Kayyum Ne Demek Din

Herşeyi tutan, koruyan anlamında Allah'ın isimlerinden biri. Kayyûm, "fey'ûl" vezninde mübalağa sıygasıdır. Hayy ve Kayyûm isimlerinin ism-i azam yani Allah'ın en büyük ismi olduğu da söylenmiştir. Kur'ân'da üç yerde geçer.

"Allah, kendisinden başka ilâh olmayan daima diri ve yarattıklarını koruyup idare edendir" (el-Bakara, 2/; bk. Âlû İmran, 3/2). "Bütün yüzler, "Hayy", ezelî ve ebedî diri,

"Kayyûm" her şeyin mutlak hâkimi olan Allah'a boyun eğer. Zulüm yüklenen perişan olur" (Tâhâ, 20/).

Diğer yandan Rasûlüllah (s.a.s)'in bazen bu isimlerle duâ ettiği nakledilir.

Bir hadiste, aşağıdaki duâyı yatağa girerken üç defa okuyan kimsenin günahlarının, denizin köpüğü kadar çok olsa bile, af edilebileceği bildirilmiştir. "Ben. kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayan, "Hayy", ezelî ve ebedî diri "Kayyum ", herşeyin mutlak hakimi olan Allah'tan bağışlanmamı diliyor ve O'na tevbe ediyorum"(Ahmed b'. Hanbel, Müsned, III,10). Enes b. Mâlik, bir adamın namazdan sonra "Hayy ve kayyûm" isimleriyle Allah'a duâ ettiğini duyan Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu nakleder: "Siz Allah'a ne ile duâ ettiğini biliyor musun? Hazır bulananlar; "Allah ve Rasülü daha iyi bilir" dediler. Rasûlullah (s.a.s) şöyle buyurdu: "Nefsimi kudret elinde tutan Allah'a yemin ederim ki, O, Allah'a ism-i azamı ile duâ etti.-Allah bıınıınla duâ edilince kabul eder ve bununla bir Şey istenince verir" (Ahmed b. Hanbel, III, ). Bazen Hz. Peygamber duâda "Kayyım" kelimesini de kullanmıştır. "Allahım hamd, sana mahsustur. Sen yerleri ve gökleri idare edip, ayakta tutan (Kayyûmsun) " (Buhârî, Teheccüd, 1; Tevhid, 8, 35; Ahmed b. Hanbel, I, ).

Kayyûm ismi şu anlamları da kapsar; Allah zâtı ve yüceliği ile vardır; her şeyin var olması, varlığını sürdürmesi, ayakta durması O'nun varlığına bağlıdır. Nitekim, Ayetü'l-Kürsî'de bu isimden sonraki kısım, onun açıklaması gibidir. "O'nu ne uyuklama ne de uyku tutar. Göklerde ve yerde olanlar O'nundur. O'nun izni olmadan, katında kim şefaat edebilir? O, insanların geçmişlerini ve geleceklerini bilir. İnsanlar ise O'nun ilminden, O'nun dilediğinin dışında bir şey kavrayamazlar. O'nun hükmü gökleri ve yeri kuşatmıştır. Yeri ve göğü koruyup gözetmek, O'nun için zor değildir. O, yücedir, büyüktür" (el Bakara, 2/; bk. Elmalılı Hamdi Yazır Hak Dini Kur'ân Dili, İstanbul t.y., , , vd.; A. Sehaade, "Kayyüm" maddesi İA).

Hamdi DÖNDÜREN

Sözlükte "doğrulup ayakta durmak, devam ve sebat etmek, bir işin idaresini üzerine almak, gözetip korumak" anlamındaki kıyâm kökünden mübalağa ifade eden bir sıfat olup "her şeyin varlığı kendisine bağlı olan, kâinatı idare eden" demektir. Kıyâm kökünün ifade ettiği mânaların ilki maddî ve yaratılmışlık unsurları taşıdığından Allah'a nisbet edilmemekte, diğerleri ise ulûhiyyet makamına yakışacak bir muhteva çerçevesinde kayyûm ismi içinde mütalaa edilmektedir. Aynı kökten türeyen kāim sıfatı iki yerde, makām ve kayyûm da üçer âyette Allah'a izâfe edilmiştir. Müfessirlerin çoğunluğuna göre Âl-i İmrân sûresinde (3/18) Allah'ın birliğini vurgulayan âyetteki kāim kelimesi, "her fiil ve buyruğunda adaleti ayakta tutup hikmeti gerçekleştiren" mânasıyla (Mâtürîdî, vr. 73^b; Şevkânî, I, ) Allah'ı nitelemektedir. Ra'd sûresindeki âyette (13/33) yer alan ve "her canlının fiil ve davranışını sanki tepesinde duruyormuş gibi tesbit edip canlının varlığını sürdüren" anlamına gelen kāim de tevhid ilkesini pekiştirmektedir. "Rabbin huzuruna çıkmak, huzurunda durmak" mânasındaki makam kelimesi ise buna hazırlanmanın bilincini taşıyanlara dünya ve âhiret mutluluğunun sağlanacağını ifade eden kompozisyonlar içinde geçmektedir (İbrâhîm 14/14; Tâhâ 20/; er-Rahmân 55/46). Kayyûm ismi iki âyette (el-Bakara 2/; Âl-i İmrân 3/2) "Allah kendisinden başka tanrı bulunmayan, hay ve kayyûm olandır" meâlindeki kelime-i tevhidin sonunda yer almış, bir âyette de kıyametin tasviri sırasında hay ismiyle birlikte lafza-i celâl yerine kullanılmıştır (Tâhâ 20/).

Kayyûm, doksan dokuz isme yer veren Tirmizî ve İbn Mâce listesine alınmış (İbn Mâce, "Duʿâʾ", 10; Tirmizî, "Daʿavât", 82), ayrıca, "Kendisinden başka tanrı bulunmayan, hay ve kayyûm olan Allah'tan bağışlanmayı talep eder, O'na arz-ı halde bulunurum" diyen kimsenin savaştan kaçma derecesinde büyük günah işlemiş olsa bile affedileceğini bildiren hadiste kelime-i tevhid biçimindeki yaygın kullanılış şekliyle tekrar edilmiştir (Ebû Dâvûd, "Vitir", 26; Tirmizî, "Daʿavât", 17). Kelime şekli açısından zengin muhtevalı (mübalağalı) sıfat konumunda bulunan kayyûmun eş anlamlısı "kayyâm" da Hz. Peygamber'in gece ibadeti sırasında Allah'a arzettiği uzunca bir münâcât metninde "kâinatın yaratıcısı ve yöneticisi" mânasında yer almıştır (Müsned, I, , ; Buhârî, "Tevḥîd", 24; Müslim, "Ṣalâtü'l-müsâfirîn", ; Tirmizî, "Daʿavât", 29). Esasen Hz. Ömer dahil olmak üzere sahâbî ve tâbiîlerden bazı âlimlerin Bakara ve Âl-i İmrân sûrelerinde geçen kayyûm ismini kayyâm şeklinde okudukları nakledilmektedir (Şevkânî, I, , ). Sözü edilen metin bazı rivayetlerde "gözetip koruyan" anlamındaki "kayyim" şeklinde de kaydedilmiştir (Müsned, I, ; Buhârî, "Teheccüd", 1, "Tevḥîd", 8, 35).

Kıyâm kökünden türeyip Kur'an âyetleri ve hadis metinlerinde Allah'a nisbet edilen kelimelerden sıfat sîgasında olmayan makam istisna edilirse geride kāim, kayyim, kayyâm ve kayyûm isimleri kalır. Kāim süreklilik arzetmeyen, kayyim ise sebat ve devam özelliği taşıyan sıfatlardır. Kayyâm ve kayyûm hem süreklilik hem de mübalağa ifade eder. Bu kavramların tamamını göz önünde bulunduran âlimlerin zât-ı ilâhiyye hakkında yaptıkları nitelemeleri üç noktada toplamak mümkündür: Allah bizâtihi kāim ve mevcut olup kimseye muhtaç değildir; bunun bir gereği olarak ezelî ve ebedîdir, her şeyin ibtidâen var olması ve mevcudiyetini sürdürmesi ancak O'nun yaratması, maddî ve mânevî ihtiyaçlarını giderip korumasıyla mümkündür. Hz. Peygamber'in gece ibadetinde yaptığı, "Allahım! Bütün övgüler sana hastır. Sen kâinatı ve orada bulunanları yaratan ve yaşatansın (kayyim). Her çeşit övgü sana lâyıktır. Sen göklerin, yerin ve orada bulunanların hükümranlığına mâliksin" anlamındaki niyazı da bu anlayışı destekler mahiyettedir.

Kayyûm ismini tasavvufî yaklaşımla yorumlayan Abdülkerîm el-Kuşeyrî'ye göre Allah'ın bütün nesne ve olayları yönetimi altında bulundurduğunun bilincini taşıyan kimse, sürekli tedbir alma endişesi ve başkasına boyun eğme zahmetinden kurtulup gönül rahatlığıyla yaşar, böyle bir kimse için dünya önemsenecek bir değer taşımaz (et-Taḥbîr fi't-teẕkîr, s. 76).

"Bizâtihi mevcut, ezelî ve ebedî" şeklindeki mânasıyla kayyûm ismi evvel, âhir ve bâkī isimleriyle muhteva beraberliği içinde olur. "Kâinatı yaratan ve yöneten" anlamı çerçevesinde ise kevnî isimlerle açıklayıcı ve tamamlayıcı münasebetine girer. Kayyûm "bizâtihi var olma" mânasıyla sübûtî, her şeyden müstağni oluş yönüyle selbî, kâinatı yaratıp yaşatması açısından ise fiilî sıfatlar grubuna girer.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi

El Kayyum esması kısaca açıklandığında evrendeki tüm canlıları diri ve canlı tutan anlamına gelmektedir. El kayyum esmasının faziletleri de anlamına bağlı olarak sağlık ve rızk hayrını gözetmektedir. El-Kayyum anlamı ve faziletlerini daha detaylı öğrenmek için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

El Kayyum Ne Demek?

El-Kayyum anlamı bize varlıkların diriltildiği ve onların canlı tutulduğunu Allah-u Teala'nın kainatın yöneticisi olduğunu anlatmaktadır. Allah-u Teala mutlak bir güce sahiptir. Bu gücünü yarattığı canlıları diri tutmak, onları gözetmek ve yönetmek için kullanır. Can verir, can alır. Ondan yücesi yoktur. Kimseye muhtaç değildir. Kullar zor durumlarda Allah'ın gücüne sığınmak için El Kayyum esmasını zikretmektedir.

Ya Kayyum Esmasının Fazileti Nelerdir?

Ya kayyum esmasının fazileti için düzenli ve birden fazla kez "ya kayyum" diye zikredilmesi gerekmektedir. Bu esmanın zikir sayısı 'dır. Her kim El Kayyum esmasının faziletine sahip olmak isterse defa "Ya Kayyum" diye zikretmelidir.

El Kayyum esmasının zikir günü Perşembe olup, her haftanın perşembe günü "Ya Kayyum" zikretmek kişinin rızkını genişletir. Allah'a sığınarak günahlarından arınmasını sağlar. Her gün 16 defa "Ya Kayyum" diye zikir çekmek ise unutkanlığın önüne geçer, kişinin iş ya da okul hayatında daha başarılı bir kimse olmasını sağlar. El Kayyum esması surelerde de sıkça rastlanan esmalar arasındadır. El Kayyum faziletlerini anlatan ayetler şu şekildedir;

• "Ondan başka ilah yoktur, o hayy ve kayyumdur." (Bakara Suresi, Ayet Meali)
• "Allah, kendisinden başka hiçbir ilah bulunmayan, hayy ve kayyum olandır." (Al-i İmran Suresi, funduszeue.info Meali)
• "…ölümsüz ve daima diri olan Allah'a güvenip dayan…" (Furkan Suresi, Ayet Meali)

El Kayyum esması zikredilirken okunacak dua ise şu şekilde verilmektedir;

"Ya Kayyum, Ey Allah'ım, hamtlarım sanadır, nimetleri veren sensin. Senden başka ilah yoktur. Sen semavat ve arzın celal ve ikram sahibi yaratıcısısın. Hayy ve Kayyumsun. Yokluğa düşürme kalbimi, yanında tut sevdiklerimi. Unutuşlara gömme yüzümü, nazarında tut güzelliğimi. Amin."