Polis Tayinleri 2021

49 AVPRI. F. Konsulstvo v Ka§gare. 0p.630. D.28. L.11-12.

50 Aleksandr Fyodorovig Kerenskiy (22.04.1881-11.06.1970). Adalet Bakani (02.03.1917). Askeri ve Deniz Bakani (05.05.1917). Gegici Hükümet Ba§kani (08.07.1917). Ba§komutan (30.08.1917). 1917 yilinda Gegici Hükümet Dumasinin Üyesi, Petrograd Kurul Ba§kan Yardimcisi, Adalet Bakani, Askeri ve Denizcilik Bakani, Gegici Hükümet Bakani.

51 Rus resmi kayitlarinda Rus olmayanlari ifade etmek igin kullanilan tabir.

52 No:227, 228, 229. Kopiya. GARF. F.1807. Op.1. D.296. L.10-13. (19.11.1916) g.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ele aldi. Komite, önce Kirgizlarin iskan yerleri ifin Tarim Bakanligi'nin 3 Nisan 1917 tarihinde 1038 numarali telgrafiyla onayini aldi. Alinan onay sonrasinda, Kapgar pehri ve Aksu bölgesine giden Kirgizlarin Narin uyezdine ve Kulca pehrine giden Kirgizlarin ise Yarkent ve Verniy uyezdlerinin bati kisimlarina iskan onayini öneri olarak Verniy uyezdindeki Kirgiz toplantisina bildirdi. Toplantida Kirgizlarin temsilcileri bu öneriyi kabul etti.53

Önerinin kabulü sonrasinda Türkistan Komitesi Bapkani §epkin,54 22 Nisan 1917'de ve 1279 numarayla Yedisu oblastindaki Ruslar ve Kirgizlar arasindaki tansiyonu düpürmek, £in'den gelen Kirgizlari uygun yerlere yerleptirmek ve maddi yardimda bulunmak gayesiyle yapilan toplanti ile Kirgiz bölge toplantisi nihai kararlarini Genelkurmay Asya Bölümü'ne gönderdi. Harbiye ve Tarim Bakanligi tarafindan da onaylanan kararlar pöyledir: "Qin'den dönen Kirgizlarinyardima ihtiyaflari vardir. Narin'a yerleptirilecek Kirgizlara Pippek ve Narin'da yapayan Kirgizlar, Verniy ve Yarkent uyezdlerine yerleptirilecek Kirgizlara ise diger uyezdlerin Kaysak Kirgizlari (Kazaklar) yardim edeceklerdir. Kirgiz toplantisinda alinan kararalar Türkistan komisyonuna bildirilmiptir. Kirgizlar pu kararlari almiptir: "Rus köylülerinin sakinlepmesine kadar Kapgar ve Aksu bölgelerinden gelen Kirgizlari Olahol, Semizbel ve Tomsk vadilerine ve diger güvenli yerlerde, Prejeval Bölgesi'nin Kofkor, Susamir ve Cungal vadilerinde, Pippek uyezdinin Toas-Tarau, Kulanak, Akdalin, Munagergin vadilerinde ve Narin bölgesinin diger güvenli bölgelerinde yerleptirilmeleri gerekiyor. Kulca bölgesinden dönenleri ise pimdilik Verniy uyezdinin dogu kismina Larakar, Beskaratay, Quladir, Quncin ve Yarkent uyezdinin diger vadilerine ve Prejeval bölgesinin güvenli bölgelerine, Rus köylülerin fok fazla düpmanlik yapmadigi bölgelere,yerleptirmekgerekiyor. Bu bölgelerin arazilerinin birfoguyedek arazi statüsündedir veya bunlar Kirgizlara kiraya verilen arazilerdir. Bu araziler 10.000 desyatindir55 ve burada kimseyapamamaktadir. Bu vadileri ve diger hazineye ait arazileri Qin'den adi gefen bölgelerden dönen Kirgizlara vermek büyük bir sorunu fözecektir. Bunlarin bu topraklara yerleptirilmesi sirasinda bir sorun fikmamasi ifin Türkistan Komitesinin güvenlik güfleri ve iskan yerine yakin olan Kirgizlarin burada bulunmasi gerekiyor. Iskan edilecek Kirgizlara yardim ifin yerli komiteler araciligiyla para toplamak gerekmektedir. Hazineden ve diger kaynaklardan bunlarayardim edilmesi, Quyskiy vadisine dönenlerin ayni topraklarda kalmalari, Atbapi Bölge Müdürü Hahalev'in ve onunyardimcisi Kolesnikov'un Narin bölgesindengitmelerigerekiyor."56

Türkistan Komitesi, onaylattigi yukaridaki kararlar dipinda Kirgizlar ile Rus °

köylülerini birlikte yapayabilmeleri ifin hükümete barip ifin iki yol önerdi. Bu yollardan z

birincisi, Kirgizlari £in'den getirilerek bölgede Rus Devleti ve ahalisinin menfaatlerine Q ^ z uygun olarak yerleptirilmesi, ikincisi ise bölgedeki Rus köylülerine bazi maddi tavizler g ° ™

Ci Iii ©

verilerek ikna edilmesiydi. Bu iki önerinin nasil uygulanacagina dair plan, 3 Nisan toplanti -

karalari da göz önüne alinarak, hazirlanmipti. Söz konusu raporda öncelikle £in'den gelen

53 Kopiya. RGVlA. F.400. Op.1. D.4539. L.91-91 ob. (22 04. 1917) g.

54 Nikolay Nikolayevig §epkin (07.05.1854 - 15.09.1919). Gegici Hükümetin Özel Türkistan Komitesi Bagkani (07.04.1917).

55 1.09 hektara denk gelen eski Rus arazi ölgüsü.

56 Kopiya. RGVlA. F.400. Op.1. D.4539. L.91-91 ob. (22 04. 1917) g.

Kirgizlarin durumu ba^ligi altinda §u afiklamalar ve tespitler yer almaktadir: "En zor sorun $in'den gelen Kirgizlarin yerleptirilmesidir. Tüb volostunun Kirgizlarini Tüb Nehri üzerindegördüm. Kulca bölgesinde de bu volostan Kirgizlar vardi. $in'den Kirgizlar daginik bir halde gelmiplerdir. Qikan affa göre bu Kirgizlar eski topraklarina dönebilirler. Biz Muhammet Tinipbayev ile bunlarin Rus köylerine yakin yerlerde yerlepmesinin imkansiz oldugunu biliyorduk. Bunlarin gegici olarak Rus yerlepimlerine uzak bölgelerde yerleptirmemiz gerekiyor. Kirgizlarin maddi olarak gökmüp olmasindan dolayi bunu yapmak zor olacaktir. Pippek'te yaptigimiz toplantida Kirgizlarin Tüb nehri vadisinde Cargalanaya ve Issik Gölün güney ve kuzey sahiline, Rus köylüleriyle aralarinda gatipma gikmasin diye yerleptirmeme karari aldik. Ama 1 Haziran'da ben bu karardan vazgegtim. Kirgizlar Tüb nehri vadisine gideceklerini ve gegen seneden orada mallarinin kaldiklarini söylediler. Onlarin korunmasi amaciyla Yedisu Rus Kazak birliginden bekgileriyakinlarina yerleptirmek partiyla Kirgizlarin bu istegini onayladim. Ayrica onlari korumak ve Ruslarin saldirisina engel olmak igin 2 Temmuz'da köylülerden silahlarin toplanmasi emrini verdim. Rus köylülerinin onlara bugday satmamasindan dolayi Kirgizlarin burayayerlepmesi iznini vermek zorunda kaldim. Bugdayin tekel satipi olmadigindan büyük sorunlar yapiyorduk. $in'den dönen Kirgizlarin ekonomik durumu devletin bunlarayardim zorunlulugunu ortaya koyuyordu. Bunlari hayvanlarla takviye etmemiz gerekiyor ve kültür seviyelerini artirmak igin de adimlar atmamiz gerekiyordu. Bunlara hayvan temin etmek igin Kara Kirgizlardan hayvan almamiz, diger taraftan $inlilerle sinir sorunumuzu gözmemiz gerekiyor. Bence $inlilerle görüpürsek Kalmuklarin galdigi hayvanlari da onlar igin geri alabiliriz. Kulca Konsolosunun Dragomani Volotgenko'nun verdigi bilgileregöre burada goksayida Kirgizin hayvani galinmiptir. Bu görüpme $in'de kalan Kirgiz kadinlarin ve kizlarin geri dönmesini de saglayabilir. Bunlarin kültür seviyesini yükseltmek igin ve hayvanciligi daha da geliptirmek igin burada zirai okullarin agilmasi gerekiyor. Bu düpünceyi Issik Göl Tapinagi Piskoposu Irinarh söylemiptir. Bu ip igin de tapinaga ait olan topraklari kullanabiliriz. Atilacak böyle adimlar daha kültürlü ve egitimli giftgilerin ve teknik elemanin ortaya gikmasini saglar. Kara Kirgizlarin ölüm tehlikesiyleyüzyüze oldugu bu durumda devletin bunlari kurtarmak igin yardim etmesi ve burada hayvanciligin yeniden gelipmesi igin pu adimlarin atilmasi gerekmektedir:

■ Yedisu Oblastinda bugdayin satimi tek el halinegetirilmesi,

■ Bugdayin alimi ve Kirgizlara bugday temini igin bütgeden para ayrilmasi,

o

2 ■ Kirgizlarin hayvan almasinin saglanmasi, Qin ile yapacagimiz toplantida galinan

g hayvanlar ve orada kalan Kirgiz kadin ve kizlarin alinmasi saglanabilir."57

< g H Bu tespitlere ek olarak Türkistan Komitesi hükümetten Kirgizlar ifin yardim ve

§ in © hükümetten iki halka hitap edecek bir bari§ manifestosu talebinde de bulundu. Komite,

2463 2464 2465 2466 2467