Engelli Rapor Oranları Tablosu

Engelli raporu almak birçok kamu ve özel sektör hizmetinden ayrıcalıklı olarak faydalanmamızı sağlamaktadır. Tam teşekküllü bir hastane tarafından verilen engelli raporu almak için belli şartları taşıyor olmak gerekir.

Bu yazımızda sizlere ‘’Engelli raporu nasıl alınır?’’ ve ‘’Engelli raporu hesaplama oranları nasıldır?’’ sorularının cevaplarını detaylarıyla vermeye çalışacağız. güncel mevzuatına göre engelli raporu şartları ve diğer detaylarını okuyabilirsiniz.

Engelli Raporu Nasıl Alınır?

Engelli raporu almak için belirlenen işlem adımlarını eksiksiz yerine getirmek gereklidir. Engelli raporu almak isteyenlerin şu işlemleri yapması gerekir:

• Tam Teşekküllü Bir Hastaneye BaşvuruYapılmalıdır.

Engelli raporu almak isteyenler, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş tam teşekküllü bir hastaneye başvuruda bulunmalıdır.

• Engellilik Oranının Belirlenmesi İçin Testlere Girilmelidir.

Engelli raporu başvurusu sonrasında tam teşekküllü hastanede sizler bazı testlere tabi tutulursunuz. Engel oranınızın belirlenmesi öncesinde bu testlerin sonuçları oldukça önemlidir. Hangi testlere girmeniz gerektiğine hastanenin ilgili birimi karar verecektir. 8 ana branşta testler yapılmaktadır.

• Sonuçların Çıkar ve Heyete Gönderilir.

Yapılan engellilik oranı belirleme testleri sonrasında çıkan sonuçlar heyete gönderilir. Tam teşekküllü hastane tarafından oluşturulan heyet raporu için heyetteki doktorlar nihai kararı vermektedir.

• Engelli Sağlık Heyeti Engellilik Oranına Karar Verir.

Yapılan testler sonrası gelen sonuçlara göre sağlık kurulu sizin engellilik oranınıza karar vermek için toplanır. Yapılan görüşmeler neticesinde engellilik oranınıza karar verilir.

• Engelli Raporu Düzenlenir.

Engelli sağlık kurulu tarafından belirlenen engellilik oranı rapora dökülür. Rapor, doktorlar ve hastane başhekimi tarafından imzalanır. Hastane tarafından size verilen rapor teslim tarihinde kuruma giderek raporunuzu alabilirsiniz.

Engelli Raporu İçin İstenen Evraklar Neler

Engelli raporu başvurusunda sizden bazı evraklar istenmektedir. Engelli raporu için istenen belgeler şöyledir:

• 2 Adet Vesikalık Fotoğraf

Genel olarak tüm hastaneler 2 adet fotoğraf istemekle birlikte bazı hastaneler daha fazla sayıda talepte bulunabilir. Buna göre hazırlıklı olmakta fayda vardır.

• Engelli Raporu Başvuru Dilekçesi

Engelli raporu için başvuru dilekçesi matbu olarak hastanelerde bulunmaktadır. İlgili birime başvuruda bulunarak bu evrakı temin etmeli ve doldurmalısınız.

• Nüfus Cüzdanı ve Fotokopisi

Nüfus cüzdanınızın aslı ve aslının 1 adet fotokopisi başvuru sırasında yanınızda bulunmalıdır.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu Alma Şartları

Engelli Sağlık Kurulu raporu şartları, başvuru yapan kişi tarafından taşınıyor olmalıdır. Engelli Sağlık Kurulu raporu almak için istenen koşullar şöyledir:

• Belgelerin Eksiksiz Olarak Tamamlanması

Engelli Sağlık Kurulu raporu alabilmek için istenen belgeleri yukarıda açıklamıştık. Sağlık raporunu almak için istenen bu belgelerin eksiksiz olarak teslim edilmesi gereklidir.

• En Az %40 Engelli Oranı Olmalı

Engelli raporu alabilmek için istenen oran en az %40 olarak belirlenmiştir. %40’ın altında orana sahip olanların engelli raporu alması mümkün değildir.

• Test ve Muayenelerin Eksiksiz Yapılması

Engelli raporu almak için sizden talep edilen test ve muayenelerin tamamından geçmeniz gereklidir. Kurul, bu test ve muayene sonuçlarına göre engellilik oranınıza karar verir. 8 ana branşta istenen sonuçların eksiksiz olması önemlidir.

ÖNEMLİ UYARI!

Engelli Sağlık Kurulu raporunuzu hastaneden alırken mutlaka ‘’Aslı Gibidir’’ ibaresinin yer aldığı birkaç kopyasını da alınız. Engelli raporu birçok iş ve işleminizde size gerekli olacaktır.

Engelli Raporu Hesaplama

Engelli raporu oranı hesaplama için Balthazard cetveli kullanılmaktadır. Aşağıda yer alan tabloya göre çıkan sonuçlar değerlendirilir ve engellilik oranı belirlenir. Aşağıdaki tabloda işitme engeli için örnek hesaplama cetveli yer almaktadır.

İşitme engeli yüzdelerine göre özür oranları hesaplama tablosu;

İşitme kaybının derecesine göre dört frekans için tahmini işitme eşik toplamı.

Konuşma Engeli Puanının Hesaplanması

Konuşma Engeli Puanı Kullanarak Özür Oranı Hesaplama Tablosu

Engelli Raporu Oranları Nasıl Hesaplanır?

Engelli raporu oranları hesaplama işleminde asıl unsur olan engelin hangisi olduğu üzerinden yüzdelik dilim çıkartılır. Kişinin engelliğinde asıl özürlülüğü hangi uzvuna bağlı ise yapılacak testler sonrasında oranlar belirlenir.

Yukarıdaki tabloda ana engel grupları yer almaktadır. Ana engel grubundan gidilerek tüm testler yapılarak genel engellilik oranı ortaya çıkartılır.

ENGELLİK ORANI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?

Engellilik oranı hesaplama en büyük engellilik oranı A ve ondan sonra gelen engellik oranı B’nin kombin edilmesiyle ortaya çıkar. En büyük engellik oranı (%A &#; %) hesaplanır. Sonrasında en büyük ikinci engel oranı en yüksek engel oranıyla çarpılır. (%A &#; %) x (B) hesaplaması sonrasında çıkan sonuç ’e bölünerek genel engellik oranı hesaplanır.

Engelli Raporu Almak İçin Hangi Hastalıklara Bakılır

Engelli raporu almak için belli hastalıkların ya da uzuv özürlerinin bulunması gerekir.

Engelli raporu almak için bakılan hastalıklar ve uzuv özürleri şöyledir:

• Sindirim Sistemi
• Onkoloji
• Sinir Sistemi
• Kulak, Burun, Boğaz
• Kas ve İskelet Sistemi
• Zihinsel ve Ruhsal Hastalıklar
• Görme Özrü
• İşitme Özrü
• Deri/Yanıklar
• Solunum Sistemi
• İdrar Yolu Sistemi
• Hormonel Bozukluklar
• Kadın Hatalıkları

NOT: Bu sistem ve uzuvlar için testler yapılarak engel oranınız belirlenir.

Engelli Raporu Geçerlilik Süresi Ne Kadar

Engelli raporu geçerlilik süresi tedavilere cevap vermek ya da vermemek ile doğrudan ilişkilidir. %40 ve üzeri engelli vatandaşların engellilik raporu tedavileri tamamlanana ve engel durumları ortadan kalkana kadardır. %90 ve üzeri engelli olanlar içinse süresiz rapor verilmektedir.

Süresiz Engelli Raporu Nedir

Hastalıklarının hiçbir tedavisi bulunmayan engellilere verilen rapora ‘’Süresiz Engelli Raporu’’ denilir. Bu rapor, engelli bireyin ömrü boyunca geçerlidir.

Süresiz Engelli Raporu Hangi Hastalıklara Verilir?

Süresiz engelli raporunun verildiği hastalıkları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Astım
• KOAH
• Kanser
• İltihaplı romatizma
• Kronikleşmiş böbrek hastalıkları
• Diyabet
• Felç
• Hepatit türleri
• MS
• Kemik erimesi
• Alzheimer
• Depresyon
• Crohn
• Kistik fibrozis

Yukarıdaki hastalıkların birçoğu, sadece bazı ilaçlarla belirtileri azaltılan ancak tam olarak tedavisi mümkün olmayan türdendir. Astım; sigara, alerji ve toz gibi nedenlerle tetiklenir. Belirtileri ise öksürük, nefes almada güçlük şeklinde ortaya çıkar.

Vücut Uzvu Eksikliği ya da İşlevsizliği

Vücudunda eksik ya da işlevsiz olanlara süresiz engelli raporu verilir. Örneğin; Kolu olmayan ya da tedavisi olmayan işitme engeli olanlar bu raporu alabilirler.

Zihinsel Engellilik

Zihinsel engeli bulunanlar ve bu engelinin hiçbir tedavisi olmayanlar süresiz engelli raporu alabilirler.

Doğuştan Görme Engellilik

Doğumundan itibaren görme engelli olan bireyler için süresiz engelli raporu verilmektedir.

Süresiz Engelli Raporu Nasıl Alınır?

Süresiz engelli raporu almak için sağlık kurulu raporu almalısınız. Bunun için MHRS sisteminden randevu almalısınız. Randevu için ilk önce funduszeue.info adresinden giriş yapmalısınız. Ardından şifrenizi girerek sisteme ulaşmalısınız.

İl, ilçe ve hastane seçimini yaptıktan sonra klinik kısmından “Sağlık kurulu erişkin”; muayene yeri kısmından “Sağlık kurul polikliniği” seçeneğini tercih etmelisiniz. Ardından istediğiniz gün ve saatte işlemlerinizi yapabilirsiniz.

Randevu sırasında ilk önce talepte bulunan kişi tarafından form doldurulmalıdır. SGK ya da farklı bir kurum üzerinden başvuru yapılacaksa kurumdan alınacak evrak da ibraz edilmelidir.

Yapılacak diğer işlemler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Bugüne kadar hastalıkla ilgili alınan tüm belgeler ibraz edilmelidir.
• Hastaların rapor için başvuru yaptıkları sırada kimlikleri yanında olmalıdır.
• Kurul için farklı birimlerde görev yapan doktorlardan imza alınmalıdır.
• Yatağa bağlı olan hastalar evde sağlık hizmetleri sayesinde hastaneye gelmeden işlemlerini yaptırabilir.
• Kurullarda, engellilik durumu ağır olan hastalara öncelik verilir.

Süresiz Engelli Raporu Yenilenir mi?

Süresiz engelli raporunun yenilenmesi engel durumunda bir değişiklik meydana geldiğinde söz konusu olur. Hastalıkta yaşanan olumlu yönde bir değişiklik ve tedavi şansının doğması durumunda yenilenme yapılır. Bunun için tekrar kurula başvurulmalıdır.

Süresiz engelli raporunun yenilenmesi herhangi bir şikâyet durumunda da söz konusu olabilir. Hakkınızda yapılan bir şikâyet sonucunda tekrar kurula girmeniz gerekebilir.

Süresiz Engelli Raporu İptal Edilir Mi?

Süresiz engel raporunun iptal edilmesi herhangi bir dolandırıcılık durumunda söz konusu olabilir. Bunun dışındaki durumlarda süresiz raporların iptal edilmesi mümkün değildir. Bu tür raporlar iyileşmeyen hastalıklara yönelik olduğu için iptal yapılmaz.

Süresiz raporların iptal edilmesi, hastalığın gelişimine göre de olabilir. Hastalıkta iyileşme varsa hastanın engel durumu süreli engelli raporu almaya uygun hale gelebilir. Bunun dışında tamamen iyileşme durumu nadir de olsa söz konusu olabilir. Süresiz engelli raporu olanlar böyle durumlarda iptal talebinde bulunabilir.

ENGELLİ RAPORU HANGİ HASTANEDEN ALINIR?

Engelli raporu almak için Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastanelere başvuruda bulunmak gereklidir. Engelli raporu alınabilecek hastaneler şöyledir:

Devlet Hastanesi

Sağlık Bakanlığı tarafından yetki verilen tam teşekküllü devlet hastanelerine başvuruda bulunarak engelli raporu alınabilir.

Üniversite Hastaneleri

Engelli Sağlık Kurulu raporu verebilecek yetkinliğe sahip üniversitelere bağlı hastanelerden engelli raporu alabilirsiniz.

Özel Hastaneler

Sağlık Bakanlığı tarafından yetki verilen ve gerekli niteliklere sahip olan özel hastanelerden de engelli raporu alınabilir.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu Sorgulama

Engelli Sağlık Kurulu raporu sorgulaması yapmak için şu adımları takip ediniz:

E-Devlet’e Giriş Yapınız.

E-Devlet’e TC kimlik numaranız ve şifrenizle birlikte giriş yapmalısınız. E-Devlet şifreniz yoksa PTT şubelerinden temin edebilirsiniz.

Arama Butonuna ‘’Engelli Sağlık Kurulu Raporu’’ Yazınız.

E-Devlet sistemine giriş yaptıktan sonra sağ üst köşede yer alan arama bölümüne ‘’Engelli Sağlık Kurulu Raporu’’ yazarak aratınız.

Karşınıza Çıkacak İmzalı Raporu İndirebilirsiniz.

Arama yaptıktan sonra karşınıza ‘’ e-İmzalı Erişkinler için Engellilik Sağlık Kurulu Raporu’’ çıkacaktır. Bu online belgeyi indirebilirsiniz.

Engelli Raporunun Sağladığı Ayrıcalıklar Nelerdir?

Engelli raporuna sahip olan vatandaşlar, normal vatandaşlara ek olarak belli başlı ayrıcalıklardan faydalanmaktadır.

Engelli raporu bulunan kişilere verilen ayrıcalıklar şunlardır:

• Ülke içerisindeki toplu taşıma araçlarının tamamı, ücretsiz olarak kullanılmaktadır. Engellilere refakat eden bir kişi için de ücretsiz toplu taşıma kullanma hakkı tanınmaktadır.
• Uçak, otobüs ve gemi biletleri indirimli olarak alınmaktadır.
• Yurtiçi tren hatlarında, ücretsiz olarak seyahat etme hakkı bulunmaktadır.
• Rapor sahibi kişilere, ÖTV olmadan araç alma hakkı tanınmaktadır.
• m2 genişliğe kadar olan konutlarda, emlak vergisi talep edilmemektedir.
• Devlet dairelerine bağlı olan tüm kurum ve kuruluşlarda öncelik hakkı elde edilmektedir.
• ÖSYM tarafından düzenlenen tüm sınavlarda, kişilere uygun ayrıcalıklı oturum düzenlenmektedir.
• Gelir vergisi indiriminden faydalanılır.
• GSM operatörleri tarafından özel indirimler kullanılmaktadır.

Yukarıdaki ayrıcalıklardan faydalanmak için en az %40 oranında engele sahip olunması gerekir.

Engelli Raporu Hesaplama Örneği

Engelli raporu hesaplaması işlemini bir örnek ile açıklamak gerekirse;

• Kişinin 2 engel durumu olduğunu düşünelim.
• Kişinin gözlerinde %50 oranında engel, işitme durumunda ise %12’luk engel oranı olduğunu varsayalım.
• Kişinin yüksek orana sahip olan engeli gözlerinde bulunduğu için öncelikle %50’lik engel oranının %’den çıkarılması gerekmektedir. Bu durumda elde edilecek sonuç %50 olacaktır.
• İkinci işlem olarak elde edilen %50 sonucunun ikinci engel durumu olan işitme oranı ile çarpılması gerekmektedir. Bu durumda elde edilecek olan sonuç ise (50 x 12) olacaktır.
• Elde edilen sonucun ’e bölünmesi gerekmektedir. / işleminde elde edilen oran 6 olacaktır. Bu durumda %6’lık oranın en yüksek olan gözlerde bulunan engel oranına eklenmesi gerekmektedir.
• %50+%6 işlemi sonucunda kişinin engel oranı %57 olarak hesaplanacaktır.
• İlgili kişi 65 yaşın üzerinde ise engel oranına %10 ekleme yapılacak ve sonuç %67 olacaktır.

Toplumdaki engelli vatandaşlara yapılan pozitif ayrımcılık, sosyal devlet olmanın gerektirdiği ödevlerden bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Devlet engellilere verdiği düzenli maaşlar, vergi istisnaları ya da çeşitli istihdam teşvikleri gibi ayrıcalıklar ile ödevini yerine getiriyor. Peki bu imkanları hangi engellilere veriliyor, engellilik oranları nasıl hesaplanıyor?

Bireyin doku, organ ve/veya fonksiyon ve psikiyatri tanısı ve buna bağlı muhakeme yeteneği kaybından kaynaklı engelliliğini uluslararası yöntemleri temel alarak belirleyen derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanımlamalar engellilik durumu olarak karşımıza çıkıyor.

20 Şubat &#;da, Resmi Gazete’de yayımlanarak resmen yürürlüğe giren &#;Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik&#; Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporu ile Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporunun alınışı, geçerliliği, değerlendirilmesi ve bu raporu verebilecek yetkili sağlık kurum ve kuruluşlarının tespiti ile ilgili usul ve esasları belirlemek; engellilerle ilgili derecelendirmelere, sınıflandırmalara ve tanımlamalara gereksinim duyulan alanlarda ortak bir uygulama geliştirmek ve uluslararası sınıflandırma ve ölçütlerin kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanıyor.

Engelli bireylere ilişkin değerlendirme çalışmalarında sınıflandırma sistemi olarak, İşlevsellik Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması (ICF) kullanılıyor. Kişinin yaşadığı fiziksel ya da ruhsal engellerin sonucu devlet tarafından engelli raporu verilebiliyor. Bu rapor sayesinde, engelli vatandaşlar kimi ayrıcalıklara sahip oluyor.

Hesaplama işlemleri, kişilerin engel durumları ile alakalı olan hastalıkların ayrı ayrı değerlendirilmesiyle gerçekleştiriliyor. Engelli raporu alacak kişinin aşağıda belirttiğimiz branşları içeren sağlık kurulundan geçmesi gerekiyor.

• Ortopedi
• KBB
• Göz
• Ruh ve Sinir Hastalıkları
• Nöroloji
• Genel Cerrahi
• İç Hastalıkları

Balthazard Formülüne Göre Hesaplama

Birden fazla engel durumu olan kişilerin engel durum hesaplamaları Balthazard formülüne göre yapılıyor.

Örnek Hesaplama

Birinci engellilik oranı %50, ikincisi %20 olan bir bireyi ele alalım;

• En yüksek oran ’den çıkartılıyor = 50,
• Çıkan sonuç ikinci oran ile çarpılıyor 50*20 = ,
• Elde edilen sonuç ’ e bölünüyor / = 10,
• Bulunan sonuç en yüksek engellilik oranı ile toplanması neticesinde kişinin engellilik oranı bulunuyor 50+10 = %60.
• Engellilik oranları ikiden fazla olur ise, birinci ve ikinci oranların sonucu birinci sıraya ve üçüncü sıradaki oran ikinci sıraya alınarak aynı işlemler tekrarlanıyor.

Kişinin 60 yaşın üzerinde olması durumunda bu orana %10 ekleme yapılıyor.

Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik için tıklayınız.

20 Şubat tarihinde yayınlanan ve aynı gün yürürlüğe giren Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik (ÇÖZGER) ile birlikte 30/3/ tarihli ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik; sadece 18 yaşını doldurmuş olan bireyleri kapsar. 20 Şubat tarihi sonrası 18 yaşını doldurmuş tüm bireylerin engelli sağlık raporu alımında Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümleri geçerlidir.

18 yaş altı çocukların engelli sağlık kurul işlemleri ise Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik (ÇÖZGER) hükümlerine göre düzenlenecektir. 18 yaşına dek alınan raporlarda “engelli” ifadesi geçmeyecek ve herhangi bir engel oranı yazılmayacak. 15 yaşını doldurmuş çocuklar için düzenlenecek olan raporda çocuğun fotoğrafının bulunması zorunludur.

Bu Yönetmelikler engelli sağlık kurul raporları ile birlikte çocukların ve erişkinlerin terör, kaza ve yaralanmaya bağlı durum bildirir sağlık kurulu raporunun alınış işlemlerini de düzenler.

Çocuk ve erişkin için düzenlenen sağlık kurul raporlarına, raporun teslim alındığı tarihten itibaren 30 gün içinde itiraz edilebilir. Bu süre içinde itiraz edilmeyen raporlar kesinleşir. Bu süreden sonra durumlarında değişiklik olanlar için itiraz zamanı en erken 6 ay sonradır. Hakem hastane kararlarına da itiraz için zaman; raporun teslim alınmasından sonra en erken 6 aydır.

Birden fazla engelli sağlık raporu olanların durumu

Yeni rapor formunun arka yüzünde bulunan “bu rapordan önceki raporlar süresine bakılmaksızın yapılacak yeni başvurular bakımından geçersizdir” ifadesine göre hakların kullanımında birden fazla engelli sağlık raporu olanların sahip olduğu en son tarihli rapor geçerlidir. Bu Yönetmelikler öncesi de uygulamanın bu şekilde olduğunu hatırlatmak gerekir. Örneğin ÖTV istisnalı araç almak isteyen engelli bireyin elinde süresi içinde geçerli %90 oranında bir rapor olmasına rağmen, bu rapordan sonra aldığı %80 oranında bir rapor varsa eski raporu kullanarak araç aldığında, yeni raporu Maliye Bakanlığınca tespit edildiğinde bu kişi ödemediği ÖTV tutarını ödemek zorunda kalacaktır. Bu husus ÖTV II Sıralı Tebliğinde yer almaktadır.

Kazanılmış haklar

Kaldı ki yılında yürürlüğe giren Engelliler Hakkında Kanunda usulüne uygun alınmış tüm raporların süresi içinde geçerli olduğu açıkça ifade edilmektedir. Dolayısıyla “belirli bir tarih öncesi alınmış raporlar geçersizdir” söylemi yanlıştır.

Çocuklar için olan ÇÖZGER Yönetmeliğinde kazanılmış haklar bölümünde aynı ifadeler açıkça yer almış, herhangi bir tarih sınırlaması olmadan sürekli raporların çocuk 18 yaşını dolduruncaya dek geçerli olduğu açıkça ifade edilmiştir. Dolayısıyla hiçbir kurum, “sürekli” ibareli raporu olanlardan 18 yaş dolduruncaya dek, bu Yönetmeliği bahane göstererek yeni bir rapor istemeyecektir. Yıl olarak süresi belirlenmiş olanlardan ise süresi içinde yeniden rapor istenemeyecek ve sağlık kurulları bu kişiler için rapor düzenlemeyeceklerdir.

Burada bilinmesi gereken; çocuk 18 yaşını doldurduğunda rapor sürekli dahi olsa geçersiz olacak ve 18 yaşını doldurduğu günden itibaren en geç 3 ay içinde erişkin engelli raporu almak zorunda olduğudur.

Erişkinler için de durum aynıdır. Yönetmelikte yer alan ifadelere göre; bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 18 yaş üstü engelliler için düzenlenmiş sürekli ibareli sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış istihdam, eğitim, sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için süreli raporlarda rapor süresinin bitimine kadar kurumlarca rapor istenemez.

Bununla birlikte her iki Yönetmeliğe göre; Özel Tüketim Vergisi Kanuna göre ÖTV istisnalı araç alımında tarihi öncesinde alınan raporlar geçerli olmadığından, bu tarih öncesi sürekli raporu olanlara yeni rapor düzenlenir. Bunun yanında ÖTV istisnalı araç alımında yıl olarak süreli raporu olanlar, raporun bitimine 6 ay kalıncaya dek ÖTV istisnalı araç alabilecekleri için bu kişiler rapor bitimine 6 aydan az kaldığında yeni rapor talebinde bulunabileceklerdir.

Ancak her iki Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen;

1. a) Süreli engelli sağlık kurulu raporlarına ilişkin yeniden sağlık kurum ve kuruluşuna sevk işlemleri uyarınca düzenlenecek raporlar,
2. b) Engelli sağlık kurulu raporlarına ilişkin ilgililer veya kurumlarca yapılan itirazlar,
3. c) Hakkında engelli sağlık kurulu raporu düzenlenen kişi, vasisi veya kurumlarca yapılan yeni rapor başvuruları, kontrol muayeneleri, bu Yönetmeliklerin hükümlerine göre sonuçlandırılır. Dolayısıyla 20 Şubat öncesi alınmış raporların yenilenmesi, rapora itiraz edilmesi

halinde yeni Yönetmeliklere işlem yapılır.

Erişkinler için bağımlılık düzeyi-Ağır engellik

En çok merak edilen konu; ağır engellilik ifadesinin yeni Yönetmelik ile nasıl ifade edileceğidir.

Erişkinler için; rapor formunun ön kısmında “bağımlılık değerlendirmesi” yer alır ve bu kısımda bireyin durumunun karşılığı ne ise, bunun işaretli olması zorunludur. Ağır engelliliğin karşılığı yeni uygulama ile “tam bağımlı engelli birey” olarak ifade edilecektir. Tam bağımlı birey; engel durumuna göre engel oranı %50 ve üzeri olduğu tespit edilenlerden doku, organ ve/veya fonksiyon kaybı ve/veya psikiyatri tanısı bağlantılı olarak muhakeme yeteneği değerlendirilmesine göre günlük yaşam aktivitelerini yardım almasına rağmen kendi başına gerçekleştiremediğine karar verilen bireyi ifade eder. Bu bireylerin raporunda “tam bağımlı” bölümünün işaretli olması gerekecektir. Burada anlaşılması gereken; raporda yer alacak her %50 ifadesinin tam bağımlı bireyi ifade etmeyeceğidir. Yani engel oranı %90 olup rapor ön yüzünde “bağımlılık değerlendirmesi” bölümünde “bağımsız” ya da “kısmi bağımlı” yazanlar, ağır engelli olarak kabul edilmeyecektir.

Çocuklar için ağır engellilik durumu

ÇÖZGER’de geçen “Çok ileri düzeyde özel gereksinim var (ÖGV)”, “Belirgin ÖGV” ve “Özel koşul gereksinimi var (ÖKGV)” ifadeleri, ilgili mevzuatın uygulanması açısından ağır engellilik durumunu ifade eder.

ÇÖZGER için (çocuklar) mevzuatla uyum arandığında kullanılacak tablo

Engelli çocuklar için tanımlanmış hakların kullanımında engel oranlarının belirlenmesi için özel gereksinim düzeylerinin karşılığı olan engel oranları şu şekildedir:

1. Özel gereksinim var (ÖGV): %
2. Hafif düzeyde özel gereksinim var: %
3. Orta düzey özel gereksinim var: %
4. İleri düzeyde özel gereksinim var: %
5. Çok ileri düzeyde özel gereksinim var: % (Ağır engelli olduğu kabul edilir)
6. Belirgin düzeyde özel gereksinim var (BÖGV): % (Ağır engelli olduğu kabul edilir)
7. Özel Koşul Gereksinimi var (ÖKGV): % (Ağır engelli olduğu kabul edilir)

Buna göre: ÖTV istisnalı araç alımında çocuğun raporunda “özel koşul gereksinimi var” yani ÖKGV ibaresinin yazılı olması gerekir.

Engelli yakını maaşı başvuruları; raporda “özel gereksinim var- ÖGV- ibaresi dışındakileri kapsar.

Çocuğun özel eğitim alabilmesi için engel oranının en az %20 olması gerektiğinden raporda belirtilen tüm özel gereksinim düzeylerinde çocuk adına özel eğitim için başvuru yapılabilir.

Hakların kullanımı

Çocuk ve yetişkinler için alınan raporlar tek başına, hakların verilmesi için dayanak teşkil etmez. Kişinin elde edeceği sosyal haklar, hizmetler veya kazanımlar rapor dikkate alınarak ilgili kurumlarca belirlenir. İlgili mevzuata göre diğer şartların da sağlanması zorunludur. Bakıldığında

bir hak kaybı olarak görülen bu ifadelerin doğru okunursa, hak kaybından ziyade olması gereken bir uygulama olduğu görülecektir. Örneğin; engelli aylığı bağlatmak isteyen bir bireyin raporunda mutlaka “sosyal yardım” ya da “engelli aylığı” ibarelerin istenmesi uygulamada mağduriyet yaşanmasına neden olmaktaydı. Engelli bir bireyin hangi hakları kullanacağı hangi hakları kullanamayacağı konusunda karar vericilerin hekimler olması; engelliliğe tıbbi yaklaşımın bir sonucudur. Uygulamaya bakıldığında %80 engelli olan bir bireyin raporunda “ÖTV istisnalı araç alır” ibaresi var olmasına rağmen, ilgili mevzuata göre engel oranının en az %90 olması gerektiğinden, bu kişi zaten ÖTV istisnasından yararlanamamaktaydı. Dolayısıyla Yönetmelikte yukarıdaki ifadelerin varlığı bir hak kaybı olarak görülmemelidir. Aksine bu ifadeler, birçok hakkın talep edilmesinde kurumların keyfi rapor istemesinin önüne geçecek ifadelerdir.

Çocuklar için rapor alımı

Çocuğun annesi, babası ya da yasal vasisi (bakım veren kişi) başvuru dilekçesi ile ÇÖZGER vermeye yetkili olan sağlık kuruluşuna başvurur. Sağlık kuruluşunda çocuğu takip etmekte olan hekim, yoksa ÇÖZGER yetkili hekimi süreci başlatır.

ÇÖZGER vermeye yetkili sağlık kuruluşunda, çocuk başvuru öncesinde izlenmekte ise tanısı ve özel gereksinimleri için çocuğu izleyen uzmanlardan görüşleri istenir.

Önceden çocuğun kurula gelmesi bir zorunluluktu ancak yeni uygulamaya göre; gereği hâlinde çocuk kurula davet edilir. Rapor kurum müracaatlarında üç, kişisel müracaatlarda iki nüsha olarak düzenlenir. Raporun bir nüshası bakım veren kişiye verilir. Kurum

müracaatlarında raporun bir nüshası raporu isteyen kuruma bildirilir. İhtiyaç hâlinde rapor nüshaları başhekimlik onayı ile çoğaltılır.

Talep edilmesi hâlinde çocuğun özel gereksinimi dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliği rapora mutlaka yazılır. Bireylerden engellilik durumu sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanımını gerektirecek nitelikte olanlar ile sadece engelliliğine

uygun hareket ettirici özel tertibatlı otomobil dışında kalan araç ve taşıt kullanabilecek olanların durumu raporun açıklama kısmına yazılar.

Çocuklar için raporların geçerlilik süresi

1) Rapor sürekli veya süreli olarak düzenlenir, raporda geçerlilik süresi mutlaka belirtilir.

2) Çocuğun gereksinim durumunun ilaç tedavisi, cerrahi tedavi ve/veya rehabilitasyon uygulamaları ile zaman içinde azalma ihtimali olduğu ve hastalık bulgularının tam olarak görülemediği hâllerde süreli rapor düzenlenir.

3) Çocuğun gereksinim durumunun sabit kalması veya artması söz konusu olan hastalıklar için sürekli rapor düzenlenir.

4) Çocuğun özel gereksiniminin değişmesi hâlinde bakım veren kişinin talebi ve ilgili branş hekiminin kurula sevki uygun görmesi üzerine süre aranmaksızın çocuğun özel gereksinimi yeniden değerlendirilir ve yeni rapor düzenlenir.

5) Kurumların ilgili mevzuatı gereğince, gerekçesi belirtilerek yazılı kontrol muayenesi talebinde bulunulması durumunda sağlık kuruluşunca yeniden rapor düzenlenir.

6) Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde sürekli raporu bulunanlar ile süreli raporu bulunup rapor süresi devam edenlerin raporları Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporları hariç ilgililerin 18 yaşını doldurdukları tarih itibarıyla geçersiz hâle gelir. Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde alınan raporlarda 18 yaşını doldurmasına üç aydan kısa bir süre kalması durumunda, talep üzerine Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde tekrar rapor verilebilir. Başvuruda bulunanlar için mezkûr Yönetmelik hükümleri çerçevesinde düzenlenecek engelli sağlık kurulu raporları, ilgililerin 18 yaşını doldurdukları tarihten itibaren geçerli sayılır.

7) Süreli olarak düzenlenen raporlarda, sürenin bitmesine altı aydan kısa bir süre kalması durumunda, çocuğa bakım veren kişinin talebi üzerine tekrar rapor verilebilir.

Raporlara itiraz

1) Raporlara, bakım veren kişi veya raporu talep eden kurum tarafından müdürlüğe itiraz edilir. Kişisel rapor itirazları, ilgilisine teslim tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yapılır. Süresinde yapılmayan itirazlar değerlendirilmez. Kurum itirazları gerekçe belirtilerek yazı ile yapılır. Kurum itirazlarında süre aranmaz.

2) Rapora itiraz edilmesi hâlinde çocuk müdürlük tarafından yetkili en yakın farklı bir sağlık kuruluşuna ya da önceki raporu farklı sağlık kuruluşundan alınmış ise sürekli izleminin yapıldığı sağlık kuruluşuna gönderilir. İtiraz edilen rapor ile itiraz üzerine verilen rapordaki kararlar aynı yönde ise rapor kesinleşir. Rapor sonuçlarının farklı olması ve itirazın devam etmesi hâlinde, müdürlük tarafından en yakın hakem hastaneye yönlendirilir. Hakem hastane tarafından verilen karar kesindir.

3) İlk veya itiraza istinaden alınan ikinci rapor hakem hastaneden alınmış olsa dahi hakem hastane raporu olarak kabul edilmez.

4) Süreli/sürekli verilen raporlar ile ilgili olarak kontrol muayeneleri dışında herhangi bir sebeple kurum tarafından yeni bir rapor istenmesi durumunda, ilgili kurumun gerekçeli yazısına istinaden müdürlük tarafından, bu maddenin birinci ve ikinci fıkralara göre işlem yürütülür.

5) Hakem hastane kararı ile süresinde itiraz edilmeyerek kesinleşen rapor hakkında aynı gereksinim alanı ile ilgili yeni rapor başvurusu en erken altı ay sonra kabul edilir.

6) Terör, kaza ve yaralanma nedeniyle verilen, ilaç tedavisi, cerrahi tedavi ve/veya rehabilitasyon ile engel oranının değişmeyeceği hakem hastane kararı ile kesinleşen sürekli ibareli raporlar için yeni rapor başvurusu kabul edilmez.

Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporunun düzenlenmesi

Birey veya vasisi, başvuru dilekçesi ile rapor vermeye yetkili olan sağlık kuruluşuna başvurur. Değerlendirme için bireyin ve/veya vasisinin sağlık beyanına uygun olarak ilgili poliklinikler belirlenerek süreç başlatılır.

Engelli bireyin Kurula gelmesi zorunludur.

Raporda yer alan bağımlılık değerlendirmesi alanına “evet” ya da “hayır” ifadesi yazılarak bireyin durumu belirtilir ve bu alan hiç bir suretle boş bırakılamaz. Bu Yönetmelikte geçen “tam bağımlı engelli birey” ifadesi, ilgili mevzuatın uygulanması açısından ağır engellilik durumunu ifade eder.

Rapor kurum müracaatlarında üç, bireysel müracaatlarda iki nüsha olarak düzenlenir. Raporun bir nüshası bireye veya vasisine verilir. Kurum müracaatlarında raporun bir nüshası raporu isteyen kuruma bildirilir. İhtiyaç hâlinde rapor nüshaları başhekimlik onayı ile çoğaltılır.

Bireyin engellilik durumu dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliği rapora mutlaka yazılır.

Bireylerden engellilik durumu sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanımını gerektirecek nitelikte olanlar ile sadece engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibatla taşıt kullanabilecek olanların durumu raporun açıklama kısmına yazılır.

Raporda bireyin son altı ay içinde çekilmiş fotoğrafının bulunması zorunludur.

Erişkinler için raporların geçerlilik süresi

Rapor sürekli veya süreli olarak düzenlenir, raporda geçerlilik süresi mutlaka belirtilir.

Bu Yönetmelikle raporun hangi hallerde süreli ya da sürekli olarak düzenleneceğine dair net ifadeler yer almıştır. Buna göre; bireyin engel durumunun ilaç tedavisi, cerrahi tedavi ve/veya rehabilitasyon uygulamaları ile zaman içinde azalmaihtimali olduğu ve hastalıkbulgularının tam olarak görülemediği hâllerde süreli rapor düzenlenir. Bireyin engel durumunun sabit kalması veya artması söz konusu olan hastalıklar için sürekli rapor düzenlenir.

Yeni bir engel durumunun ortaya çıkması veya mevcut engellilik durumunda bir değişiklik meydana gelmesi hâlinde, bireyin talebi ve ilgili branş hekiminin sağlık kuruluna sevki uygun görmesi üzerine süre aranmaksızın engellilik durumu yeniden değerlendirilir ve yeni rapor düzenlenir.

Süreli olarak düzenlenen raporlarda, sürenin bitmesine altı aydan kısa bir süre kalması durumunda, engelli bireye talebi üzerine tekrar rapor verilebilir.

Yeniden değerlendirme

Daha önceki Yönetmelikte yeni bir engel durumu ortaya çıktığında rapora İl Sağlık Müdürlüğü aracılığı ile itiraz edilirken, yeni dönemle birlikte kişi yeni bir engel durumunda ya da çocuklar için özel gereksinimin değişmesi halinde rapor alınan hastaneye doğrudan başvuru yapabilecek. Bunun yanında daha önceki Yönetmelikte “yeniden değerlendirme” açık bir biçimde ifade edilmemişken, yeni dönemde engellilik durumunda bir değişiklik varsa yeniden değerlendirme talep edileceği net olarak ifade edilmiştir. Burada bilinmesi gereken durum; yeni bir engel durumu olduğunda ya da var olan engel durumunda bir değişiklik olduğunda erişkin bireyin kendisi ya da yasal vasisi, çocuklar için çocuğa bakım veren kişi, yeniden değerlendirme talep edebilecek, ancak ilgili branştan hekimin bu değerlendirmeyi uygun görmesi halinde işlem başlayacaktır. Örneğin; raporunda hafif engelli ya da kısmi bağımlı olduğu belirtilen serebral palsili bir birey, ilerleyen hastalığına göre tam bağımlı hale geldiğini belirtip yeniden değerlendirme istediğinde, yeniden rapor düzenlemeye yönelik talebin ilgili hekim tarafından onaylanması gerekmektedir.

Raporun başvurana teslim süresi

Çocuklar ve erişkinler için rapor, kişinin rapor için başvurduğu günden itibaren 30 gün içinde teslim edilir. Bu süre daha önceki Yönetmelikte “20 iş günü” olarak belirtilmiş olup 20 iş gününün karşılığı yine 30 gün idi. Ancak uygulamada daha uzun sürelerde rapor tesliminin yapıldığı bilinmektedir. Yeni dönemde, müracaat edenlerin Yönetmelikten doğan haklarını bilmeleri önemlidir.

Yaşlanma durumunda ilave engel oranı

65 yaş ve üzeri bireylerin engellilik oranına Balthazard formülü ile %10 eklenerek engel oranı belirlenir. Daha önceki Yönetmelikte bu yaş 60 olarak belirlenmişti.

Ayrıntılı bilgi için bakınız: funduszeue.info funduszeue.info

Yönetmeliğin daha anlaşılır olması için Yönetmelikte yer alan hükümler açıklamaları ile verilmiştir. Ayşe SARI

Sağlık Hizmetleri Sendikası Engelliler Komisyon Başkanı

Sivil Memurlar Sendikası Engellilik Mevzuat Danışmanı

funduszeue.info,html?fbclid=IwAR3xI2u6i3aWweH4p87BR3cTD2eDLyzw1cCO9jBM7taCCRN6_iHI2kEc7yI