Miratül Memalik Kitap

miratül memalik kitap

Mir'at-ül Memalik

Mir'at-ül Memalik, Kaptan-ı Derya Seydi Ali Reis'in Çağatayca mensur ve manzum şekilde yazdığı eseridir.

Yaygın olarak seyahatname diye bilinen Evliya ÇelebiSeyahatnamesi 'de kaleme alınırken, ilk seyahatname olan Mir'at-ül Memalik 'lü yıllarda yazmıştır.

Fransızcası

Prof. Dr. Jean-Louis Bacque Grammond Mir'at-ül Memalik'in Fransızca çevirisini yayınlamış ve çok beğendiğini söylemiştir.

“Özbek dili ve edebiyatı” konulu bir radyo programına katılan Grammond'a Mir'at-ül Memalik'i ve yazarı Seydi Ali Reis sorulduğunda. “Kitabı çok beğendiğini, Fransızca çevirisini yaptığını ve Seydi Ali Reis rastladığı padişaha göre Çağatayca*, Farsça** veya başka dillerde şiirler yazıyordu. Bu kitabın konularına paralel bir kitaptan bahsedebiliriz, bu da Grek edebiyatından Anabasis***.” demiştir.

Hammer Almancaya Çevirmiştir
yüzyılın denizcilerinden Seydi Ali Reis'in yazdığı Atlas'ı(Muhit) pek değerlidir. Piri Reis'ten sonra Süveyş Kaptanı olan Galatalı Seydi Ali Reis (öl/) Umman ve Hint denizlerindeki seferleri sonucunda baş tarafı kozmografya (Astronomi) ve bunun temellerinden, diğer kısımları da Kızıldeniz, Aden ve Basra Körfezleri ile Umman denizinin durumlarından bahseden bir eser (Mir'at-ül Memalik) yazmıştır. Bu eser Hammer tarafından Almanca'ya çevrilmiştir.

Seydi Ali Reis'in kitapları

Mirat'ı Kainat
Güneşin hareketinden, yıldızların uzaklığından; kıblenin ve öğle vaktinin tayininden, nehirlerin genişliğinin tespitinden ve rub'u meceyyibden bahseden bir eserdir.

Hulaset'el-Hay'a
Halep'te bulunurken hey'et ve matematik dersleri alan Seydi Ali Reis, Ali Kuşçu'nun Fethiye isimli eserini çevirmiş ancak bununla yetinmeyerek Mahmud b. Omar al Çağmini'den ve Kadızade-i Rûmî Musa Paşa'nın eserlerinden de faydalanarak çevirisine birçok ilaveler yapmıştır.

Kitab al-Muhit fi İlm'al-Eflak va'l Abhur
Seydi Ali Reis kısaca Muhit adı ile tanınmış olan meşhur eserini 'te Haydarabad'da bulunurken kaleme almıştır. Geçirdiği tecrübelerden sonra kaptanlara ve gemicilere kılavuz olmadan Hint denizlerinde kolaylıkla dolaşım imkanını verecek bir kitap hazırlamak isteyen Seydi Ali Reis bu eserinde; yer tayini, zaman hesabı, takvimler, pusula taksimatı, denizcilikte önemli bazı yıldızlar ve yıldız grupları; meşhur limanlar, Hindistan'ın rüzgar- altı ve rüzgar-üstü sahilleri ile Hint denizindeki adalar, rüzgarlar, tayfunlar, sefer yolları hakkında önemli bilgi içermekte; kitabın dördüncü bölümünde Yeni Dünya ( Amerika) ya ait bir bölüm de bulunmaktadır. Katip Çelebi, Cihannüma' sında Seylan, Cava, Sumatra ve diğer adalar hakkında verdiği bilgiyi aynen Muhit' ten nakletmiştir.

Seydi Ali Reis yılında Basra limanından hareket edip Hürmüz Boğazı’ndan çıktıktan sonra Portekiz donanması ile şiddetli bir deniz savaşına tutuşur. Gemi kaybeder ve kat kat güçlü düşman donanmasına karşı zafer kazanması mümkün değildir. Bundan dolayı düşmanı şaşırtmak için önce doğu istikametine yönelerek, Belûcistan sahillerine kadar gitmiş, buradan elinde kalan gemiler için gerekli ikmalleri yaptıktan sonra Süveyş’e dönmek için tekrar batı istikametine yelken açmıştı. Ancak Yemen açıklarına ulaştığı zaman çıkan bir tufan neticesinde Hindistan’a sürüklenmiş, tayfası perişan, gemileri harap olmuştur. Umman Denizi ve Hindistan sahillerindeki güçlü Portekiz donanması ile savaşacak gemisi kalmayan Seydi Ali Reis, Hindistan’dan karayoluyla İstanbul’a dönmeye karar verdi. Üç yıldan fazla süren uzun ve maceralı bir yolculuktan sonra İstanbul’a dönerken yaşanan olayların bir kısmından “sergüzeşti” yani macera olarak bahseder ki bu tanımlaması bütünüyle doğrudur. Hindistan’dan başlayan yolculuğunda bazen çatışmaların arasında kalır, bazen çölde helak olmakla karşı karşıya gelir, bazen güzergâhtaki hükümdar, vali ve emirler tarafından alıkonur. Bazen de kendisine büyük eyaletlerin valiliği teklif edilir. Ancak o kararlı bir şekilde yoluna devam eder.

Mir`atül`l-Memalik - Seydi Ali Reisin Maceraları

Mir`atül`l-Memalik - Seydi Ali Reisin Maceraları Kısa Özet

Seydi Ali Reis yılında Basra limanından hareket edip Hürmüz Boğazı’ndan çıktıktan sonra Portekiz donanması ile şiddetli bir deniz savaşına tutuşur. Gemi kaybeder ve kat kat güçlü düşman donanmasına karşı zafer kazanması mümkün değildir. Bundan dolayı düşmanı şaşırtmak için önce doğu istikametine yönelerek, Belûcistan sahillerine kadar gitmiş, buradan elinde kalan gemiler için gerekli ikmalleri yaptıktan sonra Süveyş’e dönmek için tekrar batı istikametine yelken açmıştı. Ancak Yemen açıklarına ulaştığı zaman çıkan bir tufan neticesinde Hindistan’a sürüklenmiş, tayfası perişan, gemileri harap olmuştur. Umman Denizi ve Hindistan sahillerindeki güçlü Portekiz donanması ile savaşacak gemisi kalmayan Seydi Ali Reis, Hindistan’dan karayoluyla İstanbul’a dönmeye karar verdi. Üç yıldan fazla süren uzun ve maceralı bir yolculuktan sonra İstanbul’a dönerken yaşanan olayların bir kısmından *sergüzeşti* yani macera olarak bahseder ki bu tanımlaması bütünüyle doğrudur. Hindistan’dan başlayan yolculuğunda bazen çatışmaların arasında kalır, bazen çölde helak olmakla karşı karşıya gelir, bazen güzergâhtaki hükümdar, vali ve emirler tarafından alıkonur. Bazen de kendisine büyük eyaletlerin valiliği teklif edilir. Ancak o kararlı bir şekilde yoluna devam eder.