JRМlNL~t~~
f/Nt/Jiftan, ingШs, tUr~ t\\~ ~~\\\.~
AYTaN AYDINQIZI
(filologiya йzrэ fэlsэfэ doktoru)
***
AYTAN AYDINGIZI
(Doctor ofPhilosophy PhD)
***
AYTAN AYDINIOZI
(Do~., Dr.)
PETROL TERMLERi sбzLiJGfJ
(Azerice, ingilisce, Turk~e, Rus~a)
( yakln sozcuk.)
***
АЙТЕН АЙДЬШГЫЗЫ
(доктор филологии)
m
~~"AD1LOGLU"
BakJ.-
Redaktor: 8makdar elm xadimi, AМEA-mn miixbir iizvii,
Мillat vakili, professor Nizami Cafarov
Neft teпninl~ri funduszeue.info~tind~ Az~rbaycan, ingilis, funduszeue.info, rus dillari qar§IlЩli §~kilda
yer d~yi§makl~
takrarlanШI§dir. Dord fasildan ibarat olan teпninoloji lug~tda AzarЬaycan- ingilis- funduszeue.info- rus (I f~sil);
ingilis - AzarЬaycan - rus - turk (П fasil); Turk- rus- Az~rbaycan- ingilis (IП f~sil); Rus - turk-
ingilis- Az~rbaycan (IV f~sil) dill~ri muvafiq §Qkilda Siralanmi§dir.
«osrin muqavilasi»nin ger~akla§diyi, втс boru kamarinin ugurla faaliyyat gбstardiyi Ьir dбvrd~
bel~ Ьir funduszeue.info hey §iibh~siz ki, funduszeue.info~ssislar funduszeue.info faydal1 olacaqdir.
ISBN:
qrifli na~r
© QURBANOVA А.,
Editor: Honored Science Worker, Corresponding Member
of ANAS, Member ofParliament,
Professor Nizami Jafarov
"Dictionary of oil terms" is in Azerbaijani, English, Turkish and Russian languages which are
mutually and alternately rotated. Тhе dictionary consists of four volumes: Azerbaijani-English-Turkish-
Russian (chapter 1), English-Azerbaijani-Russian-Turkish (chapter 2), Turkish-Russian-Azerbaijani-
English (chapter 3), Russian-Turkish-Azerbaijani-English (chapter 4) and arranged accordingly.
No doubts that in time of implementation of the "Contract of the Century" and successful
introduction ofBTC Pipeline (Вaku-Thilisi-Jeyhan) this dictionary will Ье а useful tool for specialists.
We express our gratitude to State Oil Сотрапу of Azerbaijan Repuhlic for its jinancial
support to puhlish this book
6
Azarbaycan dйnyanm ma1hиr neft o/kalarindan Ьiridir. Bu da Ьir haqiqatdir ki, Bak1 шh
dйnyada har 1eydan дпса, neftla bag/1 tamnmlijdlr. C::йnki an qadim zamanlardan Bala atraftnda yanar
maddanin oldugu balli olmu, va bu yera «Odlar yurdu» admm verilmasi da bundan irali galmiljdir.
XIX asrdan neft yataqlarmm afkar/anmas/ va istismar1 ba,layandan sonra onun sorag1
dйnyanm har yerina yay1lm1§, bu sarvata sahib olmaq йr;йп ауп-ауп adamlarla yana,1, iri firkatlar va
dдvlatlar mйcadilaya qalxml§lar. Ви zangin yeralt1 sarvat Ьizim tarixi taleyimizda Ьirmana/1 rol
oynaml§dlr.
C::agdaij dйnyanm enerji ehtiyatlar1na sahib olmaq йr;йп super gйclarin apardф siyasat r;ox
zaman bu ehtiyatlara malik olan kir;ik dдvlatlarin xeyrina olmur. Ви, har 1eydan onca, kir;ik dдvlatlarin
rahbarlarindan, onlarm siyasi simasmdan va saviyyasindan as1l1 olur.
Azarbaycan da bela Ьir sarvata sahibdir va mйstaqilliyini yaxm ker;mifda, дtan asrin son
onilliyinin ba,lang/Cinda barpa etmilj kir;ik dдvlatdir.
Bu foraitda va statusda dдvlatlarin sarvatli o/mas1 onun sarbastliyina imkan vermayan faktlara
r;evrilir. C::йnki sarvati alda saxlamaq йr;йп gйсlй va ag1ll1 olmaq garakdir. Olkanin xarici siyasatinda
takca bu sarvatdan fayda gotйrmak уох, ham da ondan ziyan r;akmamak paralel§akilda nazara almmalldlr.
дrazimizin Ьir qisminin iljgal alt1nda olmas1, iljgalr;mm va onu gizlin fokilda dastaklayan qйvvalarin
mдvcudlugu da vaziyyati r;atinlaljdirir.
Mйstaqilliymizin ilk illarinda olkadaki qarl§щlщ va hohranm ba§l1ca sabaЬlarindan Ьiri da mahz
neftin taleyinin mйayyanlaljdirilmasi idi.
сй ildan Azarbaycanm neft ehtiyatlarmm istismar1 tarixinda tamamila yeni enoxa baljlan~r.
Xalq1m1Zm Йmummilli lideri, dдvlatr;iliyimizin memar1 Heydar дliyev Azarbaycamn neft
strategiyasm1 r;ox Ьдуйk uzaqgoranlikla haz~rlad1. Bu strategiya Azarbaycan1 neoimperialist maraqlarm
qarljllaljdlgl sart sava,lardan xilas etdi. Xazarin neft yataqlan Azarbaycanm milli maraqlarmm
markazinda saxlanmaqla maraq/1 dдvlatlarin neft ljirkatlari arasmda Ьдlйljdйrйldй. Ви hadisa «дsrin
mйqavi/asi» шh ila mйasir dйnya tarixina daxil o/du. дsrin mйqavi/asi miqyas1na gora ba,qa her; Ьir
mйqavila ila mйqayisaya galmir. Ви mohtaljam mйqavila Azarbaycan1 beynalxalq miqyasda azad,
demokratik, r;agdaij dйnya ila sйratla inteqrasiya olunan Ьir olka kimi tan1td1. Eyni zamanda,
Azarbaycana olan mйxtalif tipli maraqlar1 sivil iqtisadi macraya yonaltdi.
Ви mйqavila ila Azarbaycana Ьдуйk hacmli sarmaya axm1 baijladl, beynalxalq dastak gйclandi,
informasiya Ьlokadas1 yar1ld1, Qarabag proЬlemi, Xazarin statusu hall olunmaq йr;йп yeni va kifayat
qadar funduszeue.info sferaya daxil oldu.
Йmummilli lider Heydar дliyevin neft siyasati Azarbaycana yeni iri iqtisadi layihalar gatirdi.
«Bala-Tijlis-Ceyhan» neft kamari, «Bala- Tijlis-дrzurum» qaz kamari kimi Ьдуйk layihalar har ljeydan
дпса, Azarbaycanm iqtisadi inki1afi йr;йп yeni maliyya va vasait ehtiyatlar1 vad edir.
Xarici ljirkatlara istifadaya verilmilj neft yataqlar1 Azarbaycana mйxtalif formada -
insanlanmiZm iljla tamin olunmaslnda, ljirkatlarin vergi odaniljlarinda, neftin daijmmas1nda va s. kйlli
miqdarda xeyir vermakdadir. Уaxm galacakda bu xeyir amsalmm daha da yйksalacayi gozlanilir.
Йmummilli lider Heydar дliyev tarafindan asas1 qoyulmщ neft strategiyas1 Azarbaycan
RespuЬlikasmm prezidenti сапаЬ ilham дliyev tarafindan ugurla davam etdirilir, yeni-yeni layihalarin
Azarbaycana gatirilmasi йr;йп 1arait yarad1l1r.
Tabli ki, neft Ьizim milli sarvatimizdir va bu sarvatdan galan fayda takca neft sektorunun va neft
sanayesinin inki§afim tamin etmakla mahdudlaljmlr, qeyri-neft sektorunun, iqtisadiyyatm digar sahalarinin
da dirr;aldilmasina maddi takan verir.
7
Neft, eyni zamanda, olkamizin fagdщ d:iinyaya inteqrasiyasm1 sйratlandirir. Giircйstan, Rнsiya,
Tйrkiya kimi yaxm qo11§UlarlmiZ da daxil olmaqla olkamizin iqtisadi funduszeue.inforini Avropa va Amerika
olkalarina dogru geni§landirir.
Dйnyanm enerji ehtiyatlar1 ugrunda super dOvlatlarin apardlg1 mйbariza artщ Azarbaycana
neqativ hef па vad etmir. (:йnki Ьizim enerji resurslarlm/Z d:iinya йfйп af1qd1r va qar§lllqll fayda
asasmda XO§maram/1 olkalarin mйvafiq qurumlar1 bu iqtisadi mйnasibatlar sjeras1na daxi/ о/а Ьilar.
дsrin mйqavi/asi ila bU§lanan iqtisadi inki§af prosesi hala bundan sonra da yeni /ayihalarin
Azarbaycana gatirilmasina imkan veracak. Azarbaycan nefti QarЫa !jarqi, Xazarla Qara danizi va d:iinya
okeanlarm, olka ila d:iinyan1 Ьirla§dirir, onlar aras1ndakl masaftni yaxmlщd1nr. jqtisadi уахт/щ,
qar§lllqll maraqlar йzarinda qurulan siyasat xalq1m1Zm d:iinya i/a madani a/aqalarinin, manavi
йnsiyyatinin artmas1na imkan verir.
Mahz bu yo/la o/kamiz d:iinyavi/a§maya, d:iinya o/ka/arinin qabaqc1/lan SlraS/na flXmaga
bщlaylr.
Umummilli /ider/a ba§lanan bu enoxa, hamfinin sйlh va barl§, o/kada va ЬO/gada sabltliya
taminat verir, onu daha mohkam tama/lar йzarinda inki§af etdirir. Azarbaycanm bu siyasati fagda§ d:iinya
йfйп omak о/а Ьilar. (:йnki Dйnya va jnsan mйnasibatlari prizmasmdan baxanda Azarbaycanm atdi{JI
add1mlarm па qadar qlobal xarakter dщlli1g1 aydm gorйnйr.
йlkanin neft reall1g1 inteqrasiya prosesinda neft terminologiyasmm da fagdщ gerfakliya uygun
i§lanmasini zaruri edir. Bunun йfйп, ilk novbada, neft terminlarinin mйxtalif tipli lйgatlari
haZirlanma/lli~r.
(:йnkineftin оzй ila barabar, onun sozй da qloba/ informasiya §abakasina, sistemina va sjeras1na
daxil olur. Neft i§inda gedan inki§af dilda, /inqvistik makanda da oz aksini tap1r. Milli sarvatin dil
saltanatinda ifadasi, ba§qa dillarla qar§IIU§dln/masl onun inteqrasiya olundugu makanla uygunluq ta§kil
etmalidir.
(:oxtarajli neft mйnasibatlari ham da fOxdilli lйgatlarda aks olunma/ldlr. Bu bo§lиgu aradan
qald~ran Ьizim sozlйyйmйz da Azarbaycan-tйrk-rus-ingi/is dillarini ahata etmak/a neft terminologiyamiZI
beynalxalq linqvistik sferaya daxi/ edir.
Sozlйkda di/larin s~ras1mn novbalanmasi onu bu di/larin har Ьirinin dщry1C1lar1 йfйп jayda/1
edir. Lйgat dOrd dilda, qar§IIЩII §akilda а yaxm sayda lйgat vahidlarindan, izahl1lйgatdan va fЭtin
anla§llan qlsaltma/arm aflll§mdan ibaratdir.
Sozlйk bu sahada fa/l§an mйtaxassislarin, uygun ali tahsil mйassisalarinin talabalarinin va bu
sahada ftaliyyat gostaran i§ adamlanmn istifadasi йfйп nazarda tutulmи§dur. Mйkammal §akilda i§lanmi§
bu dOrddilli lйgat milli lйgatfi/ik ananamizda yeni hadisadir. jпan~rщ ki, bu lйgat Azarbaycanm iqtisadi
gerfakliklari va neft haqiqatlari haqqmda acnabl vatanda§larda dolgun tasavvйr yaratmaq йfйп yardlmfl
olacaq, йnsiyyatin yaxmlщmas1na va YUX§IlЩmasma takan veracak.
Redaktordan
8
ПIЕ OIL IТSELF AND IТS WORD
''Azerbaijan carries out an independent oil
strategy оп the Ьasis created
Ьу Heydar Aliyev. "
AzerhaijШI is ane ofthe fшnous oil countries in the world. lt is also trne that the пате Вaku has jirst ofaU
Ьесоте well known Ьecause ofthe oil lt is Ьecause qfа substance that has Ьееп Ьurning aюundВaku since ancient
times, Ш1d itwas also а reason why thatр/асе was called "Land q[Fire ".
Oilfields were discovered here in XIX century Ш1d since the exp/oitatioп ofthose fields tookр/асе the news
aЬout it have Ьееп spread around the whole world. A/ong with different individuals there are huge companies Ш1d
even cauntries that have Ьegun the race in order to obtoin this treasure. Тhis Vf!1J1 rich underground wealth has Ьееп
playing Ш1 impartшll role in the destiny ofour history.
Тhе policy that super pawers implement to own the energy resources of the modem world actua/ly is rюt
qften fr the Ьenefit of sma/1 cauntries that hold those resources. It primarily depends оп the leadership qf those
countries, their political image Ш1d level as well
Azerhaijan is ane of those cauntries that hold this wealth. lt is а sma/l country that restored its
independence not so long time ago, in the Ьeginning qfthe /ast decade qfthe /ast century.
For the countries with such conditioп Ш1d status, Ш1d them Ьeing wealthy it is Vf!IJ' funduszeue.infot to keep their
self-dependent. ffа country desires to keep its wealth it requires Ьeingpawerful wtdwise. Foreign policy ofа country
rюt only has to Ье estahlished as а way to guin Ьenefitfrmn its resources, lтut also rюt to sцffёr /osses. It must Ье the
point qfits consideratioп as well Тhе occupatioп qfа certoin territory qfAzerhaijan, the existence qfШ1 occupier Ш1d
itspawers that secretly support it malre situatioп ofAzerhaijШI even more challenging.
In early years ofour independence Azerhaijan was thrown into а car!fUsioп Ш1d crisis primarily Ьecause qf
а need to determine the destiny ofthe oil
Since in the history qf exploitatioп qf the oi/ resources ofAzerhaijШI totally new epoch has Ьееп
marked
Тhе national leader of Azerhaijan, the .founder qf our statehoad Мr. Heydar Aliyev prepored the
Azerhaijan RepuЬ/ic 's Oil Strategy with high prescience. Тhis strategy has saved Azerhaijan frmn tough Ьattles that
neo-imperialist interests are facing with. Тhе oil deposits ofCaspiШI &а have Ьееп shared among the oil componies
qf interested in the field cauntries Ш1d yet the national interests qfAzerhaijШI were supported a/ong side with thaJ.
Тhе new event has entered in the modem world history Ш1d it has Ьесоте well known as "Тhе Contract of the
Century ". Тhere is по !)1 other contract that could Ье put in the scaJe with Тhе Contract qf the Century. Тhis
tremendous contract has made AzerhaijШI well known in the intemational scaJe as а country which is rapidly
integrating into free, democratic, Ш1d modem world. What 's more, it directed the variety qf interests conceming
Azerhaijan toward the civil econmnic course.
As а resu/t qf the contract great capacious qf Ш1 investment j/ood has toJam р/асе in Azerhaijan, Ш1
intemational support has Ьееп strengthen, Ш1 фmational b/ockage has removed, Ш1d the issues with КшаЬаkh
cariflict Ш1d status q[Caspian Sea have entered into а new Ш1d funduszeue.infontly authoritative sphere tofind solutian
Тhе oil policy ofHeydar Aliyev, the nationalleader qfAzerhaijan, has Ьrought new Ш1d huge econmnic
projects to the country. Тhе great projects such as the oil pipeline ''Вaku-IЬilisi-JeyhШI", the gas pipeline ''Вaku-
1Ьilisi-Erzurum" jirst qf all prmnise new .financial Ш1d resource reserves fr the econmnic develapment of
Azerhaijan.
Тhе oil deposits that are given fr use to the freign companies bring а /ot of Ьenefits to AzerhaijШI in
differentforms. Here we сап mentioп same of those such as increasing the employment qfа /ocal population, state
Ьudget incmne through the tox oЬ/igations ofthe companies, trШIS]JOf'fatioп ofthe oil, etc. Тhere is Ш1 expectatioп that
in nearjitture the funduszeue.infont qfthat Ьenefit to Ье increased.
Тhе oil strategy that was estahlished Ьу the nationalleader ofAzerhaijШI Heydar Aliyev has successfully
continued Ьу Ilham Aliyev, the current President qfAzerhaijШI Repuhlic, Ш1d totШy the preparatioп is going оп fr
the new projects that are aЬout to Ье Ьrought to the country.
9
Sure enough, that the oil is our natiana/ wea/th. And the Ьenefit that we funduszeue.info funduszeue.info wea/th is тюt limited
with оп/у guшШifeeing the development ofthe oil sector Шld industry. lt gives аjinancia/push to а norнJil sector, Шld
other areas ofthe economy aswell.
At the same time, the oil speeds up the integratian if our country into а modem world It extends the
ecanamic horizans if our country inc/uding our neighhars such as Georgia, Russia, Шld Turkey up to Eurape Шld
AmeriCШI countries.
Тhе fight of the great powers fr the world energy reserves doesn 't threat AzerЬaijar1 anymore. Вecause
our energy resnurces are apenfr the world, Шldre/evant strш;tures ofGoodwШ countries СШ1 enter an mutualprojit
Ьasis into а sphere ofthese ecanamic relationships.
Тhе process of ecanamic development that has Ьegun since "Тhе Contract of the Century" was signed
apens а doar fr bringingyet new projects toAzerЬaijшl. Тhе oil ifAzerЬaijar1 cannects Eastwith West, Caspian Sea
with Black Sea Шld Oceans of the world, our country with the world lt throws together the distance Ьetween them.
Тhе ecanomic c/oseness Шld the policy that has estohlished an the mutual interests provide ar1 opportunity fr а
development ofcu/tural relatians Ьetween ourpeaple Шld the world, а growth ofmora/je/lowship.
Тhis is the way fr our country to get а place in the same row with leading cauntries ifthe world Шld Ье
worldwide known as such
Тhis epoch that has Ьееп started Ьу the natiana/ leader ifAzerhaijшl guшШifees the stohility, реасе Шld
recanciliatian in the country Шld the region. lt gives а room fr аjin1her deve/opment an the solidjiJundatian that has
Ьееп laid Тhе policyifAzerЬaijar~shauldЬe apattemfr modemworld Becausewhenyou /ookin the lightif"the
world Шld humon Ьeing relationships ", it is clearly seen how the sieps taken Ьу AzerЬaijar1 carry gloha/ approach
Once the oil rea/ity ofour country is in the process ofintegratian, it Ьecames crudalfr the oil termino/ogy
to Ье deve/oped accordingly to the modem reality as well In order to hit that targe~ there have to Ье deve/oped
dictionaries an dijferent types ofoil termino/ogy.
Both, the oil itse/fШld its word enter into а sphere, system, Шld net ifirrformation. Development in the oil
sector is rejlected in the Zшlguage area Шld linguistics as well. Тhе expressians ofour natiana/ wea/th in the ianguage
kingdom, its contrastwith diiferent lшlguages have funduszeue.infotote its campliance with the sphere фts integration.
Мulti/atera/ oil relatians shauld to Ье represented in mu/tilingual dictionaries as well Тhе dictionary that
we oifer is purposed to c/ose that gap. Тhе dictionary contains ar1 oil terminology in Azerhaijani, Turkish, Russian,
Шld English Zшlguages, Шld enters into ar1 intematiana/ sphere oflinguistics.
In order to nшke easy of using the material we have put the Zшlguages in straight order. Тhе dictionary
contains if ahout linguistic units (words Шld phrases), ex:planatory dictionary, Шld ar1 ex:pianatian if
camplicated ahbreviations given injiJur ianguages in а row.
Тhе dictionary has designedjOr the specialists ifthe oil sector, students ofre/evant educatiana/ institutians,
Шldfor the Ьusiness peaple interested in the oil industry. 1his is а secand editian ifthe dictionary, we/1 revised Шld
Ьoth, great Шld new event in our natiana/ linguistic tradition. We Ьe/ieve that funduszeue.info dictionary will assisJ the foreigners
to have camplete picture ofthe ecanamic Шld oil rea/ity ofAzerЬaijШI, bring c/oser Шldprave thejёllowship.
Fromeditor
10
AzerЬaycan Diinyamn Petrol йllrelerinden, ~ da bir gerfek ki, Ваkй ismi de her ~n бпсе Petrolle ilgili
olarak йп kozanmi$L Nitekim, daha eski ~dan Вakiinйn civarlarda уапш maddenin Ьиlипrпщ olmasz Ьelliydj
ve Ьuras1 OdlarJ'ID'du aduu almas! Ьununla ilgiliydj.
XlX yйzylldan itiЬaren Petrol ЬOlgeleri Ьelirlenmi§ ve i~letime Ofdml.J ve Ьugiinden itiЬaren de йпй fok
uzaklara yaydm7$L SOz kortusu servete sahip olma ийпта ki~ilerin yamnda §irlretler ve devletlerin de gayretleri her
~е Ьelli, topragm altudaki zenginlilderimiz koderimizi Ьile etkilemi~.
(:agdщ Diinyamn enerji rezervine sahipolma ийпта super giiflerin (devletlerin) verdik/eri miicadeleler
kimi zшnшdar kiiyiik devletlerin yazanna degi~ :шrШ7J1а o!rnщtur. Кiiyiik devletlerin liderleri lrendilerinin siyasi
irade sahibl olnшlar1 ve yйksek sev(yeye иlаута/штптп da Ьи konuda az бnemi olmamlфr.
AzerЬaycan da bir petrol йllresi olarak ~ zenginliye sahip, haglmsiZllйтna daha ya/an zaman/arda, germi§
yйzydтn sonlш7ndan иlщт~.J, bir devlettir.
Bдylesine bir ortшn ve statй ifinde zenginligi olan devletin serveti haglms1Zl1guun saglanmasl yerine tшn
tersini yapan biretlrendi. Zenginligini lrendi elinde tutma gayreti ifinde olma yetenegine sahib olacaksтn. (/[lrenin сЩ
Politikasda yalruz zenginlikten ftydalanma degi~ :шrar giirmeme de fok бnemli. Ve Ьи her zaman gбz бniinde
tutulmalL TorpaguniZlТI Ьйуйk bir lasmтnтn i~ altтnda tutulmas~ i§galcinin ve lrendisini gizli ~kilde destekliyen
giiflerin varoluru dunmш bir az da zorlщtlrтakta.
/3aguns1Zllgun1Zll1 ilk ydlarтnda йllremizdeki lrarrnщallk ve krizin hщlllXl medenlerinden biri de Petroliin
Кaderinin Ьelirlenmesiydj.
ydda AzerЬaycan Petrol ihJiyatlarтnтn devreye alrnmasl tarihinde tшnamen yeni bir lшdemeye girdi.
Halkтm1Zтn ИтиттiШ lideri, Devle(filigimizin mimar1 Haydar Aliyef AzarЬaycan 'тп Petrol Strotejisini
Uzak gijrii§lйlйkle hazтrladL Saz kortusu Stroteji AzerЬaycaru Neoemperyalist filшrlarтn lшr§l lшr~lJlO lшkhg, sert
savщlardan latrtardJ. Hazer Denizindeki Petrol ЬOlgeleri AzerЬaycan 'тп ulusaJ frkarlarz gбz бniinde tutularak ilgili
devletlerin Petrol $irketleri arasda ЬO/iфirйldй. О/ау AsrzmiZтn Sazlqnesi adr:yle ~ diinyamiZтn tarihine
gеф. Asrтn mйlшvelesi lrendi fOP/ gбre Ьщ1ш hif bir sбzlqmeyle kiyaslanamaz. Мuhte~ sбzlqne uluslararasl
fOIJfa бzgiir, demokratik, ~ diinyayla hiZla integreolunaЬilir bir йllre olarak tamtfl. Аут zamanda AzerЬaycan ~
olan fe§itli amt:Jf[l fr/шrlan sivil e/юnomi yoluna yaneltti.
SOzle~nin ardтnca AzerЬaycan'a Ьйуйk Para Уаtтптт hщlath, Uluslararasl destek giiflendi,
jrrfOrmasyan ahlukosz yzrtт/m!.J oldu, КаrаЬаg sorunu, Hazerin statйsй fijzйme ulщiтrzlmasrndan дtrй yeni ve yeteri
kodar niifUz а/аптпа girdi.
МiШ Onder Hayder Aliyef 'in Petrol Politikasz AzerЬaycan 'а yeni e/юnomi Tasoпlar1 getirdi. Вakй-Tif/is
Ceyhan Petro/ Ваги Hattт, Вakй-Tiflis-Erzurum Gaz Ьaru hattz gibl Bйyiik Proje her ~ бпсе АzеrЬаусап'тп
e/юnomik geli§mesine funduszeue.info ve tйrlй ШОf geref ihtiyatlan vademekte.
Уahancz §irlretlerinin tйketimine surtиlrrrщ Petrol lшynaklarz AzerЬaycan 'а fe§itli yдnlerden .fayda
sagJшnakta vatantlшjlarzm= i§yeri o/magl Ьиlта lwnusunda, §irlretlerden vergi Odemeleri lwnusunda, petrol nakli
meselesinde v.b. azami funduszeue.info saglaтaktatlu. Уаkтп zamanlarda funduszeue.infon daha da fogalmasl
Ьek/eтzmekte.
МiШ Onder Haydar Aliyefin temelini attтg, Petro/ Stratejisini AzerЬaycan Cumhuriyeti 'nin Вщ!шт cenap
ЙhamAliyefbщaпyla sйrclйrmekte, yeni ProjelerinAzerЬaycan 'а gelmesine olanak saglaтaktatlu.
Gayet tahii ki Ьи, bizim ulusaJ zenginligimiz. Ви yйzden de Ьuradan funduszeue.infoarтn bir tek Petrolй
geli~ge degil, Petro/ D!.Jl Alanlarтn da geli§funduszeue.info sagll)Кlhilecektir.
Petro/ yardunт:yle hem de ~ diinyayla integre hiZ/andJrdmaktadJr. Gйrcйstan-Rusya-Tйrkiye gibl
ya/an funduszeue.infom7Zla birarada йlkemizin e/юnomisi Avrupa ve Amerika 'уа egilimli geЩmeler gбstermekte Dйnya
Enerji Кaynaklarz ийпта super devletlerin verdik/eri miicadelelerden arttk AzerЬaycan ohunsuz yOnde
11
etkilenmemekte. (:йnkii enerji kaynaklarunтz diinyaya Ofdml§ blr durumda ve e~t .faydaltu esasтnda iyiniyetli
йlkelerin uygun lainun ve latrulzqm saz korшsu e/юnomi akmma girebilir.
AsrтSOzk§meSiyle temeli atdm!§ elюnomi ge/i~krimiz Ьипdап sanra da daha yeni Projelerin
Azerhaycшla getirilmesine okmak saglcyacaktтr. Azerhaycшl Petrolй Вati'yk Doifu'yu, Hazer Deniziyk Кши
Denizi ve Okyanusm йlkemizk Diinyayz blrle§tiriyar, оп1ш шasmdaki mesqfeyi yaklщtтnyar. Ekanomide
yaklщmalш, kar~lllkll r;ikar/ara daya/1 politika halkunтzт Diinyayla Кiiltйr alanlarтnda iЩkikrimizin, manevi
irtihatlarunтzm ar"t1§ gдstermesine okmak sag/lJIOТ.
Вirtek Ьи JIOlla da йlkemiz diinyaya Ofdml§ olur,
diinya йlkekrinin дnde gidenkri suasma r;тkahilir.
МiШ дnderin temelini atttйt
ir;inde ЬuhmdJtg,unш yiizyd yapdan hem de Ьarvp, йlkede ve ЬO/gemizde
huzura teminattu. Azerhaycшl 'т politikas1 r;agdщ diinyaya iimek olabllir. (:йnkii Dйnya ve jnsan Мiinasehet/eri
OfiSmdan Ьaktlg,mтzdaAzerhaycшl 'т yapttklштт Glohal bir o[fekk yaplkhgm1 gдreblliyoruz.
Йlkemizin Petrol Gerr;ek/eri entegre ohmma sйrecinde Petro/ Terimlerinin de (:agrlt.l§ Gerr;ekkre uygun
bir ~kilde yazdmasm1 zaruri kdml§tтr. Ви yiizden de ilk olarak Petrol Terimkrinin r;e~tli tipkrde sдzlйgu
hazulшtmalтdu.
(:йnkii Petrol'iin lrendisi gibl omm S6zii 'de G/oЬal j'!ftлmasyon sistemi ve alanrma giriyor. Petro/
r;ali§ЛШlarmdaki geli§meler dile, dilbllgisine )lШISl)IOТ. МiШ servetin (kaynaklarт) Dil Dйnyasтnda jpdesi, Ьщkа
diOerle kiyaslanш omm entegre olunan melaina uymalтdu.
(:oky6nlii Petro/ Йi~/eri hemde r;o/«<iШ sдzlйkkrde kendi !fi:Jdesini Ьи/таlтdи. j~ Ьи Щluifu dolduran
sazlйifiimйz Azerhayam-Tйrk.-Rus-jngifis dil/erini ir;ermekk Petro/ termirюlojimizi Uluslararasl lingvistik alana
sokuyor.
Sдzlйkte dil/erin suayla tertibl sдz korшsu diOerde karrupпlarт kиllanunma уаrш/1 olabllir. SOzlйk dort
dilde kadar sazcйk birim/eri, Oflklшnall sдzkrden ve zor an/щllaЬilir kiSaltma/ardan olщmaktodu.
Sдzlйk Yйksek О/ад ogrencikrinin, иzrrшlarm, uygun Yйksek Okul ogrencikrinin ve Ьи alanda
r;ali§ЛШlarтl yapan ~mnm kullamт1 Ongiirerek yazdml§ Ьиlиmaktodu. Мii/remmel ~kilde yazdml§ sazlйk
ulusal sazlйl«;iilйk Geknegimizde yeni bir olaydu.
Umarun, SOzlйk Azerhaycшlln Ekanomi gerr;ek/eri ve Petrolй kшшsunda yahanc1 йlke valarttiщ/arтnda
tшn lшpsom/1 tasavvur yaratmasma yardunc1 olur, irtihatm da slfa hale gelmesine ve daha iyi ~kk girmesine yardun
eder.
12
ПрезидентАзербайджанской Республики
Ильхам Алиев
От редакпwра
14
•
BLIFBALAR
***
ALPHABETS
***
ALFABELER
***
АЛФАВИТЬI
15
AZ8RВAYCAN 8LiFBASI
Аа ВЬ Се (:~ Dd Ее да Ff Gg Gg Hh Хх l1 Ii Jj
Кk Qq Ll Mm Nn Оо Oii Рр Rr Ss ~~ Тt Uu
Uii Vv Уу Zz
iNGiLiS 8LiFBASI
Аа ВЬ Се Dd Ее Ff Gg Нh Ii Jj Кk Ll Mm Nn
Оо Рр Qq Rr Ss Тt Uu Vv Ww Хх Уу Zz
тiJRК aLiFBASI
Аа ВЬ Се (:~ Dd Ее Ff Gg Gg Нh I1 Ii Jj Кk Ll
Mm Nn Оо Oii Рр Rr Ss Ss Тt Uu Uii Vv Уу Zz
RUS 8LiFBASI
Аа Бб Вв Гr ДД Ее (Ёё) Жж Зз Ии Йй Кк Лл
Мм Ни Оо Пп Рр Се Тт Уу Фф Хх Цц Чч
ШшЩщЪЫ ЬЭэ Юю Яя
16
1 F8SiL
AZaRBAYCAN-iNGiLiS-TURK-RUS
DiLLaRiNDa NEFT TERМiNLaRi LirGaTi
***
CHAPTERI
DICTIONARY OF OIL TERМS
IN AZERВAIJANI-ENGLISH-TURКISH-RUSSIAN
***
1. BOLUM
AZERiCE-iNGiLiZCE-TirRк<;E-RUS<;A
PETROL TERiMLERi SOZLirGir
***
ЧАСТЬ 1
АЗЕРБАЙДЖАНСКО-АНГЛО-ТУРЕЦКО-РУССКИЙ
СЛОВАРЬ НЕФТЯНЫХ ТЕРМИНОВ
17
absis oxu, horizontal slf1r axis ofx, x-axis; datum apsis ekseni; ufki s1fir ось абсцисс;
x;rtti line cizgisi горизонтальная нулевая
линия
a~arm yanaqlar1, ~IXICI dogs anaЬtar yanaklan, kafes щеки ключа, зажимные
разъеднннтель
a~ICI xam1t, s1rga, b:~nd, disconnecting stiпup ay1nc1 hamut, kiipe, kenet расцеnная nетля, хомут,
отделитель
apq, a~IZ-&~IZa qaynaq open buтt weld ~1k, ag1z-ag1za kaynak открытый стыковой шов
apq ~atlar opens ~1k ~atlaklar открытые трещины
uzaq)
apq d:~niz ~iikiintiil:~ri offshore sediments ~1k deniz tortul kiitlesi осадки (отложения)
открытого моря
apq d:~niz,; giiclii high sea ~1k deniz, gii~lii открытое море; сильное
apq halda, а~1 а~щ olan abroach ~1k halde, agZI ~ik в открытом виде;
откуnоренный
apqhavada in the open air ~1khavada nод открытым небом
apq havada saxlama outdoor storage ~1k havada saklama хранение nод открЫТЬIМ
небом
apq hidravlik sistem open hydraulic system ~1k hidrovlik sistem открытая гидравлическая
система
а~щ vaqon, platforma open cart, open goods ~1k vagon, platfonna, fi~1 nлатформа
wagon araЬas1
apq yerd;~, sah;~d;~ across the open ~1k yerde, sahada no открытой местности
apq, bof Пans losse flange ~1k, Ьо~ flanj свободный фланец
apqlщ s3thi exposed surface ~1klik yiizeyi nоверхность обнажения
aplan (a~ar) expansiЬ!e ~llaЬilir (anahtar) раздвижной (ключ)
a~ilan balta, gen;~l;~n collapsiЬ!e Ьit ~llaЬilir ~lik kalem, раздвижное долото
a~ilan, k;~sicil;~ri
olan expanding hole opener ~llaЬilir kesicileri olan расширитель скважины с
эксnлуатацию;
разъединение
diif3D
adamantin; qazuna adamantine adamantin; delme kшnas1, адамантин; дробь для
qmnasц almaz (balta elmas (delme kalemi ba§l) бурения; алмазная
b&fl) (rоловка долота)
adam-niivb;~ man shift adam-vardiya человек-смена
uyduran соединительное
устройство
adi al;~t polad1 ordinary tool steel adi alet ~eligi обыкновенная
инструментальная сталь
adi bom dayag1, spayder ordinary spider adi boru dayag1, araЬas1 обычный трубный лафет,
сnайдер
19
adi burovlar komplekti, standard round noпna delgi talшm нормальный комплект
dasti буров
adi gilli mahlul conventional mud sade killi mahliil обычный буровой
раствор (состоящий из
воды и глины)
adi istismar iisuUari ordinary methods of adi istismar usulleri обычные методы добычи
production
adiyuma normal circulation adi yikama прямая промывка
asiii su
aerasiya; havalama aerating havalandJпna аэрация
(tarazlщ) равновесие
surveyшg
reconnшssance aeroke~fiyyat
aerometr (qazlarш aerometer aerometre аэрометр
частей
agac kiimiirii charcoal аgц: kбmiirii древесный уrоль
agac iiziil tiшbering bed agц:temel деревянный фундамеm
agac tпас woodenplug agц:tikц: деревянная пробка
agardiCI gilla tamizlama cleaning Ьу discoloring kastarJiyiCI kiJ ile очистка отбеливающей
clay temizleme глиной
ag1r gil heavy clay agirkil тяжелая глина
ag1r giUi torpaq heavy loam ag1r killi toprak тяжелый суглинок
ag1r if faraiti heavy duty ag1r hizmet durumu тяжелые условия работы
ag1r if ii~iin; ~ох giiclii va high-duty zor i§, yiiksek kapasite il(in для тяжелой работы;
уа ~ох mahsuldar большой мощности или
производтельности
ag1r qazШia ~kici large drill ag1r kazma l(ekici тяжелый бурильный
молоток
промышлениость
масло
ag1r yiik da,Iyan barja anchorhoy ag1r yiik Щ1уаn баржа для перевозки
тяжелых грузов
ag•rla§d•r•lmi§ hissani add drill collars ag•rla§chnlmi§ ll§agi lasiПl увеличить утяжеленный
artпmaq artmnak низ
(t01r:nid01) tart:funduszeue.info
agiriiq qiivvasi sablti gravitational constant ~kim kuvveti saЬiti nостоянная СШIЫ
тяжести
ag•rl•q qiivvasi tasiri by-gravity ~kim kuvveti tesiri nод действием сШIЫ
altmda altmda тяжести
ag•rl•q qiivvasi, ag•rl•q, gravity ~kim kiivveti; ag•riik сила тяжести, тяжесть;
agz• a~dan ikitOJrOJfli a~ar always-ready wrench agZI ~IlaЬilir iki ba§II двухсторонний
anahtlar разводной ключ
agz1 a~dan qayka a~ar1 screw wrench ayarlama somun anahtan разводной гаечный ключ
agz• diizaltma, itilama sharpening yбneltme; sivrileme (~lik nравка, заnравка, заточка
(quyuya)
axan, siZan yeri tapan, leak detector, leak tester slZlna yerini bulan, alet, течеискатель,детектор
axarqum flow rock; heaving sand; seyyar toprak; akan kum; nлывун
axar suda yuma streaming akar suda yllcaтa nромывка в текучей воде
axar;maye;maye fluid akar; mayi durumu, mayi, текучий, жидкий;
v:niyym; maye SIVI; mayi halinde жидкость, жидкое
hal•nda состояние
UICIIIga qar§I creep strength akma kщ• dayanma giicii устойчивость nротив
dayan•qld•q nолзучести
21
ахш X;Jtti stream line akun hatti, ak1m teli линия потока
ахш siir;Jtini iii~;Jn flow device rate ak1~ lnzш1 бl~n ciЬazi измеритель скорости
потока
ахш, deblt giist;Jr;Jn flow indicator аkш, deЬi gбsteren cihaz указатель потока, дебита
ахш, §Irnaq; sпvarma, flood akun, cereyan; sп basma, течение, струя;
Ьiiliinmasi распределеiШепотока
ахшш xiisпsi sarfi unit rate of flow Ьirim akunшm sarfi удельный расход потока
ахшш sarfi rate offlow akl§ sarfi, ala§ пuktaп расход потока
yatag•
ахшшш iil~iilm;Jsi stream gaпging akunш бl~iilmesi, akшti измереiШе потока
iil~e
ахшl1 yaglama, fasii;Jsiz stream lпbrication akunl1 yaglama, faSilasiz поточная смазка
yagtama yaglama
ax•tma bomsп overflow pipe bo§altina borusп сmmная труба
axma d;Jr;JC;Jsi consistency akшti derecesi степень текучести
возникающее nри
текучести
axma b;Jddi; Ьiihran yieldpoint selaset sшш; kritik nokta nредел текучести;
axma; ахш; §Irmaq stream akшti, аkш,akun, cereyan течение; поток; струя
установка
toplamaq
akkumulyator accumulator akiimiilaror аккумулятор
akrla ifada edilmif saha, acreage hektar ciusiuden ifade площадь в акрах, число
aqreqasiya giicii; ш,mа aggregation fогсе toplama giicii; kavrama сила аrрегации,
karboЬidrogenlar
al~aq va yiiksak tazyiq compound cross steam al~ ve yiiksek tazyik паровой насос с
silindrli buxar nasosu pump siliudirli bulJar pompas1 цилиндрами низкого и
высокого давления
alat komplekti tool kit alet desti, alet takmп набор инструментов
alat komplekti qutusu kit alet tak1m1 kutllsu ящик с набором
23
инструменrов
al;rt ii~iin elektrik polad1 electric tool steel elektro taknn ~eligi инструменrальная
электросталь
al;rt iizr;~ d;~rinlik measured drilling depth alet iizere derinlik глубШiа по инструмеН'I)'
al;rt, cihaz, aparat, instrument aiet, cihaz, makine, tertibat инструмент; прибор,
te:шiki vasitOI аппарат,приспособление
al;rti quyudan qald1rmaq withdraw the tool aleti kuyudan kaldmnak подiiИМать(извлекать)
(~Ikannak) инструмент из скважины
kurtaпnak
al;rti tutmaq ii~iin yayl• dog-legjar aleti tutmak i~in yayl1 пружиииый захват для
tutqac tutЩ ловли инструмента
воспламенения
almaz baltaba§I diamond head, diamond elmasli ~elik kalem ba§I алмазная бурильная
core barrel головка (коронка)
almaz ba§maq diamond shoe elmasli ~апk алмазный баmмак
almaz OIVOizedici metal; metallic diamond elmas evezleyici metal; металлический
s;~rt x;~lit;~l;~r substitute sert halitalar замеmпель алмаза;
твердые сплавы
almaz qaznnas• diamond drill outfit elmas kazmas1 i~in оборудование алмазного
avadaniijt• donatim бурения
almazla siituncuqlu diamond drilling machine elmasla siituncuklu kazma установка для алмазного
qurgu приспособлениедля
алмазов
almazl• baltaba§I core Ьittap elmasli ~elik kalem метчик для ловли
воспламенения
~iikiintiil;~ri каменноугольные
отложения
24
alt divar, yatan taraf ledge wall, lower wall, altduvar лежачийбок
lying wall
alt qat underlying strata altkatman нижележащая толща
alt !ау, alt t;~b;~q;~ low seam alt kat, tabaka н::ижний IUiacт, слой
alt mancanaq (manivela) lower yoke assemЬly alt kol; alt travers, kiri§ нижнее коромысло;
siixur
alternator altemator altematбr альтернатор
gбsteren
altip;~rli balta six point steel alti kanatl1 ~elik kalem шесТИIIерое долото
Amerika Neft Institutu American Petroleum Amerikan Petrol Enstitiisii Американский Нефгяной
Institute Институт
amil; amsal factor etken, Шnil, emsal фактор; коэффициент
ammonal ammonal amonal, ag1r patlayici аммонал
madde
ammoniakli su ammoniac solution amonyak аммиачная вода
действие
amortizasiya, kiihn;~lm;~; depreciation amortisman, yipranma амортизация,
обесценивание
amortizasiyaedici bumpersub amortisman edici ge~irici; амортизирующий
keprici; teleskopik teleskopik kompensatбr переводник;
kompensator телескоrпrческий
компенсатор
ana siixur, kiiklii siixur ledge rock ana toprak, kбkli toprak коренная порода
ana siixur, yan siixur wall rock ana toprak, yan toprak коренная порода;
боковая порода
ana siixur; b;~rk siixur; burr kire~ Щ1; sert toprak коренная порода;
известняк
anbara у1~а; saxlan1aq yarding ambara yigma; tutma i~in складирование; укладка
ate§leme
ani, az miidd;rtli momentary ani, k1sa miiddetli мгновенный,
кратковремеНFПdй
ani; tez; fiivri instantaneous; prompt ani, tez, Щ:il, miistacel мrновеНFПdй, быстрый,
немедлеНFПdй
anion anion anyon анион
anker boltu anchor bolt; barb bolt anker vinci; baglama анкерный болг
~lVatasl
anker dayaj!1, buruq deadman haJat kazlg1; kuJe funduszeue.info анкерная свая, якорь для
tower
antifriksion (material) antifrication antifriksiyon анrифрикциоНFПdй
antifriz antifreeze antifriz антифриз
antiklinal anticlinal antiklinal антиклинальный
antiklinal :~yilm:~ anticlinal bend antiklinal egrilme антиклинальный nерегиб
antiklinalш hiindiirliiyii closure of anticline antiklinalm yiiksekligi высота антиклинали
aparan :~sas val motor shaft sunucu, esas §aft ведущий, коренной вал
aparan ulduzcuq drive sprocket Ьщ yiidiz ведущая звездочка
aparan val; giri' va\1 input shaft ana §aft, giri§ §afu ведущий вал; входной
вал
aparat; n:~qletm:~ vasit:~si vehicle ciliaz; nakil etme vasitasi аппарат; средство
apar1c1 borunu f1rladan kelly spinner ~I§an borunu dбnderen вращатель ведущей
26
(рабочей) трубы
aparici borunun alt lower kelly valve sunucu Ьorunun alt supaЬ1 нижний клапан ведущей
klapaш трубы
apariCI kanat (qazmada) driving rope tahrik halatJ. ведущий канат
apariCI qasnaq, §kiv driving pulley b~kasnak ведущий шкив
apariCI ох driving axle tahrik dingili, motor mili ведущаяось
apar•c•, qabaq ох leading axle, front axle sunucu dingil ведущая, передняя ось
dayaq
apar•c•; r;~hb;~r; giist;~rici leader sunucu, rehber ведущий, руководящий,
JШДер
preventor устанавливаемый на
тележке
переrородка
желобе
araqat, ara kipg;~c intermediate layer salmastra прокладка
aralщ quyuagz1 ьa,l•g• intermediate well-head araЬk kuyu agZI b~!Jj~I промежуточная устьевая
rоловка скважины
aralщ m;~saf;~ni iil~;~n clearance meter araЬk mesafeni бl~en прибор для измереiШЯ
cihaz cihaz зазора
aralщ oturacaq seksiyas• inner female section araЬk olugu промежуточное rнездо
(седло)
aralщ soyuducu intercooler ara sogutinac• промежуточный
охладитель
miit;~madi беспрерывно
aras• k;~silmOIZlik, continuity siireklilik непрерывность
fasil;~sizlik
aras1 k;~silmi§ iiziil detached foundation aras1 kesilmi§, yirtm~h разрезной фундамент
бziil
ardicil Ьirl;~§mOI, tandem tandem miitevali Ьirle§Шe, последовательное
27
claystone
arxa (dal) yastщ tailbearing arkayatak задний (хвостовой)
ПОДШИПНИК
arxa, dal tarn, dala rearward arka, geri, arkaya тыл; задний, назад
arqon argon argon аргон
armatur ii~iin fasonlu reinforcing bars armatiir i~in profil фасоннуые прутья для
metal ~ubuqlar ~ubuklar арматуры (бетона)
armatura; avadanl1q; fitting donatim, donatma арматура; оборудование;
fitinqlar фитинги
armatura; tachizat accessoпes donaniiП, yedek paц:alar арматура,
принадлежности
armaturlamaq
artezian artesian arteziyen артезианский
artezian quyusu artezian well artezyen kuyusu артезианская скважина
art1q su, axidllan su overflow water artik su, bo§altllan su ЛИIПНЯЯ вода, стmная
вода
yiik
art1q yiiklanma overcharge, overload fazla ytik:lenme перегрузка
прирост
ytik:seltmek
artma ayrisi grow1h curve artma egrisi кривая нарастания
artma, 'idd:Jtlanma ayrisi building up cupve arti§, §iddetlenme egrisi кривая нарастания
производигелъность
asetilen qaynaq prosesi acetylene welding process asetilen kaynag1 usulii nроцесс ацетиленовой
сварки
asetilen odlugu il<J burn off asetilen briilбrii ile kesmek срезать ацетиленовой
k<Jsm<Jk горелкой
asfalt impsonite asfalt асфальт
asfalt <Jsasli neft asphalt base oil asfaltl1 ham petrol асфальтовая нефть
asfalt niivii stellarite asfalt ye§idi разновидность асфальта
asfalt tiikm<Jk !ау in asphalt asfalt dбkmek заливать асфальтом
asfalt, dag qatraш mineral pitch asfalt, dag katram асфальт, горная смола
asfalt; q1r asphalt, asphaltum asfalt асфальт; кнр
asfaltit, t<Jmiz Ьitum asphaltite asfaltit асфальтит; чистый битум
asllan; asilmi§ hanging asma висячий
asi11 v.~ziyy;Jt (maye suspended condition; askida olan durum (mayi взвешешюе состоЯIПiе;
asii1 v.~ziyy<Jtd<J saxlamaq hold in suspension asiii durumda tiltmak держать во взвешенном
(mayed<J) состоянии
asi11 yan (lауш) hanging wall asiii yan (tabakanш) висячий бок (пласта)
asii1 yataq drop hanger; hanging asiii yatak подiШППIИК на подвеске;
asdmaq; asmaq; hang (hung, hanged) as1lmak, asmak, astiпnak висеть, вешать,
asd1rmaq подвешивать
olmamaq не симметричность
(Ьiiliinm<J) распределение
asq1 sistemi; asq1 hanger system aski, salkпn sistemi система подвесок;
головок
asma Ьlok supspention Ьlock asma makara, asma Ьlok подвесной блок
asma kanat yolu aerial railway hava demiryolu; havai подвесная канатная
teleferik дорога
(КОЛОIПIЫ)
assosiasiya, Ьirl<J§Ш<J, association toplщim ассоциация, общество
c<Jmiyy<Jt
astatik astatic astatik астатический
a§agi b<Jrkitm<J bottom hold-down щаg1 beikitine нижнее крепление
a§aj!Idan yuma d;~liyi jet fishtail Ьit a§agidan y1kama delikli ДОЛОТО «рыбий ХВОСТ» С
olan «baliqquyruj!u «ba!Ik kuyrugu» ~lik нижней промывкой
balta>> kalem
&§Ih da§ma (quyuda) overcome dolup Щmа (kuyuda) nереливание через край
&§mma weathering а§шmа выветривание
a§mma zonas1; ki~ik weathered layer а§шmа sa!Jas1; kii9iik siirat зонавыветривания;слой
siirOit !Oib;~q;~si tabakasi малой скорости (сейсм.)
&§IriCI moment overturning moment a§Incl moment devrik опрокидывающий
momenti момеiiТ
антиклиналь
atq1 borusu; k;~m;~r tail pipe atki Ьorusu; kemer выкидная, выхлопная,
atq1 x;~ttinin dayag1 flow line support § hatttnш dayagt опора выкидной линии
atq1 x;~ttl;~гi sistemini flow line system nшning akma hatlan sistemini оборудование для сnуска
endirm;~ (sallama) eqnipment indinne donatmn системы выкидных
avadaniij!I линий
atqi, ьo,altma x;~tti discharge pipe losses bo§altma hattutda kaytplar nотери на выкидной или
itkil;~ri разгрузочной линии
atqi, ~IXI§ borusu discharge pipe atki, bo§altma borusu выкидная труба
atqi, tullayi§ kick detector atki detektбгii детектор выброса;
detektoru;tuUayi§ указатель выброса;
giist;~ricisi; tnaltii индикатор проявления
indikatoru
atqi,SI~rama,vurma kick st9rama, vunna выброс, тскакивание,
удар
~mberi
30
atom ;~leyhin;~ miidafi01 atomic defence atoma kщ1 koyma противоатомная защита
предприятне
regulator
avtokran truck crane vin~li
kamyon автокран
avtomatik qaz t:lzyiqli automatic pressure butt otomatik gaz tazyikli автоматическая газовая
miivqesaxlama удержание
местоположения
под давлением
аушс• 83th ayriliyi interfacial curvature aynlma yiizeyi egriligi кривизна nоверхности
раздела
nоверхности раздела
ay•rma (a~ma) miiddati; release time ay1rma zamam, ~ma время для отсоединения
устройство
ay•rma, a~ma halqas• release ring ay1rma, ~·lma halkas1 раецеnное кольцо
separasyon сеnарация
выключе~mе
yalitmak
ay•rmaq, a~maq; diivrani separate; release; unlink; ay1rmak, ~ak; devreni отделятъ разъедШIЯТЪ,
очшцатъ; выделять;
расцеnлятъ
havalandiПna
ayr•, miist:Jqil yast•q outboard Ьearing, ayn, yatak отдельный nодшiПIНИК
outbome Ьearing
ayri-ayri hissalari productive in spots baz1 hisseleri randnnanl• продуктивный только в
mahsuldar olan olan отдельных частях
filtr
ayr•cm k;,skin s;,rh;,ddi shшp interface aynlma yerinin keskin резкая rpamщa раздела
SШIП
ayrdma niiqt;,si, ayriiiq point of divergence aynlma noktas•; aynlik точка расхождения,
разветвляться
темnера1УJ>а
ki~iltm;,k уменьшать
месторождение
изыскательского
бурения
33
Ьаса,tiistii borusu; tiistii chirnney; flue Ьаса; durnan yolu дымоход; дымовая труба
yolu
ba~ama, qoVJaq; framework baglama, sarma; iskelet обвязка; остов
ЬiniivrOJ
ba~ama; bumb baglama spinning up baglama (Ьorulan), свинчивание (труб)
(Ьomlari) vidalama
baglamaq, ЬirlOJ§dirmOJk tie baglamak, Ьirle§tirmek связывать, соединять
sakitlOJ§dirm;~k шrуцер
(quyunu); ,tuser
ba~amaq, qapamaq, shut baglamak, kapamak; запирать, закрытие
kipl;~,dirm;~k
ba~ayiCI bolt locking bolt kapayiCI CIVata запорный болт
(yumruqcuq)
ba~ayiCI kran isolating lock baglayan kaldшc1 запорный кран
ba~ayiCI qurgu locking arrangement kapayici cihaz запирающее
приспособление
Ьпч dOJliyi, giizliiyii sight hole; inspection hole gбzetleme deЩ~i; baki§ смотровое отверстие
deЩji
baxmayeri look Ьох bakmayeri смотровое окно
bak, ~;~n, sistern vat tank, ft~I, sam1~ бак, чан, цистерна
bakelit bakelite bakalit бакелиг
Bak1 qazmas1 Baki drilling Bakfi burgulamasi Бакинскоебурение
bakuin, mа,ш yag1 (Baki baknin baknin makine yag1 (Bakfi бакуии, маmиниое масло
neftindOJn) petroliinden) (из баюrnской нефти)
balansdan kOJnar non-commerical reserve balanstan kenar yedekler забалансовые запасы
ehtiyatlar
balansir ba,IIgi horsead; mule head balansiye ba§!Ji\I rоловка балансира
«ba!Iq quyrugu>> balta Ьit "fish tail" «baltk kuyrugu» ~lik ДОЛОТО «рыбий ХВОСТ»
kalemi
ballast ballast ballast балласт
ballast rezervuar1 ballast tank denge ag1rltk deposu балластный резервуар
ballast tOJb;~q;~si bodyofroad ballast taЬakasJ балластный слой
ballast, qursa, iilii yiik dead weight loading balast балласт
balon; kolba bulb matra; tiip; balon баллон; колба
balta (firlanma qazШiaSI rotary Ьit ~lik kalem (dбnme долото (вращательного
ii~iin) delmesi i~in) бурения)
balta agz1 hamarlayan Ьit fuller ~lik kalemin sivrilenmesi гладилка для заправки
balta agzm1 diiz;~ld;~n Ьit dresser ~lik kalemi ~alma ~kici молот для заправки
giirz долота
baJta ba,I rotary system drag shoe baJta ba§I коронка (для бурения)
balta Ьа§ша almaz Ьit setter ~lik kalemin ucuna elmas мастер по вставке
balta ьа,шш alma Ьit crown ~lik kalem ucunun elmas кольцо коронки,
34
долото
balta ~arpaz• bridge of the Ьit cros baglantisшm ~lik крестовина долота
kalemi
balta di,I;~ri, qaz•y•c• digging teeth ~lik kalem di§leri зубья долота
di'l;~r
balta gedi'i headway per drill Ьit ~lik kalem gidi§i nроходка на долото
tezgah долота
balta kalibri; burov drill gauge ~lik kalem kalibresi, delgi калибр для долота,
kalibri kalibresi калибр для бура
balta ke~iricisi Ьit sub ~lik kalem gщ:iricisi переводник долото
balta ,aЬionu Ьit gauge, Ьit gage kalem stop diigmesi шаблон для долота
balta tavas1 Ьit breaker; Ьit plute ~lik kalem tavasi; ~elik долотная плита
kalem levhas•
balta veri'i mexanizmi Ьit-feeding mechanism ~lik kalem veri§i механизм подачи долота
mekanizmas1
balta veri'i t;~nziml;~yicisi Ьit feed control device ~lik kalem kurmas1 регулятор подачи долота
regiilatбrii
balta; qazima burovu boring cutter ~lik kalem delgisi долото; долотный бур
baltaьa,, drilling head ~lik kalem ba§I бурильная головка
baltaba'' a~an al;~t jumper detacher ~lik kalem ba§I ~aЬilir nриспособлениедля
alet снятия коронок с
буровых пrraнr
baltada hidravlik giic hydraulic horsepower Ьit ~lik kalemde hidrolik gii~ гидравлическая
мощность на долоте
baltada tпас yaradan gumbo causing the Ьit to ~lik kalemde ~ вязкая глина, создающая
suva,qan gil ball up; clu making cork in yaratan yap•§kan kil сальник на долоте
ахе
baltalar• da,Imaq ii~iin Ьit pulley and chain ~lik kalemi Щ•уаn блок с цепью для
z;~ncirli Ьlok zincirli Ьlok передвижения долот
baltan1 b;~rkitm;~k ii~iin slacktub ~lik kalemleri berkitinek ванна для закалки долот
baltan•n itil;~nm;~ bucaj!• Ьit face angle ~lik kalemin sivrilme угол заточки долота
bucag•
baltanш k;~nar• Ьitedge ~lik kalem kenan кромка долота
baltanш k;~sm;~ bucag1 Ьitcutting angle ~elik kalemin kesme ~·s• режущий угол долота
baltanш qazma siirm cutting speed ofЬit ~virme giri§ h1z1 скорость nроходки
долота
baltanш, burovun veri,i drill feed matkap ilerlemesi подача долота, сверла
35
baltaya dii§an xiisusi yiik Ьit weight per unit area ~lik kaleme dii§en yiik удельная наrрузка на
долото
baltaya verilan yiik, weight on the Ьit ~lik kaleme verilen yiik, наrрузка на долото
bar (tazyiq vahidi); bar bara; demir ~ubuk, demir бар (едиmща давления);
damir tircik; tiikma dikme; dбkme kiil~si брусок; пруток,
polad; §tanq болванка; mтанrа
baraban ~arx1 drum wheel viщ: kaЬlo kasnag1 барабанное колесо
baraban tipli qari§dirici drummixer silindir tipli kan§tmci смеситель барабанного
Т1П13
hattt
basq1 itkisi head loss bask1 yitimi nотеря наnора
basqii• maye, harakata power fluid, power liquid baskiii mayi, harekete наnорная жидкость,
сопло
yuxar1da
ba§qa a§qarlarla adulterated tag§i§ edilmi§ с посторонними
примесями
ba§lang•c (ilk) qaz amili reservoir gas oil ratio bщlang•9 gaz funili первоначальный газовый
фактор
ba§lang•c diametr top diameter bщlangi9 kutJ.п (kuyuda) начальный диаметр
(quyuda) (скважины)
ba§lang•c firlanma starting torque bщlang•9 dбnme аш, начальный вращающий
momenti, i§asalma i§letmege 39Ша an1, ilk момеш,пусковой
momenti hareket momenti момент
обработка
ba§lang•c niiqta point of funduszeue.info; 9Ikl§ noktas1, bщlaog•9 исходная точка
ba§lant1~ qaynama initial boiling-point ilk kaynanm noktas1 начальная точка киnениа
niiqt;~si
ьa,l•g•d"fi§OID universal all purpose Ьit degi§tirileЬilen bщ!Ikli УIШВерсальное долото со
baglanmak
bataqliql•; palpqli marshy;boggy bataklikl• болотиСТЬiй
batirilan qazma barjas1 submersiЬ!e drilling barge dalan delme baiji (dubas1) nогружная буровая
баржа
batiriDaq (mayey;~), submerge daldшnak nогружать,nогружаться
batmaq
batma bulging in batma вдавливание
tlsirliliy бензина
benzin kolonkas• petrolstltion benzin istasyonu бензоколонка
benzin s;~rfi consumption of gasoline benzin sarfi расход бензина
benzini al•nmi§ neft stripped oil benzini almmi§ petrol отбензиненная нефть
benzol benzene benzol бензол
bessemer polad1 bessemer steel bessemer veligi бессемеровекая сталь
ьe,ik cradle salшcak, be§ik люлька
~шqii
betonla iirtiiklOJШiJ postu concrete coating station beton бrtiileme postas1 nост nокрытия бетоном
betonlamaq ram witь concrete betonlamak забетонировать
betonun уа'1 age of concrete betonuny~1 возраст бетона
beykerlok (yivli bakerlock beykerlok бейкерлок(сnециальная
ЬirJOJ,ШOJDin жидкость nротив
bOJndin, dambanш breaking of а dike bendin delinmesi; barajш nрорыв дамбы; nрорыв
yuyulub apariimas1 delinmesi nлотины
bOJrabOJr ke~idli qazпna internal flusЬ-drill pipes beraЬer ge~itli sondaj бурильные
borular1 borulan равноnроходные трубы
bOJrabOJr, miintiJzOJm yiik even load; unifonn load muntazam yiik; diizenli равномерная наrрузка
yiik
bOJrabOJrlOJ,dirici evener denkle§tirici, diizleyici уравнивателъ
birle§me
bOJrk unyielding sert, katl твердый
bOJrk (siixur) dawk sert (toprak) креnкий (о nороде)
bOJrk agac hardwood berkag~ твердое дерево
bOJrk gilli ,ist; irestone sert killi §ist; boyuuz Щ1 твердый гтrnистый
buynuzda'1 сланец; роговик, роговая
обманка
bOJrk kipg;Jc packed solid sert k1t1k твердая набивка
bOJrk qumda'1 hard sandstone sertkumЩ1 твердый nесчаник
bOJrk siixur baltas1 rock Ьit sert toprak ~elik kalemi, ДОЛОТО ДЛЯ креnких
bOJrk siixur baltas1 rotary rock drill katl toprak i~in ~lil< долото для креnких
kalem nород
bOJrk siixurlar1 qazпna rough drilling sert, katl topraklan delme бурение твердых nород
bOJrk, sOJrt siixur hard rock sert toprak твердая, креm<ая nорода
kaul~ma
bOJrkimOJ miiddOJti period used for hardening berkime miiddeti nродолвmиелъность
39
(время) затвердевания
barkima temperaturu setting point katllщma, donma derecesi температура
затвердевания
barkim;~;
tutu,ma; solidification katllщma, donma отвердевание,
donma застывание
etmek
barkimi§sement set cement katllщmt' ~inlento затвердевший цеменr
barkitmanin miihkamliyi holding power berkitlnenin saglamltgt прочность крепления
etmek
b;~rpa etm;~k (Ьaltant) build up, build back yeniden kurmak (~elik восстанавливать
kalemi) (долото)
Ьilavasit3 Ьirla,ma; direct coupling direkt kavrarna, dogmdan прямое зацепление,
Ьilavasita
alaqa bagla§tm непосредственная связь
Ьir d:Jfa istifada olunan expendaЬle well-head Ьirdefaltkkullantmlt kuyu устьевое оборудование
quyuagzt avadanltq equipment agzt donatlnl разового использования
Ьir haldan dig01rin01 gradation Ьir halden digerine tedrici постепеlПIЫй переход из
t:Jdrici ke~id ge~it одного состояния в
другое
Ьir ne~a lay iizr:J orta all-level sample bir k~ seviye iizre orta средняя проба по
niimuna deneme нескольким горизонrам
Ьir niiqtada giirii§mak converge bir noktada bulu,mak сходиться в одной точке
Ьir §iibali §axta one compartment shaft tek bбlmeli ocak шахта с одним
отделением
Ьir t;~r:Jfi d;~likli qayka boxnut gбmme bщlt somun гайка без сквозного
отверстия
Ьir ucu muftalt dig01ri pin to Ьох pipe Ьirucu Ьilezikli diger ucu труба с муфтой на одном
nippelli boru rakorlu bom конце и ниппелем на
другом
Ьir yera toplanmt§ yiik concentrated load Ьir noktada toplu yiik сосредоточенная
наrрузка
Ьirbaltalt bur single-chisel Ьit tek ~lik kalemli delgi однодолотчаТЬIЙ бур
aleti
Ьir-Ьirin;~ qaynaq jointer bir Ьirine kaynak edilmi§ соедm1ение из двух
40
скорость
Ьirizotoplu
element monoisotopic element tek izotoplu eleman одноизотопный элемет
Ьirk;~m;~rli
qazlift one string pump-down tek kemeri gazlift одноколонное
JRМlNL~t~~
f/Nt/Jiftan, ingШs, tUr~ t\\~ ~~\\\.~
AYTaN AYDINQIZI
(filologiya йzrэ fэlsэfэ doktoru)
***
AYTAN AYDINGIZI
(Doctor ofPhilosophy PhD)
***
AYTAN AYDINIOZI
(Do~., Dr.)
