Yazdır!
A. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler
Birleşik sözcükler, iki veya daha çok sözcüğün kalıplaşıp kaynaşması sonucu oluşur. Birleşik sözcükler anlamca bir bütün olup tek bir kavramı karşılar. Belirtisiz isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, birleşik fiiller, ikilemeler, kısaltma grupları ve kalıplaşmış çekimli fiillerden oluşan ifadeler yeni bir kavramı karşıladıklarında birleşik kelime olur.
Örnek
Hanımeli (belirtisiz ad tamlaması biçiminde)
Karaciğer (sıfat tamlaması biçiminde)
Mirasyedi (bir isim, bir çekimli fiil)
Gökdelen (bir isim, bir fiilimsi)
Birkaç (iki sıfat)
Kaptıkaçtı (iki çekimli fiil)
Çıtçıt (ikileme)
Yazabilmek (iki fiil)
Birleşik kelimeler, yazılış bakımından bitişik yazılanlar ve ayrı yazılanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılır.
1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
Kayın+ana > kaynana
Kayın+ata > kaynata
Kahve+altı > kahvaltı
Pazar+ertesi > pazartesi
Güllü+aş > güllaç
Sütlü+aş > sütlaç
Ne+için > niçin
Ne+asıl > nasıl
2. Dilimize Arapçadan girmiş azil (azl), emir (emr), hüküm (hükm), keşif (keşf), küfür (küfr), nakil (nakl), zehir (zehr), devir (devr) gibi birtakım kelimeler "etmek, edilmek, olmak, olunmak, eylemek" yardımcı fiilleriyle birleşirken asıllarına uyarak ikinci hecedeki ünlülerini düşürür. Bu birleşik fiiller bitişik yazılır.
Örnek
Azil+etmek > azletmek
Devir+etmek > devretmek
Kayıp+olmak > kaybolmak
Nakil+etmek > nakletmek
Sabır+etmek > sabretmek
Zikir+etmek > zikretmek
Uyarı: Bu kelimeler ünlüyle başlayan bir yardımcı fiil veya ek almadıkları zaman "azil, defin, emir, hüküm, kayıp, keşif, meyil, nakil, sabır, seyir, zehir, zeyil, zikir" şeklinde söylenir ve yazılır.
3. Dilimize Arapçadan girmiş af (afv), his (hiss), ret (redd), zan (zann), zem ( zemm) gibi birtakım kelimeler "etmek, edilmek, olmak, olunmak, eylemek" yardımcı fiilleriyle birleşirken sondaki sesler, asıllarına uyarak veya asıllarının etkisinde kalarak çift sese dönüşür. Bu tür birleşik fiiller bitişik yazılır.
Örnek
affetmek, affeylemek, affolunmak, halletmek, hissetmek, hissedilmek, reddetmek zannetmek, zemmetmek
Uyarı: İsim kısımları tek başına kullanılmayıp sadece "etmek, olunmak" yardımcı fiilleriyle kalıplaşan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
ahzetmek, bahşetmek, hamletmek
4. Vurgusu son heceye kaymış birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
açıkgöz, anaerkil, babayiğit, düztaban, paragöz, pisboğaz
5. Kelimelerden biri veya ikisi, birleşme sırasında benzetme yoluyla anlam değişmesine uğrarsa bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır
aslanağzı (bitki), kazayağı (bitki), kuşburnu (bitki), kızılkanat (balık), yeşilbaş (ördek), kedigözü (lâmba), balıksırtı (desen), kazkanadı (oyun), dilberdudağı (tatlı), kadınbudu (köfte), tavukgöğsü (tatlı), kuşyemi (bitki), bülbülyuvası (tatlı), beştaş (oyun), Samanyolu (yıldız kümesi), alinazik (kebap), ayşekadın (fasulye), karafatma (böcek),
6. Kurallı birleşik fiilleri oluşturan yeterlilik, sürerlik, yaklaşma ve tezlik fiilleri birleşik yazılır.
Örnek
yapabilmek, yazadurmak, düşeyazmak, öleyazmak, açıvermek
7. "-di /-du / -dü, -tı/ -ti /-tu /-tü" ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
gecekondu, gündöndü, imambayıldı, serdengeçti
8. Her iki ögesi de "-di /-du /-dü, -tı /-ti /-tu /-tü veya -r /-ar /-er" eklerini almış ve kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
dedikodu, biçerdöver, konargöçer, okuryazar
9. Hayvan, bitki, organ ve çeşitli nesne adlarıyla kurulan ve içinde renklerden birinin adı veya "renk" sözü geçmeyen renk adları bitişik yazılır.
Örnek
fildişi, gülkurusu, kazayağı, vişneçürüğü, yavruağzı
Uyarı: Örneklerden sonra "renk" sözü kullanılırsa bu söz ayrı yazılır.
Örnek
devetüyü rengi, fildişi rengi
Renk adlarıyla kurulan ve bitki, hayvan veya hastalık türlerinden birini gösteren birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
akkavak, kızılağaç, sarıçiçek, akbalık, maviküf.
Somut olarak yer bildirmeyen "üst", "alt" ve "üzeri" sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
akşamüstü, akşamüzeri, ayaküstü, ayaküzeri, gerçeküstü, olağanüstü, suçüstü, yüzüstü, ayakaltı, bilinçaltı
İki veya daha çok kelimenin birleşmesinden oluşmuş kişi adları, soyadları ve lâkaplar bitişik yazılır.
Örnek
Alper, Aydoğdu, Birol, Gülnihal, Tanpınar,
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş Türkçe yer adları bitişik yazılır.
Örnek
Çanakkale, Gümüşhane, Acıpayam
Uyarı: Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su vb. kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adlarında birinci kelime tek başına söz konusu yer adını ifade etmezse bu tür yer adları bitişik yazılır.
Örnek
Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Batıkent, Sarıyer, Uludağ, Kocatepe, Akdeniz, Acıgöl, Kızılırmak
Şahıs adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarındaki unvan grubu; unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
Örnek
Bayrampaşa, Kemalpaşa (ilçesi); Necatibey (Caddesi)
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.
"baş" sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır.
Örnek
başbakan, başçavuş, başeser, başhekim, başkarakter, başkent, başkomutan, başöğretmen, başrol, başsavcı, başşehir
Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki "başı" sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları bitişik yazılır.
Örnek
çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, ustabaşı
"ağa, bey, efendi, hanım, nine" vb. sözcüklerle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
beyefendi, hanımefendi, hacıağa, kadınnine
Aşağıda yer alan kelime ve deyimler de gelenekleşmiş ve yaygınlaşmış olarak bitişik yazılır.
Örnek
akaryakıt, akciğer, akyuvar, alyuvar, anamal, anaokulu, anapara, anayasa, atardamar, atasözü, ayçiçeği, başıboş, bilirkişi, denizaltı, dereotu, gökyüzü, gözyaşı, halkoyu, içgüdü, ikizkenar, ilkbahar, ilkokul, ilköğrenim, ilköğretim, ipucu, kabataslak, kamuoyu, karaciğer, karekök, kartopu, kenarortay, kelaynak, külhanbeyi, önsezi, tekdüze, tereyağı, tıpkıbasım, toplardamar, yarıyıl, yerküre, yeryüzü, yılbaşı, yüzyıl, zeytinyağı
Belgisiz sıfat ve zamirlerin bazıları gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
Örnek
Biraz, birkaç, birçok, hiçbir, herhangi
"hane, name, zade, zede" kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
çayhane, dershane, eczahane, hastahane, kahvehane, postahane, yatakhane, yemekhane, beyanname, amcazade, depremzede
"ev" kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi, orduevi, polisevi, öğretmenevi, yayınevi
Uyarı: "Dershane, eczahane, hastahane, pastahane, postahane" gibi sözlerde hane kelimesindeki "h"nin yazılmaması doğru değildir.
"perver" ve "perest" kelimeleriyle Farsça kurala göre oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.
Örnek
misafirperver, vatanperver, ateşperest
Farsça kurala göre oluşturulan isim ve sıfat tamlamaları ile kalıplaşmış diğer ibareler bitişik yazılır.
Örnek
dârıdünya, ehlibeyt, ehvenişer, gayrimenkul, gayrimeşru, gayrimüslim, gayrisafi, hüsnühat, suiistimal
Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış diğer ibareler bitişik yazılır.
Örnek
şeyhülislâm, tahtelbahir, aleykümselâm, inşallah
Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır.
Örnek
İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi
27 "oto, tele, matik" ögeleriyle kurulan alıntılar da bitişik yazılır.
Örnek
otobiyografi, otokritik, telekız, bankamatik
B. Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler
1. "etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak" yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi yoksa ayrı yazılır.
Örnek
alt etmek, arz etmek, ilan etmek, terk etmek, var olmak
2. Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
dil balığı, köpek balığı, acı balık, çalı kuşu, deve kuşu, ateş böceği, hamam böceği, ipek böceği, çörek otu, yer elması, kuş üzümü, can eriği, soya fasulyesi, şeker pancarı, kuru fasulye, kuru soğan, çakmak taşı, Oltu taşı, damla taş, alt geçit, tüp geçit, dolma kalem, toplu iğne, tuz ruhu
Not: Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
çevre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu
Not: "bilim" ve "bilgi" sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
dil bilimi, gök bilimi, halk bilimi; dil bilgisi, ses bilgisi
Not: "yuvar" ve "küre" sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
ışık yuvarı; hava küre, su küre, yarı küre, yarım küre
Not: Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
badem yağı, maden suyu, tas kebabı, çiğ köfte, dolma biber, sivri biber, kesme şeker, kuru yemiş
Not: Gök cisimleri ayrı yazılır.
Örnek
Çoban Yıldızı, Kutup Yıldızı; gök taşı, hava taşı
Not: Organ veya organ yerine geçen sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
köpek dişi, safra kesesi, takma diş, karga burun, kepçe kulak
Not: Zamanla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu
3. -r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması şeklindeki birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Örnek
çalar saat, güler yüz, yazar kasa
4. Kişi adlarından oluşmuş "mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy" vb. yer ve kuruluş adlarında, sondaki unvanlar hariç şahıs adları ayrı yazılır.
Örnek
Yunus Emre Mahallesi, Nene Hatun Caddesi
5. "Dış, iç, sıra" sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
Örnek
çağ dışı, olağan dışı, yasa dışı, sıra dışı, ceviz içi, hafta içi, yurt içi, ardı sıra
6. Somut olarak yer belirten "alt ve üst" sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
Örnek
toprak altı, yer altı (yüzey); böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta)
7. "Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift" sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
Örnek
alt kurul, alt yazı, ana dili, ön söz, ön yargı, iç tüzük, orta kulak, orta oyunu
Yararlanılan Kaynaklar
Türk Dil Kurumu, Noktalama İşaretleri Açıklamalar (funduszeue.info)
Ayrıca bakınız
"De" Bağlacı ile "-de, -da" Eklerinin Yazımı
"ki" Bağlacı ve Ekinin Yazımı
"Mi" Soru Ekinin Yazımı
"İle"nin Yazılışı
Mastar Eklerinin Yazılışı
Fiil Çekimi ile İlgili Yazılışlar
Satır Sonuna Sığmayan Sözcüklerin Yazımı
Kesme İşaretinin Kullanıldığı Yerler
Düzeltme İşareti ile İlgili Yazım Kuralları
Bitişik ve Ayrı Yazılan Kelimelerin Yazımı
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimelerin Yazımı
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimelerin Yazımı
Gün, Ay ve Tarih Adlarının Yazımı
Gezegen ve Yıldız Adlarının Yazımı
Dünya Güneş ve Ay Adlarının Yazımı
Deyimlerin Yazımı
Sayıların Yazımı
Ek Fiilin Yazılışı
"Şey" Kelimesinin Yazımı
Pekiştirmeli Sözlerin Yazılışı
İkilemelerin Yazılışı
Alıntı Kelimelerin Yazılışı
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
Yazımı En Çok Karıştırılan Sözcükler
Yazım Kuralları Test 1
Yazım Kuralları Test 2
Yazım Kuralları Test 3
Yazım Kuralları Test 4
Yazım Kuralları Test 5
Yazım Kuralları Test 6
Yazım Kuralları Test 7
Yazım Kuralları Test 8
Yazım Kuralları Test 9
Yazım Kuralları Test 10
Yazım Kuralları Konu Anlatımı
Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı
Ana Sayfa
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası