H. C. Asım Şengör Instagram

Vatandaşlar tarafından merak edilen isimler arasında Prof. Dr. Celal Şengör geliyor. Peki, Celal Şengör kimdir, aslen nereli, bölümü ne, ne mezunu, hangi üniversitede çalışıyor, kaç yaşında? İşte detaylar

CELAL ŞENGÖR KİMDİR?

Ali Mehmet Celâl Şengör (d. 24 Mart , İstanbul), Türk yer bilimcidir. Yapısal yer bilimi ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile tanınır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir.

ABD Ulusal Bilimler Akademisi, Amerikan Felsefe Topluluğu ve Rus Bilimler Akademisi üyesidir. Mehmet Fuat Köprülü'den sonra Rus Bilimler Akademisine seçilmiş ikinci Türk profesördür. Alman Jeoloji Derneği tarafından Şengör'e Gustav Steinmann Madalyası verilmiştir. Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmalarda bulunan Şengör, 'de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesinden şeref bilim doktoru unvanına sahip oldu. yılında Academia Europaea'ya kabul edilen Şengör, aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, yılında ise Avusturya Jeoloji Derneği şeref üyesi oldu. Yine yılında Kültür Bakanlığının Bilgi Çağı Ödülü'nü kazandı. yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji Ana Bilim Dalında profesörlüğe yükseldi.

Şengör, 23 Mart tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesinde son dersini vererek 24 Mart tarihinde emekliye ayrılmıştır.

Hayatı

24 Mart 'te, Rumeli göçmeni bir ailenin çocuğu olarak İstanbul'da doğdu.

Eğitimi

Eğitimine Şişli Terakki Lisesinin ilkokulunda başladı ancak 5. sınıfta öğretmenine hakaret etmesi yüzünden okuldan atıldı. Daha sonra Bayezid İlkokulu'na kaydedildi ve ilkokulu orada tamamladı. İlkokuldan mezun olduktan sonra kimi özel okulların sınavlarına girse de hiçbirini kazanamadı ve -Şengör'ün söylediğine göre kayırmayla- Işık Lisesi Ortaokulu'na girdi. Ortaokulu Işık'ta bitirdikten sonra 'da Robert Lisesi'in sınavlarını kazandı. 'te olabilecek en düşük not ortalaması olan D ile mezun oldu. Robert Koleji bitirdikten sonra öğrenimine devam etmek üzere ABD'ye gitti.

'de Houston Üniversitesinde lisans eğitimine başladı, 2,5 yıl sonra () Albany'ye yatay geçiş yaptı. 'de Albany'de bulunan New York Eyalet Üniversitesinin jeoloji bölümünü tamamladı. Aynı üniversitede yılında "Geometry and Kinematics of Continental Deformation in Zones of Collision: Examples from Central Europe and Eastern Mediterranean" (Tr. Çarpışma Alanlarında Kıtasal Bozulmanın Geometri ve Kinematiği: Orta Avrupa ve Doğu Akdeniz'den Örnekler) teziyle yüksek lisans derecesi aldı. 3 yıl sonra () yine aynı kurumda "The geology of the Albula Pass area, eastern Switzerland in its Tethyan setting: Palaeo-Tethyan factor in Neo-Tethyan opening" adlı doktora teziyle doktora eğitimini tamamladı.

Bilimsel kariyeri

'de İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi, genel jeoloji kürsüsünde asistan olarak görev yapmaya başladı. yılında Londra Jeoloji Derneğinin Başkanlık Ödülü'nü, 'da TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü aldı. Aynı yıl İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji ana bilim dalında doçent oldu.

'de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesinden fahri bilim doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) derecesi aldı. Academia Europaea'ya yılında kabul edildi ve derneğin ilk Türk üyesi oldu. Aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, yılında ise Avusturya Jeoloji Derneği fahri üyesi oldu. Yine yılında Kültür Bakanlığının "bilgi çağı ödülü"nü kazandı.

yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji ana bilim dalında profesörlüğe terfi etti. yılında Türkiye Bilimler Akademisinin en genç kurucu üyesi oldu ve akademi konseyine seçildi. Aynı yıl TÜBİTAK Bilim Kurulu üyesi oldu. yılında Rusya Doğa Bilimleri Akademisi üyeliğine, Fransız ve Amerikan jeoloji dernekleri fahri üyeliğine seçildi. Ayrıca kendisine Fransız Fizik Derneği ve École Normale Supérieure Vakfı tarafından Rammal Madalyası verildi. Şengör yılında, Fransız Bilimler Akademisi tarafından yerbilimleri dalında büyük ödül (Lutaud Ödülü) ile ödüllendirildi. Mayıs ayı içerisinde Şengör, Collège de France'ta misafir profesör olarak bir kürsü hakkı elde etti. Burada "19'uncu yüzyılda tektoniğin gelişmesine Fransız jeologlarının katkısı" konulu bir ders verdi ve 28 Mayıs 'de Collège de France'ın madalyasını aldı. 'da Londra Jeoloji Derneği kendisini Bigsby Madalyası ile ödüllendirdi. yılının Nisan ayında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabancı üyeliğine seçilen ilk Türk oldu. Rusya Bilimler Akademisine Fuad Köprülü'den sonra seçilen ikinci Türk'tür. Ayrıca yılında Leopoldina Doğa Araştırıcıları Akademisi üyeliğine seçilmiştir.

Şengör, yer biliminde özellikle yapısal yerbilim ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün yapmıştır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir. Orta Asya'nın yerbilimsel yapısını ortaya çıkarmış, kıta-kıta çarpışmasının ön ülkeleri nasıl etkilediği konusunu çözmüştür. Yücel Yılmaz ile birlikte, levha tektoniği içinde Türkiye'nin yerini değerlendiren ve gönderme klasiği hâline gelen bir makale yazmıştır. Yerbilimi ve tektonik konularında 6 kitap, bilimsel makale, tebliğ özeti, pek çok popüler bilim makalesi, tarih ve felsefe ile ilgili de iki kitap ve 'e yakın deneme yazısı yayımlamıştır. ABD, Rusya, Avrupa ve Almanya'nın bilimler akademisine üye olan Şengör'ün yayımlanmış makalesi vardır ve bu makalelere gönderme yapılmıştır. Bunların yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki "Zümrütten Akisler" köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Yayınları tarafından 'da "Zümrütnâme" başlığı altında kitaplaştırılmıştır.

Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmalarda bulunan Şengör, Collège de France dışında Birleşik Krallık'ta Oxford (Royal Society Araştırıcı bursuyla), ABD'de Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Moore Distinguished Scholar olarak) ve Avusturya'da Salzburg Lodron-Paris Üniversitesinde misafir profesörlük yapmıştır. Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.

Celal Şengör, ileri düzeyde İngilizce, Fransızca ve Almanca bildiğini söylemekle birlikte; Felemenkçe, İtalyanca, Portekizce, İspanyolca ve Osmanlı Türkçesini okuyabildiğini de söylemiştir.

Şengör'ün yer biliminde yaptığı çalışmalar

Şengör yer biliminde özellikle yapısal yerbilim ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün yapmıştır. Bu konuda 17 kitap, bilimsel makale, tebliğ özeti, 74 popüler bilim makalesi; tarih ve felsefe ile ilgili popüler 13 kitap ve 'ü geçen deneme yazısı yayımlamıştır. Bunların yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki "Zümrütten Akisler" köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Kültür Sanat Yayınları tarafından 'da Zümrütnâme başlığı altında kitaplaştırılmıştır. yılında ise ikinci deneme kitabı Zümrüt Ayna başlığıyla yayımlanmıştır. Yaşam öyküsü yılında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Nehir Söyleşi serisinde Bir Bilim Adamının Serüveni başlığı altında yayımlanmıştır. Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.

Şengör, yılında yaklaşık milyon yıl öncesi aralarında bir kara parçası keşfetmiş ve bu kara parçasına Kimmer Kıtası adını vermiştir. Bu kıta Avrasya Superterran'ına bağlı olup Alp ile eski Kimmerid dağlarını süper-orojenez ile birleştirip Şengör'ün Tetisid süper orojenez sistemi adını verdiği ve Neo-Tetis ile Paleo-Tetis'i ayıran milyon yıl önce de Paleo-Tetis'i kapatan bir kıta olarak tanımlamıştır.

Özel hayatı

Ailesi

Şengör yılında Oya Maltepe ile evlenmiştir. Tek çocuğu olan oğlu H. C. Asım Şengör yılında dünyaya gelmiştir.

Jeoloji merakı

Jeolojiye olan merakının nasıl başladığı, "Bir Bilim Adamının Serüveni" adlı kitapta, Şengör'ün "Ben jeolojiyi küçük yaştan yani Jules Verne'in Arzın Merkezine Seyahat kitabını okuduğum günden itibaren sevmeye başladım. Hemen arkasından Denizler Altında Yirmi Bin Fersah'ı okudum. Onu da okuduktan sonra kendi kendime, 'Adam olmak demek, Jules Verne'in tarif ettiği gibi olmak demektir' diye düşündüm. Bana jeolojiyi Jules Verne sevdirdi" şeklindeki ifadeleriyle anlatılmıştır. Bir röportajında kendisine ait kütüphanesinde 'in üzerinde kitabı olduğunu söylemiştir.

Sağlık durumu

Celâl Şengör'e hafif Asperger Sendromu teşhisi konulmuştur ve bunu şu sözlerle anlatmaktadır: "Ben de hafif Aschberger ile teşhis edilmiş bir insanım. Ve bu özelliğime şükran borçluyum. Otistik olmasaydım bilimde elde ettiğim başarıları elde edemezdim."

Politik düşüncesi

Şengör'e göre monarşi yargı bağımsızlığını tamamıyla sağlaması nedeniyle ideal yönetimdir.

Dinî inancı

Şengör, katıldığı programlarda birçok kez ateist olduğunu söylemiştir.

Etnik kökeni

Şengör, katıldığı Tarih Notları adlı programda kökenini şu şekilde açıklamıştır: "Babaanneme bakıyorum; mavi göz, sapsarı saç, şahane bir endam; Sırp kızı. Gayet açık. Dedeme bakıyorum; tipik bir Arnavut, Sırp karışımı var belli. Anneanneme bakıyorum, tipik bir Helen. Hepsi de Türk. Pasaportlarında Türk yazıyor. () Bugün ben kendimi Türk milliyetçisi olarak tanımlarım. () Benim damarlarımda bir damla Türk kanı yok, ağabey. () Atatürk'ün milliyetçiliği, kardeşim. () Biz göçmen miyiz? Ya, biz burayı kuranlarız be! Biz olmasak Türkiye Cumhuriyeti olmayacaktı belki. Sevr'e hapsolmuş oturuyor olacaktık, değil mi? Ben burayı savunmak istiyorum. Çünkü biz vatan kaybetmiş insanların çocuklarıyız."

Celal ŞengörGündemYaşamHaberler

Cumhuriyet gazetesinin Bilim ve Teknoloji ekinde annesi Günseli Güler Şengör'ü anlatan bir yazı kaleme alan Celal Şengör, doğruları ve yanlışlarıyla kişiliğinin oluşumunda annesini anlattı.

İşte Celal Şengör'ün kaleminden Günseli Hanım'ın hikayesi:

"Annem, Günseli Güler Şengör 7 Şubat tarihinde öğleden sonra bir akciğer embolisi sonucu hayata gözlerini yumdu. Böylece, 17 Mayıs ’te İstanbul’da başlayan bir hayat, gene İstanbul’da, hem de çok sevdiği babası Mehmet Nuri Sipahioğlu’nun () Yanya’dan göçmen geldiği ve adeta bir aşkla bağlandığı Yeşilköy’de son buldu. Hem babası, hem de annesi Kudret Hanım () annemle babamın en son oturdukları köşkün önünde uzanan Saadetli Sokak’ın demiryolu kısmındaki (No. 1) son büyük köşkünü oluşturan evlerinde 48 gün arayla vefat etmişlerdi.

Annemin Ardından

Annem üç çocuğun ek küçüğüydü ve tek kız çocuktu. Bu nedenle ve çocukluğunda geçirdiği ağırca bir eritema nodozum hastalığı dolayısıyla şımartılmış, bunun neticesi olarak da kendi arzusuyla Amerikan Kız Koleji’nin ilk sınıfından (ama iyi bir İngilizce öğrendikten sonra) ayrılmıştı. Her iki ağabeyi gibi iyi bir kulağı ve taklid yapma kabiliyeti vardı. Bu nedenlerle ve küçüklüğünden beri üç dilli olarak büyüdüğü için (Türkçe, Rumca, Almanca) İngilizceyi kolay öğrenmiş ve yaşamı boyunca da rahatlıkla kullanmıştı. İyi piyano çalardı. Ben küçükken bana dedemin köşkünün büyük avizeli salonunda bulunan piyanoda Liszt ve Chopin’den parçalar çaldığını hatırlarım, bilhassa Romantikler ve Beethoven en çok sevdiği bestekârlardı. Gençken iyi örgü de örerdi. Sonra hem piyanoyu hem de örgüyü bıraktı.

Genç kız olarak İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde gönüllü hemşirelik kursuna katılmış ve bu arada tıbbı çok sevmişti. Ömrü boyu okuyup doktor olamadığına yanardı. Bu bilgisi rahmetli babasına uzun yıllar hemşire olarak bakarken kendisine çok faydalı oldu. Evde görevlendirilen diğer iki hemşireyle birlikte büyük bir ciddiyet ve bilimsellikle tuttuğu defterleri, dedemin ölümünden sonra rahmetli Ord. Prof. Dr. Arif İsmet Çetingil derslerde kullanmak için kendisinden rica ederek almıştı. Eli de maharetliydi. Bir keresinde, tansiyonu ani olarak fırlayan yatalak babasının elinin bilek damarlarını bizzat kesmek zorunda kalmış ve bunu büyük bir soğukkanlılık ve beceriyle yapmıştı. İş bittikten sonra da yan odada düşüp bayılmış. Ama acil durum bertaraf edilene kadar soğukkanlılığını ve maharetini kaybetmemiş.

Dedemin ve anneannemin vefatı ve onu müteakiben geniş aile içinde gelişen bazı problemler karşısında duyduğu üzüntü annemi hem kendi içine kapanmaya itti hem de bir aile dostunun etkisiye tasavvufî düşünceye döndürdü. Annem özellikle Mevlevîihayranı oldu. Ama bu hayranlık Mevlevi düşüncesini anlamaya çalışmanın sebebi olmaktan ziyade bir kaçıştı. Dine olan bağlılığı da arttı. O zamana kadar neşeli ve becerikli bir insan olan annem o andan itibaren giderek ve sürekli olarak çöktü ve nihayet kendi vücudu iflas etti. Dinin bir insanı nasıl mahvedebileceğinin annemden daha güzel bir örneğini görmedim diyebilirim. Dünyada olmayan bir ilahi adaleti aradı ve bulamadıkça giderek daha çok bedbaht oldu. Üstün zekâsı, onun bu dünya merkezli düşünmekten asla vazgeçmemesini sağlamıştı. Dindarlığı galiba biraz Pascal’ınki gibiydi.

Benim yetişmemde annemin son derece olumlu etkileri olmuştur. Her şeyden önce bana olan sevgisini gizlemez, her şeyi yapabileceğimden emin olduğu hissini hep verirdi. El attığım her konuda başarılı olacağım onca tabii bir şeydi ve bunu beklediğini saklamazdı. Bana Alman mürebbiye tutuldu ve hem Almancayı hem de Alman kültürünü (Grimm masalları vs) öğrenmem sağlandı. Annem iyi Almanca bildiği için onunla konuşabiliyordum. En iyi okullarda okudum. Babamla birlikte belki de yaptıkları tek yanlış, beni Şişli Terakki’nin ilkokuluna göndermiş olmaktı diyebilirim. Oradan beşinci sınıftayken kovuldum ve çok daha iyi bir okul olduğunu keşfettiğim ve bir zamanlar annemin kendisinin de gitmiş olduğu Bayezit Deneme İlkokuluna verildim.

Ortaokul için beni bütün meşhur okulların imtihanlarına soktular, hiçbirini kazanamadım ve Işık Lisesi’ne verildim. Bu başarısızlık üzerinde evde hiç ama hiç durulmadı ve derhal unutuldu (ve bana unutturuldu). Işık Lisesi’nde Nuriye Güneyi, Ziya Efe, Erkan Eren gibi muhteşem hocalarım oldu ve annem ve babam bu hocalarımla dostça ilişkiler kurdu. Bana okul dışı hem özel hoca tutuldu hem de evde bir laboratuvar kurmama izin verildi. Oradan Robert Kolej’e geçmem annemi çok memnun etti. Orada da bir akşam sarhoş olmaktan yatılılıktan atıldım ama annem ve babam ‘ayıp etmişsin’in ötesinde bir şey demediler.

Liseden sonra annem Almanya’ya giderek mürebbiyenin başladığı işi bitirmemi, ve Alman kültürünü iyice öğrenmemi, ondan sonra Amerika’ya gitmemi istedi. Bunun ne kadar yerinde bir istek olduğu yıllar sonra ortaya çıktı. Ben hem Avrupa hem de Amerikan kültürlerini yerinde ve iyi öğrenerek büyüdüm. Bana yapılan muamelenin verdiği kendine güvenin ise hayattaki başarımda temel rolü olduğu muhakkaktır. Anam ve babam kısmen bilinçli, kısmen de yer ve zamanın tesadüflerinin etkisiyle bana verebilecekleri en iyi eğitimi vermişlerdir. Annem Zincirlikuyu’da mezarına konur ve herkes dua ederken, kendisine olan şükran hislerim aklımdan geçti. Umarım Oya ve ben de bu dünyadan göçtüğümüzde Asım’ı arkamızda benzer düşüncelerle bırakabiliriz."(Cumhuriyet/ Bilim ve Teknoloji - Celal Şengör)

funduszeue.info