bunlar dünyanın ve hayatın ritmidir. Her iklim kendi özellikleri ile insanların dikkatini celbeder ve farklı manalar yüklenir. Ben burada iklimleri bir araç olarak kullanacak, Antik Çin felsefesin-de değişik ve birbirinden farklı olan Konfüçya-nizm, Mohizm, Taoizm ve Legalizmi anlatmaya çalışacağım.

Ruhun baharı: KonfüçyanizmDört iklimin tamamen hissedildiği bir yerde

yaşıyorsak baharın bize hissettirdikleri; ılıklık ve hayat emareleridir. Tüm yönleri veya eğilimleri ile incelediğimizde, gerek eserleri gerekse de temsilcilerinin hayatları ile Konfüçyanizmin ba-hara ait olduğunu görürüz. Ana noktasını ‘ren’ (yardım, insancıllık) oluşturur. Eğer başka bir karakter ile ‘ren’ı açıklamaya kalksaydık bu sevgi, aşk manasına gelen ‘ai’ olurdu. Konfüç-yüs, öğrencilerinin sorularını cevaplarken, ‘ih-san sahibi insanı sever’ diye meşhur bir cevap vermiştir. Bu anlamlandırmadan yola çıkarak Konfüçyüsçü felsefenin bir ‘sevgi felsefesi’ ol-duğunu söyleyebiliriz.

Peki, sevgi nedir? Konfüçyanizmin sev-giye bakışını 3 açıdan inceleyebiliriz. Önce-likle bu akıma göre sevginin nasıl bir temeli olduğunu anlamalıyız. Sevgi beden ve ru-hun kökü olarak görülmektedir. Guo Dian-chu; sevginin, bedende doğduğunu söyler. Bu şarttan yola çıkarak sevginin insana ih-san edilmiş bir şey olduğunu söyleyebiliriz. Hatta diyebiliriz ki, insan sevgiden dolayı insandır. Böyle bir anlayışa göre sevgi in-sanın özüdür. İşte bundan dolayı Mencius, ‘başkalarına karşı bir iyi duygu beslemeyen insan değildir,’ demiştir.

İkinci olarak sevgi, insandan dış çevreye doğrudur, yani insanın diğer insanlara veya dünyaya karşı gösterdiği tavırdır. Başka şekil-de ifade edecek olursak, sevgi insanın kendisi-

филОсОфия

Page 45: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 43

означающий любовь. Отвечая на вопросы уче-ников, Конфуций произнес знаменитую фразу: «Искренний человек любит других людей». Ос-новываясь на этом, можно сказать, что фило-софия конфуцианства – это философия любви.

Но что такое любовь? С точки зрения кон-фуцианства можно рассмотреть три подхода к любви. Во-первых, следует понять, что явля-ется основой любви. Согласно этому учению любовь рассматривается как корень души и тела. По словам Гуо Дяньчу, любовь рожда-ется из плоти, то есть можно утверждать, что любовь - дар людям. Даже можно сказать, что человек является человеком благода-ря любви. В соответствии с таким понима-нием любовь – это человеческая сущность. Вот поэтому Мэн-цзы говорил: «Тот, кто не питает хороших чувств к другим, не человек».

Во-вторых, любовь направлена от чело-века вовне, то есть она проявляет отноше-ние человека к другим людям и к миру в це-лом. Другими словами, любовь не направле-на на того, кто ее испытывает, человек не может питать любовь к самому себе. Это по-яснение к выражению «Искренний человек любит людей».

Согласно конфуцианству, человек – су-щество социальное, неспособное существо-вать отдельно от общества. Таким образом, люди должны уметь ладить с другими людь-

ne doğru değildir, insan kendi kendine bir sevgi içinde bulunamaz. Bu ‘ihsan sahibi insanı sever’ sözünün anlatmak istediğidir.

Konfüçyanist akım insanı bir sosyal varlık olarak kabul eder, toplumdan ayrı yanlız bir ya-şam şeklini kabul etmez. Bundan dolayı insan, diğer insanlar ile olan ilişkilerine çözüm getir-mek zorundadır. Sadece ‘ben’ değil, her ne ka-dar başka isimleri, kimlikleri olsa bile diğerleri de insandır. İşte böyle bir anlayış ihsandır, sev-gidir. Ve ancak buna göre hareket edildiğinde ‘insan sevilir’.

Üçüncü olarak sevgide, insanın kendisi, di-ğer insanlar ve dünya bir bütün haline gelir. ‘Ren’ karakterinde (bu karakterde , insan ve iki rakamının karakteri birleşmiştir) iki insanın bir arada resmedilmesinin anlamı, baba-oğul, hükümdar-tebaa, karı-kocanın beraberliğidir.

По словам гуо дяньчу, любовь рождается из плоти, то есть можно утверждать, что любовь - дар людям. даже можно сказать, что человек является человеком благодаря любви. В соответствии

с таким пониманием любовь – это человеческая сущность.

guo dianchu; sevginin, bedende doğduğunu söyler. bu şarttan yola çıkarak sevginin insana ihsan edilmiş bir şey olduğunu

söyleyebiliriz. hatta diyebiliriz ki, insan sevgiden dolayı insandır. böyle bir anlayışa göre sevgi insanın özüdür.

FelSeFe

Page 46: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

44 весна 2013 • 40 нОМеР

Bu ikililerin bütünlüğünden, her şeyin, bir bü-tün olduğuna ulaşılır.

Böyle bir bakış ile Konfüçyanistlerin dünya-ya olan tavırları net ve açıktır: Sevgi, dünyayı bir bütün haline getirmektedir, dolayısı ile her bireyin hayatının anlamı kendisi ve bütün ara-sındaki ilişkilerdedir.

Ruhun yazı: MohizmYaz mevsiminin akla getirdiği kavurucu sı-

cak, bazen sağanak yağmur ve sert fırtınalardır. Herşeyin daha da olgunlaşması ile yaz sanki bahardan çok daha kalabalık gözükmektedir. Bu tam da Mohizme uymaktadır. Akımın kuru-cusu Mo zi; Konfüçyanistlerin fikirleri ile tatmin olmamış, sevgiyi daha da ileriye götüren ide-alist bir yol seçmiştir. Başkalarını kendisi gibi, başka ülkeleri kendi ülkesi imiş gibi görmekten bahsetmiştir. Yani Konfüçyanistler en azından kan bağlarına bağlı bir sevgiden bahsederken Mohizm bunu da yıkmaya çalışmıştır. Bu ba-kımdan gerçek hayatın bir meydan okuması ile karşı karşıyadır.

Ruhun sonbaharı: TaoizmSonbahar bir ikilem mevsimidir. Kazanma

ve kaybetme, başarı ve çaresizlik iç içedir, ayrılamazlar. Rüzgârla beraber yaprakların düşüşü insanda kelimeler ile tarif edileme-yecek bir hüzün hâsıl eder. Bu dönemin şa-irleri, gençlikte, hüzün denen şeyin tadının bilinmediğinden, onun yaşlılıkta anlaşıldığın-dan bahsederler. Onlar için sonbahar ‘olgun’ bir iklimdir. Başarı veya başarısızlıktan ge-len tecrübeler insanın ruhunu uyararak ol-gunlaştırır, heyecanlar biter ve soğukkanlılık kalır. Olgunluk demek büyüme zamanlarının muhasebesini yapmak demektir. Bu akımın temsilcileri olan Laozi ve Zhuangzi ile Konfü-yüsçü akımın temsilcisi Konfüçyüs arasındaki diyalog hiç bitmemiştir. Taoizmde sevgi, aşk bir ateştir. Bize sıcaklık verebildiği gibi zarar da verebilir.

Ruhun kışı: Legalizmİlkbahardaki doğuşu, yazdaki büyümeyi ve

bahardaki olgunlaşmayı kışın dondurucu so-ğuğu takip etmektedir. Legalizmin en önemli temsilcisi olan Han Fei; ‘savaşan hanedanlık-lar’ döneminin sonlarında yaşamış, insanın şer olarak doğduğu düşüncesini savunmuştur. Ona

ми. Нужно помнить не только о своем «я», но также и о том, что, хотя у каждого есть свое имя и характер, все мы – люди. Вот что значит искренность, вот что значит любовь. И лишь тогда человек является любящим, когда он поступает в соответствии с этими принципами.

В-третьих, в любви соединяются воедино сам человек, другие люди и весь мир. Иерог-лиф «рен» означает соединение двух людей, единство отца и сына, правителя и народа, мужа и жены. Единение распространяется на все, то есть все является одним целым.

Отношение конфуцианства к миру четкое и ясное: любовь объединяет весь мир, поэ-тому смысл жизни каждого человека - в от-ношениях с другими людьми.

Лето души: Моизм При слове «лето» мы вспоминаем паля-

щий зной, иногда проливной дождь и силь-ные грозы. По мере того, как все вокруг со-зревает, лето становится гораздо насыщенней весны. Это состояние соответствует моизму. Основатель учения Мо-цзы не был удовлет-ворен идеями конфуцианства и избрал иде-алистический путь, развивающий концепцию любви. Согласно моизму, других людей нужно любить, словно себя самого, а другие страны так, будто это твоя страна. Согласно фило-софии конфуцианства для любви нужно на-

ФилосоФ – идущий путник, для которого размышление гораздо важнее готового ответа. теплота конфуцианства, зной моизма, прохлада даосизма, леденящий холод легизма наряду с описанием духа и мировоззрения китайца говорит и о содержании его жизни и бытия.

филОсОфия

Page 47: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 45

göre problemlerin çözümü sevgide değil, çıkar-dadır. İnsanlar arasındaki ilişkiler sevgiye değil çıkara dayanmaktadır. Hatta daha da ileri gide-rek Konfüçyanist akımda baba-oğul arasındaki sevgi tezine karşı çıkmış, erkek ve kız evlatlara olan farklı tavırlardan yola çıkarak orada da çı-kardan bahsetmiştir.

SonsözKısacası filozof devamlı yürüyen bir yolcu-

dur, onun için hazır bir cevaptansa düşünmek daha önemlidir. Konfüçyanizmin sıcaklığı, Mo-hizmin yakıcılığı, Taoizmin soğukkanlılığı, Lega-lizmin soğuk donduruculuğu; Çin insanının ruha ve dünyaya bakış açılarını anlatmakta, can ve hayatın içeriğini açıklamaktadır. Sevginin ya-nında çıkarın da hayatımızda bir etkisi olduğu muhakkak. Fakat dostluk, aşk, fedakârlık gibi gerçekler de bizi duygulandıran şeylerdir. Bun-ları unutmak da Han Fei gibi klasik Legalistlerin acıklı kaderlerine denktir.

личие кровных уз, а моизм идет дальше, пы-таясь разрушить это условие. И здесь реаль-ная жизнь бросает вызов моизму.

Осень души: ДаосизмОсень – двойственное время года. Побе-

да и поражение, успех и отчаяние тесно свя-заны друг с другом и неразделимы. Облетаю-щие листья вызывают у людей печаль, невы-разимую словами. Поэты этого периода гово-рят: печаль неизвестна молодости, но знако-ма старости. Они считают осень сезоном зре-лости. Опыт, полученный через успех или не-удачи, закаляет дух, поэтому волнение исче-зает, остается хладнокровие. Зрелость – это время, когда надо предвидеть итоги перио-да роста. Диалог представителей этого уче-ния Лао-цзы и Чжуан-цзы с Конфуцием ни-когда не заканчивался. В даосизме любовь - это огонь, который может как согреть, так и обжечь.

Зима души: ЛегизмВслед за весенним рождением жизни,

летним ростом и осенней зрелостью прихо-дит леденящий холод зимы. Самый извест-ный представитель легизма Хань Фэй жил в эпоху «воюющих царств» и утверждал, что человек рождается злым. Согласно ему, ре-шением всех проблем является не любовь, а выгода. Межличностные отношения основа-ны не на любви, а на корыстных интересах. Продвинувшись еще дальше, он выступил против тезиса конфуцианства о любви меж-ду отцом и сыном, и, основываясь на разном отношении к дочерям и сыновьям, он и это объяснял выгодой.

ЗаключениеФилософ – идущий путник, для которого

размышление гораздо важнее готового от-вета. Теплота конфуцианства, зной моизма, прохлада даосизма, леденящий холод легиз-ма наряду с описанием духа и мировоззрения китайца говорит и о содержании его жизни и бытия. Нет никаких сомнений, что так же как на нашу жизнь влияет любовь, влияют на нее и соображения выгоды. Но дружба, лю-бовь, самопожертвование - это то, что про-буждает в нас чувства. Забыть о них – зна-чит разделить печальную судьбу таких клас-сических легистов, как Хань Фэй.

FilozoF devamlı yürüyen bir yolcudur,

onun için hazır bir cevaptansa düşünmek

daha önemlidir. konfüçyanizmin

sıcaklığı, mohizmin yakıcılığı, Taoizmin

soğukkanlılığı, legalizmin soğuk

donduruculuğu; çin insanının

ruha ve dünyaya bakış açılarını

anlatmakta, can ve hayatın içeriğini

açıklamaktadır.

FelSeFe

Page 48: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

46 весна 2013 • 40 нОМеР

мустафа БахардоцЕнт, д-р, руководитЕль кафЕдры измЕрЕний и оцЕнки, унивЕрСитЕта фатих

На полемику, которая ведется о част-ных и государственных школах, ока-зывают влияние разные элементы общества – от властей всех уров-ней до обычных граждан. В этих

спорах обсуждается функциональность и эф-фективность образовательных учреждений.

Существование частных школ – важное ус-ловие контроля за качеством системы обра-зования. В случае с частными школами можно говорить об экономической ответственности как о важной составляющей сферы образо-вательных услуг. Функционирование частных школ в некотором роде подобно бизнес-про-цессам и демонстрирует надежность, хоро-шие результаты и конкурентоспособность. Ведь в частном секторе существует прави-ло: неудачники проигрывают. А в государ-ственных школах преподавательский состав подобной ответственностью не отличается.

mustafa BaharYRD. DOÇ. DR., öLÇME VE DEğERLEnDİRME AnAbİLİM DALI bAşkAnI, FATİh ÜnİVERSİTESİ

Özel okul, devlet okulu tartışmaları ülkelerdeki otoritenin merkeziliğin-den ülke nüfusuna ve sosyo-eko-nomik düzeylerin yapılanmasına kadar farklı unsurlardan etkilenir.

Buna bağlı olarak da işlevsellikleri ve verimli-likleri ile ilgili tartışmalar değişmektedir.

Bugünkü tecrübemize göre performans kalitesinin kontrolü için özel okulların varlı-ğı önemli görünmektedir. Eğitimde önemli bir kavram olan hesap verebilirlik (accountability) özel okullarda mümkün olmaktadır. Belli ölçü-de ticari bir kuruma benzer şekilde işleyişinin olması özel okulları zarar etmeyen, sağlıklı iş-leyen, başarının takip edilmesinin zorunlu oldu-ğu kurumlar yapmaktadır. Nitekim özel teşeb-büste başarısız olan kaybeder... Hâlbuki devlet okullarında eğitim kadroları bu konuda yeterli sorumluluğa sahip değildirler.

Özel okullar saygınlık veya soylulukla ilgi-li nedenlerle değil eğitiminin niteliği nedeniyle tercih edilmelidir/edilmektedir. Çok iyi olanak-lara sahip olan öğrencilerin dışında (özel ders vb.) kalanlar için özel okulda eğitim alma getirisi yüksek bir seçenektir. Çocuğa evde küçük bir destek vermekle özel okula gerek kalmayacağı

Зачем нужны частные школы?Eğitimde özel teşebbüs

niçin gerekli?

ОбРазОвание

Page 49: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 47

ЧастнЫе школы служат своеобразным

критерием оценки эффективности

государственных школ, так как

помогают последним оценить

свою работу, проверить качество

образования в сравнении.

özel okullar ayrıca devlet okullarının

kendilerini test etmelerine,

kalitelerini kontrol etmelerine, mihenk

taşı işlevi görerek kıyas yapmalarına

katkı sağlamaktadır.

varsayımı, sonunda velilerin düzenli olarak her zaman yardım yapmalarını zorunlu kılmaktadır. Özellikle babanın ve annenin çalıştığı durum-larda bu imkânsızdır.

Özel okullar ayrıca devlet okullarının ken-dilerini test etmelerine, kalitelerini kontrol et-melerine, mihenk taşı işlevi görerek kıyas yap-malarına katkı sağlamaktadır.

Türkiye’deki özel okulların uluslararası olim-piyatlarda aldıkları dereceler ortadadır. Bu ba-şarılar özel okulların kendilerini ispatlamaları-na, başarı çıtasını yukarı çıkarmaya katkı sağ-lamaktadır. Örneğin devlet fen liseleri, öğrenci alımında özel fen liselerine göre daha yüksek puanla öğrenci aldığı halde özellerle aynı ba-şarıyı gösterememektedir. Kalite denetimi sür-dükçe özel okullar, eğitim sistemine çok yar-dımcı olacaktır. Nitekim özel okulların yaygın-laşması ile birlikte Türkiye’nin uluslararası bi-lim olimpiyatlarında aldığı derecelerde de çok belirgin artış olmuştur.

Özel okullara karşı çıkılmasındaki bir neden eşitsizlik getirdiği varsayımıdır. Ancak, her şey-den önce, öğrencileri başarısızlıkta eşitlemek kabul edilebilir bir şey değildir ve dahası insan-ların kazanılmış hakları ellerinden alınamaz. Bu durumda daha iyi bir seçenek; dezavantajlı öğrencilere ayrılacak kontenjanla eşitliğe katkı sağlamak olacaktır.

Частные школы родители выбирают не из-за высокого статуса или престижа, а потому, что они дают качественное образование. По-лучение образования в частных школах – хо-рошая альтернатива для тех учеников, у се-мей которых нет возможности нанять репе-титоров. Некоторые считают, что необходи-мость в частных школах отпадет, если роди-тели будут сами помогать ребенку дома – но начав заниматься, они будут вынуждены де-лать это постоянно, что особенно трудно, ес-ли оба родителя работают.

Частные школы служат своеобразным кри-терием оценки эффективности государствен-ных школ, так как помогают последним оце-нить свою работу, проверить качество обра-зования в сравнении.

Подтверждением качественного образо-вания частных школ Турции служат награды, получаемые их учениками на международных олимпиадах. Такие успехи свидетельствуют об эффективности обучения в частных школах и поднимают планку достигнутых результатов. Например, проходной балл в государствен-ных естественно-научных лицеях выше, чем в частных, но, несмотря на это, ученикам госу-дарственных учебных учреждений не удает-ся достигнуть результатов, которых добива-ются ученики частных школ. Пока будет про-должаться контроль качества образования в

eğitim

Page 50: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

48 весна 2013 • 40 нОМеР

ПриЧиной негативного отношения к частным школам является представление о том, что они якобы порождают неравенство. однако недопустимо, чтобы ученики равнялись на худшее, и нельзя лишать людей их законных прав. гораздо лучшим решением стало бы выделение квот в частных школах для учеников из малообеспеченных семей, что обеспечит равенство возможностей.

özel okullara karşı çıkılmasındaki bir neden eşitsizlik getirdiği varsayımıdır. ancak, her şeyden önce, öğrencileri başarısızlıkta eşitlemek kabul edilebilir bir şey değildir ve dahası insanların kazanılmış hakları ellerinden alınamaz. bu durumda daha iyi bir seçenek; dezavantajlı öğrencilere ayrılacak kontenjanla eşitliğe katkı sağlamak olacaktır.

Yabancı dil öğretimi, eğitim materyali zen-ginliği, sosyal, kültürel, sportif alanlardaki ka-tılımcı ve yönlendirici etkinlikler açısından özel okullar daha avantajlıdır. Bu noktada devlet okullarının hantal kaldığı açıktır.

Herhangi bir okulun seçiminde okulun eğitim kalitesi, sağladığı imkânlar, bütçesi, yönetimi, personeli hesaba katılmalıdır. Bunların içinde en büyük öneme sahip olan, çok sayıda araştırma-nın gösterdiği gibi, öğretmen kadrosudur. Öğ-retmen kadrosunun kalitesinin yanında, öğren-ciye karşı tutumu da çok önemlidir. Araştırmalar öğretmen tutumunun öğrenci başarısında öğ-retmen kalitesinden daha önde geldiğini gös-termektedir. Öğretmenlerin tavırları özel okul-ların başarısını belirleyici konumdadır. Bu aynı zamanda sorumlu davranışları da getirmekte, okul eğitim kadrosunun birbirleri ve öğrencileri ile uyumunun önemini göstermektedir. Ayrıca araştırmalar müdürlerin ve öğretmenlerin; özel okullarda daha fazla öğretim liderliği davranış-ları sergilediğini göstermektedir.

Başarının denetlenmesi kaydıyla, özel okul-ların sayısının artırılması özellikle belli nüfu-sun üstünde öğrenciye sahip ülkeler için ide-al bir çözüm olabilir. Özel okullar öğrenci yo-ğunluğu yaşanan yerlerde devletin yükünü hafifletmektedirler.

Yeni yüzyılın ihtiyaçlarını karşılayacak nite-likte eğitim verebilecek etraflı düşünebilen, di-namik kurumlar hayati bir gerekliliktir.

частных школах, они будут приносить боль-шую пользу образовательной системе. Ведь с распространением частных образователь-ных учреждений значительно повысилось и качество выступления Турции на междуна-родных научных олимпиадах.

Причиной негативного отношения к част-ным школам является представление о том, что они якобы порождают неравенство. Од-нако недопустимо, чтобы ученики равнялись на худшее, и нельзя лишать людей их закон-ных прав. Гораздо лучшим решением стало бы выделение квот в частных школах для уче-ников из малообеспеченных семей, что обе-спечит равенство возможностей.

Что касается изучения иностранных язы-ков, разнообразия образовательного мате-риала, возможности участия и организации социальных, культурных или спортивных ме-роприятий, то здесь обучение в частных шко-лах имеет больше преимуществ, а непово-ротливость государственных школ очевидна.

При выборе школы нужно принимать во внимание такие факторы, как качество об-разования, возможности, которые школа предоставляет детям, а также бюджет, ру-ководство, преподавательские кадры. На-ряду с профессионализмом преподавателей очень важно их отношение к ученикам. Со-гласно исследованиям, для достижений уче-ников гораздо важнее хорошее отношение к ним учителей, чем преподавательский про-фессионализм. Решающим фактором успеха учащихся частных школ оказывается отно-шение преподавателей. Кроме того, иссле-дования показали, что руководство и препо-даватели частных школ отличаются лучши-ми лидерскими способностями, чем их кол-леги в государственных школах.

Если всерьез говорить о контроле каче-ства образования, увеличение числа част-ных школ может быть идеальным решени-ем, особенно для стран с большим количе-ством обучающихся детей. Благодаря част-ным школам снижается нагрузка на государ-ственные учебные заведения в регионах с большой концентрацией учащихся.

Учебные учреждения, образование в ко-торых имеет комплексный, динамический ха-рактер, а его качество способно удовлетво-рить потребности нового века, являются по-истине жизненной необходимостью.

ОбРазОвание

Page 51: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 49

eğitim

www.bovona.com

Page 52: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

50 весна 2013 • 40 нОМеР

олександер ШокалоПиСатЕль, культуроСоф (украина, киЕв)

Тарас Григорьевич Шевченко (1814–1861) – великий украинский поэт, прозаик, драматург, художник (гра-вер, живописец), фольклорист, эт-нограф, академик Императорской

Академии художеств. В литературном насле-дии Т. Шевченко центральное место занимает поэтический сборник «Кобзарь», сыгравший огромную роль в становлении новой укра-инской литературы и украинского литера-турного языка.

Большой русский писатель, Нобелевский лауреат Иван Бунин (1870-1953) сказал о Та-расе Шевченко: «Совершенно гениальный по-эт!» и сознался, что его восхищает больше всего вневременность поэзии Шевченко и украинской народной песни. Сам Шевчен-ко понимал «вневременность» как «безвіч-ність» (безвечность) – то, что живет извеч-но и вне времени.

Вневременные, «безвечные» постижения Шев-ченко всегда современны, поскольку несут в себе непреходящую духовную сущность жизни.

Вневременная поэзия Шевченко стала основой для всех последующих поколений украинских поэтов: одним она дала импульс к их духовному саморазвитию, другие под-ражали ей буквально, а иные пытались пре-одолеть ее неминуемое влияние и тщеслав-но возвыситься над Поэтом.

Сам Шевченко ни над кем не возвышался, хотя и удивил своих литературных современ-ников появлением «Кобзаря» – поэтического

Oleksandr ŞokaloYAzAR, kÜLTÜR VE FELSEFE UzMAnI (UkRAYnA, kİEV)

Taras Grıgoroviç Şevçenko büyük Uk-rayna şairi, yazarı, oyun yazarı, res-sam, gravör, folklorcu, etnograf ve İmparatorluk Sanat Akademisi üye-siydi. Yeni Ukrayna edebiyatının ve

Ukrayna dilinin temelinde, Şevçenko’nun ‘Kob-zar’ isimli şiir kitabı vardır.

Büyük Rus yazarı ve Nobel ödülü sahibi İvan Bunin (1870-1953) Taras Şevçenko’nun gerçekten dahi bir şair olduğunu ve kendisinin, onun şiirlerindeki ‘zamandan bağımsız’lığa hay-ran kaldığını söylemişti. Şevçenko, ‘zamandan bağımsızlığı’ ‘sonsuzluk’ yani zaman dışılık, ön-cesiz ve sonrasız var oluş, olarak tanımlardı.

Şevçenko’nun fikirleri, hayatın ezeli mane-vi esasını açıkladığı için zamansızdır. Şevçen-ko’nun zamandan bağımsız şiirleri kendinden sonraki Ukrayna şairleri için bir temel olmuştur. O şiirler bazılarının manevi gelişimene doğru-dan katkı yapmış, bazıları ise onu taklit etmeye çalışmışlardır. Şevçenko’dan üstün olma hırsına kapılıp onun şiirlerinin tesirini yok etmeye çalı-şanlar da olmuştur.

Şevçenko ise kimseden üstün olmaya ça-lışmamıştı, o sadece ‘Kobzar’ isimli şiir kitabını çıkartarak yaşadığı çağın edebiyat temsilcile-rini şaşırtmıştı. Kitabının ismi olan Kobzar da-ha sonra şairin sembolik ismi oldu. Şevçenko; şiir yeteneği, medeni cesareti, açık görüşlülü-ğü, yenilikçiliği (o zamanki şiir geleneğine aykırı olarak basit halk şarkısı uslubunu kullanmaya başlamıştı) gibi özellikleriyle Ukrayna edebiya-tında herkesten farklı olduğunu belli etmişti.

Вневременность и современность поэзии

Тараса ШевченкоTaras Şevçenko’nun şiirlerinin

zamandan bağımsızlığı ve zamanlılığı

литеРатуРа

Page 53: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 51

шевЧенКо – один из самых правдивых

поэтов и своей эпохи, и нашего

времени: его правда всегда остается

для человека актуальным

мировоззренческим ориентиром

и моральным императивом.

ŞevçenKo yaşadığı çağın ve zamanımızın en dürüst şairlerinden

biridir. doğruluğu, insanlar tarafından,

daima hayat pusulası olarak algılanacaktır.

Kobzar isimli, kitabında Ukrayna halk şarkısının geleneğini teşhir etmişti. Kob-zarstvo, Ukrayna şarkı geleneğinde ar-ketip bir olgudur. Büyük Polak şair Adam Mitskeviç (1798-1855) şöyle demiştir: ‘Ukrayna top-rakları lirik şiirlerin mem-leketidir. Buradan isim-siz şairlerin şarkıları tüm Slav toprakları-na yayılmaktadır.’ Bu isimsiz şairle-re Kobzar denir. Kobzar: milli ozan, hatıra-ların muhafızı, ‘zamansızlı-ğın’ hamilidir.

B a ş k a milletlerin de Ukrayna kobzarlarına benzer isimsiz şarileri var-dır: Rişi, Kavi, Rapsod, Filid, Boyan, Ceguako, Şık, Akin, Hafız… Onlar da aydın, dü-şünür, bilge ve manevi mirasın hamilleriydiler.

Ukraynalılar sevdikleri şair ve ozan Taras Şevçenko’ya Kobzar ismini verdiler. Buna ben-zer bir durum İran kültüründe de var. Bu halk da lirik şair Şemseddin Muhammed’i (1325-1390), Hafız olarak adlandırmıştır.

Bu iki büyük milli şairin ünü tüm dünyaya yayılmıştır. Ukrayna’nın kobzarları gibi İran’ın “hafız”ları, manevi görevi yerine getiren mil-li ozanları bilgeliğin muhafızlarıydılar. Hafız’ın şiirleri hala Tacikler, İranlılar ve Afganlar tara-fından milli şarkılar olarak söylenir.

Şevçenko’nun neredeyse tüm şiir mirası (242 şiir içeren Kobzar kitabı) hem profesyonel müzisyenler tarafından, hem halk tarafından bestelenmiştir. 300’den fazla koro parçası, bir çok da solo parçası yapılmıştır. Bu, dünyada eşi görülmemiş bir olaydır.

Peki, Kobzar’ın bu yaygın ününün sırrı nedir?

Şevçenko yaşadığı çağın ve zamanımızın en dürüst şairlerinden biridir. Doğruluğu, in-sanlar tarafından, daima hayat pusulası ola-rak algılanacaktır.

Genç şair Rusça yazılan ‘Trizna’ (‘Cenaze Duası’) (1843) isimli şiirinde insan özünü şu şekilde anlatmıştı:

сборника, название которого стало символи-ческим именем самого поэта: Кобзарь. Поэзия Шевченко сразу стала принципиально новым явлением в украинской литературе. Поэтиче-ский талант, гражданская смелость и миро-воззренческая ясность позволили Шевчен-ко писать простым народнопесенным слогом в противовес тогдашнему книжному языку.

Кобзарь – народный поэт, он олицетворил всю многовековую украинскую песенную тради-цию, представленную в феномене кобзарства.

Кобзарство – реликтовое, архетипическое явление украинской песенной традиции. Боль-шой польский поэт Адам Мицкевич (1798-1855) возвестил: «Украинские просторы являются столицей лирической поэзии. Отсюда песни неизвестных поэтов распространялись часто по всей Славянщине». Такими безымянными поэтами были кобзари. Кобзарь – народный певец, духовный подвижник, хранитель глу-бинной памяти, носитель «вневременности».

Украинское кобзарство родственно по-добным духовным реликтам других народов, по-разному называвших своих певцов: ри-ши, кави, рапсоды, филиды, бояны, джегуа-ко, ашуги, акины, хафизы… Но суть была од-на – это просветленные мудрецы, носители глубоких знаний и ясной морали.

Подобное явление есть и в иранской куль-туре: поэта-лирика Шамседдина Мухаммеда (1325-1390) звали в народе «Хафиз» – Певец. Под этими знаковыми наименованиями два больших национальных поэта широко извест-ны в мире. В песенной культуре иранских на-родов хафизы – народные певцы, хранители глубокого знания выполняют такую же ду-ховную функцию, что и украинские кобзари. Стихи Хафиза как народные песни до сих пор поют таджики, иранцы, афганцы.

Почти все поэтическое наследие Шев-ченко (всего в полном собрании «Кобзаря» 242 стихотворения) положено на народную и профессиональную музыку: только хоровых произведений с вариантами написано свы-ше 300, не считая сольных. Это уникальное явление в мировой культуре.

В чем секрет такой популярности Кобзаря?

Шевченко – один из самых правдивых по-этов и своей эпохи, и нашего времени: его правда всегда остается для человека акту-альным мировоззренческим ориентиром и моральным императивом. Вот что молодой

eDeBiYAt

Page 54: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

52 весна 2013 • 40 нОМеР

всему уродливому, преходящему шевченко противопоставляет безвечную духовную сущность. В его вневременном постижении человека объединились трагический образ родной земли и ее светлый сакральный лик.

ŞevçenKo şiirlerinde bütün çirkin ve gelip geçici olanın karşısına insanın zamandan bağımsız, ebedi, manevi aslını koymaktadır.

Yüreksizce sitem yapmadanZor hayatın azaplarını çekipİhtiras uçurumlarının derinliğini ölçüpİnsanları, hayatı gerçek haliyle kavrayıpBütün yasadışı işlerive kara sayfaları okuyup,Kartalın uçuşunu ve güvercinin temiz kalbini

muhafaza etmek!Bu bir insan!..

İnsan, önyargıyla, Şevçenko’nun ‘yarım fi-kir’ olarak tarif ettiği katı düşüncelerle dolu bir akılla kavrayamayacağı nice insani atılımı temiz kalbiyle hisseder.

Şevçenko en vicdanlı şairlerinden biridir. Söyledikleri geçmişin ve zamanımızın sahte-karlığını açığa çıkartmaktadır. İnsanın hayati meselesi olan insan ruhunu muhafaza etme görevini Şevçenko ‘11. Mezamirin Taklidi’nde şöyle (1859) anlatır:

Şefkatli Tanrım,Dünyada çok az aziz insan kalmış, insanlar kalplerinde birbirinezincir vururlar...

Şevçenko şiirlerinde bütün çirkin ve gelip geçici olanın karşısına insanın zamandan ba-ğımsız, ebedi, manevi aslını koymaktadır. Ta-ras Şevçenko çok sevdiği ‘Ev etrafındaki Vişne Bahçesi’ isimli şiirinde, memleketinin toprakla-rında mutlu bir hayatla ilgili kendisinin ve Uk-rayna halkının hayalini anlatmıştı. Sonuç olarak bahçe; içinde her çiçeğin, her ağacın kendi rengi, kendi kokusu ve kendi meyveleri olan, özenle bakılmış insan kültürünün sembolüdür.

Şevçenko dünyanın en öngörülü şairlerin-den biridir. Hayatın manevi mahiyetine dair kav-rayışı çeşitli kültürlerin insanları için ahlaki bir pusuladır.

Gerçek şiirler için mekan ve zaman sınır-laması yoktur. Ukrayna’nın büyük Kobzarı da milletinin ve tüm insanlığın gelecek asırları-na hikmetli ve zaman dışı sözünü söylemiş-tir. Şevçenko’nun insafı ve dürüstlüğü, manevi hayata kaynaklık etmeye devam etmektedir. Kobzar’ın ilhamla söylediği ruhun zamansızlı-ğı ve ebediliğidir ve bizim temiz kalbimizle on-dan algıladıklarımız hayatımız üzerinde tesirini göstermektedir.

поэт говорит о сущности человека в русско-язычной поэме «Тризна»(1843) :

Без малодушной укоризныПройти мытарства трудной жизни,Измерить пропасти страстей, Понять на деле жизнь людей,Прочесть все черные страницы,Все беззаконные дела…И сохранить полет орлаИ сердце чистой голубицы!Се человек!..

Именно чистым сердцем чувствует чело-век свое истинное стремление, чего не по-нять умом, обремененным предвзятыми мыс-лями, навязчивыми идеями, которые Шевчен-ко называет «полуидеи, полувздор».

Шевченко – один из самых совестливых поэтов мира: его слово разоблачает притвор-ство прошлого и нынешнего времени. Чрезвы-чайно острую сегодня проблему сохранения человеческой души – жизненной программы человека – раскрыл Шевченко в «Подража-нии 11 псалму»(1859) :

Мій боже милий, як то малоСвятих людей на світі стало.Один на другого куютьКайдани в серці…

Всему уродливому, преходящему Шевчен-ко противопоставляет безвечную духовную сущность. В его вневременном постижении человека объединились трагический образ родной земли и ее светлый сакральный лик. Тарас Шевченко в стихотворении «Садок виш-невый круг хаты» представил и свою мечту, и мечту всего украинского народа о счастли-вой жизни среди родной природы.

Сад – это символ человеческой культуры, взлелеянной вдохновенным трудом человека, где каждый цветок, каждое дерево имеют свой цвет, свои ароматы и приносят свои плоды.

Шевченко – один из самых прозорливых поэтов мира: постигнутая им духовная сущ-ность жизни стала моральным ориентиром для людей разных культур. Истинная поэзия не знает ни пространственных, ни временных границ. Так Великий Кобзарь Украины сказал свое вещее, вневременное слово на все ве-ка жизни родного народа и всего человече-ства. Совестливость, правдивость Шевченко –источник духовного причастия, действую-щего и в нашей нынешней жизни, когда мы чистым сердцем воспринимаем вдохновен-ные слова Кобзаря как знаки вневременно-сти, безвечности духа.

литеРатуРа

Page 55: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi
Page 56: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

54 весна 2013 • 40 нОМеР

mikhail PozdnyakovşAİR, YAzAR, bELARUS YAzARLAR bİRLİğİ MİnSk şEhRİ şUbE bAşkAnI

2009 yılında Minsk’te faaliyet göstermeye başlayan Diyalog Avrasya Derneği halen iki ülke arasında (Be-larus ve Türkiye) kültür ve bilim alanlarında işbirliğini geliştirmek için çalışıyor. Belarus Yazarlar ve Yayıncı-lar Birliği olarak ülke halkları arasında dostluk ilişki-

lerinin geliştirilmesi için Diyalog Avrasya’nın yürüttüğü yapıcı faaliyetlere başlangıcından itibaren destek verdik.

Diyalog Avrasya Platformu Belarus’ta, Türkiye’nin kök-lü tarihi, edebiyatı, sanatı ve kültürü üzerinden Türk halkını tanıtmaktadır.

Bu bağlamda Belarus Yazarlar Birliği ve Türkiye Gazeteci-ler ve Yazarlar Vakfı arasında imzalanan bir işbirliği protokolu kapsamında yaratıcı projelere, sanata destek verilmekte, ve ülke edebiyatları arasında etkileşimlerin geliştirmesi amaç-lanmaktadır. Bu amaçla bugüne kadar Türk yazar ve şairlerin eserleri Belarus diline çevrildi. Bu çevirilerin ilkini devlet ödüllü çevirmen Nikolay Metlistki gerçekleştirdi. Türkiye, Вelaruslu yazarları çok sıcak karşıladı ve tabii ki Belaruslular da Türklere aynı sıcaklıkla mukabele etti.

Türkiye’nin önde gelen insanlarından, ilim adamı, yazar ve şair Fethullah Gülen’in kitaplarından “Diyalog ve Hoşgörü”, “Ölçü ve Yoldaki Işıklar’ çevrildi, yayınlandı. Düzeltisi benim tarafımdan yapılan yazar Harun Tokak’ın ‘Onlar Sabahı Bek-leyemediler’ adlı kitabı basıldı. Beyefendi ve zarif insan, yazar Harun Tokak beyi Yazarlar Birliğinin misafiri olarak Belarus’ta ağırlamak özellikle onur vericiydi. Bugün olduğu gibi gelecekte de, Harun Tokak beyin imzalı kitabını, arkadaşlarımıza, yakın-

михаил ПоздняковПоЭт, ПиСатЕль, ПрЕдСЕдатЕль минСкого городСкого отдЕлЕния Союза ПиСатЕлЕй бЕларуСи

С февраля 2009 года в Минске работает обществен-ное объединение «Диалог Евразия», которое со-действует установлению творческих, культурных, научных контактов между учреждениями и орга-низациями Беларуси и Турции, налаживанию все-

сторонних дружественных связей между нашими народами и странами. Буквально с первых шагов деятельность Плат-формы «ДА» в Минске поддержали творческие организа-ции, издательства, Союз писателей Беларуси.

Наши коллеги стали активными участниками многочис-ленных мероприятий, проводимых новым общественным объ-единением, что обеспечило широкую возможность глубже познакомиться с историей, литературой, искусством, куль-турой Турции, её трудолюбивым, мудрым и мужественным народом. Это способствовало заключению договора о твор-ческом сотрудничестве между Союзом писателей Белару-си и Союзом писателей и журналистов Турции, развитию и укреплению литературных связей, обмену творческими проектами и планами. Появились переводы произведений турецких писателей и поэтов на белорусский язык, выпол-ненные лауреатом Государственной премии Миколой Мет-лицким. В Турции тепло приняли белорусских писателей, а в Беларуси – турецких. В наших странах прошли незабы-ваемые встречи авторов с читателями, с общественностью.

Впервые в Беларуси были изданы книги выдающегося турецкого учёного, философа, писателя и поэта Фетхулла-ха Гюлена «Диалог и толерантность», «Критерии, или Огни

Плоды дружбы и взаимопонимания

Karşılıklı dostluk ve anlayışın meyveleri

Путешествие

Page 57: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 55

в дороге»; книга прозы известного турецкого писателя Харуна Токака «Они не дождались утра» (мне по-счастливилось редактировать ее пе-ревод). Мне довелось встретиться с её автором в Минске на презента-ции этой интересной и талантливой книги в зале Почётных гостей Со-юза писателей Беларуси. С гордо-стью храню, перечитываю, показы-ваю своим друзьям, родным, детям и внукам экземпляр с дарственной надписью уважаемого Харуна Тока-ка. А в Турции переведена на турец-кий язык и издана книга известно-го белорусского писателя Николая Чергинца «Сыновья», который также побывал в гостеприимной Турции.

Вот в такой творческой и очень теплой атмосфере со-трудничества, дружбы и взаимопонимания мы и получи-ли приглашение от Платформы «Диалог Евразия» сфор-мировать писательскую делегацию для поездки в культур-ную столицу Турции Стамбул. Горжусь, что возглавить эту писательскую делегацию из восьми человек посчастливи-лось мне. В неё вошли известные в нашей стране литера-торы: прозаик, публицист и поэт, главный редактор журна-ла «Гаспадыня» Зиновий Пригодич; прозаик, литературо-вед и публицист, заместитель председателя Минского го-родского отделения Союза писателей Беларуси Наталия Костюченко; прозаик, публицист и поэт, ответственный се-кретарь газеты «Літаратура і мастацтва» Ирина Тулупова; поэт и переводчик Елизавета Полеес; поэт Алина Легоста-ева; детская писательница Янина Жабко; прозаик, публи-цист и поэт Валерий Чудов.

larımıza, dostlarımıza ve torunlarımı-za gururla göstereceğiz. Diğer yandan Belaruslu meşhur yazar Nikolay Çer-genes’in ‘Oğullar’ kitabının Türkce’ye tercüme edilmesi ve Türk kitap sever-lerle buluşturması da ayrıca mutluluk vericiydi.

Bugün memnuniyetle söyleyebili-rim ki, bu kısa sürede Diyalog Avrasya ve Yazarlar Birliği yoluyla kurduğumuz bu işbirliği, iki ülke insanları arasında yaratıcı ve samimi ortamlar geliştir-di. Diyalog Avrasya Derneği; Belarus Yazarlar Birliği’nden bir yazar heyetini Türkiye’nin kültür başkenti İstanbul’a davet etti. Davet edilen sekiz kişilik heyetin başkanı olarak bu davetten çok gurur duydum. . Bu heyette ülke-

mizin önemli şair-yazarları ve tanınmış gazeteci yazarları vardı: Gaspadiniya Dergisi’nin genel yayın yönetmeni şair ve yazar Zi-novi Prigodiç; Belarus Yazarlar Birliği Minsk Şehri Şube Başkan Yardımcısı romancı, edebiyat eleştirmeni ve gazeteci Natalia Kostjuchenko; Litaratura i Mastatstva Gazetesi idari sekrete-ri, romancı, denemeci ve şair Irina Tulupova; şair ve çevirmen Elizabeth Polees; şair Alina Legostaeva; çocuk kitabı yazarı Janina Zhabko; romancı, denemeci ve şair Valery Çudof.

Türkiye ziyaretimizde bize Diyalog Avrasya Derneği’nden Türk arkadaşlarımız İhsan Dilekçi ve Zafer Eldem eşlik ettiler. Bizleri edebi eserler yayınlayan yayın evleri ile büyük bir hol-dingin bünyesinde faaliyet gösteren Yağmur Dergisi’ne, Zaman Gazetesi’ne, Kimse Yok mu Derneği’ne, Fatih Koleji’ne ve elbet-te Diyalog Avrasya Platformunu’nun merkez ofisine götürüp bu büyük şehirle tanıştırdılar.

Bizi en çok şaşırtan ve etkileyen geleneksel bir Türk ailesi

Gezi

Page 58: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

56 весна 2013 • 40 нОМеР

Мы активно знакомились с литературной, редакцион-но-издательской, культурной, общественной жизнью ме-гаполиса. Побывали в издательском холдинге, в редакци-ях журнала “Ярмур” (“Дождь”) и газеты “Заман” (“Время”), в общественном фонде “Есть ли кто-нибудь?”, в штаб-квар-тире Платформы “Диалог-Евразия”, колледже “Фатих”, дру-гих организациях. С восхищением увидели многие удиви-тельные достопримечательности, погостили в обычной ту-рецкой семье... Купались в Мраморном море, катались на теплоходе по красивейшему Босфору, загорали на незабы-ваемом островном пляже, бродили по утопающему в цве-тах острову. И, безусловно, были очень рады общению, ди-алогу, турецкому радушию, знакомству с огромным удиви-тельным городом, его богатейшей историей.

Так получилось, что все мы оказались в Турции впервые в жизни. И просто влюбились в эту замечательную страну, такую понятную и близкую по духовным устремлениям. По-этому уже в Стамбуле стали возникать наши первые произ-ведения о поездке, о стране, её истории и людях. Вернув-шись в Минск, мы на многочисленных творческих встречах в школах, вузах, в музеях и библиотеках, в трудовых кол-лективах рассказывали и рассказываем о великолепном Стамбуле, о красивой стране, о её гордом и трудолюбивом народе. Написали и опубликовали в литературных издани-ях статьи, очерки, рассказы, стихи, посвящённые незабыва-емой поездке в Турцию. А затем мне удалось собрать на-писанное нами и издать отдельной книгой “Рукопожатие над Босфором” в серии “Библиотека Минского городского отделения Союза писателей Беларуси”. Осуществить этот проект помогло издательство “Четыре четверти”, директор которого Лилиана Фёдоровна Анцух стала большим другом Платформы “Диалог Евразия” и основала серию “Библиоте-ка турецкой литературы”. Презентации этой книги прошли

tarafından misafir edilmekti. Orada en iyi şekilde ağırlandık: Yüzdük, güzel İstanbul boğazını gemiyle gezdik, adaların sa-hilinde unutulmayacak bir şekilde güneşlendik ve Ada’da güzel kokulu çiçeklerin içinde, dolaştık. Türk insanının samimiyeti, büyük ve aynı zamanda şaşırtıcı zengin tarihiyle bu güzel şe-hir aracılığıyla aşinalık ve iletişim kurduğumuz için son derece mutlu olduk.

Heyetteki yazarlarımız ilk defa Türkiye’yi ziyaret ediyordu ve bu harika ülkenin manevi atmosferine âşık oldular. Doğru-su ülkenin tarihi ve insanları hakkında düşüncelerimiz İstanbul gezisiyle başladı. Geziden döndüğümden beri Minsk’te sanat-kültür gecelerinde, okullarda, müzelerde, ve ülkenin farklı kü-tüphanelerinde kitap-kültür severlere, Türkiye’de geçirdiğimiz zamanı , ihtişamlı İstanbul’u, ülkenin güzelliklerini ve çalışkan insanlarını anlatıyorum. Türkiye’de edindiğimiz unutulmaz iz-lenimleri dergilere makale, deneme, öykü, şiir olarak yazdık. Ve sonra bu yazılanları toplayıp ‘Boğaz’da Tokalaşmak’ adlı bir kitap oluşturduk. Kitabı Belarus Yazarlar Birliği kitap serisin-den bir eser olarak basıp, merkez kütüphanesinde sunumunu yaptık. Kitabın basımında emeği geçen 4x4 Basım Evi müdürü Liliyana Ansuh, Diyalog Avrasya Derneği ile başlattıkları Türk Kitap Serisi’ne bu kitabı da ekleyerek ülkenin en ücra köşe-lerine kadar ulaştırdılar. Minsk’te Merkez Puşkin Kütüphane-si’nde gerçekleştirilen kitap sunumuna gelen Türkiye Belarus Büyükelçisi Cevat Nezihi Özkaya; iki ülke arasında ilişkilerin derinleşmesindeki katkılarından dolayı kitaba emeği geçenle-re ve Diyalog Avrasya Derneği Müdürü Sezer Çakmak’a övgü dolu sözler söyledi.

İstanbul’dan Minsk’e döndükten sonra; aktif bestecilikle uğ-raşan ve şarkılar söyleyen sanatçı arkadaşım Aleksander Yaki-menko’ya bu geziyi anlattım. Bir gün sonra beni aradı ve “Boğaz üzerindeki şehir’ şarkısını telefonda seslendirdi. Bu şarkı da

Путешествие

Page 59: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 57

во многих учреждениях страны. А в Минской областной би-блиотеке имени А.С. Пушкина на презентации этой книги присутствовали Посол Турции в Беларуси господин Нези-хи Озкая и новый директор Платформы “ДА” господин Се-зер Чакмак. Гости высоко оценили значимость этой кни-ги в расширении и углублении сотрудничества между на-шими странами.

По возвращении из Стамбула в Минск я предложил бе-лорусскому композитору и исполнителю песен, моему дру-гу Александру Якименку, с которым нас связывает много-летнее сотрудничество, посмотреть мои стихи из “Турецко-го цикла” для возможного переложения на музыку. Через день он позвонил и напел по телефону уже готовую пес-ню. Вскоре я получил ноты, и мы успели поместить песню “Город на Босфоре” в книгу “Рукопожатие над Босфором”. Позже Александр написал ещё две на мои стихи из этого же цикла – “Стамбулу” и “В Мраморном море”. Песни зазву-чали на многочисленных концертах в самых разных угол-ках страны, находя всё больше благодарных слушателей.

Недавно я перевёл “Город на Босфоре” на русский язык, и теперь эта песня, уверен, зазвучит ещё шире, прославляя не только величие Стамбула и турецкое гостеприимство, но и наше сотрудничество, направленное на взаимопонима-ние, доверие, диалог во имя Мира и Добра на всей Земле.

Михаил Поздняков, поэт, прозаик, переводчик, критик, языковед, публицист, председатель Минского городского отделения Союза писателей Беларуси

Город на Босфоре

Звонкий вечер плывёт над Стамбулом,Небо звёздами радует взор,И ему отзывается гуломИ живыми огнями Босфор.

Колыбель всех народов святая,Не приехать сюда я не мог.Я смотрю в твои очи, читаяЗолотые скрижали эпох.

Восхищают дворцы и мечети,Парки, пристани и корабли...Всех друзей тебе радостно встретитьВсем радушием щедрой земли.

Открываешь с почтением двериИ пленяешь своей красотой, Символ славы, культуры и веры,Древний ты и всегда молодой.

Я восторженно в сердце вбираюСилу и обаянье веков,И частичку души оставляю,Чтоб с тобою мне встретиться вновь.

birkaç düzeltmeyle Boğazda Tokalaşmak adlı kitaba eklendi. Bu şarkı, geziye katılan Yazarlar Birliği üyesi yazarlarımızın iç-ten sevgi ve dostluk dileklerini, İstanbul ve Türkiye hakkında-ki samimi düşüncelerini içeriyor. Bu şarkıdan sonra Alexander Yakimenko benim ‘İstanbul’ ve ‘Marmara Denizi’ adlı iki şiirimi daha besteledi. Bu şarkılar ülkenin birçok yerinde konserlerde dinleyicilerin beğenisine sunuldu.

Bir süre önce ‘Boğaz Üzerindeki Şehir’ şarkısının sözlerini Rusça’ya tercüme ettim. Bu şarkı; İstanbul’un ihtişamını, Türk insanının misafirperverliğini ve işbirliğimizi överek dünyada ba-rış ve iyilik için karşılıklı anlayışı, güveni ve diyaloğun önemini vurguluyor.

Boğaz Üzerindeki Şehir

Akşamın sedası yüzüyor istanbul’un üzerinde ,Göz alıcı ışıklarıyla yıldızlar,Ve musikisiyle cevap veriyor Canlı, ışıklarıyla efsunlu Boğaz.

Medeniyetlerin kutlu beşiği!Sana gelmeden yapamadım.Senin gözlerine bakıyorum Altın çağlarının zamanından.

Saraylara ve camilere hayran;Parkları, iskeleleri ve gemileri.Seninle karşılaşan bütün dostlar mutlu,Ey bütün kalbini açan mekân.

Tevazuyla açıyorsun kapılarınıGüzelliğinle esir ediyorsun sonra…Zaferin, inancın ve kültürün sembolü…Ey eski çağlardan kalmış genç!

Kalbimden sana akan hayranlıktır. Yüzyılların çekiciliği ve gücün…Gidiyorum ruhumdan bir parça bırakarakSenle ben elbet bir gün yine karşılaşacağız.

Gezi

Page 60: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

58 весна 2013 • 40 нОМеР

джамолиддин якубовглавный рЕдактор газЕты «наврузгох», таджикиСтан

Сарезское озеро – одно из живопис-нейших озер Таджикистана. Это уни-кальное и удивительное по своей красоте озеро находится в центре высочайшей горной системы – Па-

мира. Сарезское озеро с давних времен при-влекает путешественников, учёных, экспер-тов, писателей, журналистов и просто тури-стов. В ночь с 5 на 6 февраля 1911 года (в 23:15

Camoliddin yakubovnAVRUzGOh GAzETESİ REDAkTöRÜ, TAcİkİSTAn

Sarez Gölü; Tacikistan’ın en güzel manzaralı göllerinden biridir. Tam anlamıyla benzersiz, mucizevi bir güzellik olan bu göl, Pamir Dağla-rı’nın ortasındadır. Sarez Gölü eski-

den beri gezginlerin, bilim adamlarının, gaze-tecilerin ve turistlerin ilgi odağı olmuştur. 1911 yılının 5-6 Şubat gecesi saat 23:15’te Pamir’de dağları hareket ettiren 7 şiddetinde bir deprem

ПРиРОда

Сарез

Sarez

драгоценная жемчужина Памира

Pamir Dağlarının değerli incisi

Page 61: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 59

в народе озеро сарез называют

драгоценной жемчужиной

памира за его необыкновенную красоту. темно-

синяя вода сияет под прозрачным

небом, в ней отражаются

скользящие облака.

olağanüstü güzelliği nedeniyle Sarez gölüne halk arasında, “Pamirin

değerli incisi” dendi. Suyuna kayan

bulutların yansıdığı koyu lacivert göl,

şeffaf gökyüzü altında parlar.

по местному времени) на Памире произошло 7-балльное землетрясение, которое заста-вило двигаться горы. Огромная часть горы сорвалась с места и, набирая скорость, гро-мадная масса рухнула в долину Мургаб. Ни-кто из жителей кишлака Усой не мог пред-положить, что в один миг их живописный ки-шлак и его окрестности превратятся в боль-шую братскую могилу. В результате земле-трясения образовалась естественная пло-тина высотой 567 метров, которая получи-ла название по имени погребенного кишлака

olur. Dağın dev gibi bir parçası yerinden kopup hızlanarak Murgab Vadisi’ne kaydı. Uşak kış-lağının sakinlerinden hiç biri; güzel manzaralı kışlağın ve etrafının bir anda büyük bir toplu mezara döneceğini aklına getiremezdi. Deprem sonucunda yıkılmış dağ altında kalmış kışlak-ta Usoy adını alacak 567 metre yüksekliğinde doğal bir baraj oluşmuştu. Bugün Usoy barajı, dünyanın doğal afetler sonucunda oluşmuş en büyük barajı sayılır.

Depremden 6 ay sonra Murgab nehrinin su-ları sahillerinden taşınca yıkım yerinden yirmi kilometre mesafe yukarıda bulunan Sarez kış-lağı su altında kalmıştı. Kışlağın sakinleri evle-rini ve tarlalarını bırakıp yeni yerlere taşınmış-lardı. Kışlak gölün suları altında kalınca, göle Sarez ismi verilmişti.

Olağanüstü güzelliği nedeniyle Sarez gölü-ne halk arasında, “Pamirin değerli incisi” dendi. Suyuna kayan bulutların yansıdığı koyu laci-vert göl, şeffaf gökyüzü altında parlar. Gölde Marinka ve Osman balıkları yaşar. Bugün Sa-rez gölü, dağ deresi boyunca yukarıya doğru 58 kilometreye kadar uzanmaktadır. En derin yeri 505 metre, ortalama derinliği ise 201 met-re olan gölün, biriken suyun toplam hacmi 17 kilometre küptür.

Sarez Gölü’nün BekçileriGöle en yakın kışlak, 33 ailenin yani yaklaşık

200 kişinin yaşadığı Barçadiv kışlağıdır. Sokak-ları teraslı şekilde yapılmış evler ve göl arasın-daki mesafe 2200-3300 metredir.

Barçadiv’in 76 yaşındaki sakini Mavlodod Maskayev’in yaptığı gözlemlere göre son ya-rım yüzyıl içinde göldeki suyun seviyesi 20 met-

tABiAt

Сарез

Page 62: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

60 весна 2013 • 40 нОМеР

на севере сарез ограничен западной оконечностью хребта музкол, максимальная высота вершин которого достигает 5900 метров.

sarez Gölü’nün kuzeyinde zirvelerinin yüksekliği 5900 metreye varan muzkol sıradağı bulunur.

– Усой. Теперь Усойская плотина считается самой большой в мире дамбой, возникшей в результате природных катаклизмов. Через полгода воды реки Мургаб затопили распо-ложенный в двадцати километрах выше за-вала кишлак Сарез. Местные жители броси-ли дома и огороды и перебрались на новые места. Кишлак скрылся в водах озера, кото-рое в память о селении получило имя Сарез.

В народе озеро Сарез называют драго-ценной жемчужиной Памира за его необык-новенную красоту. Темно-синяя вода сияет под прозрачным небом, в ней отражаются скользящие облака. В озере водятся рыбы – маринка и осман. Сегодня Сарезское озеро растянулось на 58 километров вверх по уще-лью. Максимальная глубина его составляет 505 метров при средней глубине 201 метр, а объем скопившейся воды достиг 17 км³.

Смотрители озера СарезБлиже всего к озеру находится кишлак

Барчадив, где живет 33 семьи –около 200 че-ловек. Улицы расположены террасами, при-чем расстояние от домов до Сарезского озе-ра составляет от 3300 до 2200 метров.

По наблюдениям 76-летнего жителя Бар-чадива Мавлодода Маскаева за полвека уро-вень воды в озере поднялся на 20 метров. Пер-вым наблюдать за уровнем воды в озере на-чал его прадед Кабул Курбонбеков, служив-ший смотрителем озера с 1912 до 1922 года. В его обязанности входило ежедневное из-мерение уровня. Его сын Мамадниёз Кабулов также в течение пятнадцати лет наблюдал за озером. В шестидесятые годы родствен-ник Мамадниёза Кабулова Мирзоолим Оли-мов после окончания Алма-Атинского мете-орологического училища в течение двадца-ти двух лет (с 1963 по 1985 год) работал на-чальником метеостанции Ирхт. Сегодня сын Мавлодода Маскаева Саодаткадам служит начальником управления эксплуатации си-стемы «Усой» при Комитете по чрезвычай-ным ситуациям и гражданской обороне Ре-спублики Таджикистан.

ТуризмПуть к озеру из долины реки Бартанг (Мур-

габ) начинается в кишлаке Нисур и пролега-ет через перевал Жарногдашттаг к кишла-ку Барчадив. Отсюда тропа ведет вверх по

re yükseldi. Göldeki suyun seviyesinin takibini üstlenen ilk insan 1912-1922 yıllarında gölün bekçiliğini yapan Maskayev’in dede babası Ka-bul Kurbonbekov olmuştu. Ondan sonra oğlu Mamadniyoz 15 yıl boyunca göle bakmıştı. 60’lı yıllarda Mamadniyoz Kabulov’un akrabası Mir-zoolim Olimov, Alma-Atı meteoroloji okulundan mezun olunca yaklaşık yirmi yıl boyunca (1963-1985) İrht meteoroloji istasyonunda çalışmış-tı. Bugün Mavlodod Maskayev’in oğlu Saodat-kadam Tacıkistan Cumhuriyeti Olağanüstü Du-rumlar ve Sivil Savunma Kurulunun ‘Usoy’ sis-temi işletme idaresinin müdürlüğünü yapıyor.

TurizmBartang (Murgab) vadisinden göle giden yol

Nisur Kışlağında başlayıp Jarnogdaşttag dağ geçidi üzerinden Barçadiv kışlağına kadar de-vam eder. Bu yerden itibaren patika yolu, bazı yerlerde dağ boğazından çok yükselerek bazı yerlerde suya kadar inerek Murgab’ın sol kıyı-sından yukarıya doğru gider. Göle gitmek için özel bir izin almak gerekli. Rehber olmadan göle varmak imkansız. Sarez bölgesi turistlerin gü-venliğini sağlamak üzere korunma altındadır.

Hurmaher deresine yakın bir yerde patika yolu sağa dönüp dik şekilde Usoy tepesine doğru yukarı çıkar. Arkasından ilk olarak Şa-dau Gölü’nün sonra Sarez Gölü’nün manzara-sını seyretmek mümkün olur. Şadau Gölü’nün oluşum nedeni Sarez Gölü’nünkü ile aynıdır. An-cak uzunluğu Sarez gölünün uzunluğu ile kı-

ПРиРОда

Page 63: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

SAYI: 40 • BAHAR 2014 61

за более чем вековую историю

существования озера здесь

побывало свыше 40 научных

экспедиций. после обретения

независимости в таджикистане

проведено четыре международных

конференции по проблемам

сарезского озера.

göle yüzyıl boyunca 40 bilim heyeti gelmiştir.


( view in full page )

( this group is listed on its original language, not translated )

#Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 100-199 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 100BC-1BC ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 1500-1599 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 1600-1699 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 1700-1799 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 1800-1899 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 1900- ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 200-299 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 300BC-201BC ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 400-499 ● #Alex Catalogue of Philosophy(TXT) 400BC-301BC ● & - AÖF - EDEBİYAT ● & - AÖF - KADIN ● & - Arap - Islam Tarihi ● & - Binbir Gece Masalları ● & - Biyografi Serisi ● & - Cambridge İslam Tarihi ● & - Cinsel Yaşam ve Sağlık Sorunları ● & - Cocuk Sagligi ve Gelisimi ● & - Cumhuriyet Gazetesi Dünya Klasikleri ● & - DERGİLER - EDEBİYAT ● & - Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi ● & - Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi ● & - EKOL HOCA ● & - Endülüs Medeniyeti ● & - Enuma Eliş - Babil Yaratılış Destanı ● & - Fransız Devrimi (İhtilali) Tarihi 1789-1799 ● & - Haçlılar ve Haçlı Seferleri ● & - Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi ● & - Hayali Söyleşiler SERİSİ ● & - Hıristiyanlık ● & - İslam ● & - İslam Felsefesi ● & - Kadın Hayatı İnceleme ● & - Kolektif - yaratıcı cekim teknikleri ● & - Milli Mücâdele ● & - Modern Klasikler Serisi (İş) ● & - Psikiyatri ● & - Sanat Ansiklopedileri - 4 Cilt ● & - Sinema EDEBİYATI ● & - Sinema Teknik ● & - Süryaniler ● & - TASAVVUF - SUFİZM ● & - Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler - Bağlam Yayınları ● & - Türk Film Arşivi Yayını ● & - Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi (38 Cilt) ● & - YABANCI Sinema ● & - Yahudilik ● (100 Soruda) ● (1001 Gece Masalları) ● (101 Series) ● (30 Second) ● (50 Ideas Series) ● (50 Soruda) ● (90 Dakikada) ● (Adam Olmuş Çocuklar) ● (A'dan Z'ye Serisi) ● (Africa) ● (America, United Statese) ● (Animal culture) ● (Aquaculture, Fisheries, Angling) ● (Argentina) ● (Asia) ● (Asia, Africa and Oceania) ● (Atatürk Kitaplığı) ● (Austria, Hungary, Czech Republic, Slovakia) ● (Babil Kitaplığı) ● (Balkan Peninsula, Turkey) ● (Batı Klasikleri) ● (Big Ideas Simply Explained) ● (Binbir Gece Masalları) ● (Brazil) ● (Büyük Klasikler) ● (Canada) ● (Cep Üniversitesi) ● (Colombia) ● (Comic english) Forgotten Realms - The legend of Drizzt ● (Communities, Classes, Races) ● (Çocuk Kitapları 09.02.2017) ● (Decorative and Applied Arts, Decoration and Ornament) ● (Drawing, Design, Illustration) ● (Dünya Klasikleri) ● (Ecuador) ● (Electrical, Electronics and Nuclear engineering) ● (Ethics ,Social usages, Etiquette) ● (Europe) ● (Fikir Mimarları Dizisi) ● (Forestry) ● (France, Andorra,Monaco) ● (General) ● (Geography, Anthropology, Recreation) ● (Germany) ● (Great Britain, Ireland, Central Europe) ● (Greece) ● (Guiana) ● (Handicrafts, Arts and crafts) ● (Hasan Ali Yücel - Klasikler Dizisi (HAY-KD)) ● (Haziran 2020 Dergileri) ● (History of Oceania [South Seas]) ● (Hunting sports) ● (Italy ● (İnsanlık Tarihine Yön Verenler Serisi) ● (İnsanlık Tarihine Yön Verenler) ● (Karagöz ile Hacivat) ● (Kazım Taşkent - Klasik Yapıtlar Dizisi (KT-KYD)) ● (marksist kitaplık 01) ● (marksist kitaplık 02) ● (marksist kitaplık 03) ● (marksist kitaplık 04) ● (marksist kitaplık 05) ● (marksist kitaplık 06) ● (marksist kitaplık 07) ● (marksist kitaplık 08) ● (marksist kitaplık 09) ● (marksist kitaplık 10) ● (marksist kitaplık 11) ● (Mart 2020 Dergi Paketi 1) ● (Mart 2020 Dergi Paketi 2) ● (Meritokrasi A) ● (Meritokrasi B) ● (Meritokrasi C-Ç) ● (Meritokrasi D) ● (Meritokrasi E) ● (Meritokrasi F) ● (Meritokrasi G) ● (Meritokrasi H) ● (Meritokrasi I-İ) ● (Meritokrasi J) ● (Meritokrasi K) ● (Meritokrasi L) ● (Meritokrasi M) ● (Meritokrasi N) ● (Meritokrasi O) ● (Meritokrasi Ö-P) ● (Meritokrasi R) ● (Meritokrasi S) ● (Meritokrasi Ş-T) ● (Meritokrasi U-Ü) ● (Meritokrasi V-W) ● (Meritokrasi Y-Z) ● (Mexico) ● (Modern Klasikler Dizisi) ● (Motor vehicles, Aeronautics, Astronautics) ● (Müteferrika A) ● (Müteferrika B) ● (Müteferrika C-Ç) ● (Müteferrika D) ● (Müteferrika E) ● (Müteferrika F) ● (Müteferrika G) ● (Müteferrika H) ● (Müteferrika I-İ) ● (Müteferrika J) ● (Müteferrika K) ● (Müteferrika L) ● (Müteferrika M) ● (Müteferrika N) ● (Müteferrika Okunmamış Kitaplar) ● (Müteferrika O-Ö) ● (Müteferrika P) ● (Müteferrika R) ● (Müteferrika S-Ş) ● (Müteferrika T) ● (Müteferrika U-Ü) ● (Müteferrika V-W) ● (Müteferrika Y) ● (Müteferrika Z) ● (Netherlands) ● (Netherlands, Belgium, Luxemburg) ● nieizviestien avtor ● (Northern Europe, Scandinavia) ● (Öldürülmeden Okunacaklar) ● (Panama) ● (Paraguay) ● (Peru) ● (Plant culture) ● (Psychology, Philosophy, Psychoanalysis) ● (Recreation, Leisure) ● (Religion, General, Miscellaneous and Atheism) ● (Russia, Former Soviet Republics, Poland) ● (Socialism, Communism, Anarchism) ● (Societies, secret, benevolent, etc.) ● (South America. General) ● (Spain, Portugal) ● (Switzerland) ● (Şark Klasikleri) ● (The family, Marriage, Sex and Gender) ● (The Man Booker Prize 2017 Longlist) ● (The Mediterranean Region, The Greco-Roman World) ● (Transportation and communications) ● (Türk Büyükleri Serisi) ● (Türk edebiyatının en iyi 100 eseri) ● (Türk Klasikleri) ● (Türk Süsleme Sanatları) ● (Türk ve Dünya Ünlüleri Serisi) ● (UDHR) Universal Declaration of Human Rights translations (in 125 languages) ● (United States) ● (Veganizm Kısa Yazılar) ● (Venezuela) ● [ AÇIK GÖRÜŞ 2018 YILLIĞI ] ● [ İSLAM FELSEFESİ Kitapları ] ● [ KASIM 2019 PDF DERGİLER byZEN ] ● [ PDF DERGİLER ARALIK 2019 by ZEN ] ● [ SPİRİTÜEL Kitaplar ] ● [8chan collections] ● [accounted] ● [Alain de Benoist] ● [Alasdair MacIntyre] ● [Alistair Swale] ● [Allan Bloom] ● [anti-german sentiment] ● [Audio Video Material Here (Links)] ● [BC_Individuals] ● [Bombing] ● [Carl Schmitt] ● [cartoon] ● [Certain Works] ● [Charles Murray] ● [christian_books] ● [Collection_Books] ● [Collections_ext] ● [Confucians] ● [Cookbooks] ● [Dangerous Plants and Animals] ● [David Irving] ● [Deepwebtr.net - Sherlock-Holmes] ● [Dimitrije Ljotic] ● [ebook - ita] Agatha Christie ● [Farming and Gardening] ● [Fiction] ● [Food and Water Storage] ● [Food and Water] ● [Friedrich Nietzsche] ● [green_pill_short] ● [Historical, Biographical] ● [History] ● [Holocaust Handbooks] ● [Holocaust Revisionism] ● [Homesteading] ● [Icelandic Sagas] ● [Implements] ● [Individual Books] ● [iron_pill_short] ● [J_J_Knight]Blue Shoes _1 New Adult Erotic Romance (azw, epub, lrf, mobi){Zzzzz} ● [Julius Evola] ● [Mega Survival Ebook Collection] ● [NS - main] ● [Nuremberg] ● [Older Articles] ● [organized] ● [origins of the war] ● [Ostale] ● [Otadzbina] ● [Other Authors] ● [Other] ● [overall assessments - misc] ● [Pearl Harbor] ● [pol books 1 - sept 2015] ● [pol books 2 - oct 2015] ● [pol books 3 - nov 2015] ● [pol books 4 - dec 2015] ● [pol books 5 - jan 2016] ● [pol_must_read] ● [pol_reccomended_reading] ● [Politically Incorrect] ● [postwar politics - aftereffects of the war] ● [postwar treatment of Germany] ● [Presocratic Philosophers, The [Kirk & Raven]] ● [Pre-socratic Thought] ● [Reactionary collection] ● [Recipes] ● [right_wing_lit_guide] ● [Roots of National Socialism, Older Books] ● [r-TRP] ● [Sabrana dela] ● [Shelter] ● [Short essays and excerpts] ● [soup bible] ● [Spirituality] ● [The Big Three & Autobiography] ● [The Guide to Starting with Greeks] ● [the jewish question] ● [the revisionist journal] ● [Theology] ● [TYR Journal] ● [Uncategorized] ● [Walther Darre] ● [Warhammer 40K] ● [World War II Revisionism] ● 0. welcome_guide ● 001-100 ● 01 - TARİHİ Roman ● 01 - Türkiye Cumhuriyet Tarihi ● 01 - Türkiye Cumhuriyet Tarihi-A ● 01 - Türkiye Cumhuriyet Tarihi-B ● 01 - Türkiye Cumhuriyet Tarihi-C ● 01- KARAGÖZ İLE HACİVAT ● 01- Ortaoyun ● 01. earthquakes ● 01.Audio Courses, Textbooks, Manuals (Books) ● 01.Цикл Волшебник Изумрудного города.rar ● 01_Anatomi_ders notu ● 01-ADANA KİTAPLIĞI ● 02 - Balkan TARİHİ ● 02 - SELÇUKLU TARİHİ ● 02 - SİYASİ Roman ● 02.A Collection of Folk Tales from around the World (Audio) ● 02.A Collection of Folk Tales from around the World (Books) ● 02_Fizyoloji ders notu ● 025-TARİH DİĞER ● 03 - Avrupa Tarihi ● 03 - Moğollar ● 03 Mozart ● 03. the_wedding ● 03.Disney Fairy Tales + Audio ● 03_Biyokimya ders notu ● 035 - EĞİTİM - ÖĞRETİM ● 04 - Anadolu Medeniyetleri - Hitit - Frig - Urartu ● 04 - BİZANS TARİHİ ● 04 - Hint Medeniyeti ● 04 - ROMA TARİHİ ● 04 - YAHUDİ TARİHİ VD ● 04 - Yunan Uygarlığı ● 04 Beethoven ● 04. grateful_dead ● 04.Children's Books ● 04_Mikrobiyoloji ders notu ● 040-SOSYOLOJİ-ANTROPOLOJİ ● 045 - Arkeoloji ● 05 - Uluslararasi Iliskiler Tarihi - Kolektif ● 05 Çaykovski ● 05. grandmother ● 05.Dictionaries, Phrasebooks ● 05_Patoloji ders notu ● 050 - Sağlık - TIP - PSİKOLOJİ ● 055-MİTOLOJİ ● 05-AMASYA KİTAPLIĞI ● 06 Chopin ● 06. hitchhiking_in_europe ● 06.Flëur - Флёр ● 06_Farmakoloji ders notu ● 060 - Din ● 06-ANKARA KİTAPLIĞI ● 07. moving_as_a_child_part_1 ● 071 - EDEBİYAT ● 07-ANTALYA KİTAPLIĞI ● 07-Pediatri ders not ● 08. moving_as_a_child_part_2 ● 08.русский язык для всех - Russian for all - Books.rar ● 08_Dahiliye ders notu ● 085 - EKONOMİ POLİTİK ● 08-ARTVİN KİTAPLIĞI ● 09. parents ● 09.русский язык для всех - Russian for all - Books ● 09_Genel cerrahi ders notu ● 090 - KADIN KİTAPLIĞI ● 095 - SANAT KİTAPLARI ● 09-AYDIN KİTAPLIĞI ● 1 Sufi Tıbbı ● 1. Be ve Have Fiillerinin Kullanımı - Geniş Zaman ● 1. fasikül ● 1. The Lord Of The Rings by J. R. R. Tolkien ● 1. Yarıyıl ● 1.01 A Day for the Dead ● 10 - MÜZİK ● 10. İsimler ve Sıfatlar - Nouns and Adjectives ● 10. Sınıf ● 10_Kadın doğum ● 100 - DİĞER ● 100 Temel Eser ● 100. The Space Trilogy by C. S. Lewis ● 100-118 Czytamy w oryginale ● 100-150 ● 10-BALIKESİR KİTAPLIĞI ● 10-TÜRK-EDB ● 11. Kıyaslama İfadeleri ve Bazı Modallar - Comparisons and Some Modals ● 11. Sınıf ● 11_5_2008 ● 119-132 English Club Beginner-Elementary ● 12. new_school_year ● 12. Past Continuous (Progressive) Tense ve Perfect Tense - Cümle Yapıları ● 12. Sınıf ● 12. The Wheel of Time Series by Robert Jordan ● 128 theses in classics ● 12-BİNGÖL KİTAPLIĞI ● 13. music_festival_part_1 ● 13-BİTLİS KİTAPLIĞI ● 14. music_festival_part_2 ● 14. Present and Past Tenses ● 14-BOLU KİTAPLIĞI ● 1-4g ● 15. assisted_living ● 15. Perfect Tenses ● 150-200 ● 16. Future Time ● 16. visit_to_san_francisco_part_1 ● 16-BURSA KİTAPLIĞI ● 17. Types Of Questions ● 17. visit_to_san_francisco_part_2 ● 17-ÇANAKKALE KİTAPLIĞI ● 18. las_vegas_part_1 ● 18. Pronouns And Subject - Verb Agreement ● 18. The Kingkiller Chronicles by by Patrick Rothfuss ● 18-ÇANKIRI KİTAPLIĞI ● 19. las_vegas_part_2 ● 19. Nouns ● 1919-2007 yılları Gazete arşivi ● 19-ÇORUM KİTAPLIĞI ● 1a - Eski Türk Dini ● 1a - Hinduizm ve Budizm ● 1a - Paganizm ● 1a - Şamanizm ● 1a - Zerdüşt ● 2 Enneagram ● 2. fasikül ● 2. Geniş Zaman - Simple Present Tense ● 2. Sınıf ● 2. The Hitchhiker's Guide To The Galaxy by Douglas Adams ● 2. Yarıyıl ● 2.Meşrutiyet ve JönTürkler ● 2.Pre-Intermediate ● 20 - RESİM ● 20 000.Leagues.Under.The.Sea ● 20 All About History Books Collection Pack-4 ● 20 All About History Books Collection Pack-5 ● 20 Architecture & Construction Books Collection Pack-01 ● 20 Architecture Books Collection ● 20 Architecture Books Collection Pack-02 ● 20 Architecture Books Collection Pack-03 ● 20 Architecture Books Collection Pack-04 ● 20 Architecture Books Collection Pack-05 ● 20 Architecture Books Collection Pack-06 ● 20 Architecture Books Collection Pack-07 ● 20 Architecture Books Collection Pack-08 ● 20 Architecture Books Collection Pack-09 ● 20 Architecture Books Collection Pack-10 ● 20 Architecture Books Collection Pack-11 ● 20 Architecture Books Collection Pack-12 ● 20 Architecture Books Collection Pack-13 ● 20 Architecture Books Collection Pack-14 ● 20 Architecture Books Collection Pack-15 ● 20 Architecture Books Collection Pack-16 ● 20 Architecture Books Collection Pack-17 ● 20 Architecture Books Collection Pack-18 ● 20 Architecture Books Collection Pack-19 ● 20 Architecture Books Collection Pack-20 ● 20 Assorted Romance Books Collection April 17, 2021 FBO ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-1 ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-2 ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-3 ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-4 ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-5 ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-6 ● 20 Graphic Arts & Drawing Books Collection Pack-7 ● 20 History Books Collection Pack-19 ● 20 History Books Collection Pack-23 ● 20 History Books Collection Pack-25 ● 20 History Books Collection Pack-26 ● 20 History Books Collection Pack-28 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-13 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-14 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-16 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-17 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-3 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-7 ● 20 Martial Arts Books Collection Pack-9 ● 20 Mystery, Thriller & Suspense Books Collection ● 20 Science Fiction & Fantasy Books Collection Pack-2 ● 20. chile ● 20. Modals ● 200-282 ● 200-GENEL KÜLTÜR ● 2020 PEGEM SORU BANKASI ● 2020 YARGI SORU BANKASI ● 2020 Yediiklim soru bankası ● 2020 YKS KİTAPLAR ● 20-DENİZLİ KİTAPLIĞI ● 20-DÜNYA-EDB ● 21. nepal_part_1 ● 21. The Passive ● 21-DİYARBAKIR KİTAPLIĞI ● 22 Assorted Romance Books Collection April 2, 2021 FBO ● 22. nepal_part_2 ● 22. Noun Clauses ● 22-EDİRNE KİTAPLIĞI ● 23. Adjective Clauses (Relative Clauses) ● 23. dating ● 23. The Dark Tower Series by Stephen King ● 24. 2001 - A Space Odyssey by Arthur C. Clarke ● 24. Comparisons ● 24. drunk_driving ● 25. Adverb Clauses ● 25. teaching-teacher_1 ● 25-ERZURUM KİTAPLIĞI ● 26 Assorted Mystery and Thriller Books Collection April 2, 2021 FBO ● 26. Connectives ● 26. teaching-teacher_2 ● 26.10 Folk tales.rar ● 26-ESKİŞEHİR KİTAPLIĞI ● 27. Conditionals (If Clauses and Wish Clauses) ● 27. lookout_mountain ● 27-GAZİANTEP KİTAPLIĞI ● 27-MACERA-GERİLİM-BESTSELLER ● 28. Gerunds and Infinitives ● 28. vegetarian ● 28-GİRESUN KİTAPLIĞI ● 29. vegan ● 29-GÜMÜŞHANE KİTAPLIĞI ● 3 KPSS 2019 25.11.18 ● 3 Ledün İlmi Arşivi ● 3. Ender's Game by Orson Scott Card ● 3. fasikül ● 3. Sınıf ● 3. Şimdiki Zaman - Present Continuous Tense ● 3. Yarıyıl ● 3.Intermediate ● 30 - Fotoğraf ve Fotoğrafçılık ● 32-ISPARTA KİTAPLIĞI ● 33-İÇEL KİTAPLIĞI ● 345 - 2020 SB ● 34-İSTANBUL KİTAPLIĞI ● 35-İZMİR KİTAPLIĞI ● 36-KARS KİTAPLIĞI ● 37-KASTAMONU KİTAPLIĞI ● 39-KIRKLARELİ KİTAPLIĞI ● 3D Yayınları TYT Matematik Soru Bankası 2019-2020 ● 4 Letaif ● 4. İsimler ve Zamirler - Nouns and Pronouns ● 4. Sınıf ● 4. The Dune Chronicles by Frank Herbert ● 4. Yarıyıl ● 4.Advanced ● 4.Children.Book.Pack.RU.MOBI.2013.07.Girl.8yo ● 40 - SİNEMA ● 40. The Chronicles of Amber by Roger Zelazny ● 41. The Belgariad by David Eddings ● 41-KOCAELİ KİTAPLIĞI ● 42-KONYA KİTAPLIĞI ● 44. Ringworld by Larry Niven ● 44-MALATYA KİTAPLIĞI ● 458 чертижей ножей ● 45-ŞİİR ANTOLOJİLERİ ● 5. A Song of Ice and Fire Series by George R.R. Martin ● 5. Sınıf ● 5. Yarıyıl ● 50 - TİYATRO ● 50 Classics Tom Butler-Bowdon ● 50-NEVŞEHİR KİTAPLIĞI ● 50-YILLIK ve ANTOLOJİLER ● 51. The Hyperion Cantos by Dan Simmons ● 52-ORDU KİTAPLIĞI ● 53-RİZE KİTAPLIĞI ● 55-SAMSUN KİTAPLIĞI ● 56. The Forever War by Joe Haldeman ● 57-SİNOP KİTAPLIĞI ● 58. The Chronicles Of Thomas Covenant The Unbeliever by Stephen R. Donaldson ● 5-8g ● 59-TEKİRDAĞ KİTAPLIĞI ● 6. Geçmiş Zaman - Simple Past Tense ● 6. Sınıf ● 6. Yarıyıl ● 60 - MİMARLIK - HEYKEL ● 60-MİZAH ● 60-TOKAT KİTAPLIĞI ● 61-TRABZON KİTAPLIĞI ● 62. The Sword of Truth Series by Terry Goodkind ● 63-ŞANLIURFA KİTAPLIĞI ● 64-UŞAK KİTAPLIĞI ● 66. The Riftwar Saga by Raymond E. Feist ● 67. The Sword of Shannara Trilogy by Terry Brooks ● 67-ZONGULDAK KİTAPLIĞI ● 68. The Conan the Barbarian Series by Robert E. Howard and Mark Shultz ● 68-AKSARAY KİTAPLIĞI ● 69. The Farseer Trilogy by Robin Hobb ● 69-BAYBURT KİTAPLIĞI ● 7. Gelecek Zaman - Future Tense ● 7. Sınıf ● 73. The Legend of Drizzt Series by R. A. Salvatore ● 74. Old Man's War by John Scalzi ● 74-BARTIN KİTAPLIĞI ● 77. The Kushiel's Legacy Series by Jacqueline Carey ● 78-KARABÜK KİTAPLIĞI ● 8. Sınıf ● 8. The Foundation Trilogy by Isaac Asimov ● 80. Wicked by Gregory Maguire ● 81. The Malazan Book of the Fallen by Steven Erikson ● 81-DÜZCE KİTAPLIĞI ● 83. The Culture Series by Iain Banks ● 84. The Crystal Cave by Mary Stewart ● 86. The Codex Alera Series by Jim Butcher ● 87. The Book of the New Sun by Gene Wolfe ● 88. The Thrawn Trilogy by Timothy Zahn ● 89. The Outlander Series by Diana Gabaldon ● 89.Russian in fairy tales Parallel Texts.rar ● 9. Modal Kullanımları ve Cümle Yapıları - Modals and Sentence Structures ● 9. Sınıf ● 9. Sınıf Matematik Yaprak Testler ● 90. The Elric Saga by Michael Moorcock ● 9-12g ● 95. The Mars Trilogy by Kim Stanley Robinson ● 98. Perdido Street Station by China Mieville ● 99. The Xanth Series by Piers Anthony ● a - ANKARA OKULU PDF KİTAPLARI ● a - Bilimsel Dersler ● a - Dinler Tarihi Araştırmaları ● a - Hadislerle İslam 7 Cilt Diyanet ● a - Kur'an Tefsir - Meal ● a - KÜRESELLEŞME Üzerine Yazılar ● a - Matüridilik ● a - MÜHENDİSLİK KİTAPLARI , KAYNAKLARI ● a - Selefi Fıkıh - Hadis ● À la recherche du temps perdu ● A Mini Library of Poetry in English v 0.8 ● A. Clenney (5 books) ● A. Fortin (5 books) ● A.Christmas.Carol ● ABDÜLCANBAZ ● Abdülkadir Geylani ● Abnormal psychology Mental Disorder ● Abnormal psychology Psychopathology ● Acil Yayınları 2020 ● Acil Yayınları TYT Matematik Soru Bankası 2020 ● Açıköğretim Felsefe Bölümü Kitapları ● AD&D - 2nd Edition - Adventure Box Sets ● A'dan Z'ye Serisi ● Addictions ● Addictions Compulsive gambling ● Addictions Substance abuse ● Additional Readings ● Additional Russian Resources ● ADIDAS COMICS ● Adsız Alkolikler Kitapları ● Adult & Erotic Romance eBook Collection 2014 ● Adult and Erotic Romance eBook Collection - More Than 200 eBook Collection ● Aegaeum 1 (1987).Thanatos. Les coutumes funéraires en Egée à l'âge du Bronze. Actes du colloque de Liège, 21-23 avril 1986 ● Aegaeum 12 (1995). Politeia. Society and State in the Aegean Bronze Age ● Aegaeum 18 (1998). The Aegean and the Orient in the Second Millennium ● Aegaeum 22 (2001). POTNIA. Deities and Religion in the Aegean Bronze Age ● Aegaeum 5 (1990). Aegean Seals, Sealings and Administration ● Aegaeum 7 (1991). Thalassa. L'Egée préhistorique et la mer ● Aesthetics ● Agatha Christie - 73 libri in italiano (epub, selezionati) ● Agatha Christie __Mary Westmacott__ ● AHLAT (BİTLİS) ● Ahmet Cevdet Paşa - Tarihi Cevdet ● Ahmet Yesevi ● Aile Dergisi ● Aile, Kadın, Erkek ● Akademik ● Akba Polisiye ● Akbaba 1944 ● Akbaba Mizah Hikayeleri Antolojisi ● AKBULUT ● AKBULUT KAAN ● AKCİĞER CA ● AKDENİZ BÖLGESİ ● Akışkanlar Mekaniği ● Aktüalite Dergisi ● Akupunktur ● Akupunktur Dergi Tez Makale ● ALAÇATI (İZMİR) ● Alejandro Jodorowsky ● Alejandro Jodorowsky Books ● Alejandro Jodorowsky Comics ● Alevi-Bektaşi Klasikleri 2 ● Alevilik ● Alex Hunter series ● Alexandra Sokoloff [FreePaidBooks.online] ● Alıntı Yazılar ● Alışveriş Dergisi ● Ali Nesin matematik kitapları ● ALİAĞA (İZMİR) ● alien huntress and young adult alien huntress 1-5 1-2 ● Alkol Kültürü, Rakı-Şarap ● ALL STAR SUPERMAN ● ALL STAR WESTERN ● Almanca e-kitap & romanlar ● ALPTEKİN ● Alternatif Tıp ● AMASRA (BARTIN) ● American and Canadian literature ● American English Song Words ● American Journal of Philology 1970-1995 1970 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1970 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1970 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1970 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1971 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1971 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1971 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1971 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1972 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1972 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1972 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1972 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1973 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1973 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1973 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1973 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1974 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1974 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1974 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1974 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1975 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1975 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1975 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1975 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1976 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1976 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1976 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1976 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1977 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1977 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1977 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1977 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1978 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1978 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1978 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1978 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1979 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1979 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1979 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1979 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1980 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1980 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1980 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1980 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1981 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1981 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1981 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1981 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1982 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1982 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1982 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1982 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1983 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1983 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1983 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1983 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1984 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1984 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1984 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1984 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1985 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1985 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1985 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1985 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1986 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1986 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1986 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1986 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1987 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1987 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1987 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1987 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1988 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1988 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1988 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1988 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1989 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1989 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1989 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1989 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1990 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1990 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1990 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1990 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1991 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1991 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1991 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1991 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1992 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1992 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1992 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1992 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1993 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1993 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1993 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1993 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1994 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1994 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1994 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1994 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 1995 1 ● American Journal of Philology 1970-1995 1995 2 ● American Journal of Philology 1970-1995 1995 3 ● American Journal of Philology 1970-1995 1995 4 ● American Journal of Philology 1970-1995 Vetera ● American Poetry Review 2016 ● American Poetry Review 2017 ● American Poetry Review 2018 ● American Poetry Review 2019 ● American Poetry Review 2020 ● American Practical Navigator - Bowditch ● Anadolu Kıtası Dergisi ● Anadolu Mitolojisi ● anadolu uluslararası iilişkiler ● Anadolu Üniversitesi ● Anatomi ● Andrea Longarela __Neira__ ● anestezi ● Angel Torres Quesada __A. Thorkent__ ● Angel Torres Quesada __Alex Towers__ ● Angeline Fortin (4 books) ● Anı, Hatıra, Anlatı, Günlük, Söyleşi ● ANITKABİR (ANKARA) ● Anime_Cizim_Teknikleri ● anita blake 1-20 ● Anita Clenney (3 books) ● Ankara Okulu ● ANKARA'NIN İLÇELERİ ● ANLAM DİL GÖSTERGEBİLİM ● Anne & Bebek Bakımı ● ANNE VE BEBEK BAKIMI ● Annelik ve Hamilelik Dosyası ● anomaliler ● Anonim Ders Notu Tiyatro ● Anonim Tiyatro Oyunu ● Ansiklopedi ● Ant Sosyalist Teori ve Eylem Dergisi ● Anthropogeography ● Anthropology and Linguistics Books ● Antik Kentler (Kısa Tanıtım Yazıları & Broşür) ● Antik Kitaplık-Umut Ök ● ANT-MAN ● Antoloji ● Antrenmanlarla Geometri ● Antrenmanlarla Matematik ● Anxiety disorders ● Anxiety disorders GAD ● Anxiety disorders OCD ● Anxiety disorders SAD ● AÖF 2019-2020 Ders notları çıkmış sorular 2019-2020 Güz Dönemi ● ARAP ALEVİLERİ-NUSAYRİLER ve SURİYE ● ARAPGİR (MALATYA) ● Araştırma ● ARAŞTIRMA - İNCELEME ● Archaeology & Anthropology ● Architecture ● Architecture Magazines Collection - 27 August 2019 ● Architecture Books ● Architecture SINGLES ● Arethusa 1996-2011 1996 ● Arethusa 1996-2011 1997 ● Arethusa 1996-2011 1998 ● Arethusa 1996-2011 1999 ● Arethusa 1996-2011 2000 ● Arethusa 1996-2011 2001 ● Arethusa 1996-2011 2002 ● Arethusa 1996-2011 2003 ● Arethusa 1996-2011 2004 ● Arethusa 1996-2011 2005 ● Arethusa 1996-2011 2006 ● Arethusa 1996-2011 2007 ● Arethusa 1996-2011 2008 ● Arethusa 1996-2011 2009 ● Arethusa 1996-2011 2010 ● Arethusa 1996-2011 2011 ● Aristote - textes francais ● Aristotelian Society - Proceedings of the Aristotelian Society ● Arkeoloji Dergisi ● Armies ● ArtBooksDem3 ● Artículos ● Arts in general ● Ashes of Time Book 7 ● Asimov's Guide to the Bible (PDF & AudioBook) ● Asimov's SF Adventure Magazine (Complete) ● ASM Metals Handbook ● ASM Specialty Handbook ● ASSASSIN'S CREED ● Assessment ● ASTERİKS ● Astral Seyahat Arşivi ● ASTRO BOY ● Astroloji & Havas & Cifr ● Astroloji arşivi ● Astroloji Simya ● Atatürk İle İlgili Kitaplar ● Atatürk'e Ait Ses Kayıtları ● Atatürk'ün Sevdiği Şarkılar ● Ataullah İskenderi ● Atlantic coast. Middle Atlantic States ● Atlantis Mu Arşivi ● ATLAS İSTANBUL ● Atlas Uygulamaları ● Aussie Action Novels (2012) ● Autism and asperger ● AVATAR ● AVENGERS ● Avrupa Birliği ve Türkiye ● Axis of Time series ● AYASOFYA (İSTANBUL) ● Ayasofya Hakkında ● Aydın Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatım Modülleri ● Aydın Yayınları AYT Kimya Konu Özetli Soru Bankası 2020 ● Aydınlanma 1 ● Aydınlanma 2 ● Aydınlık Sosyalist Dergi 1971 ● AYT-TYT ● Azeri Türkçesi ● B.P.R.D. ● Babil Kitaplığı (Dost Yayınları Tam Set) ● Babil Kitaplığı (epub) ● Bahaism ● Barnes and Noble Classics Series ● Barnes and Noble Classics Series Collection ● BARTIN AĞZI (BARTIN) ● BAŞKA TARİH- 1 ● BAŞKA TARİH- 2 ● BAŞKA TARİH-3 ● Baştan Sona İngilizce Eğitimi - Sıfırdan Başlayanlar İçin ● BATI FELSEFESİNİN YENİ TARİHİ ● BATI KARADENİZ BÖLGESİ ● Batı Klasik Müziği ● BATMAN ● Bebek Bakimi ● bebek isimleri ● BEGİNNER ● Behavior analysis ● Belgesel Roman ● Belleten ● BELLETEN Dergisi ● Beneath Ceaseless Skies ● BERGAMA (İZMİR) ● BESLENME ● best sellers ● Betonarme 2 Çukurova ● BEYAZ KALEM ● BEYAZ KALEM E.B ● BEYAZ KUM ● Beyin & Beyin Eğitimi ● Beyin Sağlığı ● Bibliography, Library science ● Biblioteca di calibre - oltre 4000 libri selezionati (Luglio 2017) ● Biblioteca di calibre - oltre 4500 libri selezionati (Ottobre 2017) ● Bilge Çocuk ● Bilgelik & Doğu Felsefesi ● Bilgisayar ● Bilgisayar ASP ● Bilgisayar CGI ● Bilgisayar Dergileri ● Bilgisayar Dergisi ● Bilgisayar Diğer ● Bilgisayar Kitapları ● Bilgisayar Kitapları - Arama Motorları Taktikleri ● Bilgisayar Kitapları - Aramax Virüsünü Kaldırma ● Bilgisayar Kitapları - ASM (Assembly Programlama Dili) ● Bilgisayar Kitapları - ASP ● Bilgisayar Kitapları - AutoCAD 2000 ● Bilgisayar Kitapları - Award CMOS Setup Ayarları ● Bilgisayar Kitapları - C Dili ● Bilgisayar Kitapları - C# Nesne Tabanlı Programlama ● Bilgisayar Kitapları - CGI PERL ● Bilgisayar Kitapları - Con ● Bilgisayar Kitapları - Corel Draw ● Bilgisayar Kitapları - Cracking ● Bilgisayar Kitapları - Delphi ● Bilgisayar Kitapları - Dosya Uzantıları ● Bilgisayar Kitapları - Excel ● Bilgisayar Kitapları - Excel 2000 ● Bilgisayar Kitapları - Flash ● Bilgisayar Kitapları - Frontpage ● Bilgisayar Kitapları - FTP ● Bilgisayar Kitapları - Güvenlik Araçları ● Bilgisayar Kitapları - Hacker Bilgileri ● Bilgisayar Kitapları - Java ● Bilgisayar Kitapları - Java Programlama Kitapları ● Bilgisayar Kitapları - Linux ● Bilgisayar Kitapları - MS-DOS ● Bilgisayar Kitapları - OpenGL ● Bilgisayar Kitapları - Photoshop ● Bilgisayar Kitapları - Programlama Kitapları ● Bilgisayar Kitapları - Web ● Bilgisayar Kitapları - Web-HTML ● Bilgisayar Kitapları - Web-PHP ● Bilgisayar Kitapları - Windows ● Bilgisayar Kitapları - Windows-Format ● Bilgisayar Kitapları Arşivi ● Bilgisayar Kitapları Arşivi - Dergi ● Bilgisayar Kitapları Arşivi ( 421 Kitap ) ● Bilgisayar Mühendisliği ● Bilgisayar-Hacker ● BİLİM & ARAŞTIRMA by ZEN ● Bilim Araştırma Grubu -19 ● Bilim Çocuk Dergi ● Bilim DergiÇocuk ● Bilim Dergisi ● Bilim Fizik ● Bilimsel Araştırma Grubu Arşivi ● Bilinmeyen En İyi Mizah ve Çizgi Roman Dergileri ● Bilişim Dergisi ● Bilkent Üniversitesi ● Biografías y otros ● Biological psychology ● Biology ● Birey Yayınları Gelişim Matematik C Serisi ● Bisiklet Dergisi ● BİTKİ-BOTANİK-UMUT ÖK ● Bitkiler ● Bitkiler ve Sağlık ● BİTKİLERLE TEDAVİ ● BİTKİLER-UMUT ÖK ● BİYOKİMYA ● Biyokimya notları_Saygın Hoca ● Biyolog Umut Ök Kitaplığı ● Biyoloji ● Biyoloji Klasörü ● BİYOLOJİ_FULL ● BİYOMEDİKAL SİSTEMLER ● Biyopolitika-Umut Ök ● Biyoteknoloji Dergisi ● BİZANS DÖNEMİ İSTANBUL ● Bizimkiler Ansiklopedisi ● black dagger brotherhood 1-9 ● BLACKSAD ● bok survival_books ● BOMBSHELLS ● Book 1 - Her Dark Angel by Felicity Heaton ● Book 2 - Her Fallen Angel by Felicity Heaton ● Book 3 - Her Warrior Angel by Felicity Heaton ● Book 4 - Her Guardian Angel by Felicity Heaton ● Book 5 - Her Demonic Angel by Felicity Heaton ● Bookbinding ● BooksOfAnthropology ● Botany ● Brazil ● Bridge engineering ● Buddhism ● Budizm ● Building construction ● BULDAN (DENİZLİ) ● BURSA DERGİLERİ ● Bülten Dergisi ● Büyük Devletler ● Büyük Ressamlar (İngilizce) ● C Dili C++ ● C. Bybee (5 books) ● C. Giltenan (3 books) ● Cai, Zong-Qi - how to read chinese poetry - sound files to go with book ● Calibre_Full_08.12.2013 ● Canada ● Caribbean area. Caribbean sea ● Carl Gustav Jung - Collected Works [Study Pack] ● Carl Jung - Alchemy.PDF ● CARNAGE ● Cartography ● Castaways in Time Book 6 ● Catherine Bybee (5 books) ● Catholic Classics epub-mobi ● Cavafy & Ritsos Modern Greek Poetry - Seferis ● CBT Treatment manuals ● CBT Treatments that Work ● CD LIVRO 3 ● CD LIVRO 4 ● Ceci Giltenan (2 books) ● Cemâleddin Mahmud Hulvî ● CENGİZ HOCA ● CEVİRİ - ROMAN ÖYKÜ ● Chandra Mohan Jain (Osho) ● Chemical technology ● Chemistry ● Children & adolescents ● Children & adolescents ADHD ● Children & adolescents Anxiety ● Children & adolescents PTSD ● Children of Time Book 4 ● Chinese Miscellaneous Reading Material ● Chinese Study ● Chinese Study 新阶梯上 CD ● Chinese Study 新阶梯中 CD 新阶梯 ● Chinese Study 新阶梯中 CD2 新阶梯 ● Chinese Superstitions, Chinese Pantheon, Superstitious Practices ● Choose Your Own Adventure Book Collection ● Christianity ● Churches, Church movements ● Cildiye ● Cinemagic (1978-1986) ● Cinsel Yaşam & Sağlığı ● Cinsel Yaşam Sağlığı ve Sorunları ● Cinsellik ● Civil War period (1861-1865) ● Classical ● Classical Antiquity 1968-2008 1968 ● Classical Antiquity 1968-2008 1969 ● Classical Antiquity 1968-2008 1970 ● Classical Antiquity 1968-2008 1971 ● Classical Antiquity 1968-2008 1972 ● Classical Antiquity 1968-2008 1973 ● Classical Antiquity 1968-2008 1974 ● Classical Antiquity 1968-2008 1975 ● Classical Antiquity 1968-2008 1976 ● Classical Antiquity 1968-2008 1977 ● Classical Antiquity 1968-2008 1978 ● Classical Antiquity 1968-2008 1979 ● Classical Antiquity 1968-2008 1982a ● Classical Antiquity 1968-2008 1982b ● Classical Antiquity 1968-2008 1983a ● Classical Antiquity 1968-2008 1983b ● Classical Antiquity 1968-2008 1984a ● Classical Antiquity 1968-2008 1984b ● Classical Antiquity 1968-2008 1985a ● Classical Antiquity 1968-2008 1985b ● Classical Antiquity 1968-2008 1986a ● Classical Antiquity 1968-2008 1986b ● Classical Antiquity 1968-2008 1987a ● Classical Antiquity 1968-2008 1987b ● Classical Antiquity 1968-2008 1988a ● Classical Antiquity 1968-2008 1988b ● Classical Antiquity 1968-2008 1989a ● Classical Antiquity 1968-2008 1989b ● Classical Antiquity 1968-2008 1990a ● Classical Antiquity 1968-2008 1990b ● Classical Antiquity 1968-2008 1991a ● Classical Antiquity 1968-2008 1991b ● Classical Antiquity 1968-2008 1992a ● Classical Antiquity 1968-2008 1992b ● Classical Antiquity 1968-2008 1993a ● Classical Antiquity 1968-2008 1993b ● Classical Antiquity 1968-2008 1994a ● Classical Antiquity 1968-2008 1994b ● Classical Antiquity 1968-2008 1995a ● Classical Antiquity 1968-2008 1995b ● Classical Antiquity 1968-2008 1996a ● Classical Antiquity 1968-2008 1996b ● Classical Antiquity 1968-2008 1997a ● Classical Antiquity 1968-2008 1997b ● Classical Antiquity 1968-2008 1998a ● Classical Antiquity 1968-2008 1998b ● Classical Antiquity 1968-2008 1999a ● Classical Antiquity 1968-2008 1999b ● Classical Antiquity 1968-2008 2000a ● Classical Antiquity 1968-2008 2000b ● Classical Antiquity 1968-2008 2001a ● Classical Antiquity 1968-2008 2001b ● Classical Antiquity 1968-2008 2002a ● Classical Antiquity 1968-2008 2002b ● Classical Antiquity 1968-2008 2003a ● Classical Antiquity 1968-2008 2003b ● Classical Antiquity 1968-2008 2004 ● Classical Antiquity 1968-2008 2005 ● Classical Antiquity 1968-2008 2006 ● Classical Antiquity 1968-2008 2007 ● Classical Antiquity 1968-2008 2008 ● Classical Mythology Books - Mantesh ● Classical Philology (2009-2012) ● Classical Philology 1970-2006 1970 1 ● Classical Philology 1970-2006 1970 2 ● Classical Philology 1970-2006 1970 3 ● Classical Philology 1970-2006 1970 4 ● Classical Philology 1970-2006 1971 1 ● Classical Philology 1970-2006 1971 2 ● Classical Philology 1970-2006 1971 3 ● Classical Philology 1970-2006 1971 4 ● Classical Philology 1970-2006 1972 1 ● Classical Philology 1970-2006 1972 2 ● Classical Philology 1970-2006 1972 3 ● Classical Philology 1970-2006 1972 4 ● Classical Philology 1970-2006 1973 1 ● Classical Philology 1970-2006 1973 2 ● Classical Philology 1970-2006 1973 3 ● Classical Philology 1970-2006 1973 4 ● Classical Philology 1970-2006 1974 1 ● Classical Philology 1970-2006 1974 2 ● Classical Philology 1970-2006 1974 3 ● Classical Philology 1970-2006 1974 4 ● Classical Philology 1970-2006 1975 1 ● Classical Philology 1970-2006 1975 2 ● Classical Philology 1970-2006 1975 3 ● Classical Philology 1970-2006 1975 4 ● Classical Philology 1970-2006 1976 1 ● Classical Philology 1970-2006 1976 2 ● Classical Philology 1970-2006 1976 3 ● Classical Philology 1970-2006 1976 4 ● Classical Philology 1970-2006 1977 1 ● Classical Philology 1970-2006 1977 2 ● Classical Philology 1970-2006 1977 3 ● Classical Philology 1970-2006 1977 4 ● Classical Philology 1970-2006 1978 1 ● Classical Philology 1970-2006 1978 2 ● Classical Philology 1970-2006 1978 3 ● Classical Philology 1970-2006 1978 4 ● Classical Philology 1970-2006 1979 1 ● Classical Philology 1970-2006 1979 2 ● Classical Philology 1970-2006 1979 3 ● Classical Philology 1970-2006 1979 4 ● Classical Philology 1970-2006 1980 1 ● Classical Philology 1970-2006 1980 2 ● Classical Philology 1970-2006 1980 3 ● Classical Philology 1970-2006 1980 4 ● Classical Philology 1970-2006 1981 1 ● Classical Philology 1970-2006 1981 2 ● Classical Philology 1970-2006 1981 3 ● Classical Philology 1970-2006 1981 4 ● Classical Philology 1970-2006 1982 1 ● Classical Philology 1970-2006 1982 2 ● Classical Philology 1970-2006 1982 3 ● Classical Philology 1970-2006 1982 4 ● Classical Philology 1970-2006 1983 1 ● Classical Philology 1970-2006 1983 2 ● Classical Philology 1970-2006 1983 3 ● Classical Philology 1970-2006 1983 4 ● Classical Philology 1970-2006 1984 1 ● Classical Philology 1970-2006 1984 2 ● Classical Philology 1970-2006 1984 3 ● Classical Philology 1970-2006 1984 4 ● Classical Philology 1970-2006 1985 1 ● Classical Philology 1970-2006 1985 2 ● Classical Philology 1970-2006 1985 3 ● Classical Philology 1970-2006 1985 4 ● Classical Philology 1970-2006 1986 1 ● Classical Philology 1970-2006 1986 2 ● Classical Philology 1970-2006 1986 3 ● Classical Philology 1970-2006 1986 4 ● Classical Philology 1970-2006 1987 1 ● Classical Philology 1970-2006 1987 2 ● Classical Philology 1970-2006 1987 3 ● Classical Philology 1970-2006 1987 4 ● Classical Philology 1970-2006 1988 1 ● Classical Philology 1970-2006 1988 2 ● Classical Philology 1970-2006 1988 3 ● Classical Philology 1970-2006 1988 4 ● Classical Philology 1970-2006 1989 1 ● Classical Philology 1970-2006 1989 2 ● Classical Philology 1970-2006 1989 3 ● Classical Philology 1970-2006 1989 4 ● Classical Philology 1970-2006 1990 1 ● Classical Philology 1970-2006 1990 2 ● Classical Philology 1970-2006 1990 3 ● Classical Philology 1970-2006 1990 4 ● Classical Philology 1970-2006 1991 1 ● Classical Philology 1970-2006 1991 2 ● Classical Philology 1970-2006 1991 3 ● Classical Philology 1970-2006 1991 4 ● Classical Philology 1970-2006 1992 1 ● Classical Philology 1970-2006 1992 2 ● Classical Philology 1970-2006 1992 3 ● Classical Philology 1970-2006 1992 4 ● Classical Philology 1970-2006 1993 1 ● Classical Philology 1970-2006 1993 2 ● Classical Philology 1970-2006 1993 3 ● Classical Philology 1970-2006 1993 4 ● Classical Philology 1970-2006 1994 1 ● Classical Philology 1970-2006 1994 2 ● Classical Philology 1970-2006 1994 3 ● Classical Philology 1970-2006 1994 4 ● Classical Philology 1970-2006 1995 1 ● Classical Philology 1970-2006 1995 2 ● Classical Philology 1970-2006 1995 3 ● Classical Philology 1970-2006 1995 4 ● Classical Philology 1970-2006 1996 1 ● Classical Philology 1970-2006 1996 2 ● Classical Philology 1970-2006 1996 3 ● Classical Philology 1970-2006 1996 4 ● Classical Philology 1970-2006 1997 1 ● Classical Philology 1970-2006 1997 2 ● Classical Philology 1970-2006 1997 3 ● Classical Philology 1970-2006 1997 4 ● Classical Philology 1970-2006 1998 1 ● Classical Philology 1970-2006 1998 2 ● Classical Philology 1970-2006 1998 3 ● Classical Philology 1970-2006 1998 4 ● Classical Philology 1970-2006 1999 1 ● Classical Philology 1970-2006 1999 2 ● Classical Philology 1970-2006 1999 3 ● Classical Philology 1970-2006 1999 4 ● Classical Philology 1970-2006 2000 1 ● Classical Philology 1970-2006 2000 2 ● Classical Philology 1970-2006 2000 3 ● Classical Philology 1970-2006 2000 4 ● Classical Philology 1970-2006 2001 1 ● Classical Philology 1970-2006 2001 2 ● Classical Philology 1970-2006 2001 3 ● Classical Philology 1970-2006 2001 4 ● Classical Philology 1970-2006 2002 1 ● Classical Philology 1970-2006 2002 2 ● Classical Philology 1970-2006 2002 3 ● Classical Philology 1970-2006 2002 4 ● Classical Philology 1970-2006 2003 1 ● Classical Philology 1970-2006 2003 2 ● Classical Philology 1970-2006 2003 3 ● Classical Philology 1970-2006 2003 4 ● Classical Philology 1970-2006 2004 ● Classical Philology 1970-2006 2005 ● Classical Philology 1970-2006 2006 ● Classical Philology, Vol. 104, No. 1, January 2009 ● Classical Philology, Vol. 104, No. 2, April 2009 ● Classical Philology, Vol. 104, No. 3, July 2009 ● Classical Philology, Vol. 104, No. 4, October 2009 ● Classical Philology, Vol. 105, No. 1, January 2010 ● Classical Philology, Vol. 105, No. 2, April 2010 ● Classical Philology, Vol. 105, No. 3, July 2010 ● Classical Philology, Vol. 105, No. 4, October 2010 ● Classical Philology, Vol. 106, No. 1, January 2011 ● Classical Philology, Vol. 106, No. 2, April 2011 ● Classical Philology, Vol. 106, No. 3, July 2011 ● Classical Philology, Vol. 106, No. 4, October 2011 ● Classical Philology, Vol. 107, No. 1, January 2012 ● Classical Quarterly 1969-2011 1969 ● Classical Quarterly 1969-2011 1970 ● Classical Quarterly 1969-2011 1971 ● Classical Quarterly 1969-2011 1972 ● Classical Quarterly 1969-2011 1973 ● Classical Quarterly 1969-2011 1974 ● Classical Quarterly 1969-2011 1975 ● Classical Quarterly 1969-2011 1976 ● Classical Quarterly 1969-2011 1977 ● Classical Quarterly 1969-2011 1978 ● Classical Quarterly 1969-2011 1979 ● Classical Quarterly 1969-2011 1980 ● Classical Quarterly 1969-2011 1981 ● Classical Quarterly 1969-2011 1982 ● Classical Quarterly 1969-2011 1983 ● Classical Quarterly 1969-2011 1984 ● Classical Quarterly 1969-2011 1985 ● Classical Quarterly 1969-2011 1986 ● Classical Quarterly 1969-2011 1987 ● Classical Quarterly 1969-2011 1988 ● Classical Quarterly 1969-2011 1989 ● Classical Quarterly 1969-2011 1990 ● Classical Quarterly 1969-2011 1991 ● Classical Quarterly 1969-2011 1992 ● Classical Quarterly 1969-2011 1993 ● Classical Quarterly 1969-2011 1994 ● Classical Quarterly 1969-2011 1995 ● Classical Quarterly 1969-2011 1996 ● Classical Quarterly 1969-2011 1997 ● Classical Quarterly 1969-2011 1998 ● Classical Quarterly 1969-2011 1999 ● Classical Quarterly 1969-2011 2000 ● Classical Quarterly 1969-2011 2001 ● Classical Quarterly 1969-2011 2002 ● Classical Quarterly 1969-2011 2003 ● Classical Quarterly 1969-2011 2004 1 ● Classical Quarterly 1969-2011 2004 2 ● Classical Quarterly 1969-2011 2005 01 ● Classical Quarterly 1969-2011 2005 02 ● Classical Quarterly 1969-2011 2006 01 ● Classical Quarterly 1969-2011 2006 02 ● Classical Quarterly 1969-2011 2007 01 ● Classical Quarterly 1969-2011 2007 02 ● Classical Quarterly 1969-2011 2008 1 ● Classical Quarterly 1969-2011 2008 2 ● Classical Quarterly 1969-2011 2009 1 ● Classical Quarterly 1969-2011 2009 2

Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

Page 1: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

40

номер Bahar 2014

TÜRKİYE’DE FİYATI

7.50

Зачем нужны частныешколы?Eğitimde

özel teşebbüs

niçin gerekli?

Ни одна из религий не оправдывает насилияHiç bir din şiddeti meşru görmez

Между правдой и вымыслом:

Тайны Айя-Софии Hayal ile gerçek arasında

Ayasofya’nın sırları

ЕжЕквартальный мЕждународный культурно-интЕллЕктуальный журнал Üç AYl IK uluslARARAsI DÜşÜncE vE KÜlTÜR DERgİs İ

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Yeni_Altin_ilani_2014_21X30.pdf 1 24.02.2014 17:49

40

номе

р Ba

har

2014

Тайная любовная переписка

Hürrem ve Muhteşem Süleyman’ın gizli kalmış aşk mektupları

Роксоланы и Сулеймана Великолепного

Page 2: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

İLKBAHAR-YAZ’14

ILKBAHAR / YAZ 2014

Page 3: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

www.pierrecardin.com.trwww.pierrecardin.com.tr

Page 4: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

Daha Fazla Moda, Daha Fazla Marka

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AD_21x29,5_ilan_baski_.pdf 1 25.02.2014 13:37

Page 5: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AE_milliyet_DRG 21x29.5cm.pdf 1 2/26/14 4:22 PM

Page 6: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

содержание

главная тема / dosya

Религия и насилиеDin ve ŞiDDet

актуально Güncel

Олимпийские игры в Сочи: Легко ли быть великим государством?Soçi Olimpiyatları: Büyük devlet olmak kolay mı?Эрдоган оздемир Erdoğan Özdemir 29

история Tarih

Тайная любовная переписка Роксоланы и Сулеймана ВеликолепногоHürrem ve Muhteşem Süleyman’ın gizli kalmış aşk mektupları 34

лицом к лицу yüz yüzE

Секреты математики раскрываютсяMatematiğin sırları bir bir çözülüyorВопросы задает: Эрдоган Йылдыз röpörtaj: Erdoğan yıldız 36

философия FelseFe

Сезоны души в древней китайской философииAntik Çin felsefesinde ruhun dört iklimiВанг Бо Wang Bo 40оБразоВание EğiTim

Зачем нужны частные школы?Eğitimde özel teşebbüs niçin gerekli?мустафа Бахар mustafa Bahar 46

Возможны ли преступления во имя религии?Din adına cinayet işlenebilir mi?фузули курбанов Fuzuli Kurbanov 10

Религия и политика в современном миреÇağdaş dünyada din ve siyasetалексей малашенко aleksey malaşenko 14

Радикализм и терроризм в Казахстане: Миф и реальностьKazakistan’da radikalizm ve terör: Efsane ve gerçekБахытжан сатершинов Bakıtcan Saterşinov 18

Ислам – религия мира и милосердияDin adına işlenen cinayetlerin vebaliм. фетхуллах Гюлен m. Fethullah Gülen 23

Page 7: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

литература EdEBiyaT

Вневременность и современность поэзии: Тараса ШевченкоTaras Şevçenko’nun şiirlerinin zamandan bağımsızlığı ve zamanlılığıолександер Шокало Oleksandr Şokalo 50

ПутеШестВие GEzi

Плоды дружбы и взаимопониманияKarşılıklı dostluk ve anlayışın meyveleriмихаил Поздняков mikhail Pozdnyakov 54

Природа TaBiaT

Сарез - драгоценная жемчужина ПамираPamir Dağlarının değerli incisi: Sarez джамолиддин якубов Camoliddin yakubov 58

ПутеШестВие GEzi

Города, манящие издалека: УзбекистанHerkesi çağıran şehirler: ÖzbekistanХалит омер Чамджи halit Ömer Camcı 64

лицом к лицу yüz yüzE

Двуязычие не будет препятствовать развитию Кыргызского языкаÇift dillilik Kırgız dilinin gelişmesine engel değilВопросы задает: нурлан кудайбердиев - сейитбек идирисов röportaj: Nurlan Kudayberdiev - Seyitbek idirisov 68

история Tarih

Айя-София и легенды о нейAyasofya ve efsaneleriсулейман фарук Гёнджуоглу Süleyman Faruk Göncüoğlu 73

ПутеШестВие GEzi

Пещерный храм святого петра - памятник христианства в АнтакьеDünyanın ilk kilisesi: St. Petrus джозеф насех Jozef Naseh 79

мнение уЧеноГо ENTElEKTüEl BaKIŞ

Вчера деревенские мусульмане – сегодня новые горожанеDünün Müslüman köylüleri bugünün modern Müslüman aktörleriферхат кентел Ferhat Kentel 84

традиции GElENEKlEr

Цивилизация и кочевничествоMedeniyet ve göçebelikмъярмаарсюрен ууганбаяр myağmarsüren Uuganbayar 89

içindekiler

«Мое учение – это моя жизнь....»“Benim öğretim, kendi hayatımdan kaynaklanıyor” ростислав Борисович рыбаков / rostislav ribakov

Мосты мира и любви, объединяющие ЕвразиюAvrasya’yı birleştiren barış ve sevgi köprüleriанар / aNar

Нам удалось построить мост взаимопонимания в ЕвразииAvrasya’da karşılıklı Anlayış Köprüsü’nü kurmayı başardıkБорис мариан Boris marian

В сороковой раз «ДА»! / 40. kez evet, yani “da”тургай коджа / Turgay Koca

15-ый год Платформы диалог Евразия / DİYALOG AVRASYA PLATFORMU 15. YIL 92-127

Page 8: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

6 весна 2013 • 40 нОМеР

Ровно сорок раз призыв к диалогу эхом отражался в странах и городах Евразийского региона. И всякий раз это обращение встречало все новые отклики. Выдаю-щиеся люди Евразии поддерживали призыв к миру, братству, любви, и каждый раз говорили ему – «DA» .

И разве это не обязанность всех, кто живет на одной планете, на одном континенте, находится в одной лодке; тех, кто носит гордое звание Человека? Именно интелли-генция и народы Евразии впервые в истории взяли на се-бя обязательства улучшить наш мир. А журнал «DA» сви-детельствует и будет продолжать свидетельствовать об этом историческом сближении.

Журнал «DA» («Диалог Евразия») всегда выступал за ди-алог и сотрудничество – благодаря им преодолеваются ба-рьеры предрассудков и возводятся мосты мира и любви.

Наш журнал публикует статьи на разные темы - о куль-туре, искусстве, географии, образовании, экономике, эко-логии; на сегодняшний день по многим вопросам, которые мы старались осветить, собрана подробная информация/

В новом номере журнал рассказывает о том, как враж-дебные силы искажают религии, выступающие за мир во всем мире и проповедующие любовь, терпение, прощение и толе-рантность, представляют их источником террора и анархии.

Также в этом номере мы приглашаем вас совершить пу-тешествие, в ходе которого посетим церковь св. Петра в Ан-такье и окунемся в таинственную атмосферу удивительно-го храма – Айя –Софии.

Отправившись на Дальний Восток, прислушаемся к сло-вам древних китайских философов о жизни и любви, ска-занных тысячи лет назад, и посмотрим на индийское кино, которое в последнее время приобрело поистине феноме-нальную популярность во всем мире.

Вместе преодолеем бескрайние пустыни и ближе позна-комимся с жизнью монголов - последних кочевников, чье общество, как и другие традиционные культуры, находит-ся под угрозой исчезновения из-за влияния глобализации.

Насладимся видом, открывающимся на Сарезское озеро с вершин Памира, а также заново откроем для себя клю-чевые пункты Шелкового пути, дошедшие до нас из глу-бины веков – Тараз, Самарканд, Бухару…

А еще поговорим о жизни и математике с ученым из Ка-захстана, который сумел решить сложнейшую математиче-скую задачу – одну из загадок тысячелетия, и познакомим-ся с вескими доводами известного педагога рассуждаю-щего о частных образовательных учреждениях.

В этом номере мы публикуем стихотворное объяснение в любви белорусского поэта Стамбулу. Благодаря источникам, дошедшим до наших дней, становимся свидетелями вели-кой любви украинки Хюррем Султан и Сулеймана Кануни…

Мы желаем вам приятного чтения и благодарим всех, кто вместе с нами в сороковой раз говорит «DA».

До встречи в следующих номерах!

Редколлегия

К читателям / ediTÖrÜn nOTU

Tam 40 sayıdır ülke ülke, şehir şehir bir diyalog çağrısı yankılandı Avrasya topraklarında ve her seferinde bir aksi seda ile kabul gördü bu çağrı. Avrasya’nın güzel insanları, barışa kardeşliğe, sevgiye çağıran bu eli tuttu ve her seferinde DA (Evet) dediler.

Aslında aynı gezegeni, aynı kıtayı paylaşmanın, aynı gemide bulunmanın ve insan olmanın gereği de buydu. Avrasya insa-nı ve entellektüelleri bu tarihi yürüyüşe öncülük ederek daha güzel bir dünya için, büyük bir sorumluluk aldı. DA dergisi, bu tarihi yakınlaşmaya tanıklık etti ve etmeye devam edecek…

Kültür, sanat, coğrafya, eğitim, ekonomi, ekoloji başta olmak üzere, birçok farklı konuda makaleler yayınlayan, dosyalar ha-zırlayan dergimiz, bugüne kadar onlarca meseleye ışık tuttu.

Dergimiz bu sayısında da hayati bir konuyu kapağa taşıyor. Tanımı gereği, barış, huzur, sevgi, sabır, af ve hoşgörüyü öğüt-leyen dinlerin; karanlık odaklar tarafından terörün ve anarşinin kaynağı gibi gösterilmeye çalışıldığı ya da bu şekilde kulla-nıldığı gerçeğini ve bu acı durumun nedenlerini uzmanlarıyla tartışmaya açıyoruz.

Bu sayıda ayrıca sizleri Antakya’da bulunan, dünyanın ilk kilisesi “Sen Pier”den alıp, dünyanın en muhteşem mabedi Aya-sofya’nın esrarlı dünyasına bir yolculuğa çıkarıyoruz… Ardın-dan Uzak Doğu’ya uzanarak, kadim Çin felsefesinin binlerce yıl öncesinden hayata ve sevgiye dair söylediklerine kulak verip, özellikle son zamanlarda dünya çapında bir fenomen haline gelen Hint sinemasına bir göz atıyoruz.

Oradan bir başka diyara geçip, küreselleşmenin tehdit ettiği kültürler arasında yerini alan, son göçebe toplum Moğollar’ın hayatına yakından bakarken uçsuz bucaksız bozkırları birlikte aşacağız.

İlerlyen sayfalarda Pamir Dağları’nın zirvelerine tırmanıp Sarez Gölü’nü seyre dalarak yola devam edip, İpekyolu’nun gözde şehirlerinden Taraz’ı, Semerkand’ı, Buhara’yı yeniden keşfe gideceğiz…

Rotamızı Kazakistan’a çevirip dünyanın problemlerine ma-tematikle çözüm arayan ve başka kimsenin çözemediği prob-lemlere sayısal çözüm üreten Kazakistan’lı deha matematik-çi ile matematiğe ve hayata dair sıcak bir söyleşi yapacak ve hazır matematiğe ve bilime değinmişken başka bir eğitimcinin dilinden de özel eğitim kurumlarının önemine dair önemli tes-pitleri okuyacağız…

Belaruslu şair Mikhail Pozdnyakov’un mısralarında İstan-bul’u seyredecek, Ukrayna’lı Hürrem Sultan’ın ve Kanuni’nin destansı aşklarını, kendi kalemlerinden okuyacağız.

Daha nice 40. sayılarda buluşmak dileğiyle keyifli okumalar…

Da Dergisi

Page 9: Diyalog Avrasya №40 journal da dergisi

Учредители imTiyaz SahibiВ тУрции: от имени ао «Фон да ажанс Хизм. сан. Ве тидж.» Эркам туфан айтав.В рФ: но «Фонд содейстВия разВитию центра Восточной литератУры российсКой госУдарстВенной библиотеКи»FOn da ajanS hizm. San ve Tic. aŞ. adına ERkAM TUFAn AYTAV

глаВный редаКтор: тургай коджа Genel yayın yÖneTmeni: TURGAY kOcAКоординатор общие пУблиКации: ибрахим СЕлЕк Genel yayın kOOrdinaTÖrÜ: İbRAhİM SELEkотВетстВенный редаКтор: иСмаил таС SOrUmlU yazı iŞleri mÜdÜrÜ: İSMAİL TASредаКтор рУссКой Версии: наталья тимофЕЕва rUSça ediTÖrÜ: nATALYA TİMAFEEVAредаКтор тУрецКой Версии: хандЕ Экшиоглу TÜrkçe ediTÖrÜ: hAnDE EkşİOğLUдизайн: мурат аджар TaSarım: MURAT AcAR

рЕдакторы отдЕлов ALAn EDİTöRLERİcоциология SOSyOlOji: умит мЕрич ÜMİT MERİÇ kУльтУра kÜlTÜr: джЕмаль ушак cEMAL UşAkЭКономиКа ekOnOmi: кадир дикбаш kADİR DİkbAş ноВости haberler: шабEн гюль şAbEn GÜL

конСультативный СовЕт DAnIşMA kURULUанар AnAR (азербайджан azerbaycan)

шЕрхан муртаза şERhAn MURTAzA, олжаС СулЕймЕнов OLcAS SULEYMEnOV, абиш кЕкильбаЕв Abİş kEkİLbAYEV, нурлан оразалин nURLAn ORAzALİn, мухтар шаханов MUhTAR şAhAnOV (КазаХстан kazakiSTan)

аСан ормушЕв ASAn ORMUşEV (Киргизия kırGıziSTan)

роСтиСлав рыбаков ROSTİSLAV RIbAkOV (российсКая Федерация rUSya FederaSyOnU)

халиль иналджик hALİL İnALcIk, кЕмаль карПат kEMAL kARPAT, ильбЕр ортайлы İLbER ORTAYLI, мЕтЕ тунчай METE TUnÇAY (тУрция TÜrkiye)

ответственность за статьи, опубликованные в журнале, несут авторы. yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir, dergiyi bağlamaz.

Управ. информационным отделом: шабEн гюль istihbarat ve haber bölüm Şefi: şAbEn GÜL

отдел маркетинга: СЕрвЕт балкач abone, reklam ve dağıtım: SERVET bALkAÇ ([email protected])

адрес Yönetim Yeri, İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Müdür AdresiTophanelioğlu cad. aygün Sok. altunizade Plaza, no: 4 altunizade-Üsküdar/istanbul-Türkiyeтел Tel: +90 (216) 339 90 25 факс Faks: +90 (216) 339 90 26

baskı: kristal ajans

ПрЕдСтавитЕльСтва TEMSİLcİLİkLER

тУрция TÜrkiye +90 (216) 341 21 41азербайджан azerbaycan +99 450 216 14 74белорУссия belarUS +375 293 260 286 КазаХстан kazakiSTan +770 155 052 62Кыргызстан kırGıziSTan +996 555 999 270молдаВия mOldOva +373 794 756 23таджиКистан TacikiSTan +992 918 784 243УКраина Ukrayna +38063 265 38 29Эстония eSTOnya +372 534 317 25

Türkiye’de fiyatı: 7.50 TL. kkTc’de fiyatı: 8.50 TL. yıllık abone bedeli: 28 TL. Öğrenciler icin: 25 TL. avrupa: 30 EURO abd: 35 USDabone hesap numaraları: asya katılım bankası a.Ş. Taksim Şubesi, TL: 100-186593-26 USD: 100-186593-27EURO: 100-186593-29. Posta çeki no: 1612101

Подписной индекс: 83156 Каталог пресса россиижурнал «да» зарегистрирован в министерстве по делам печати, телерадиовещания и средств массовых коммуникаций российской Федерации

Свидетельство о регистрации: пи i 77-5826 от 07.12. 2000 В россии и странах снг цена договорнаяжурнал «да» зарегистрирован в министерстве культуры, информации и спорта республики Казахстан. свидетельство о регистрации: 5878-ж

www.daplatform.org

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir