Antik Kadeş Şehri’nin Önemi ve Kadeş Savaşı1 Eren KARAKOÇ funduszeue.infoŞ Ünlü Kadeş Savaşı, geleneksel kronolojiye göre M.Ö. yılında Doğu Akdeniz çevresinin iki güçlü devleti Hitit ve Mısır arasında o döneme kadar toplanabilmiş en büyük ordularla yapılan bir meydan savaşıdır. Savaş, Kuzey Suriye’deki Kadeş şehrinin yakınlarında bulunan Asi Nehri’nin kaynağında yer alan Homs Gölü civarında gerçekleşmiştir (Kitchen, 17). Dönemin iki büyük devletinin, geçmişi yüzyıllara dayanan bir siyasetle bu bölgelerin kendilerine ait olduğunu iddia etmeleri ve Kuzey Suriye üzerinde hâkimiyet kurmak istemeleri, bu savaşın en asıl sebebidir. Bu bakımdan savaşa yol açan sebepleri incelemek ve anlamak, savaşın nedeninin ve sonucunun daha iyi kavranmasını sağlayacaktır. funduszeue.infoŞA DOĞRU Mısır’daki yabancı Hiksos hâkimiyetine son veren ve Yeni Sülale’yi kuran yerli Mısır önderleri, ülkenin sınırlarının savunulmasında daha sert ve savaşçı bir tutum takınmaya başlamışlardır. Bu bağlamda dönemin savaşçı firavunları olan I. Tutmosis (M.Ö. ), funduszeue.infois (M.Ö. ) ve halefi II. Amenofis (M.Ö. ), Mısır’ın Kuzeybatısında kalan Megiddo’dan Asi Nehri’ne kadar olan bölgede savaşmışlar ve Kadeş civarına kadar olan bölgedeki küçük krallıkları hâkimiyetleri altına almışlardır. Ancak M.Ö. ’lerin sonlarından itibaren durum tersine dönmeye başlamış, Kuzey Suriye’nin güçlü krallığı olan Mitanni’nin etkisiyle Mısır, bu bölgelerdeki hâkimiyetini yavaş yavaş bu krallığa kaptırmaya başlamıştır. Dönemin firavunları IV. Tutmosis (M.Ö. ) ve III. Amenofis’in (M.Ö. ) bu bölgelere yaptıkları seferler ise, sadece kısa süreli başarıları getirmiş, buna rağmen bölgedeki istikrarsızlık her geçen yılda daha da fazla artmıştır (Kuhrt, ). Sülalenin son firavunları dönemini anlatan Amarna Mektupları, Mısır’ın bu bölgedeki hâkimiyetinin büyük surette azaldığını ortaya koyar (Moran, William L., "The Amarna Letters", Johns Hopkins University Press, ). Ancak Amarna döneminin son bulması ve Mısır tahtını ele geçiren Horemheb (M.Ö. ) ile birlikte Mısır’ın Kuzey Suriye’ye olan ilgisi tekrar artmıştır. Bu durum, Sülale ile de devam etmiş, babası I. Ramses (M.Ö. ) gibi savaşçı bir kral olan I. Seti (M.Ö. ), bu bölgelere sefer üzerine sefer düzenlemeye başlamıştır. Karnak Tapınağı’nın duvarı üzerine işlenen yazıtlarda bu firavunun Kenan ve Suriye üzerine yaptığı seferler ayrıntılı olarak işlenmiştir (Murnane, ). Bu yazıta göre önceki 1 Eren KARAKOÇ, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı, [email protected] yüzyılın sonlarından itibaren terkedilmiş Mısır garnizonlarını tekrar ele geçirmiş ve Doğu Akdeniz kıyısındaki Fenike şehirlerini işgal etmiştir. Seferinin sonucunda, Hititlerle resmi olmayan bir anlaşma yapmış ve bölgedeki hâkimiyetini kabul ettirmiştir. Bölgeye yaptığı ikinci seferinde ise Amurru Krallığı ve Kadeş şehrini ele geçirdiği, yazıtta özellikle belirtilmektedir. I. Seti’nin bu ikinci seferinde, halef II. Ramses (M.Ö. , Düşük Kronoloji: ), onunla birlikte orduları yönetmiştir. Ancak çok kısa bir süre sonra Mısır’ın, buralardaki hâkimiyetini tekrar kaybettiği görülür. Hititolog Trevor Bryce’a göre başta Kadeş ve Amurru olmak üzere Kuzey Suriye’de Hitit hâkimiyeti sağlanmıştır (Bryce, ). Mısır’ın bu bölgelerdeki gerilemesine rağmen tahta geçen II. Ramses, Fenike ve Kuzey Suriye’nin hâkimiyeti için hemen hazırlıklara girişerek, hükümdarlığının dördüncü yılında buralara geniş çaplı sefer düzenleyerek, vasal krallıkları ve büyük ihtimalle Amurru Krallığı’nı kendisine bağlamıştır (Grimal, ). Suriye’deki bu gelişmeleri yakından takip eden Hitit kralı II. Muvattali (M.Ö) de Suriye hâkimiyeti için harekete geçmiştir (Bryce, ). Diğer yandan Hititlere bakıldığında, Anadolu’nun merkezinde kurulan bu güçlü krallığın daha ilk hükümdarı olan I. Hattuşili’nin (M.Ö. ), Kuzey Suriye’ye yöneldiği görülür. M.Ö. Yüzyılın sonlarına doğru bölgedeki en güçlü krallık olan Yamhad Krallığı, I. Hattuşili’nin hedefi olmuştur (Kınal, ). I. Hattuşili’den sonra tahta geçen I. Murşili (M.Ö. ), Kuzey Suriye’deki fetih hareketlerine devam ederek, krallığına bu bölgenin yanında Halep gibi güçlü bir krallığı da katarak, Kuzey Suriye’de hâkimiyeti sağlamıştır. Ancak I. Murşili’yi öldürerek tahtı gasp eden Hantili (M.Ö. ) ile birlikte Hititler, bu bölgeleri zamanla kaybetmişlerdir. Hititlerin tekrar Kuzey Suriye hudutlarında görüldükleri dönem ise II. Tuthaliya (M.Ö. ) dönemidir. Bu kral tekrar Halep Krallığı’nı ele geçirerek, Suriye hâkimiyetinde Hititlerin yeniden söz sahibi olmasını sağlamıştır (Kınal, 95). Ancak II. Tuthaliya’dan sonra bölge, güçlenen Mitanni Devleti’ne kaptırılmıştır (Popko, 84). Bu süre zarfında önce Mitanni, sonra da Mısır’ın hâkimiyetine giren bölgeye doğru zamanın ilerlemesiyle tekrar Hitit akınlarının görülmesi, Hitit Devleti’nin başına I. Şuppiluliuma’nın (M.Ö. ) geçmesi ile başlamıştır (Kınal, ). I. Şuppiluliuma, Mitanni Devleti’ni kendine bağlı bir vasal krallık yaparak, bölgede önem arz eden Kargamış, Halep ve Amurru krallıklarını Hititlere bağlamış ve Kuzey Suriye’nin Hitit hâkimiyetine girmesini sağlamıştır (Murnane, ). I. Şuppiluliuma’dan sonra başa geçen II. Murşili (M.Ö. ) döneminde bölgedeki hâkimiyet devam etmiştir (Murnane, ), Murşili’den sonra tahta geçen II. Muvattali’nin Hitit krallığı döneminde, Mısır tekrar Kuzey Suriye hudutlarında görülmüştür. funduszeue.infoŞ SAVAŞI Hititlerin hazırlığından haberi olan II. Ramses, hükümdarlığının beşinci yılında, (M.Ö. baharında) başkenti Pir-Ramesses’ten büyük bir orduyla harekete geçmiş ve Tjer Kalesi’ni geçerek Gazze Yolu’na koyulmuştur (Mark, 27). Ramses’in ordusu 4 ana birlik kolu halinde ilerlemekteydi. Bunlar, Amon, Ra, Set ve yeni oluşturulan Ptah birlikleriydi. II. Ramses ise bizzat Amon bölüğünü komuta etmekteydi. (Gardiner, ). II. Ramses’in ordusunda, ayrıca Kenanlı veya Mısırlı paralı askerlerden oluşan, Nearin denilen bir birlik daha bulunmaktaydı. Bu birlik, II. Ramses’in dördüncü yılındaki seferinden dönüşte Amurru’da düzenin sağlanması için bıraktığı bir ihtiyat birliğiydi (Goedicke, ) Bu birlik, savaş sırasında çok önemli bir rol üstlenmiş ve savaşın seyrini değiştiren birliklerden biri olmuştur. Ordudaki bu birliklerden başka bir de, sonraki Deniz Kavimlerinden olan Sherdenlerden oluşan paralı asker birliği de bulunmaktaydı (Healy, 39). Kayıtlardan çıkarıldığına göre II. Ramses’in ordusu piyadeden ve kadar da o dönemin en güçlü savaş aletleri olan atlı savaş arabalarından oluşmaktaydı. Savaş arabaları ve piyade birlikleri her birliğe eşit olarak dağıtılmıştı (Healy, 39). Hitit ordusunun büyüklüğü hakkında ise, çeşitli görüşler bulunmaktadır. Ele geçen Hitit kaynaklarından bu savaş hakkında ayrıntılı bir bilgi çıkarılamamaktadır. Bu nedenle Mısır kaynaklarından yararlanma zorunluluğu görülmektedir. II. Ramses’in yazıtlarına göre Hitit kralı funduszeue.infoali, Kadeş’teki savaş alanına kendi kuvvetlerinden başka 19 müttefiğinden topladığı birlikleri de getirmiştir. Böylelikle Hitit kuvvetlerinin sayısı piyade ve savaş arabası birliğinden oluşmuştur. Bunlardan savaş arabalı birliklere II. Muvattali, piyadelere ise III. Hattuşili komuta etmiştir. Bu ordu, Hitit Devleti’nin tarihi boyunca topladığı en büyük orduydu. Hitit kralının vasal devletlerinden topladığı birlikler, II. Ramses tarafından ayrıntılı olarak listeletilmiştir (Gardiner, 57) . Bunlar: funduszeue.info: Nahrin (Mitanni) funduszeue.info: Arzawa (Batı veya Güneybatı Anadolu) funduszeue.info: Pitassa (Anadolu) funduszeue.info: Dardania (Truva) funduszeue.info: Masa (Mysia: Kuzeydoğu Anadolu) funduszeue.infoş: Karkisa (Anadolu) funduszeue.infoş: Kargamış (Güneydoğu Anadolu) funduszeue.info: Kuzey Suriye’deki tam tanımlanamamış bir bölge funduszeue.infoş: Kadeş (kuzey Suriye) Krt: Ugarit (Kuzey Suriye) Mwş;nt: Mushanet (Bilinmeyen bir bölgede) Kşkş: Kaşka (Kuzey Anadolu) Lk: Lukka (Likya: Güneybatı Anadolu) Qdwdn: Kizzuwatna (Kilikya) Nwgs: Nuhassi (Kuzey Suriye) Irwnt: Arawanna (Anadolu) Hlb: Halep (Suppiluliuma’nın torunu vasal kral Talmi-Sarruma tarafından yönetilmekte) Ins: İnesa (Muhtemelen Anadolu’daki Neşa bölgesi) II. Ramses, savaş alanına nasıl vardığını iki yazıtta betimlemiştir. Bunlar şiir ve duyuru biçiminde yazılmıştır. Şiir daha ayrıntılı olarak işlenmiştir. Şiirde belirttiğine göre Ramses, piyadelerini, savaş arabalarını ve Sherden paralı asker birliklerini düzene sokarak ilerlemiş, Sile Kalesi’ni geçerek kıyı kesiminden Kenan bölgesine varmıştır (Pritchard, ). Ordusunu dinlendirmeden kuzeye ilerlemeye devam eden II. Ramses, kısa sürede Asi Nehri’nin yakınındaki stratejik bir nokta olan Şabtuna kasabasına gelmiştir. Bu sırada II. Muvattali’nin emri ve taktiğiyle, II. Ramses’i yanıltmak amacıyla iki bedevi casus Mısır karargâhına gelmiştir. Yapılan işkenceden sonra bunlar, Hitit ordusundan kaçtıklarını belirterek, Ramses’e Hitit ordusunun çoktan bölgeye geldiğini ve hemen kuzeyde konuşlandığını söylemişlerdir (Tyldesley, ). Esirlerin sözlerine inanan II. Ramses, önemli bir taktik hata yaparak kendi Amon birliğini hızla ilerletmiş ve geri kalan Ra, Ptah ve Set birlikleriyle arasını açmıştır. Yazıtında, Hititlerin tam bu sırada kendi birliğine saldırdığını belirtmiş, yaptığı hatayı önden gönderdiği gözcü birliklerine yükleyerek, onların Hitit birliklerini göremediğini belirtmiştir (Santosuosso, ). Hitit savaş arabalarının beklenmedik pususuna düşen II. Ramses, hemen habercileri yollayarak geride kalan Ra, Set ve Ptah birliklerin hızlanmasını ve savaş alanına gelmesini emretmiştir. Bu arada Amon bölüğünün çevresi sarılmış, neredeyse bozguna uğrayacak bir pozisyona gelinmiştir. Birlikten kaçan büyük bir asker grubu, birliğin kamp alanına varmıştır. Ancak Hititlerin savaş arabalı birlikleri bunları takip ederek kamp hendeklerine varmış ve kısa sürede bariyerleri aşarak içeri girmişlerdir. Ancak kampın sıkışık yapısından dolayı Hitit savaş arabalarının saldırısı yavaşlamış, bir kısmı birbiri ile çarpışarak telef olmuştur (Healy, 67). Bu sırada II. Ramses, yazıtında kendi birliğinin çoğunlukla yok olduğunu, savaş alanında yalnız başına kaldığını şu sözlerle belirtmektedir: “Hiçbir subay benimle değildi, ne savaş arabası, ne ordunun askeri, ne de kalkan taşıyıcısı kalmıştı.” Belirttiğine göre tanrıların yardımıyla, çevresindeki düşmanlarını öldürdüğünü ve ordusunun saflarına dönebildiğini belirtmektedir (Lictheim, 65). Sonra gücünü topladığını, tanrısı Amon’a dua ederek, geri kalan birlikleri ile Hitit saflarına birkaç hücum yaptığından bahseder. Bu sırada savaş arabaları birliklerinin başında Hitit birliklerine ok yağdırdığını, mızrakla savaşan Hitit savaş arabalarına büyük zayiat verdirdiğini söyler (Healy, 67). Bu arada çoğunluğu büyük krala bağlı vasal krallıklardan ve paralı askerlerden sağlanan Hitit birlikleri Mısır birliklerinin tamamıyla bozguna uğradığını düşünerek kampı yağmalamaya koyulmuştur. Bu durum Hitit ordusunun disiplininin az olduğunun göstergesidir. Diğer yandan II. Ramses ise, birliklerini toparlayarak Hitit birliklerine saldırmıştır. Mısırlıların beklenmedik saldırıları, Hitit birliklerinin kamptan geri çekilmesine ve Asi Nehri’ne doğru sürülmelerine neden olmuştur (Healy, 62). Bu arada, daha ağır ve yavaş kalan Hitit savaş arabaları, Mısır savaş arabalarının oklarına hedef olmuştur. Bu kayıplara rağmen II. Muvattali, hızlı bir emirle, geride bıraktığı ihtiyat birliklerini savaş alanına sevk ettirerek çevresini korumaya almış ve Mısır birliklerine karşı savaş arabalarıyla yeni bir hücum başlatmıştır. Bu hücum başarılı olmuş, Hitit birlikleri tekrar Mısır kampına yaklaşmaya başlamıştır. Fakat bu anda, Amurru’dan gelen Nearin birlikleri savaş alanına vararak durumun Hititlerin aleyhine dönmesine neden olmuştur. Yeni birliklerle gücünü tazeleyen II. Ramses, tekrar kamptan çıkarak saldırıya geçmiştir. Mısır birliklerinin saldırısı sonucunda, Hitit birlikleri ağır kayıplara uğramış, çoğu Asi Nehri’ni yüzerek karşı tarafta bulunan ihtiyat birliklerinin yanına dönmüştür. Bu arada Hitit savaş arabalarından çoğu nehirde telef olmuştur (Ancient Discoveries: Egyptian Warfare. History Channel Program: Ancient Discoveries: Egyptian Warfare with panel of three experts). Savaşın ikinci günü iki taraftan da saldırılar devam etmiş, ancak kesin bir sonuç alınamamıştır. Bu nedenle II. Ramses’in yazıtına göre II. Muvattali Mısırlılara barış önermiştir. Ancak bu, büyük ihtimalle Mısır propagandasıdır. Çünkü Hitit kaynaklarında böyle bir bilgiye rastlanmamıştır. Savaşın ikinci gününde yaşananlar hakkındaki belirsizliklere rağmen, savaşın iki taraf için de kesin bir sonuç getirdiği söylenemez. Mısırlılar, Kadeş Kales’ni ele geçirememişler ve Asi Nehri’nden kuzeye ilerleyememişlerdir. Aynı zamanda savaş sırasında çok ağır kayıplar vermişlerdir. Hititler ise, kazanmaya çok yaklaşmalarına rağmen, ordudaki disiplinin bozulması ve büyük ihtimalle, değişik topraklardan gelen paralı askerlerin yağmaya dalmaları, savaşı sonuçlandıramamalarına neden olmuştur (Hasel, ). funduszeue.infoÇ Savaşın iki taraf için de ne gibi sonuçları olduğu hakkında çeşitli görüşler vardır. Kimi tarihçilere göre iki taraf da belli bir kazanç sağlayamamış, eldeki topraklarını muhafaza etmişlerdir. Ancak II. Ramses’in amacı, Kuzey Suriye hâkimiyetiydi. Bunun için, bölgenin önemli bir noktası olan, Kadeş Kalesi’ni almayı ve Asi Nehri’ni geçmeyi planlamıştı. II. Ramses’in bu hedefleri başaramadığı görülmektedir. Buna rağmen, baştaki hatasına rağmen, savaşı çok zor bir durumdan çevirmiş, ordusunu toparlayarak, Hitit saldırısını püskürtmüştür (Grimal, ). Hititler ise savaştaki belirsizliğe rağmen, II. Ramses ülkesine dönünce bölgeden çekilmemişlerdir. Çok kısa süre sonra II. Muvattali seferine devam ederek, güneydeki Mısır’ın sınır eyaleti olan Apa’ya kadar ilerlemiştir. Bu bağlamda Hititlerin daha başarılı oldukları söylenebilir (Tyldesley, 73). funduszeue.infoÇA
Tarihin İlk Bilinen Barış Antlaşmasına Açılan Kapı Kadeş Savaşı
Takvimler M.Ö. yılını göstermekte&#; Yer günümüz Suriye toprakları içinde kalan Kadeş ovası&#; Dönemin iki büyük egemen gücü Hititler ve Mısır karşı karşıya geldi. Anadolu ve Mezopotamya topraklarının büyük egemen gücü Hititler ile Ortadoğu da söz sahibi olan yüksek medeniyet sahibi Mısırlılar, tarihin ilk bilinen yazılı uluslararası barış anlaşması ile sonuçlanacak bir savaşa sürüklenmişlerdi.
İki dev ordu çarpışıyor: KADEŞ
İnsanlık tarihinde büyük öneme sahip olan Kadeş Barış Antlaşması&#;nın gerçekleşmesine yol açan dönemin siyasi sahnesine kısaca göz atalım.
Kadeş Barış Anlaşmasına götüren süreçte Anadolu&#;da ilk merkezi yönetimi kurarak imparatorluk haline gelen Hititlerin başında Büyük Kahraman Kral II. Muwaattali, Mısır&#;da ise firavun II. Ramses bulunmaktadır.
II. Muwaattali, kardeşi III. Hattuşili&#;yi Yukarı Ülke Hakpiş&#;e kral olarak atayıp başkenti tanrıları ve ölü ruhları da yanına alarak güneye Tarhuntaşşa&#;ya taşımıştır (CTH 81) . Bu taşımanın nedenleri arasında Mısırlılar ile aralarında uzun zamandır süren Kuzey Suriye topraklarında yer alan stratejik öneme sahip Kadeş ovasının hakimiyetini sağlamak da düşünülmektedir.
Mısır Firavunu II. Ramses, tahta geçtikten sonra Kuzey Suriye üzerinde azalan hakimiyeti tekrar kurmak için hazırlıklara başlar. Hükümdarlığı elinde bulundurduğu 4. yılında M.Ö. yılının Nisan ayı ortalarında gerçekleştirdiği irili ufaklı seferler ile vasal kralıkları hatta Amurru krallığını bile tekrar kendi tarafına çekmeyi başarır. Lakin, II. Ramses&#;in aslı hedefi Kadeş&#;i almaktı.
Firavun II. Ramses&#;in bu hasmane saldırılarını haber alan Muwaattali kayıtlara geçen şu kelimeler ile durumun vahametini aktarır. &#;Ben, majeste, nereye sefere çıkarsam çıkayım, siz tanrılar elimden tutarsınız ve Amurru Ülkesi&#;ni fethedersem-ister silahlarla yeneyim, ister benimle barış yapsınlar- ve Amurru kralını tutsak alırsam&#; tanrıları armağana boğacağım&#;
Tanrılar huzurunda ant içen Hatti Ülkesi&#;nin Büyük Kahraman Kralı, Amurru üzerinden Mısır&#;a da ders vermek, otoritesini kabullendirmek için derhal karşı hazırlıklara başlar ve Hakpiş Kralı kardeşi III. Hattuşili&#;nin de desteğini alarak büyük bir ordu ile harekete geçer.
Hitit ordusunun ilerlemeye başladığını haber alan Ramses ise, bu yaklaşan Hitit ordusuna karşı 4 büyük tabur oluşturdu. Bu 4 büyük tabur; kendisinin bizzat yönettiği Amon taburu, Ptah, Ra ve Set taburları idi. Ramses&#;in müteffikleri ile birlikte oluşturduğu bu dört taburun mevcudu Mısır kaynaklarından edinilen bilgilere göre 20 bin piyade ve güçlü donanıma sahip 2 bin atlı arabadan oluşmaktadır. Hititler ise bu konuda yazılı bir kaynak bırakmamış ya da bırakmışlarsa da henüz elde edilemediğinden Hitit ordusunun kuvvet gücü bilgisine Mısır kaynaklarından ulaşılmaktadır. Mısırlılara göre, Hititlerin ordusu 37 bin piyade ve 3 bin atlı arabadan oluşmaktaydı. Bu sayılar dönemin o zamana kadar kurulan en büyük orduların olduğunu göstermektedir.
M.Ö. yılında 4 taburu ile Kadeş&#;e doğru yürüyüşe geçen Ramses, Muwaattali&#;nin kurduğu casus tuzağına düşürmüştür. Muwaattali&#;nin bilerek Mısır ordusu içine gönderdiği İki bedevi casusunun verdikleri bilgilerle Ramses&#;in taktiksel hata yapmasını sağlar. Bu hata savaşın ilk gününde Hititlerin Mısırlılar karşısında hakimiyet kurmasına yol açar. Amon taburu dağılmak üzere iken Ramses diğer taburların acele yetişmesini sağlatması, ve ilk gün zaferinin coşkusu ile ganimete dalan Hitit ordusunda yer alan vassal krallık askerlerin düzensizliği bu sefer de Mısırlıları ezici güç durumuna getirir. Ancak, gerek Muwaattali&#;nin gerekse da kardeşi Hattuşi&#;nin askeri zeka ve taktiksel hareketleri savaşı Hititler lehine döndürmüştür. Ramses, geri çekilmeye başlayınca Hitit ordusu da Amurru&#;ya girer.
Binlerce insanın öldüğü bu büyük meydan savaşında kimin galip geldiği şu an için bilinmezliğini korumaktadır. Savaş sonrası Mısır&#;a dönen Ramses&#;in Karnak tapınak duvarlarına yazdırdığı bilgilere göre bu savaşı Hititler kaybetmişti. Ama bunun iç politikaya yönelik bir propaganda olduğu düşünülmektedir. Hitit kaynaklarında ise başarı Hititlere aitti. Bu başarıyı destekleyici bilgi ise, savaş sonrası Muwaattali&#;nin, Mısır ülkesinin sınır eyalet kenti Apa&#;ya kadar ilerlemesi olabilir.
Büyük savaş kardeşim politikasına evriliyor
İki koca gün süren ve yukarıda da değindiğimiz gibi binlerce insanın ölmesine neden olan ve kazananın tam olarak belli olmadığı dönemin en büyük meydan savaşı Kadeş savaşı sonrası Hititlerde dengeler değişmiştir. Mısır&#;da ise hükümdarlık hala II. Ramses&#;in elinde idi.
Muwaattali savaş sonrası tanrı olmuştur. Yerine oğlu, Urhi-Teşup (III. Murşili) tahta geçmiştir. Urhi-Teşup hanedanlığının ilk zamanlarında amcası III. Hattuşili ile iyi ilişki içerisindeydi. Hattuşili&#;de, yiğeni Urhi Teşup&#;a destek vermekte ve onu korumaktaydı. Lakin, Urhi-Teşup, amcası Hattuşili&#;yi kendisine rakip olarak görmeye başlayınca onun elindeki tüm yetkileri geri aldı. Bu yetki geri alımı ve Urhi Teşup&#;un kızdırıcı siyaseti yüzünden Hattuşili&#;nin tevazusu yerini kine bırakmıştır. Hattuşili, Yukarı Ülke (Hakpiş) krallığı sırasında ve Kadeş&#;te gösterdiği askeri başarılarla ordu içinde takdir edilen bir kişilikti. Bundan dolayı, askeri ve siyasi kanattan almış olduğu destekle Hattuşili, Urhi Teşup&#;u tahtan indirerek onu sürgüne göndermiştir. Sürgüne gönderilen Urhi-Teşup, Mısır ülkesine kaçmış ve iadesi istenilmesine rağmen Mısır tarafından verilmemesi kısa çaplı siyası kriz yaşanmasına neden olmuştur.
Kardeşi II. Muwaattali&#;nin tahtına yiğeni Urhi-Teşup&#;u devirerek oturan III. Hattuşili, her ne kadar Urhi-Teşup yüzünden Mısır ile belli bir süre sıkıntılar yaşamış olsa da, çoğunlukla Hattuşili hükümdarlığı sırasında Mısırla iyi ilişkiler içerisinde kalmıştır. Bu iyi ilişkilere Hattuşili ve Ramses&#;i sürükleyen en önemli unsurlardan birisi Kuzey Suriye ticaret yoları üzerinde güçlenmeye başlayan Asur etkisi olmuştur. Kuzey Suriye ticaret yolları uğruna uzun yıllar hasım olan iki ülke bu sefer bu ticaret yolllarının paylaşımı için dostluk ve kardeşlik içinde yaşamaya başlamışlardır. Ve M.Ö. yılında yaşanan dostluk ve kardeşlik atmosferinin bir göstergesi olarak Hattuşili ile Ramses Kadeş Barış Antlaşması&#;nı mühürlemişlerdir.
Tarihe ilk bilinen uluslararası yazılı barış anlaşması olarak kayda geçen ve günümüzde Kadeş Barış Anlaşması olarak bilinen III. Hattuşşili tarafından gümüş levhalara yazdırılarak Mısır&#;a gönderilmiştir. Lakin, günümüze kadar gümüş tablet bulunamamıştır.
Kadeş Barış Anlaşması&#;nın dili günün diplomatik dili Akadça olarak yazılmış, Hitit ve Mısır tanrılarının şahitliği altında Hitit Kralı III. Hattuşili ve Mısır Firavunu II. Ramses tarafından mühürlenmiştir. Antlaşmanın kil tablet kopyası, yılı Boğazköy kazılarında kırık olarak bulunmuştur. Bulunan bu tablet şu an İstanbul Arkeoloji Müzeleri&#;nde sergilenmektedir. Mısır tarafında ise, tapınakların duvarlarına kopyalanmıştır. Bu anlaşmanın bir kopyası da şu anda Birleşmiş Miletler binasının 2. katında sergilenmektedir. Dostluk ve kardeşlik göstergesi olan ve ilk bilinen barış anlaşmasının bir diğer özelliği ise, Hattuşili&#;nin karısı Pudehepa&#;nın da mührünün metin üzerinde olmasıdır. Günümüzde dahi hala kadın erkek eşitliği sağlanamamış ve kadının yeri ikinci üçüncü planda olmasına rağmen günümüzden yıl önce büyük bir antlaşmaya iki büyük kralın mührünün olduğu tablete kraliçenin de mührü yer alması oldukça önemlidir.
Kadeş Anlaşması&#;nın mühürlenmesi ile Hitit ve Mısır arasında dostluk rüzgarları esmeye başlamıştır. III. Hattuşili ile II. Ramses arasında sıklıkla mektuplaşmalar başlamıştır. Mektuplaşmalarda hitap &#;kardeşim&#; olarak kullanılmıştır. Hatta, bu hitap Kraliçe Pudehepa tarafından da kullanılmıştır.