PETROL TERMLERi sбzLiJGfJ
(Azerice, ingilisce, Turk~e, Rus~a)
(35000 yakln sozcuk.)
***
АЙТЕН АЙДЬШГЫЗЫ
(доктор филологии)
m
~~"AD1LOGLU"
BakJ.- 2013
Redaktor: 8makdar elm xadimi, AМEA-mn miixbir iizvii,
Мillat vakili, professor Nizami Cafarov
Neft teпninl~ri li.ig~tind~ Az~rbaycan, ingilis, ti.irk, rus dillari qar§IlЩli §~kilda
yer d~yi§makl~
takrarlanШI§dir. Dord fasildan ibarat olan teпninoloji lug~tda AzarЬaycan- ingilis- ti.irk- rus (I f~sil);
ingilis - AzarЬaycan - rus - turk (П fasil); Turk- rus- Az~rbaycan- ingilis (IП f~sil); Rus - turk-
ingilis- Az~rbaycan (IV f~sil) dill~ri muvafiq §Qkilda Siralanmi§dir.
«osrin muqavilasi»nin ger~akla§diyi, втс boru kamarinin ugurla faaliyyat gбstardiyi Ьir dбvrd~
bel~ Ьir li.igat hey §iibh~siz ki, mi.itax~ssislar iiyi.in faydal1 olacaqdir.
ISBN: 9789952-25-132-6
4722110018
qrifli na~r
121-2013 © QURBANOVA А., 2013
Editor: Honored Science Worker, Corresponding Member
of ANAS, Member ofParliament,
Professor Nizami Jafarov
"Dictionary of oil terms" is in Azerbaijani, English, Turkish and Russian languages which are
mutually and alternately rotated. Тhе dictionary consists of four volumes: Azerbaijani-English-Turkish-
Russian (chapter 1), English-Azerbaijani-Russian-Turkish (chapter 2), Turkish-Russian-Azerbaijani-
English (chapter 3), Russian-Turkish-Azerbaijani-English (chapter 4) and arranged accordingly.
No doubts that in time of implementation of the "Contract of the Century" and successful
introduction ofBTC Pipeline (Вaku-Thilisi-Jeyhan) this dictionary will Ье а useful tool for specialists.
We express our gratitude to State Oil Сотрапу of Azerbaijan Repuhlic for its jinancial
support to puhlish this book
6
Azarbaycan dйnyanm ma1hиr neft o/kalarindan Ьiridir. Bu da Ьir haqiqatdir ki, Bak1 шh
dйnyada har 1eydan дпса, neftla bag/1 tamnmlijdlr. C::йnki an qadim zamanlardan Bala atraftnda yanar
maddanin oldugu balli olmu, va bu yera «Odlar yurdu» admm verilmasi da bundan irali galmiljdir.
XIX asrdan neft yataqlarmm afkar/anmas/ va istismar1 ba,layandan sonra onun sorag1
dйnyanm har yerina yay1lm1§, bu sarvata sahib olmaq йr;йп ауп-ауп adamlarla yana,1, iri firkatlar va
dдvlatlar mйcadilaya qalxml§lar. Ви zangin yeralt1 sarvat Ьizim tarixi taleyimizda Ьirmana/1 rol
oynaml§dlr.
C::agdaij dйnyanm enerji ehtiyatlar1na sahib olmaq йr;йп super gйclarin apardф siyasat r;ox
zaman bu ehtiyatlara malik olan kir;ik dдvlatlarin xeyrina olmur. Ви, har 1eydan onca, kir;ik dдvlatlarin
rahbarlarindan, onlarm siyasi simasmdan va saviyyasindan as1l1 olur.
Azarbaycan da bela Ьir sarvata sahibdir va mйstaqilliyini yaxm ker;mifda, дtan asrin son
onilliyinin ba,lang/Cinda barpa etmilj kir;ik dдvlatdir.
Bu foraitda va statusda dдvlatlarin sarvatli o/mas1 onun sarbastliyina imkan vermayan faktlara
r;evrilir. C::йnki sarvati alda saxlamaq йr;йп gйсlй va ag1ll1 olmaq garakdir. Olkanin xarici siyasatinda
takca bu sarvatdan fayda gotйrmak уох, ham da ondan ziyan r;akmamak paralel§akilda nazara almmalldlr.
дrazimizin Ьir qisminin iljgal alt1nda olmas1, iljgalr;mm va onu gizlin fokilda dastaklayan qйvvalarin
mдvcudlugu da vaziyyati r;atinlaljdirir.
Mйstaqilliymizin ilk illarinda olkadaki qarl§щlщ va hohranm ba§l1ca sabaЬlarindan Ьiri da mahz
neftin taleyinin mйayyanlaljdirilmasi idi.
1994-сй ildan Azarbaycanm neft ehtiyatlarmm istismar1 tarixinda tamamila yeni enoxa baljlan~r.
Xalq1m1Zm Йmummilli lideri, dдvlatr;iliyimizin memar1 Heydar дliyev Azarbaycamn neft
strategiyasm1 r;ox Ьдуйk uzaqgoranlikla haz~rlad1. Bu strategiya Azarbaycan1 neoimperialist maraqlarm
qarljllaljdlgl sart sava,lardan xilas etdi. Xazarin neft yataqlan Azarbaycanm milli maraqlarmm
markazinda saxlanmaqla maraq/1 dдvlatlarin neft ljirkatlari arasmda Ьдlйljdйrйldй. Ви hadisa «дsrin
mйqavi/asi» шh ila mйasir dйnya tarixina daxil o/du. дsrin mйqavi/asi miqyas1na gora ba,qa her; Ьir
mйqavila ila mйqayisaya galmir. Ви mohtaljam mйqavila Azarbaycan1 beynalxalq miqyasda azad,
demokratik, r;agdaij dйnya ila sйratla inteqrasiya olunan Ьir olka kimi tan1td1. Eyni zamanda,
Azarbaycana olan mйxtalif tipli maraqlar1 sivil iqtisadi macraya yonaltdi.
Ви mйqavila ila Azarbaycana Ьдуйk hacmli sarmaya axm1 baijladl, beynalxalq dastak gйclandi,
informasiya Ьlokadas1 yar1ld1, Qarabag proЬlemi, Xazarin statusu hall olunmaq йr;йп yeni va kifayat
qadar nй.fuzlu sferaya daxil oldu.
Йmummilli lider Heydar дliyevin neft siyasati Azarbaycana yeni iri iqtisadi layihalar gatirdi.
«Bala-Tijlis-Ceyhan» neft kamari, «Bala- Tijlis-дrzurum» qaz kamari kimi Ьдуйk layihalar har ljeydan
дпса, Azarbaycanm iqtisadi inki1afi йr;йп yeni maliyya va vasait ehtiyatlar1 vad edir.
Xarici ljirkatlara istifadaya verilmilj neft yataqlar1 Azarbaycana mйxtalif formada -
insanlanmiZm iljla tamin olunmaslnda, ljirkatlarin vergi odaniljlarinda, neftin daijmmas1nda va s. kйlli
miqdarda xeyir vermakdadir. Уaxm galacakda bu xeyir amsalmm daha da yйksalacayi gozlanilir.
Йmummilli lider Heydar дliyev tarafindan asas1 qoyulmщ neft strategiyas1 Azarbaycan
RespuЬlikasmm prezidenti сапаЬ ilham дliyev tarafindan ugurla davam etdirilir, yeni-yeni layihalarin
Azarbaycana gatirilmasi йr;йп 1arait yarad1l1r.
Tabli ki, neft Ьizim milli sarvatimizdir va bu sarvatdan galan fayda takca neft sektorunun va neft
sanayesinin inki§afim tamin etmakla mahdudlaljmlr, qeyri-neft sektorunun, iqtisadiyyatm digar sahalarinin
da dirr;aldilmasina maddi takan verir.
7
Neft, eyni zamanda, olkamizin fagdщ d:iinyaya inteqrasiyasm1 sйratlandirir. Giircйstan, Rнsiya,
Tйrkiya kimi yaxm qo11§UlarlmiZ da daxil olmaqla olkamizin iqtisadi й.fiiqlarini Avropa va Amerika
olkalarina dogru geni§landirir.
Dйnyanm enerji ehtiyatlar1 ugrunda super dOvlatlarin apardlg1 mйbariza artщ Azarbaycana
neqativ hef па vad etmir. (:йnki Ьizim enerji resurslarlm/Z d:iinya йfйп af1qd1r va qar§lllqll fayda
asasmda XO§maram/1 olkalarin mйvafiq qurumlar1 bu iqtisadi mйnasibatlar sjeras1na daxi/ о/а Ьilar.
дsrin mйqavi/asi ila bU§lanan iqtisadi inki§af prosesi hala bundan sonra da yeni /ayihalarin
Azarbaycana gatirilmasina imkan veracak. Azarbaycan nefti QarЫa !jarqi, Xazarla Qara danizi va d:iinya
okeanlarm, olka ila d:iinyan1 Ьirla§dirir, onlar aras1ndakl masaftni yaxmlщd1nr. jqtisadi уахт/щ,
qar§lllqll maraqlar йzarinda qurulan siyasat xalq1m1Zm d:iinya i/a madani a/aqalarinin, manavi
йnsiyyatinin artmas1na imkan verir.
Mahz bu yo/la o/kamiz d:iinyavi/a§maya, d:iinya o/ka/arinin qabaqc1/lan SlraS/na flXmaga
bщlaylr.
Umummilli /ider/a ba§lanan bu enoxa, hamfinin sйlh va barl§, o/kada va ЬO/gada sabltliya
taminat verir, onu daha mohkam tama/lar йzarinda inki§af etdirir. Azarbaycanm bu siyasati fagda§ d:iinya
йfйп omak о/а Ьilar. (:йnki Dйnya va jnsan mйnasibatlari prizmasmdan baxanda Azarbaycanm atdi{JI
add1mlarm па qadar qlobal xarakter dщlli1g1 aydm gorйnйr.
йlkanin neft reall1g1 inteqrasiya prosesinda neft terminologiyasmm da fagdщ gerfakliya uygun
i§lanmasini zaruri edir. Bunun йfйп, ilk novbada, neft terminlarinin mйxtalif tipli lйgatlari
haZirlanma/lli~r.
(:йnkineftin оzй ila barabar, onun sozй da qloba/ informasiya §abakasina, sistemina va sjeras1na
daxil olur. Neft i§inda gedan inki§af dilda, /inqvistik makanda da oz aksini tap1r. Milli sarvatin dil
saltanatinda ifadasi, ba§qa dillarla qar§IIU§dln/masl onun inteqrasiya olundugu makanla uygunluq ta§kil
etmalidir.
(:oxtarajli neft mйnasibatlari ham da fOxdilli lйgatlarda aks olunma/ldlr. Bu bo§lиgu aradan
qald~ran Ьizim sozlйyйmйz da Azarbaycan-tйrk-rus-ingi/is dillarini ahata etmak/a neft terminologiyamiZI
beynalxalq linqvistik sferaya daxi/ edir.
Sozlйkda di/larin s~ras1mn novbalanmasi onu bu di/larin har Ьirinin dщry1C1lar1 йfйп jayda/1
edir. Lйgat dOrd dilda, qar§IIЩII §akilda 35000-а yaxm sayda lйgat vahidlarindan, izahl1lйgatdan va fЭtin
anla§llan qlsaltma/arm aflll§mdan ibaratdir.
Sozlйk bu sahada fa/l§an mйtaxassislarin, uygun ali tahsil mйassisalarinin talabalarinin va bu
sahada ftaliyyat gostaran i§ adamlanmn istifadasi йfйп nazarda tutulmи§dur. Mйkammal §akilda i§lanmi§
bu dOrddilli lйgat milli lйgatfi/ik ananamizda yeni hadisadir. jпan~rщ ki, bu lйgat Azarbaycanm iqtisadi
gerfakliklari va neft haqiqatlari haqqmda acnabl vatanda§larda dolgun tasavvйr yaratmaq йfйп yardlmfl
olacaq, йnsiyyatin yaxmlщmas1na va YUX§IlЩmasma takan veracak.
Redaktordan
8
ПIЕ OIL IТSELF AND IТS WORD
''Azerbaijan carries out an independent oil
strategy оп the Ьasis created
Ьу Heydar Aliyev. "
AzerhaijШI is ane ofthe fшnous oil countries in the world. lt is also trne that the пате Вaku has jirst ofaU
Ьесоте well known Ьecause ofthe oil lt is Ьecause qfа substance that has Ьееп Ьurning aюundВaku since ancient
times, Ш1d itwas also а reason why thatр/асе was called "Land q[Fire ".
Oilfields were discovered here in XIX century Ш1d since the exp/oitatioп ofthose fields tookр/асе the news
aЬout it have Ьееп spread around the whole world. A/ong with different individuals there are huge companies Ш1d
even cauntries that have Ьegun the race in order to obtoin this treasure. Тhis Vf!1J1 rich underground wealth has Ьееп
playing Ш1 impartшll role in the destiny ofour history.
Тhе policy that super pawers implement to own the energy resources of the modem world actua/ly is rюt
qften fr the Ьenefit of sma/1 cauntries that hold those resources. It primarily depends оп the leadership qf those
countries, their political image Ш1d level as well
Azerhaijan is ane of those cauntries that hold this wealth. lt is а sma/l country that restored its
independence not so long time ago, in the Ьeginning qfthe /ast decade qfthe /ast century.
For the countries with such conditioп Ш1d status, Ш1d them Ьeing wealthy it is Vf!IJ' di.fficult to keep their
self-dependent. ffа country desires to keep its wealth it requires Ьeingpawerful wtdwise. Foreign policy ofа country
rюt only has to Ье estahlished as а way to guin Ьenefitfrmn its resources, lтut also rюt to sцffёr /osses. It must Ье the
point qfits consideratioп as well Тhе occupatioп qfа certoin territory qfAzerhaijan, the existence qfШ1 occupier Ш1d
itspawers that secretly support it malre situatioп ofAzerhaijШI even more challenging.
In early years ofour independence Azerhaijan was thrown into а car!fUsioп Ш1d crisis primarily Ьecause qf
а need to determine the destiny ofthe oil
Since 1994 in the history qf exploitatioп qf the oi/ resources ofAzerhaijШI totally new epoch has Ьееп
marked
Тhе national leader of Azerhaijan, the .founder qf our statehoad Мr. Heydar Aliyev prepored the
Azerhaijan RepuЬ/ic 's Oil Strategy with high prescience. Тhis strategy has saved Azerhaijan frmn tough Ьattles that
neo-imperialist interests are facing with. Тhе oil deposits ofCaspiШI &а have Ьееп shared among the oil componies
qf interested in the field cauntries Ш1d yet the national interests qfAzerhaijШI were supported a/ong side with thaJ.
Тhе new event has entered in the modem world history Ш1d it has Ьесоте well known as "Тhе Contract of the
Century ". Тhere is по 111!)1 other contract that could Ье put in the scaJe with Тhе Contract qf the Century. Тhis
tremendous contract has made AzerhaijШI well known in the intemational scaJe as а country which is rapidly
integrating into free, democratic, Ш1d modem world. What 's more, it directed the variety qf interests conceming
Azerhaijan toward the civil econmnic course.
As а resu/t qf the contract great capacious qf Ш1 investment j/ood has toJam р/асе in Azerhaijan, Ш1
intemational support has Ьееп strengthen, Ш1 фmational b/ockage has removed, Ш1d the issues with КшаЬаkh
cariflict Ш1d status q[Caspian Sea have entered into а new Ш1d su.fficiently authoritative sphere tofind solutian
Тhе oil policy ofHeydar Aliyev, the nationalleader qfAzerhaijan, has Ьrought new Ш1d huge econmnic
projects to the country. Тhе great projects such as the oil pipeline ''Вaku-IЬilisi-JeyhШI", the gas pipeline ''Вaku-
1Ьilisi-Erzurum" jirst qf all prmnise new .financial Ш1d resource reserves fr the econmnic develapment of
Azerhaijan.
Тhе oil deposits that are given fr use to the freign companies bring а /ot of Ьenefits to AzerhaijШI in
differentforms. Here we сап mentioп same of those such as increasing the employment qfа /ocal population, state
Ьudget incmne through the tox oЬ/igations ofthe companies, trШIS]JOf'fatioп ofthe oil, etc. Тhere is Ш1 expectatioп that
in nearjitture the coe.fficient qfthat Ьenefit to Ье increased.
Тhе oil strategy that was estahlished Ьу the nationalleader ofAzerhaijШI Heydar Aliyev has successfully
continued Ьу Ilham Aliyev, the current President qfAzerhaijШI Repuhlic, Ш1d totШy the preparatioп is going оп fr
the new projects that are aЬout to Ье Ьrought to the country.
9
Sure enough, that the oil is our natiana/ wea/th. And the Ьenefit that we gain.fram th.is wea/th is тюt limited
with оп/у guшШifeeing the development ofthe oil sector Шld industry. lt gives аjinancia/push to а norнJil sector, Шld
other areas ofthe economy aswell.
At the same time, the oil speeds up the integratian if our country into а modem world It extends the
ecanamic horizans if our country inc/uding our neighhars such as Georgia, Russia, Шld Turkey up to Eurape Шld
AmeriCШI countries.
Тhе fight of the great powers fr the world energy reserves doesn 't threat AzerЬaijar1 anymore. Вecause
our energy resnurces are apenfr the world, Шldre/evant strш;tures ofGoodwШ countries СШ1 enter an mutualprojit
Ьasis into а sphere ofthese ecanamic relationships.
Тhе process of ecanamic development that has Ьegun since "Тhе Contract of the Century" was signed
apens а doar fr bringingyet new projects toAzerЬaijшl. Тhе oil ifAzerЬaijar1 cannects Eastwith West, Caspian Sea
with Black Sea Шld Oceans of the world, our country with the world lt throws together the distance Ьetween them.
Тhе ecanomic c/oseness Шld the policy that has estohlished an the mutual interests provide ar1 opportunity fr а
development ofcu/tural relatians Ьetween ourpeaple Шld the world, а growth ofmora/je/lowship.
Тhis is the way fr our country to get а place in the same row with leading cauntries ifthe world Шld Ье
worldwide known as such
Тhis epoch that has Ьееп started Ьу the natiana/ leader ifAzerhaijшl guшШifees the stohility, реасе Шld
recanciliatian in the country Шld the region. lt gives а room fr аjin1her deve/opment an the solidjiJundatian that has
Ьееп laid Тhе policyifAzerЬaijar~shauldЬe apattemfr modemworld Becausewhenyou /ookin the lightif"the
world Шld humon Ьeing relationships ", it is clearly seen how the sieps taken Ьу AzerЬaijar1 carry gloha/ approach
Once the oil rea/ity ofour country is in the process ofintegratian, it Ьecames crudalfr the oil termino/ogy
to Ье deve/oped accordingly to the modem reality as well In order to hit that targe~ there have to Ье deve/oped
dictionaries an dijferent types ofoil termino/ogy.
Both, the oil itse/fШld its word enter into а sphere, system, Шld net ifirrformation. Development in the oil
sector is rejlected in the Zшlguage area Шld linguistics as well. Тhе expressians ofour natiana/ wea/th in the ianguage
kingdom, its contrastwith diiferent lшlguages have to.facilitote its campliance with the sphere фts integration.
Мulti/atera/ oil relatians shauld to Ье represented in mu/tilingual dictionaries as well Тhе dictionary that
we oifer is purposed to c/ose that gap. Тhе dictionary contains ar1 oil terminology in Azerhaijani, Turkish, Russian,
Шld English Zшlguages, Шld enters into ar1 intematiana/ sphere oflinguistics.
In order to nшke easy of using the material we have put the Zшlguages in straight order. Тhе dictionary
contains if ahout 35000 linguistic units (words Шld phrases), ex:planatory dictionary, Шld ar1 ex:pianatian if
camplicated ahbreviations given injiJur ianguages in а row.
Тhе dictionary has designedjOr the specialists ifthe oil sector, students ofre/evant educatiana/ institutians,
Шldfor the Ьusiness peaple interested in the oil industry. 1his is а secand editian ifthe dictionary, we/1 revised Шld
Ьoth, great Шld new event in our natiana/ linguistic tradition. We Ьe/ieve that th.is dictionary will assisJ the foreigners
to have camplete picture ofthe ecanamic Шld oil rea/ity ofAzerЬaijШI, bring c/oser Шldprave thejёllowship.
Fromeditor
10
AzerЬaycan Diinyamn Petrol йllrelerinden, ~ da bir gerfek ki, Ваkй ismi de her ~n бпсе Petrolle ilgili
olarak йп kozanmi$L Nitekim, daha eski ~dan Вakiinйn civarlar111da уапш maddenin Ьиlипrпщ olmasz Ьelliydj
ve Ьuras1 OdlarJ'ID'du aduu almas! Ьununla ilgiliydj.
XlX yйzylldan itiЬaren Petrol ЬOlgeleri Ьelirlenmi§ ve i~letime Ofdml.J ve Ьugiinden itiЬaren de йпй fok
uzaklara yaydm7$L SOz kortusu servete sahip olma ийпта ki~ilerin yamnda §irlretler ve devletlerin de gayretleri her
~е Ьelli, topragm altudaki zenginlilderimiz koderimizi Ьile etkilemi~.
(:agdщ Diinyamn enerji rezervine sahipolma ийпта super giiflerin (devletlerin) verdik/eri miicadeleler
kimi zшnшdar kiiyiik devletlerin yazanna degi~ :шrШ7J1а o!rnщtur. Кiiyiik devletlerin liderleri lrendilerinin siyasi
irade sahibl olnшlar1 ve yйksek sev(yeye иlаута/штптп da Ьи konuda az бnemi olmamlфr.
AzerЬaycan da bir petrol йllresi olarak ~ zenginliye sahip, haglmsiZllйтna daha ya/an zaman/arda, germi§
yйzydтn sonlш7ndan иlщт~.J, bir devlettir.
Bдylesine bir ortшn ve statй ifinde zenginligi olan devletin serveti haglms1Zl1guun saglanmasl yerine tшn
tersini yapan biretlrendi. Zenginligini lrendi elinde tutma gayreti ifinde olma yetenegine sahib olacaksтn. (/[lrenin сЩ
Politikas111da yalruz zenginlikten ftydalanma degi~ :шrar giirmeme de fok бnemli. Ve Ьи her zaman gбz бniinde
tutulmalL TorpaguniZlТI Ьйуйk bir lasmтnтn i~ altтnda tutulmas~ i§galcinin ve lrendisini gizli ~kilde destekliyen
giiflerin varoluru dunmш bir az da zorlщtlrтakta.
/3aguns1Zllgun1Zll1 ilk ydlarтnda йllremizdeki lrarrnщallk ve krizin hщlllXl medenlerinden biri de Petroliin
Кaderinin Ьelirlenmesiydj.
1994yd111da AzerЬaycan Petrol ihJiyatlarтnтn devreye alrnmasl tarihinde tшnamen yeni bir lшdemeye girdi.
Halkтm1Zтn ИтиттiШ lideri, Devle(filigimizin mimar1 Haydar Aliyef AzarЬaycan 'тп Petrol Strotejisini
Uzak gijrii§lйlйkle hazтrladL Saz kortusu Stroteji AzerЬaycaru Neoemperyalist filшrlarтn lшr§l lшr~lJlO lшkhg, sert
savщlardan latrtardJ. Hazer Denizindeki Petrol ЬOlgeleri AzerЬaycan 'тп ulusaJ frkarlarz gбz бniinde tutularak ilgili
devletlerin Petrol $irketleri aras111da ЬO/iфirйldй. О/ау AsrzmiZтn Sazlqnesi adr:yle ~ diinyamiZтn tarihine
gеф. Asrтn mйlшvelesi lrendi fOP/110 gбre Ьщ1ш hif bir sбzlqmeyle kiyaslanamaz. Мuhte~ sбzlqne uluslararasl
fOIJfa бzgiir, demokratik, ~ diinyayla hiZla integreolunaЬilir bir йllre olarak tamtfl. Аут zamanda AzerЬaycan ~
olan fe§itli amt:Jf[l fr/шrlan sivil e/юnomi yoluna yaneltti.
SOzle~nin ardтnca AzerЬaycan'a Ьйуйk Para Уаtтптт hщlath, Uluslararasl destek giiflendi,
jrrfOrmasyan ahlukosz yzrtт/m!.J oldu, КаrаЬаg sorunu, Hazerin statйsй fijzйme ulщiтrzlmasrndan дtrй yeni ve yeteri
kodar niifUz а/аптпа girdi.
МiШ Onder Hayder Aliyef 'in Petrol Politikasz AzerЬaycan 'а yeni e/юnomi Tasoпlar1 getirdi. Вakй-Tif/is
Ceyhan Petro/ Ваги Hattт, Вakй-Tiflis-Erzurum Gaz Ьaru hattz gibl Bйyiik Proje her ~ бпсе АzеrЬаусап'тп
e/юnomik geli§mesine yeni.finans ve tйrlй ШОf geref ihtiyatlan vademekte.
Уahancz §irlretlerinin tйketimine surtиlrrrщ Petrol lшynaklarz AzerЬaycan 'а fe§itli yдnlerden .fayda
sagJшnakta vatantlшjlarzm= i§yeri o/magl Ьиlта lwnusunda, §irlretlerden vergi Odemeleri lwnusunda, petrol nakli
meselesinde v.b. azami miktarda.fayda saglaтaktatlu. Уаkтп zamanlarda gбrecegimiz.faydaтn daha da fogalmasl
Ьek/eтzmekte.
МiШ Onder Haydar Aliyefin temelini attтg, Petro/ Stratejisini AzerЬaycan Cumhuriyeti 'nin Вщ!шт cenap
ЙhamAliyefbщaпyla sйrclйrmekte, yeni ProjelerinAzerЬaycan 'а gelmesine olanak saglaтaktatlu.
Gayet tahii ki Ьи, bizim ulusaJ zenginligimiz. Ви yйzden de Ьuradan edindigimiz.faydalarтn bir tek Petrolй
geli~ge degil, Petro/ D!.Jl Alanlarтn da geli§tirilmesine.fayda sagll)Кlhilecektir.
Petro/ yardunт:yle hem de ~ diinyayla integre hiZ/andJrdmaktadJr. Gйrcйstan-Rusya-Tйrkiye gibl
ya/an lюrr1.Jularzm7Zla birarada йlkemizin e/юnomisi Avrupa ve Amerika 'уа egilimli geЩmeler gбstermekte Dйnya
Enerji Кaynaklarz ийпта super devletlerin verdik/eri miicadelelerden arttk AzerЬaycan ohunsuz yOnde
11
etkilenmemekte. (:йnkii enerji kaynaklarunтz diinyaya Ofdml§ blr durumda ve e~t .faydaltu esasтnda iyiniyetli
йlkelerin uygun lainun ve latrulzqm saz korшsu e/юnomi akmma girebilir.
AsrтSOzk§meSiyle temeli atdm!§ elюnomi ge/i~krimiz Ьипdап sanra da daha yeni Projelerin
Azerhaycшla getirilmesine okmak saglcyacaktтr. Azerhaycшl Petrolй Вati'yk Doifu'yu, Hazer Deniziyk Кши
Denizi ve Okyanusm йlkemizk Diinyayz blrle§tiriyar, оп1ш шasmdaki mesqfeyi yaklщtтnyar. Ekanomide
yaklщmalш, kar~lllkll r;ikar/ara daya/1 politika halkunтzт Diinyayla Кiiltйr alanlarтnda iЩkikrimizin, manevi
irtihatlarunтzm ar"t1§ gдstermesine okmak sag/lJIOТ.
Вirtek Ьи JIOlla da йlkemiz diinyaya Ofdml§ olur,
diinya йlkekrinin дnde gidenkri suasma r;тkahilir.
МiШ дnderin temelini atttйt
ir;inde ЬuhmdJtg,unш yiizyd yapdan hem de Ьarvp, йlkede ve ЬO/gemizde
huzura teminattu. Azerhaycшl 'т politikas1 r;agdщ diinyaya iimek olabllir. (:йnkii Dйnya ve jnsan Мiinasehet/eri
OfiSmdan Ьaktlg,mтzdaAzerhaycшl 'т yapttklштт Glohal bir o[fekk yaplkhgm1 gдreblliyoruz.
Йlkemizin Petrol Gerr;ek/eri entegre ohmma sйrecinde Petro/ Terimlerinin de (:agrlt.l§ Gerr;ekkre uygun
bir ~kilde yazdmasm1 zaruri kdml§tтr. Ви yiizden de ilk olarak Petrol Terimkrinin r;e~tli tipkrde sдzlйgu
hazulшtmalтdu.
(:йnkii Petrol'iin lrendisi gibl omm S6zii 'de G/oЬal j'!ftлmasyon sistemi ve alanrma giriyor. Petro/
r;ali§ЛШlarmdaki geli§meler dile, dilbllgisine )lШISl)IOТ. МiШ servetin (kaynaklarт) Dil Dйnyasтnda jpdesi, Ьщkа
diOerle kiyaslanш omm entegre olunan melaina uymalтdu.
(:oky6nlii Petro/ Йi~/eri hemde r;o/«<iШ sдzlйkkrde kendi !fi:Jdesini Ьи/таlтdи. j~ Ьи Щluifu dolduran
sazlйifiimйz Azerhayam-Tйrk.-Rus-jngifis dil/erini ir;ermekk Petro/ termirюlojimizi Uluslararasl lingvistik alana
sokuyor.
Sдzlйkte dil/erin suayla tertibl sдz korшsu diOerde karrupпlarт kиllanunma уаrш/1 olabllir. SOzlйk dort
dilde 3500 kadar sazcйk birim/eri, Oflklшnall sдzkrden ve zor an/щllaЬilir kiSaltma/ardan olщmaktodu.
Sдzlйk Yйksek О/ад ogrencikrinin, иzrrшlarm, uygun Yйksek Okul ogrencikrinin ve Ьи alanda
r;ali§ЛШlarтl yapan ~mnm kullamт1 Ongiirerek yazdml§ Ьиlиmaktodu. Мii/remmel ~kilde yazdml§ sazlйk
ulusal sazlйl«;iilйk Geknegimizde yeni bir olaydu.
Umarun, SOzlйk Azerhaycшlln Ekanomi gerr;ek/eri ve Petrolй kшшsunda yahanc1 йlke valarttiщ/arтnda
tшn lшpsom/1 tasavvur yaratmasma yardunc1 olur, irtihatm da slfa hale gelmesine ve daha iyi ~kk girmesine yardun
eder.
12
ПрезидентАзербайджанской Республики
Ильхам Алиев
От редакпwра
14
•
BLIFBALAR
***
ALPHABETS
***
ALFABELER
***
АЛФАВИТЬI
15
AZ8RВAYCAN 8LiFBASI
Аа ВЬ Се (:~ Dd Ее да Ff Gg Gg Hh Хх l1 Ii Jj
Кk Qq Ll Mm Nn Оо Oii Рр Rr Ss ~~ Тt Uu
Uii Vv Уу Zz
iNGiLiS 8LiFBASI
Аа ВЬ Се Dd Ее Ff Gg Нh Ii Jj Кk Ll Mm Nn
Оо Рр Qq Rr Ss Тt Uu Vv Ww Хх Уу Zz
тiJRК aLiFBASI
Аа ВЬ Се (:~ Dd Ее Ff Gg Gg Нh I1 Ii Jj Кk Ll
Mm Nn Оо Oii Рр Rr Ss Ss Тt Uu Uii Vv Уу Zz
RUS 8LiFBASI
Аа Бб Вв Гr ДД Ее (Ёё) Жж Зз Ии Йй Кк Лл
Мм Ни Оо Пп Рр Се Тт Уу Фф Хх Цц Чч
ШшЩщЪЫ ЬЭэ Юю Яя
16
1 F8SiL
AZaRBAYCAN-iNGiLiS-TURK-RUS
DiLLaRiNDa NEFT TERМiNLaRi LirGaTi
***
CHAPTERI
DICTIONARY OF OIL TERМS
IN AZERВAIJANI-ENGLISH-TURКISH-RUSSIAN
***
1. BOLUM
AZERiCE-iNGiLiZCE-TirRк<;E-RUS<;A
PETROL TERiMLERi SOZLirGir
***
ЧАСТЬ 1
АЗЕРБАЙДЖАНСКО-АНГЛО-ТУРЕЦКО-РУССКИЙ
СЛОВАРЬ НЕФТЯНЫХ ТЕРМИНОВ
17
absis oxu, horizontal slf1r axis ofx, x-axis; datum apsis ekseni; ufki s1fir ось абсцисс;
x;rtti line cizgisi горизонтальная нулевая
линия
a~arm yanaqlar1, ~IXICI dogs anaЬtar yanaklan, kafes щеки ключа, зажимные
разъеднннтель
a~ICI xam1t, s1rga, b:~nd, disconnecting stiпup ay1nc1 hamut, kiipe, kenet расцеnная nетля, хомут,
отделитель
apq, a~IZ-&~IZa qaynaq open buтt weld ~1k, ag1z-ag1za kaynak открытый стыковой шов
apq ~atlar opens ~1k ~atlaklar открытые трещины
uzaq)
apq d:~niz ~iikiintiil:~ri offshore sediments ~1k deniz tortul kiitlesi осадки (отложения)
открытого моря
apq d:~niz,; giiclii high sea ~1k deniz, gii~lii открытое море; сильное
apq halda, а~1 а~щ olan abroach ~1k halde, agZI ~ik в открытом виде;
откуnоренный
apqhavada in the open air ~1khavada nод открытым небом
apq havada saxlama outdoor storage ~1k havada saklama хранение nод открЫТЬIМ
небом
apq hidravlik sistem open hydraulic system ~1k hidrovlik sistem открытая гидравлическая
система
а~щ vaqon, platforma open cart, open goods ~1k vagon, platfonna, fi~1 nлатформа
wagon araЬas1
apq yerd;~, sah;~d;~ across the open ~1k yerde, sahada no открытой местности
apq, bof Пans losse flange ~1k, Ьо~ flanj свободный фланец
apqlщ s3thi exposed surface ~1klik yiizeyi nоверхность обнажения
aplan (a~ar) expansiЬ!e ~llaЬilir (anahtar) раздвижной (ключ)
a~ilan balta, gen;~l;~n collapsiЬ!e Ьit ~llaЬilir ~lik kalem, раздвижное долото
a~ilan, k;~sicil;~ri
olan expanding hole opener ~llaЬilir kesicileri olan расширитель скважины с
эксnлуатацию;
разъединение
diif3D
adamantin; qazuna adamantine adamantin; delme kшnas1, адамантин; дробь для
qmnasц almaz (balta elmas (delme kalemi ba§l) бурения; алмазная
b&fl) (rоловка долота)
adam-niivb;~ man shift adam-vardiya человек-смена
uyduran соединительное
устройство
adi al;~t polad1 ordinary tool steel adi alet ~eligi обыкновенная
инструментальная сталь
adi bom dayag1, spayder ordinary spider adi boru dayag1, araЬas1 обычный трубный лафет,
сnайдер
19
adi burovlar komplekti, standard round noпna delgi talшm нормальный комплект
dasti буров
adi gilli mahlul conventional mud sade killi mahliil обычный буровой
раствор (состоящий из
воды и глины)
adi istismar iisuUari ordinary methods of adi istismar usulleri обычные методы добычи
production
adiyuma normal circulation adi yikama прямая промывка
asiii su
aerasiya; havalama aerating havalandJпna аэрация
(tarazlщ) равновесие
surveyшg
reconnшssance aeroke~fiyyat
aerometr (qazlarш aerometer aerometre аэрометр
частей
agac kiimiirii charcoal аgц: kбmiirii древесный уrоль
agac iiziil tiшbering bed agц:temel деревянный фундамеm
agac tпас woodenplug agц:tikц: деревянная пробка
agardiCI gilla tamizlama cleaning Ьу discoloring kastarJiyiCI kiJ ile очистка отбеливающей
clay temizleme глиной
ag1r gil heavy clay agirkil тяжелая глина
ag1r giUi torpaq heavy loam ag1r killi toprak тяжелый суглинок
ag1r if faraiti heavy duty ag1r hizmet durumu тяжелые условия работы
ag1r if ii~iin; ~ох giiclii va high-duty zor i§, yiiksek kapasite il(in для тяжелой работы;
уа ~ох mahsuldar большой мощности или
производтельности
ag1r qazШia ~kici large drill ag1r kazma l(ekici тяжелый бурильный
молоток
промышлениость
масло
ag1r yiik da,Iyan barja anchorhoy ag1r yiik Щ1уаn баржа для перевозки
тяжелых грузов
ag•rla§d•r•lmi§ hissani add drill collars ag•rla§chnlmi§ ll§agi lasiПl увеличить утяжеленный
artпmaq artmnak низ
(t01r:nid01) tart:J.lmak
agiriiq qiivvasi sablti gravitational constant ~kim kuvveti saЬiti nостоянная СШIЫ
тяжести
ag•rl•q qiivvasi tasiri by-gravity ~kim kuvveti tesiri nод действием сШIЫ
altmda altmda тяжести
ag•rl•q qiivvasi, ag•rl•q, gravity ~kim kiivveti; ag•riik сила тяжести, тяжесть;
agz• a~dan ikitOJrOJfli a~ar always-ready wrench agZI ~IlaЬilir iki ba§II двухсторонний
anahtlar разводной ключ
agz1 a~dan qayka a~ar1 screw wrench ayarlama somun anahtan разводной гаечный ключ
agz• diizaltma, itilama sharpening yбneltme; sivrileme (~lik nравка, заnравка, заточка
(quyuya)
axan, siZan yeri tapan, leak detector, leak tester slZlna yerini bulan, alet, течеискатель,детектор
axarqum flow rock; heaving sand; seyyar toprak; akan kum; nлывун
axar suda yuma streaming akar suda yllcaтa nромывка в текучей воде
axar;maye;maye fluid akar; mayi durumu, mayi, текучий, жидкий;
v:niyym; maye SIVI; mayi halinde жидкость, жидкое
hal•nda состояние
UICIIIga qar§I creep strength akma kщ• dayanma giicii устойчивость nротив
dayan•qld•q nолзучести
21
ахш X;Jtti stream line akun hatti, ak1m teli линия потока
ахш siir;Jtini iii~;Jn flow device rate ak1~ lnzш1 бl~n ciЬazi измеритель скорости
потока
ахш, deblt giist;Jr;Jn flow indicator аkш, deЬi gбsteren cihaz указатель потока, дебита
ахш, §Irnaq; sпvarma, flood akun, cereyan; sп basma, течение, струя;
Ьiiliinmasi распределеiШепотока
ахшш xiisпsi sarfi unit rate of flow Ьirim akunшm sarfi удельный расход потока
ахшш sarfi rate offlow akl§ sarfi, ala§ пuktaп расход потока
yatag•
ахшшш iil~iilm;Jsi stream gaпging akunш бl~iilmesi, akшti измереiШе потока
iil~e
ахшl1 yaglama, fasii;Jsiz stream lпbrication akunl1 yaglama, faSilasiz поточная смазка
yagtama yaglama
ax•tma bomsп overflow pipe bo§altina borusп сmmная труба
axma d;Jr;JC;Jsi consistency akшti derecesi степень текучести
возникающее nри
текучести
axma b;Jddi; Ьiihran yieldpoint selaset sшш; kritik nokta nредел текучести;
axma; ахш; §Irmaq stream akшti, аkш,akun, cereyan течение; поток; струя
установка
toplamaq
akkumulyator accumulator akiimiilaror аккумулятор
akrla ifada edilmif saha, acreage hektar ciusiuden ifade площадь в акрах, число
aqreqasiya giicii; ш,mа aggregation fогсе toplama giicii; kavrama сила аrрегации,
karboЬidrogenlar
al~aq va yiiksak tazyiq compound cross steam al~ ve yiiksek tazyik паровой насос с
silindrli buxar nasosu pump siliudirli bulJar pompas1 цилиндрами низкого и
высокого давления
alat komplekti tool kit alet desti, alet takmп набор инструментов
alat komplekti qutusu kit alet tak1m1 kutllsu ящик с набором
23
инструменrов
al;rt ii~iin elektrik polad1 electric tool steel elektro taknn ~eligi инструменrальная
электросталь
al;rt iizr;~ d;~rinlik measured drilling depth alet iizere derinlik глубШiа по инструмеН'I)'
al;rt, cihaz, aparat, instrument aiet, cihaz, makine, tertibat инструмент; прибор,
te:шiki vasitOI аппарат,приспособление
al;rti quyudan qald1rmaq withdraw the tool aleti kuyudan kaldmnak подiiИМать(извлекать)
(~Ikannak) инструмент из скважины
kurtaпnak
al;rti tutmaq ii~iin yayl• dog-legjar aleti tutmak i~in yayl1 пружиииый захват для
tutqac tutЩ ловли инструмента
воспламенения
almaz baltaba§I diamond head, diamond elmasli ~elik kalem ba§I алмазная бурильная
core barrel головка (коронка)
almaz ba§maq diamond shoe elmasli ~апk алмазный баmмак
almaz OIVOizedici metal; metallic diamond elmas evezleyici metal; металлический
s;~rt x;~lit;~l;~r substitute sert halitalar замеmпель алмаза;
твердые сплавы
almaz qaznnas• diamond drill outfit elmas kazmas1 i~in оборудование алмазного
avadaniijt• donatim бурения
almazla siituncuqlu diamond drilling machine elmasla siituncuklu kazma установка для алмазного
qurgu приспособлениедля
алмазов
almazl• baltaba§I core Ьittap elmasli ~elik kalem метчик для ловли
воспламенения
~iikiintiil;~ri каменноугольные
отложения
24
alt divar, yatan taraf ledge wall, lower wall, altduvar лежачийбок
lying wall
alt qat underlying strata altkatman нижележащая толща
alt !ау, alt t;~b;~q;~ low seam alt kat, tabaka н::ижний IUiacт, слой
alt mancanaq (manivela) lower yoke assemЬly alt kol; alt travers, kiri§ нижнее коромысло;
siixur
alternator altemator altematбr альтернатор
gбsteren
altip;~rli balta six point steel alti kanatl1 ~elik kalem шесТИIIерое долото
Amerika Neft Institutu American Petroleum Amerikan Petrol Enstitiisii Американский Нефгяной
Institute Институт
amil; amsal factor etken, Шnil, emsal фактор; коэффициент
ammonal ammonal amonal, ag1r patlayici аммонал
madde
ammoniakli su ammoniac solution amonyak аммиачная вода
действие
amortizasiya, kiihn;~lm;~; depreciation amortisman, yipranma амортизация,
обесценивание
amortizasiyaedici bumpersub amortisman edici ge~irici; амортизирующий
keprici; teleskopik teleskopik kompensatбr переводник;
kompensator телескоrпrческий
компенсатор
ana siixur, kiiklii siixur ledge rock ana toprak, kбkli toprak коренная порода
ana siixur, yan siixur wall rock ana toprak, yan toprak коренная порода;
боковая порода
ana siixur; b;~rk siixur; burr kire~ Щ1; sert toprak коренная порода;
известняк
anbara у1~а; saxlan1aq yarding ambara yigma; tutma i~in складирование; укладка
ate§leme
ani, az miidd;rtli momentary ani, k1sa miiddetli мгновенный,
кратковремеНFПdй
ani; tez; fiivri instantaneous; prompt ani, tez, Щ:il, miistacel мrновеНFПdй, быстрый,
немедлеНFПdй
anion anion anyon анион
anker boltu anchor bolt; barb bolt anker vinci; baglama анкерный болг
~lVatasl
anker dayaj!1, buruq deadman haJat kazlg1; kuJe tartJ.ClSl анкерная свая, якорь для
tower
antifriksion (material) antifrication antifriksiyon анrифрикциоНFПdй
antifriz antifreeze antifriz антифриз
antiklinal anticlinal antiklinal антиклинальный
antiklinal :~yilm:~ anticlinal bend antiklinal egrilme антиклинальный nерегиб
antiklinalш hiindiirliiyii closure of anticline antiklinalm yiiksekligi высота антиклинали
aparan :~sas val motor shaft sunucu, esas §aft ведущий, коренной вал
aparan ulduzcuq drive sprocket Ьщ yiidiz ведущая звездочка
aparan val; giri' va\1 input shaft ana §aft, giri§ §afu ведущий вал; входной
вал
aparat; n:~qletm:~ vasit:~si vehicle ciliaz; nakil etme vasitasi аппарат; средство
apar1c1 borunu f1rladan kelly spinner ~I§an borunu dбnderen вращатель ведущей
26
(рабочей) трубы
aparici borunun alt lower kelly valve sunucu Ьorunun alt supaЬ1 нижний клапан ведущей
klapaш трубы
apariCI kanat (qazmada) driving rope tahrik halatJ. ведущий канат
apariCI qasnaq, §kiv driving pulley b~kasnak ведущий шкив
apariCI ох driving axle tahrik dingili, motor mili ведущаяось
apar•c•, qabaq ох leading axle, front axle sunucu dingil ведущая, передняя ось
dayaq
apar•c•; r;~hb;~r; giist;~rici leader sunucu, rehber ведущий, руководящий,
JШДер
preventor устанавливаемый на
тележке
переrородка
желобе
araqat, ara kipg;~c intermediate layer salmastra прокладка
aralщ quyuagz1 ьa,l•g• intermediate well-head araЬk kuyu agZI b~!Jj~I промежуточная устьевая
rоловка скважины
aralщ m;~saf;~ni iil~;~n clearance meter araЬk mesafeni бl~en прибор для измереiШЯ
cihaz cihaz зазора
aralщ oturacaq seksiyas• inner female section araЬk olugu промежуточное rнездо
(седло)
aralщ soyuducu intercooler ara sogutinac• промежуточный
охладитель
miit;~madi беспрерывно
aras• k;~silmOIZlik, continuity siireklilik непрерывность
fasil;~sizlik
aras1 k;~silmi§ iiziil detached foundation aras1 kesilmi§, yirtm~h разрезной фундамент
бziil
ardicil Ьirl;~§mOI, tandem tandem miitevali Ьirle§Шe, последовательное
27
claystone
arxa (dal) yastщ tailbearing arkayatak задний (хвостовой)
ПОДШИПНИК
arxa, dal tarn, dala rearward arka, geri, arkaya тыл; задний, назад
arqon argon argon аргон
armatur ii~iin fasonlu reinforcing bars armatiir i~in profil фасоннуые прутья для
metal ~ubuqlar ~ubuklar арматуры (бетона)
armatura; avadanl1q; fitting donatim, donatma арматура; оборудование;
fitinqlar фитинги
armatura; tachizat accessoпes donaniiП, yedek paц:alar арматура,
принадлежности
armaturlamaq
artezian artesian arteziyen артезианский
artezian quyusu artezian well artezyen kuyusu артезианская скважина
art1q su, axidllan su overflow water artik su, bo§altllan su ЛИIПНЯЯ вода, стmная
вода
yiik
art1q yiiklanma overcharge, overload fazla ytik:lenme перегрузка
прирост
ytik:seltmek
artma ayrisi grow1h curve artma egrisi кривая нарастания
artma, 'idd:Jtlanma ayrisi building up cupve arti§, §iddetlenme egrisi кривая нарастания
производигелъность
asetilen qaynaq prosesi acetylene welding process asetilen kaynag1 usulii nроцесс ацетиленовой
сварки
asetilen odlugu il<J burn off asetilen briilбrii ile kesmek срезать ацетиленовой
k<Jsm<Jk горелкой
asfalt impsonite asfalt асфальт
asfalt <Jsasli neft asphalt base oil asfaltl1 ham petrol асфальтовая нефть
asfalt niivii stellarite asfalt ye§idi разновидность асфальта
asfalt tiikm<Jk !ау in asphalt asfalt dбkmek заливать асфальтом
asfalt, dag qatraш mineral pitch asfalt, dag katram асфальт, горная смола
asfalt; q1r asphalt, asphaltum asfalt асфальт; кнр
asfaltit, t<Jmiz Ьitum asphaltite asfaltit асфальтит; чистый битум
asllan; asilmi§ hanging asma висячий
asi11 v.~ziyy;Jt (maye suspended condition; askida olan durum (mayi взвешешюе состоЯIПiе;
asii1 v.~ziyy<Jtd<J saxlamaq hold in suspension asiii durumda tiltmak держать во взвешенном
(mayed<J) состоянии
asi11 yan (lауш) hanging wall asiii yan (tabakanш) висячий бок (пласта)
asii1 yataq drop hanger; hanging asiii yatak подiШППIИК на подвеске;
asdmaq; asmaq; hang (hung, hanged) as1lmak, asmak, astiпnak висеть, вешать,
asd1rmaq подвешивать
olmamaq не симметричность
(Ьiiliinm<J) распределение
asq1 sistemi; asq1 hanger system aski, salkпn sistemi система подвесок;
головок
asma Ьlok supspention Ьlock asma makara, asma Ьlok подвесной блок
asma kanat yolu aerial railway hava demiryolu; havai подвесная канатная
teleferik дорога
(КОЛОIПIЫ)
assosiasiya, Ьirl<J§Ш<J, association toplщim ассоциация, общество
c<Jmiyy<Jt
astatik astatic astatik астатический
a§agi b<Jrkitm<J bottom hold-down щаg1 beikitine нижнее крепление
a§aj!Idan yuma d;~liyi jet fishtail Ьit a§agidan y1kama delikli ДОЛОТО «рыбий ХВОСТ» С
olan «baliqquyruj!u «ba!Ik kuyrugu» ~lik нижней промывкой
balta>> kalem
&§Ih da§ma (quyuda) overcome dolup Щmа (kuyuda) nереливание через край
&§mma weathering а§шmа выветривание
a§mma zonas1; ki~ik weathered layer а§шmа sa!Jas1; kii9iik siirat зонавыветривания;слой
siirOit !Oib;~q;~si tabakasi малой скорости (сейсм.)
&§IriCI moment overturning moment a§Incl moment devrik опрокидывающий
momenti момеiiТ
антиклиналь
atq1 borusu; k;~m;~r tail pipe atki Ьorusu; kemer выкидная, выхлопная,
atq1 x;~ttinin dayag1 flow line support 900§ hatttnш dayagt опора выкидной линии
atq1 x;~ttl;~гi sistemini flow line system nшning akma hatlan sistemini оборудование для сnуска
endirm;~ (sallama) eqnipment indinne donatmn системы выкидных
avadaniij!I линий
atqi, ьo,altma x;~tti discharge pipe losses bo§altma hattutda kaytplar nотери на выкидной или
itkil;~ri разгрузочной линии
atqi, ~IXI§ borusu discharge pipe atki, bo§altma borusu выкидная труба
atqi, tullayi§ kick detector atki detektбгii детектор выброса;
detektoru;tuUayi§ указатель выброса;
giist;~ricisi; tnaltii индикатор проявления
indikatoru
atqi,SI~rama,vurma kick st9rama, vunna выброс, тскакивание,
удар
~mberi
30
atom ;~leyhin;~ miidafi01 atomic defence atoma kщ1 koyma противоатомная защита
предприятне
regulator
avtokran truck crane vin~li
kamyon автокран
avtomatik qaz t:lzyiqli automatic pressure butt otomatik gaz tazyikli автоматическая газовая
miivqesaxlama удержание
местоположения
под давлением
аушс• 83th ayriliyi interfacial curvature aynlma yiizeyi egriligi кривизна nоверхности
раздела
nоверхности раздела
ay•rma (a~ma) miiddati; release time ay1rma zamam, ~ma время для отсоединения
устройство
ay•rma, a~ma halqas• release ring ay1rma, ~·lma halkas1 раецеnное кольцо
separasyon сеnарация
выключе~mе
yalitmak
ay•rmaq, a~maq; diivrani separate; release; unlink; ay1rmak, ~ak; devreni отделятъ разъедШIЯТЪ,
очшцатъ; выделять;
расцеnлятъ
havalandiПna
ayr•, miist:Jqil yast•q outboard Ьearing, ayn, yatak отдельный nодшiПIНИК
outbome Ьearing
ayri-ayri hissalari productive in spots baz1 hisseleri randnnanl• продуктивный только в
mahsuldar olan olan отдельных частях
filtr
ayr•cm k;,skin s;,rh;,ddi shшp interface aynlma yerinin keskin резкая rpamщa раздела
SШIП
ayrdma niiqt;,si, ayriiiq point of divergence aynlma noktas•; aynlik точка расхождения,
разветвляться
темnера1УJ>а
ki~iltm;,k уменьшать
месторождение
изыскательского
бурения
33
Ьаса,tiistii borusu; tiistii chirnney; flue Ьаса; durnan yolu дымоход; дымовая труба
yolu
ba~ama, qoVJaq; framework baglama, sarma; iskelet обвязка; остов
ЬiniivrOJ
ba~ama; bumb baglama spinning up baglama (Ьorulan), свинчивание (труб)
(Ьomlari) vidalama
baglamaq, ЬirlOJ§dirmOJk tie baglamak, Ьirle§tirmek связывать, соединять
sakitlOJ§dirm;~k шrуцер
(quyunu); ,tuser
ba~amaq, qapamaq, shut baglamak, kapamak; запирать, закрытие
kipl;~,dirm;~k
ba~ayiCI bolt locking bolt kapayiCI CIVata запорный болт
(yumruqcuq)
ba~ayiCI kran isolating lock baglayan kaldшc1 запорный кран
ba~ayiCI qurgu locking arrangement kapayici cihaz запирающее
приспособление
Ьпч dOJliyi, giizliiyii sight hole; inspection hole gбzetleme deЩ~i; baki§ смотровое отверстие
deЩji
baxmayeri look Ьох bakmayeri смотровое окно
bak, ~;~n, sistern vat tank, ft~I, sam1~ бак, чан, цистерна
bakelit bakelite bakalit бакелиг
Bak1 qazmas1 Baki drilling Bakfi burgulamasi Бакинскоебурение
bakuin, mа,ш yag1 (Baki baknin baknin makine yag1 (Bakfi бакуии, маmиниое масло
neftindOJn) petroliinden) (из баюrnской нефти)
balansdan kOJnar non-commerical reserve balanstan kenar yedekler забалансовые запасы
ehtiyatlar
balansir ba,IIgi horsead; mule head balansiye ba§!Ji\I rоловка балансира
«ba!Iq quyrugu>> balta Ьit "fish tail" «baltk kuyrugu» ~lik ДОЛОТО «рыбий ХВОСТ»
kalemi
ballast ballast ballast балласт
ballast rezervuar1 ballast tank denge ag1rltk deposu балластный резервуар
ballast tOJb;~q;~si bodyofroad ballast taЬakasJ балластный слой
ballast, qursa, iilii yiik dead weight loading balast балласт
balon; kolba bulb matra; tiip; balon баллон; колба
balta (firlanma qazШiaSI rotary Ьit ~lik kalem (dбnme долото (вращательного
ii~iin) delmesi i~in) бурения)
balta agz1 hamarlayan Ьit fuller ~lik kalemin sivrilenmesi гладилка для заправки
balta agzm1 diiz;~ld;~n Ьit dresser ~lik kalemi ~alma ~kici молот для заправки
giirz долота
baJta ba,I rotary system drag shoe baJta ba§I коронка (для бурения)
balta Ьа§ша almaz Ьit setter ~lik kalemin ucuna elmas мастер по вставке
balta ьа,шш alma Ьit crown ~lik kalem ucunun elmas кольцо коронки,
34
долото
balta ~arpaz• bridge of the Ьit cros baglantisшm ~lik крестовина долота
kalemi
balta di,I;~ri, qaz•y•c• digging teeth ~lik kalem di§leri зубья долота
di'l;~r
balta gedi'i headway per drill Ьit ~lik kalem gidi§i nроходка на долото
tezgah долота
balta kalibri; burov drill gauge ~lik kalem kalibresi, delgi калибр для долота,
kalibri kalibresi калибр для бура
balta ke~iricisi Ьit sub ~lik kalem gщ:iricisi переводник долото
balta ,aЬionu Ьit gauge, Ьit gage kalem stop diigmesi шаблон для долота
balta tavas1 Ьit breaker; Ьit plute ~lik kalem tavasi; ~elik долотная плита
kalem levhas•
balta veri'i mexanizmi Ьit-feeding mechanism ~lik kalem veri§i механизм подачи долота
mekanizmas1
balta veri'i t;~nziml;~yicisi Ьit feed control device ~lik kalem kurmas1 регулятор подачи долота
regiilatбrii
balta; qazima burovu boring cutter ~lik kalem delgisi долото; долотный бур
baltaьa,, drilling head ~lik kalem ba§I бурильная головка
baltaba'' a~an al;~t jumper detacher ~lik kalem ba§I ~aЬilir nриспособлениедля
alet снятия коронок с
буровых пrraнr
baltada hidravlik giic hydraulic horsepower Ьit ~lik kalemde hidrolik gii~ гидравлическая
мощность на долоте
baltada tпас yaradan gumbo causing the Ьit to ~lik kalemde ~ вязкая глина, создающая
suva,qan gil ball up; clu making cork in yaratan yap•§kan kil сальник на долоте
ахе
baltalar• da,Imaq ii~iin Ьit pulley and chain ~lik kalemi Щ•уаn блок с цепью для
z;~ncirli Ьlok zincirli Ьlok передвижения долот
baltan1 b;~rkitm;~k ii~iin slacktub ~lik kalemleri berkitinek ванна для закалки долот
baltan•n itil;~nm;~ bucaj!• Ьit face angle ~lik kalemin sivrilme угол заточки долота
bucag•
baltanш k;~nar• Ьitedge ~lik kalem kenan кромка долота
baltanш k;~sm;~ bucag1 Ьitcutting angle ~elik kalemin kesme ~·s• режущий угол долота
baltanш qazma siirm cutting speed ofЬit ~virme giri§ h1z1 скорость nроходки
долота
baltanш, burovun veri,i drill feed matkap ilerlemesi подача долота, сверла
35
baltaya dii§an xiisusi yiik Ьit weight per unit area ~lik kaleme dii§en yiik удельная наrрузка на
долото
baltaya verilan yiik, weight on the Ьit ~lik kaleme verilen yiik, наrрузка на долото
bar (tazyiq vahidi); bar bara; demir ~ubuk, demir бар (едиmща давления);
damir tircik; tiikma dikme; dбkme kiil~si брусок; пруток,
polad; §tanq болванка; mтанrа
baraban ~arx1 drum wheel viщ: kaЬlo kasnag1 барабанное колесо
baraban tipli qari§dirici drummixer silindir tipli kan§tmci смеситель барабанного
Т1П13
hattt
basq1 itkisi head loss bask1 yitimi nотеря наnора
basqii• maye, harakata power fluid, power liquid baskiii mayi, harekete наnорная жидкость,
сопло
yuxar1da
ba§qa a§qarlarla adulterated tag§i§ edilmi§ с посторонними
примесями
ba§lang•c (ilk) qaz amili reservoir gas oil ratio bщlang•9 gaz funili первоначальный газовый
фактор
ba§lang•c diametr top diameter bщlangi9 kutJ.п (kuyuda) начальный диаметр
(quyuda) (скважины)
ba§lang•c firlanma starting torque bщlang•9 dбnme аш, начальный вращающий
momenti, i§asalma i§letmege 39Ша an1, ilk момеш,пусковой
momenti hareket momenti момент
обработка
ba§lang•c niiqta point of departJ.пe; 9Ikl§ noktas1, bщlaog•9 исходная точка
ba§lant1~ qaynama initial boiling-point ilk kaynanm noktas1 начальная точка киnениа
niiqt;~si
ьa,l•g•d"fi§OID universal all purpose Ьit degi§tirileЬilen bщ!Ikli УIШВерсальное долото со
baglanmak
bataqliql•; palpqli marshy;boggy bataklikl• болотиСТЬiй
batirilan qazma barjas1 submersiЬ!e drilling barge dalan delme baiji (dubas1) nогружная буровая
баржа
batiriDaq (mayey;~), submerge daldшnak nогружать,nогружаться
batmaq
batma bulging in batma вдавливание
tlsirliliy бензина
benzin kolonkas• petrolstltion benzin istasyonu бензоколонка
benzin s;~rfi consumption of gasoline benzin sarfi расход бензина
benzini al•nmi§ neft stripped oil benzini almmi§ petrol отбензиненная нефть
benzol benzene benzol бензол
bessemer polad1 bessemer steel bessemer veligi бессемеровекая сталь
ьe,ik cradle salшcak, be§ik люлька
~шqii
betonla iirtiiklOJШiJ postu concrete coating station beton бrtiileme postas1 nост nокрытия бетоном
betonlamaq ram witь concrete betonlamak забетонировать
betonun уа'1 age of concrete betonuny~1 возраст бетона
beykerlok (yivli bakerlock beykerlok бейкерлок(сnециальная
ЬirJOJ,ШOJDin жидкость nротив
bOJndin, dambanш breaking of а dike bendin delinmesi; barajш nрорыв дамбы; nрорыв
yuyulub apariimas1 delinmesi nлотины
bOJrabOJr ke~idli qazпna internal flusЬ-drill pipes beraЬer ge~itli sondaj бурильные
borular1 borulan равноnроходные трубы
bOJrabOJr, miintiJzOJm yiik even load; unifonn load muntazam yiik; diizenli равномерная наrрузка
yiik
bOJrabOJrlOJ,dirici evener denkle§tirici, diizleyici уравнивателъ
birle§me
bOJrk unyielding sert, katl твердый
bOJrk (siixur) dawk sert (toprak) креnкий (о nороде)
bOJrk agac hardwood berkag~ твердое дерево
bOJrk gilli ,ist; irestone sert killi §ist; boyuuz Щ1 твердый гтrnистый
buynuzda'1 сланец; роговик, роговая
обманка
bOJrk kipg;Jc packed solid sert k1t1k твердая набивка
bOJrk qumda'1 hard sandstone sertkumЩ1 твердый nесчаник
bOJrk siixur baltas1 rock Ьit sert toprak ~elik kalemi, ДОЛОТО ДЛЯ креnких
bOJrk siixur baltas1 rotary rock drill katl toprak i~in ~lil< долото для креnких
kalem nород
bOJrk siixurlar1 qazпna rough drilling sert, katl topraklan delme бурение твердых nород
bOJrk, sOJrt siixur hard rock sert toprak твердая, креm<ая nорода
kaul~ma
bOJrkimOJ miiddOJti period used for hardening berkime miiddeti nродолвmиелъность
39
(время) затвердевания
barkima temperaturu setting point katllщma, donma derecesi температура
затвердевания
barkim;~;
tutu,ma; solidification katllщma, donma отвердевание,
donma застывание
etmek
barkimi§sement set cement katllщmt' ~inlento затвердевший цеменr
barkitmanin miihkamliyi holding power berkitlnenin saglamltgt прочность крепления
etmek
b;~rpa etm;~k (Ьaltant) build up, build back yeniden kurmak (~elik восстанавливать
kalemi) (долото)
Ьilavasit3 Ьirla,ma; direct coupling direkt kavrarna, dogmdan прямое зацепление,
Ьilavasita
alaqa bagla§tm непосредственная связь
Ьir d:Jfa istifada olunan expendaЬle well-head Ьirdefaltkkullantmlt kuyu устьевое оборудование
quyuagzt avadanltq equipment agzt donatlnl разового использования
Ьir haldan dig01rin01 gradation Ьir halden digerine tedrici постепеlПIЫй переход из
t:Jdrici ke~id ge~it одного состояния в
другое
Ьir ne~a lay iizr:J orta all-level sample bir k~ seviye iizre orta средняя проба по
niimuna deneme нескольким горизонrам
Ьir niiqtada giirii§mak converge bir noktada bulu,mak сходиться в одной точке
Ьir §iibali §axta one compartment shaft tek bбlmeli ocak шахта с одним
отделением
Ьir t;~r:Jfi d;~likli qayka boxnut gбmme bщlt somun гайка без сквозного
отверстия
Ьir ucu muftalt dig01ri pin to Ьох pipe Ьirucu Ьilezikli diger ucu труба с муфтой на одном
nippelli boru rakorlu bom конце и ниппелем на
другом
Ьir yera toplanmt§ yiik concentrated load Ьir noktada toplu yiik сосредоточенная
наrрузка
Ьirbaltalt bur single-chisel Ьit tek ~lik kalemli delgi однодолотчаТЬIЙ бур
aleti
Ьir-Ьirin;~ qaynaq jointer bir Ьirine kaynak edilmi§ соедm1ение из двух
40
скорость
Ьirizotoplu
element monoisotopic element tek izotoplu eleman одноизотопный элемет
Ьirk;~m;~rli
qazlift one string pump-down tek kemeri gazlift одноколонное
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası