Güneş Sistemi Eba

1 TAHRAN TÜRK ORTAOKULU EĞİTİM ÖĞRETİM YILI funduszeue.info FEN BİLİMLERİ DERSİ EBA SORU BANKASI 1.ÜNİTE- GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ BÖLÜM KONU SORU SAYISI DOĞRU YANLIŞ BOŞ 1 Uzay Teknolojileri 49 2 Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları 46 3 Yıldız 40 4 Galaksiler ve Evren 29 TOPLAM ÖZ DEĞERLENDİRME BÖLÜM KONU KONUYU ÇOK İYİ ANLADIM. TÜM SORULARI ÇÖZDÜM. KONUYU BİRAZ ANLADIM. SORULARIN BİRAZINI ÇÖZDÜM. KONUYU ANLAMADIM. SORULARI ÇÖZE/ÇÖZ-MEDİM. 1 Uzay Teknolojileri 2 Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları 3 Yıldız 4 Galaksiler ve Evren Sevgili Öğrenciler, EBA Soru bankası kitapçığında yer alan sorular yukarıda verilen konu sırasına göre dizilmiştir. Lütfen soruları çözdükçe cevapları kontrol ederek tabloları uygun şekilde doldurunuz. Her bölümün sonunda öğretmeninize anlamadığınız soruları sormayı unutmayınız. İYİ ÇALIŞMALAR MUSA KAPLAN FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

2 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri 1. Space X adlı şirket, uzaya gittikten sonra yeryüzüne tekrar iniş yapabilen yeni nesil roketler geliştirmiştir. 3. Buna göre, bu roketlerin kullanımıyla ilgili; I. Uzaya gönderilen roketlerin başka bir uzay görevi için yeniden kullanımı mümkün olacaktır. II. Uzay enkaz listesine yeni atık parçaların eklenmesi ve enkaz sayılarının artması engellenebilecektir. III. Yeni uzay görevleri için kullanılacak olan roketlerin maliyeti düşecektir. Verilen habere göre aşağıdaki cisimlerden hangisi manyetik hurda toplayıcının uzaya gönderilme sebeplerinden biri olamaz? ifadelerinden hangileri söylenebilir? Yalnız I II İşlevini yitirmiş yapay uydular Uzay roketlerinin yakıt tankları Uzay araçlarının atıkları Meteor ve gök taşları I, II 4. Dünya nın yörüngesinde birikmeye devam eden uzay çöplerinin, yeni uzay araçları için çarpışma tehlikesine yol açabileceği endişesi giderek artmaktadır. 2. Yapay uyduların kullanıldığı başlıca alanlarla ilgili olarak; I. Bilimsel araştırmaların yapılması için kullanılır. II. Dünya üzerindeki herhangi bir konumu belirlemek için kullanılır. III. Hava olaylarının tahmini için veri toplar. ifadelerinden hangileri doğrudur? Yalnız I II I, II Günümüzde uzay kirliliğinin geldiği durum görselde gösterilmektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi uzay kirliliğini azaltmaya yönelik bir çözüm olamaz? Çöplerle çarpışmamak için akıllı sensörler yardımıyla uydulara yörünge değişikliği yaptırılması Görevini tamamladığında tekrar Dünya atmosferine giren akıllı uydular geliştirilmesi Çöplerin, atmosferin içindeki sürtünme kuvvetinden yararlanılarak yok edilmesi Çöpü toplayıp Dünya nın atmosferine yönlendiren teknolojiler geliştirilmesi 1

3 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri

4 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Türkiye nin yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydularıdır. Askeri amaçla kullanılmaktadır. Tüm Dünya dan elde edilen veriler merkezde toplanarak TSK nin hizmetine sunulmaktadır. Yukarıda Tübitak uydularından birine ait bazı bilgiler verilmişir. Buna göre bu uydu aşağıdakilerden hangisidir? GÖKTÜRK BİLSAT RASAT TÜRKSAT Yapay uyduların kullanım alanlarıyla ilgili olarak; I. Bilimsel araştırmalar için kullanılır. II. Haberleşme alanında kullanılır. III. Hava olaylarını tahmin etmek için veri toplar. ifadeleriden hangileri doğrudur? Yalnız I II I, II Roketler Dünya dan uzaya, I. uyduları, II. uzay istasyonları için gerekli malzemeleri, III. uzay istasyonlarında çalışacak insanları verilenlerden hangilerini taşır? I II I, II 3

5 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri ?? Uzay kirliliğine neden olur.?? Uzay kirliliğine neden olan etkenler yukarıdaki gibi bir şema hâlinde verilecektir. Buna göre, şemada? ile gösterilen yerlere seçeneklerden hangisi yazılamaz? Doğal uydular Uzay sondaları Yapay uydular Uzay mekikleri İnsanlı uzay aracıdır. Pek çok gezegen, uydu ve kuyruklu yıldıza ulaşmıştır. Robotik bir sistemle çalışır. Fotoğraf çekebilir. Bilimsel araştırmalarda sıkça kullanılır. Yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi uzay sondaları için doğrudur?

6 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Yıldızlar 2. Roket parçaları İşlevini tamamlamış uydular Uzay araçlarının enkazları Roket parçaları Uzay kirliliğine neden olur. 3. Gezegenler 4. Yakıt tankları 5. İşlevini yitirmiş yapay uydular 6. Doğal uydular Yukarıda verilen ifadelerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? Uzay araştırmalarında kullanılır durumda olmaları. Astronotların kontrolünde olmaları. Uzay kirliliğine neden olmaları. Dünya atmosferinin içinde yer almaları. Yukarıdaki şemada, uzay kirliliğine neden olan faktörler sıralanırken hata yapılmıştır. Buna göre, hangi maddeler şemadan çıkarılırsa hata düzeltilmiş olur? 1, 4, 6 1, 3, 6 3, 4, I. Uzay mekiği II. Uzay istasyonu III. Uzay sondası IV. Mercekli teleskop Yukarıda verilen uzay teknolojileri sayesinde üretilen araçlardan hangisi diğerlerine göre daha önce icat edilmiştir? 2, 3, 4 I II III IV Uzay kirliliği, günümüzde günlük yaşamı olumsuz etkilemediği için önemsiz gibi görünmektedir. Aşağıdakilerden hangisi uzay teknolojilerinin bir ürünü olan yapay uyduların görevlerinden biri değildir? Bu sebeple, herhangi bir önlem alınmaz ise, Haberleşmeyi sağlama I. uydu araçları ile alınan hizmetler olumsuz etkilenir. II. uzay araçları olumsuz etkilenir. III. ulusal güvenlik alanında sorunlar yaşanır. IV. Dünya çevresinde büyüyen bir hurda yığını oluşur. durumlarından hangileri ortaya çıkabilir? Uzay kirliliğinin azaltılması Meteorolojik olayların izlenmesi Konum belirleme Türkiye nin ilk yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusu aşağıdakilerden hangisidir? Göktürk uyduları II Rasat uydusu I, II, III Bilsat uydusu I, II, III ve IV Türksat-1A uydusu 5

7 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Uzay teknolojileri ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Türkiye ye ait, ilk yüksek çözünürlüklü millî yer gözlem uydumuz aşağıdakilerden hangisidir? Roketlerin geliştirilmesiyle ilk olarak uzaya yapay uydular gönderilmeye başlanmıştır. Yapay uydular sadece uzay araştırmalarında kullanılır. Uzay araçlarının fırlatılması için roket sistemleri geliştirilmiştir. Teleskobun icadı, uzay gözlemlerini kolaylaştırmıştır. Göktürk-1 Göktürk-2 Bilsat Rasat Yapay uydular, gönderdikleri radyo sinyallerinin çanaklar tarafından yakalanması yoluyla Dünya ile iletişim kurarlar. Radyo sinyalleri; I. haritaların oluşturulması, II. Dünya nın fotoğrafının çekilmesi, III. uydu konumunu bildirmesi görevlerinden hangileri için kullanılabilir? I II I, II Türksat 1B Türksat 3A Astronotların kıyafetleri uzay teknolojisi sayesinde üretilmiş ve günümüzde de geliştirilmeye devam edilmektedir. Uzayda bu kıyafetler sayesinde astronotların; Rasat Türkiye&#;nin uzaya gönderdiği uydular Türksat 4A I. Vücut sıcaklıkları dengelenir. II. Radyasyondan korunmaları sağlanır. III. Güneş in zararlı ışınlarından korunmaları sağlanır. IV. Karbonmonoksit temini sağlanır. ifadelerinden hangileri gerçekleşir? Türksat 2A Türksat 1C Yukarıda verilen Türkiye&#;ye ait uydulardan kaç tanesi görev süresini tamamlamıştır? 3 II 4 I, II 5 II, III ve IV 6 6

8 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Bilimsel araştırmalarda sık kullanılan araçlardan biri de gök cisimlerini incelemek üzere gönderilen robotik bir uzay aracı olan dır. Tuğba Öğretmen, tahtaya aşağıdaki cümleyi yazmış ve öğrencilerine noktalı yere hangi ifadenin gelebileceğini sormuştur. Gök bilimiyle ilgili araştırma ve deneyler yapan insanlı uydular adını alır. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi Tuğba Öğretmen in cümlesini doğru tamamlamıştır? Bersu, tahtaya yazdığı cümlede Noktalı yere aşağıdaki ifadelerden hangisi gelebilir? sorusunu sınıf arkadaşlarına sormuştur. Buna göre, arkadaşlarından hangisi soruya doğru cevap vermiştir? Ahmet: Uzay istasyonu Merve: Uzay sondası Cemil: Uzay mekiği Duru: Uydu alıcısı Enes: Uzay mekiği Sibel: Uzay sondaları Harun: Uydu alıcısı Ahmet: Uzay istasyonu Uzay kirliliğini önlemek için aşağıdakilerden hangisi yapılırsa yanlış bir uygulama olur? Uzay araçları yörüngelere en az seviyede kirlilik oluşturacak şekilde yerleştirilmelidir. Yeni uzay çöpleri oluşturulmamalıdır. Uzayda askerî amaçlı patlama çalışmaları artırılmalıdır. Ömrü tükenen uydular en kısa sürede yeryüzüne düşürülmelidir. Yüksek çözünürlüklü optik kamerasıyla görev yapan, Türkiye&#;ye ait Göktürk-1 uydusu, yılında yörüngesine oturtulmuştur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Göktürk-1 uydusuna ait özelliklerden biri değildir? Alçak irtifa Dünya yörüngesinde bulunmaktadır. Yaklaşık 90 dakikada Dünya çevresinde bir tur atmaktadır. Askerî istihbarat uydusu olarak görev yapmaktadır. Yılda 60 binden fazla görüntü çekmektedir. Aras: Ömrü tükenmiş uydular Elif: Roketlerin uzaya bırakılan parçaları Emre: Doğal uydulardan kopan parçalar Uzay kirliliğinin en yaygın nedenleri nelerdir? sorusuna öğrencilerin verdiği cevaplar yukarıda verilmiştir. Buna göre, hangi öğrencilerin verdiği cevaplar doğrudur? Yalnız Aras Aras ve Elif Elif ve Emre Aras, Elif ve Emre 7

9 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Uzay yolculuğu sırasında astronotların yaşamlarını sürdürebilmeleri için tasarlanan uzay giysileri ile ilgili seçeneklerde verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? Uzay aracı atıkları Radyasyonun etkilerinden korur. Cenk Vücut sıcaklığının sabit kalmasını sağlar. Uçak enkazları Küçük toz parçacıklarından korur. Dış ortamla oksijen alışverişi sağlar. Cem Roket parçaları Ceren Ömrü tükenen yapay uydular Ceylin Yukarıdaki öğrencilerden hangisi uzay kirliliğine yol açan cisimlerden bahsetmemiştir? Cenk Cem Ceren Ceylin Gizem, uzay kirliliğine neden olan etkileri aşağıdaki gibi sıralamıştır. I. Uzaya gönderilen roketlerin zaman zaman patlaması sonucu ortaya çıkan enkazlar, II. Ömrünü tüketmiş ve uzayda serbest dolanmaya başlamış uydular, III. Yörüngelere bırakılmış boş yakıt tankları, IV. Dünya ya geri dönüşü sağlanmış uzay mekikleri Buna göre, Gizem in yazdığı etkilerden hangileri uzay kirliliğine neden olur? Ayşe Öğretmen, uzay mekiklerinin özellikleri ile ilgili bilgiler vermiştir. I. Uçağa benzeyen araçlardır. II. Kullanım amaçlarından biri de uydu taşımaktır. III. İlk defa yılında NASA tarafından kullanılmıştır. IV. Gezegenlerin ve uyduların fotoğraflarının çekilmesine olanak sağlar. Buna göre, Ayşe Öğretmen in verdiği bilgilerden hangileri doğrudur? II ve IV II I ve IV I, III ve IV I, II I, II, III ve IV 8

10 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Aşağıdakilerden hangisi Türkiye&#;ye ait haberleşme alanında kullanılan ve görev süresini tamamlamış bir uydu değildir? Göktürk-2 Türksat 1B Uzay mekiği Uzay istasyonu Türksat 1C Türksat 2A Uzay sondası Yapay uydu Yukarıda, uzay teknolojileri sayesinde üretilen uzay araçları verilmiştir. Uzay kirliliği, insan yaşamını ve uzay araştırmalarını doğrudan etkiler. Buna göre, verilen araçlardan hangilerinin içinde insan bulunabilir? Uzay kirliliğinin yol açabileceği aşağıdaki durumlardan hangisi verilen hipotezi destekleyen bir bilgi değildir? Uzay sondası - Uzay istasyonu Uzay mekiği - Uzay istasyonu Uzay araştırmaları için uzaya gönderilen sinyallerin yanlış bilgiler oluşturması. Uzaya gönderilen araçların bu cisimlere çarpması ile can ve mal kayıplarının olması. Yörüngelerdeki büyük parçaların atmosferden geçerek yeryüzünde canlılara zarar vermesi. Yörüngedeki parçaların oluşturduğu ışık yansımalarının, canlıların biyolojik saatlerini olumsuz etkilemesi. Bugüne kadar on iki astronot Ay yüzeyinde yürümüştür den beri Ay yüzeyinde kimse yürümemiştir. Bunun en önemli sebebi aşağıdakilerden hangisidir? Uzay sondası Yapay uydu Yapay uydu Uzay mekiği I. Uzay istasyonu ve yapay uydu, insansız uzay araçlarıdır. II. Yapay uydular, gönderdikleri radyo sinyallerinin çanaklar tarafından yakalanması yoluyla Dünya ile iletişim kurarlar. III. Uzay sondaları, yer çekimsiz ortamdaki canlı yaşamını incelemek için uzaya gönderilen uzay araçlarıdır. IV. Gök bilimciler, teleskoplar yardımıyla gök cisimlerini inceler. Yukarıda, uzay araştırmaları ile ilgili açıklamalar verilmiştir. Buna göre, verilen açıklamalardan hangileri yanlış bilgi içerir? Uzay kirliliğinin son 40 yılda artış göstermesi Uzay araçlarında kullanılan yakıtlardan zararlı gazların çıkması Projenin çok karmaşık ve maliyetli olması I II ve IV Ay yüzeyindeki keşiflerin tamamlanması III ve IV 9

11 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Teknolojileri Aşağıdakilerden hangisi uzay kirliliğini önlemek için alınması gereken önlemlerdendir? Ömrü tükenen uyduların Dünya ya dönmelerinin sağlanması gerekir. Uzay araştırmalarının durdurulması gerekir. Uzay sondalarının kullanımının azaltılması gerekir. İnsanlı uzay araçlarının kullanımına son verilmesi gerekir. Aşağıda verilenlerden hangisi uzayda görevini yapmakta olan aktif uydularımızdan biridir? Türksat 1B Türksat 1A Rasat Bilsat 10

12 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları 1. Aşağıdaki tabloda K, L, M ve N bölgelerinin bazı özellikleri verilmiştir. Işık kirliliği Şehir merkezine uzaklık Havadaki nem oranı K Az Uzak Fazla L Orta Yakın Az M Az Uzak Az N Fazla Yakın Fazla Buna göre, uzayı gözlemek için kurulacak olan gözlemevinin hangi bölgede kurulması diğerlerine göre daha uygun olacaktır? 3. Aşağıda, bazı gök bilimcilerin astronomiye olan katkıları verilmiştir. I. Teleskoplarla yaptığı gözlemler sonucunda galaksilerin birbirinden uzaklaştığını keşfetmiştir. II. Gezegenlerin Güneş etrafında elips şeklinde bir yörüngede dolandıklarını keşfetmiştir. III. Teleskobuyla galaksimizdeki yıldızları incelerken derinlerde bir yerlerde küçük, bulanık parçaların olduğunu fark etmiştir. Buna göre, aşağıdaki seçeneklerde verilen gök bilimcilerden hangisinin astronomiye olan katkısı verilmemiştir? K Galileo Galilei L Edwin Hubble M Johannes Kepler N William Herschel 2. Hubble Uzay Teleskobu ile ilgili olarak, I. Dünya nın yörüngesinde konumlanır. II. Işığı toplamak için aynalar kullanılmıştır. III. Radyo dalgalarını toplayarak görüntü oluşturur. ifadelerinden hangileri doğrudur? Yalnız I I II 1

13 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları 4. Aşağıda, Türkiye deki 4 farklı bölgeyle ilgili bazı bilgiler verilmiştir. X bölgesinde Y ye göre daha fazla aydınlatma uygulamaları kullanılmıştır. Z gözlemevi kurmak için en uygun bölgedir. T bölgesinde, Y ye göre gök cisimleri daha iyi gözlemlenir. Buna göre, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde ışık kirliliği haritasında bu bölgelerin yerleri doğru gösterilmiştir? 5. Gökyüzü gözlemleri yapabilmek için bir tane gözlemevi kurulacaktır. Aşağıda, gözlemevinin kurulabileceği 4 farklı bölge ve bu bölgelerin bazı özellikleri verilmiştir. Bölgel er Şehir Merkezi nden Uzaklık Deniz Seviyesinden Yükseklik Havadaki Nem Oranı I Uzak Orta Orta II Uzak Orta Az III Yakın Az Az IV Uzak Az Çok Tablodaki bilgiler göz önüne alındığında gözlemevi kurulması için bu bölgelerdenden hangisinin seçilmesi en uygun olur? I II III IV 6. Dünya yüzeyine yerleştirilen bir teleskop kullanılarak, I. kızılötesi ışınlar, II. mor ötesi ışınlar, III. X ışınları ışık türlerinden hangileri gözlemlenebilir? Yalnız I I II 2

14 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları 7. Teleskoplarla ilgili olarak, I. Gama ışınlarıyla çalışan teleskoplar, yer tabanlıdır. II. Optik teleskoplar sadece Dünya yüzeyinde yer alır. III. Radyo dalgaları atmosferden daha az etkilenerek geçtiğinden radyo teleskopları yer tabanlıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? Yalnız III 9. Işık kirliliği miktarının en az seviye indirilmesiyle ilgili olarak aşağıda verilen durumlardan hangisi söylenebilir? Enerji tasarrufu azalır. Dünya dan bakıldığında görülebilen yıldız sayısı artar. Yolculukları sırasında zarar gören göçmen kuşların sayıları artar. Gökyüzü gözlemi ile ilgili yapılan bilimsel çalışmalara olumsuz etkileri artar. I I, II Bir şehirde aynı alana sahip A, B ve C bölgelerinde gece gökyüzünde görülen yıldız sayısı arasında A > C > B ilişkisi bulunmaktadır. A, B ve C bölgelerinde havadaki nem oranının, deniz seviyesinden yüksekliğin ve hava koşullarının aynı olduğu bilinmektedir. Buna göre, aşağıdaki seçeneklerde verilen ifadelerden hangisi doğrudur? 8. Aşağıda, tasarımları farklı olan 4 sokak lambası ve aydınlattığı alanlar numaralandırılarak verilmiştir. A bölgesi ışık kirliliğinin en fazla olduğu bölgedir. B bölgesi gözlemevi kurulması için en uygun bölgedir. C bölgesindeki yanlış aydınlatma uygulamaları A dan daha fazladır. B bölgesi şehir merkezinden en uzakta olan bölgedir. I II III IV Buna göre, aşağıdaki seçeneklerde verilen ifadelerden hangisi doğrudur? I numaralı sokak lambası II ye göre daha az ışık kirliliğine yol açar. II numaralı sokak lambası III e göre gözle görünen yıldız sayısının fazla olmasına neden olur. III numaralı sokak lambası IV e göre enerjinin daha az verimli kullanılmasına yol açar. IV numaralı sokak lambası I e göre göç eden kuşları daha olumsuz etkiler

15 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları Yıldızlar da canlılar gibi doğar, büyür ve ölüfunduszeue.infoarın ve yıldızların yaşam süreçleri arasında bir ilişki kurulmak isteniyor. Buna göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru olabilir? Görkem, verilen malzemeleri kullanarak aşağıdaki modeli yapar. Modeldeki şişelerin etrafını dürbün ve büyüteç kapanmayacak şekilde alüminyum folyo ile kaplar. Aydınlatma araçlarının gereksiz ve yanlış kullanımı kirliliğe neden olur. Işık kirliliği, çevre kirliliklerinin küresel ve en hızlı büyüyen türlerinden biridir. Görkem büyük şişeyi eliyle sabit tutup bir diğer eliyle de küçük şişeyi ileri geri hareket ettirirken kapı dürbününden bakmaya başlar. Görüntüdeki değişimleri arkadaşına gösterir. Modelin amacına uygun şekilde çalıştığını görür. Buna göre Görkem in yaptığı modelle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? Aşağıdakilerden hangisi 1 numaralı aydınlatmanın yarattığı etkilerden biridir? 4

16 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları Gök cisimlerini teleskop yardımıyla inceleyen bilim insanıdır. Gök cisimlerini inceleyen bilim dalıdır. Uzaydaki gök cisimlerini incelemeye yarayan araçtır. Yukarıda verilen tanımların ait oldukları kavramlar aşağıda verilmiştir. Doğru eşleştirmeler yapıldığında hangi kavram açıkta kalır? Astronomi Teleskop Astronom Astronot Edwin Hubble Ali kuşçu Galileo Uluğ Bey Kimi bilim insanları ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? Edwin Hubble: Uzay teleskobunu yapan gökbilimcidir. Ali Kuşçu: Osmanlı döneminde yaşamış ünlü bir gökbilimcidir. Galileo: Gezegenlerin Güneş etrafında döndüğünü ispatlamıştır. Uluğ Bey: Gök cisimlerinin hareketlerini tablo hâlinde düzenlemiştir I. Uzay mekiğini, yeryüzünde kontrol eden bilim insanıdır. II. Dünya da uzayla ilgili araştırma ve gözlem yapan bilim insanıdır. III. Gök cisimlerini inceleyen bilim dalıdır. IV. Uzaya giderek araştırma yapan bilim insanıdır. Yukarıda verilenlerden hangisi astronom kavramını en iyi şekilde tanımlar? I II III IV 5

17 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları Farklı teleskop çeşitleri incelendiğinde, yapımlarında kullanılan malzemelerin farklılık gösterdiği görülür. Buna göre, teleskopların iç yapılarında aşağıda verilenlerden hangisinin olması beklenmez? yılında işlevsel hâle gelen Hubble Uzay Teleskobu nun konumu aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Dünya yörüngesi Mars yörüngesi Uluslararası Uzay İstasyonu Dünyanın en yüksek tepesi Astronomide kullanılan ilk teleskobu İtalyan bilim insanı Galileo icat etmiştir. Ayşe Öğretmen, tahtaya yazdığı ifadede boşluk bırakmış ve öğrencilerine boş olan kısma hangi kelimenin geleceğini sormuştur. Teleskop gibi araçlar yardımıyla gök cisimlerinin hareketlerini ve yapısını inceleyen bilim insanları olarak adlandırılır. Buna göre, hangi öğrenci noktalı alanı doğru olarak tamamlamıştır? Yusuf: Gök bilimci Doğru Yanlış Hüseyin: Kozmonot Uluğ Bey; Güneş, yıldızlar ve Ay&#;ın hareketlerini tablo hâlinde düzenlemiştir. Ali Kuşçu, İstanbul&#;un enlem ve boylam derecelerini belirlemiştir. Enes: Astronot Yiğit: Jeofizikçi Doğru Yanlış Doğru Yanlış 1.Çıkış 2.Çıkış 3.Çıkış 4.Çıkış Şemada yer alan ifadelerin doğru ( ya da yanlış (Y) olma durumlarına göre ilerlendiğinde hangi çıkışa ulaşılır? MÖ yıllarında gökyüzü ile ilgili ilk bilimsel çalışmalar Yunan medeniyetinde gerçekleşmiştir. Buna göre, yıldız haritalarını bugünküne yakın şekilde çizen eski Yunanlı bilim insanı kimdir? 1. çıkış Hipparkos 2. çıkış Galileo 3. çıkış Hans Lippershey 4. çıkış Wilhelm Herschel 6

18 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları Bulutsuz bir gecede Kuzey Yıldızı nı incelemek isteyen Elif, basit bir teleskop modeli yapmak istiyor. Bu model için hangi seçenekteki malzemeleri kullanması gerekir? İki adet ince kenarlı mercek. Birbiri içine geçebilen borular İki adet kalın kenarlı mercek Bir adet boru Bir adet ışık prizması Birbiri içine geçebilen borular İki adet kalın kenarlı mercek Birbiri içine geçebilen borular Farklı büyütme özelliğine sahip ince kenarlı merceklerden oluşur. Newton tarafından icat edilmiştir. Cisimden gelen ışınlar çukur aynada toplandıktan sonra, ikinci bir ayna tarafından göz merceğine yansıtılır yılında Discovery uzay mekiği ile uzaya gönderilmiş ve Dünya nın çevresinde bir yörüngeye yerleştirilmiştir. Geniş bir çanak şeklindeki bu araçlar, çukur ayna gibi davranarak gelen radyo dalgalarını odağında toplar. a b c d Aynalı Teleskop Hubble Uzay Teleskobu Radyo Teleskobu Mercekli Teleskop Yukarıda özellikleri ve isimleri verilen teleskop çeşitlerinin eşleştirmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 1-d 2-b 3-c 4-a 1-d 2-a 3-b 4-c 1-a 2-b 3-c 4-d 1-b 2-c 3-d 4-a Uzaydaki gök cisimlerini incelemeye yarayan teleskoplarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? 7 İlk teleskobu yılında Hans Lippershey icat etmiştir. Astronomide kullanılan ilk teleskop Galileo tarafından yapılmıştır.

19 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları Teleskop çeşitleri ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? Sorular Cevaplar Aynalı Teleskop: Çukur aynaların ışığı toplama özelliğinden faydalanılır. Radyo Teleskobu: Radyo dalgalarının bir çanak yardımı ile toplanması prensibine dayanır. Hubble Uzay Teleskobu: Dünya atmosferinin dışında konumlandırılmış en gelişmiş teleskoptur. Mercekli Teleskop: Kalın kenarlı merceğin ışığı toplama özelliğinden faydalanılarak yapılmıştır. Uzaktaki gök cisimlerini gözlemlemeye yarayan araç nedir? İnsanların; Güneş, Ay ve diğer gök cisimlerini gözlemledikleri ve araştırma yaptıkları yere ne ad verilir? Dünya nın doğal uydusuna ne ad verilir? Teleskop Gözlemevi Ay Dünya nın etrafında dolandığı gök cisminin adı nedir? Güneş Fen bilimleri sınavına giren 7. sınıf öğrencileri, her doğru cevap için 25 puan alacaklardır. Buna göre, sınavda yukarıdaki cevapları veren bir öğrenci sınavdan kaç puan almıştır? Her türlü hava şartlarında gözlem yapabilen teleskopdur. İlk teleskop.. tarafından icat edilmiştir. Bir gezegenin ya da başka bir gök cisminin etrafında belirli bir yörüngede dolanan nesnelere denir. Verilen cümleler uygun kavramlarla tamamlandığında aşağıdaki seçeneklerden hangisi açıkta kalır? Astronomide kullanılan ilk teleskop hangi gök bilimci tarafından yapılmıştır? Hans Lippershey Ali Kuşçu Galileo Uluğ Bey Uydu Neil Armstrong Hubble Uzay Teleskobu Galileo 8

20 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları Rasathane hakkında bilgi veren bir bilim insanı aşağıdaki açıklamayı yapmıştır. Ülkemizde pek çok gözlemevi vardır. Bu merkezlerden en üst düzeyde faydalanabilmek için gözlemevleri yılında Newton tarafından icat edilen teleskobun çeşidi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Mercekli teleskop Bilim insanının yaptığı bu açıklama, aşağıda verilenlerden hangisi ile devam ettirilemez? Aynalı teleskop Radyo teleskopları yüksek tepelere yapılmalıdır. Uzay teleskopları şehir merkezlerine yakın yerlere yapılmalıdır. ışık kirliliğinin olmadığı yerlere yapılmalıdır. havanın yıl boyunca açık olabileceği yerlere yapılmalıdır. Hande Öğretmen Geçmişten günümüze uzay çalışmaları konusunu anlatan bir pano hazırlamak istemiştir. Pano için hazırladığı kartonlara yazdığı aşağıdaki bilgilerden hangisinde düzeltme yapması gerekmektedir? Ulaşım koşulları 2. Kurulum maliyeti 3. Işık kirliliği 4. Gürültü kirliliği Gözlemevleri kurulurken öncelikli olarak yukarıda verilen faktörlerden hangisine dikkat edilmelidir? 1 Aristoteles, Güneş ve Ay tutulmalarını açıklamış ve Dünya&#;nın küre şeklinde olduğunu söylemiştir. Gezegenlerin Güneş etrafında elips şeklinde bir yörüngede dolandıklarını keşfeden Kepler&#;dir. Galileo, ilk aynalı teleskobu yaparak uzayın daha net gözlemlenmesini sağlamıştır. Kopernik, Güneş&#;in merkezde olduğu ve Dünya dâhil tüm gezegenlerin Güneş etrafında dolandığı bir evren modeli önermiştir Hava kirliliği ve ışık kirliliği gözlemevlerinin verimli çalışmalar yapmalarını engeller. Aşağıdakilerden hangisi bu koşullardan etkilenmemek için gök bilimcilerin alacakları önlemlerden biri değildir? Gözlemevlerinin alçak arazilere kurulması Gök bilimcilerin, gökyüzü ile ilgili araştırma ve çalışmalarını yürüttükleri yerler olan gözlemevlerinin; I. deniz seviyesine yakın yerler, II. havadaki nem oranının çok olduğu yerler, III. şehirden uzak dağlık alanlar gibi bölgelerden hangilerine kurulması daha doğru olur? Gözlemevlerinin şehir merkezlerinden uzak alanlara kurulması Gözlemevlerinin bulut yoğunluğunun az olduğu yüksek arazilere kurulması Gözlemevlerinin fosil yakıt kullanımının az olduğu arazilere kurulması Yalnız I Yalnız II Yalnız III I 9

21 7.SınıfÜniteBölüm-Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları I Gözlem yaptığı yerdir. II Gözlenir. Gökyüzü gözlemleri yaparken, Güneş e çıplak gözle bakmak göz sağlığı için çok sakıncalıdır. Geçmişte bazı bilim insanlarının gözleri bu nedenle zarar görmüştür. Kullanılır. III İçinde vardır. Uzay Buna göre, aşağıda verilen bilim insanlarından hangisi bu nedenle kör olma derecesine gelmiştir? Yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan yere sırasıyla hangi ifadeler getirilmelidir? Gök bilimci, Gözlemevi, Teleskop Gökada, Teleskop, Uzay Kirliliği Rasathane, Teleskop, Gök ada Teleskop, Gözlemevi, Periskop Teleskop gibi araçlar yardımıyla gök cisimlerinin hareketlerini ve yapısını inceleyen bilim insanlarına. adı verilir. Uzay çalışmalarına katılmak üzere eğitim alarak uzaya çıkan kişilere. adı verilir. Yukarıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümleler doğru tamamlanır? Astronom- Astronot Astronot- Kozmonot Galileo Biruni Ali Kuşçu Uluğ Bey Teleskop ile ilgili verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? İlk teleskop Ali KUŞÇU tarafından yapılmıştır. Teknoloji geliştikçe çeşitleri ve özellikleri artmıştır. Gök cisimlerinin hem dünyadan hem uzaydan incelenmesine olanak sağlamıştır. Uzayla ilgili yapılan çalışmaların hızlanması ve elde edilen bilgilerin artmasına neden olmuştur. Sınıfı ile birlikte bir rasathaneye gezi düzenleyen Muhammet öğretmen öğrencilerine burada kullanılan uzay teknolojileri hakkında bilgi vermektedir. Muhammet öğretmen aşağıdakilerden hangisi hakkında bilgi vermemiştir? Astrolog- Astronot Radyo teleskobu Gökbilimci- Astrolog Aynalı teleskop Yeryüzünden teleskopla bulutlu havada gözlem yapılamaz. Ayrıca uzaydan gelen ışıklar atmosfere girince kırılır. Bu kırılma, gözlemde yanılmalara sebep olabilir. Bu engelleri aşmak için bilim insanları, kırılma sonucu oluşan yanılmaları engellemeyi hedeflemişlerdir. Bu amaçla yılında Discovery adlı uzay mekiği ile uzaya gönderilmiş teleskobun adı nedir? Hubble teleskobu X-ışını teleskobu Teleskobu icat etmiştir. 2. İlk defa Satürn&#;ün halkalarını gözlemleyen bilim adamıdır. 3. Jüpiter&#;in uydularını gözlemleyen ilk gök bilimcidir. Yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri Galilei Galileo&#;ya aittir? Aynalı teleskop Yalnız 1 Radyo teleskobu 1 ve 2 Hubble Uzay Teleskobu 2 ve 3 Mercekli teleskop 1,2 ve 3 10

22 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız 1. Aşağıda küçük kütleli bir yıldızın yaşam döngüsündeki evreler karışık olarak verilmiştir. I. Nebula II. Beyaz cüce III. Kızıl dev IV. Siyah cüce Bu evrelerin gerçekleşme sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 4. Güneş in sarı, Rigel in mavi-beyaz, Betelgeuse nin ise kırmızı renkte olduğu bilinmektedir. Buna göre, bu yıldızların yüzey sıcaklıklarının büyüklük sıralaması aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? Betelgeuse > Rigel > Güneş Rigel > Betelgeuse > Güneş I IV II III III I II IV Rigel > Güneş > Betelgeuse Betelgeuse > Güneş > Rigel I III II IV III I IV II milyon ışık yılı ifadesi aşağıdakilerden hangisini anlatmak için kullanılabilecek bir ölçü değildir? İki gezegen arasındaki mesafe İki galaksi arasındaki mesafe Bir yıldızın yaşı İki yıldız arasındaki mesafe 5. Aşağıdaki görselde K, L ve M yıldızlarının renkleri gösterilmiştir. 3. Yıldızlarla ilgili, I. Hidrojen ve helyum atomlarının oluşturduğu yoğun gaz küreleridir. II. Yaydıkları ısı ve ışık enerjisi nükleer kaynaşma sayesinde açığa çıkmaktadır. III. Yaşam döngüleri boyunca her zaman aynı renkte ışık yayarlar. ifadelerinden hangileri doğrudur? K L M Buna göre bu yıldızların yüzey sıcaklıklarının arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Yalnız I M > L > K M > K > L II K > L > M I, II K = M = L 1

23 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız 6. Aşağıdaki grafikte A, B, C, D ve E yıldızlarının yüzey sıcaklıkları gösterilmiştir. Bu yıldızların renklerinin birbirinden farklı olduğu bilinmektedir. 7. Özge fen bilimleri dersi için Avcı takımyıldızını aşağıdaki gibi modelliyor. Yıldızların Yüzey Sıcaklığı A B C D E Yıldızlar Işık Yılı Özge nin hazırladığı bu modelden yola çıkarak; Buna göre, aşağıdaki seçeneklerde verilen ifadelerden hangisi doğrudur? A yıldızı sarı renkte ise B yıldızı kırmızı renkte olabilir. Yakıtını tükettikçe A yıldızının rengi D yıldızının rengine dönüşebilir. Yakıtını tükettikçe E yıldızının rengi C yıldızının rengine dönüşebilir. D yıldızı sarı renkte ise B yıldızı mavi renkte olabilir. I. Takımyıldızını oluşturan yıldızların aralarındaki mesafe ışık yılı ile ifade edilebilir. II. Aynı yönde biri uzak diğeri yakın iki yıldız, Dünya dan bakıldığında birbirine çok yakınmış gibi görülebilir. III. Dünya dan bakan bir gözlemci farklı uzaklıklardaki yıldızları eşit uzaklıklarda gibi göremez. yorumlarından hangileri yapılabilir? I II I, II 8. 2

24 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız

25 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız Kara delikler ile ilgili; I. Teleskop gibi fiziksel gözlem aracıyla varlığı keşfedilmemiştir. II. Etraflarında meydana getirdikleri etkiyle var oldukları anlaşılır. III. Çekim gücü çok fazla olduğu için; ısı, ışık ve ses dahil her şeyi yutmaktadır. Kara deliklerin en gelişmiş teleskoplarla bile gözlenememelerinin temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir? bilgilerinden hangileri doğrudur? Yalnız I Komşu yıldızları gözlemlemenin daha kolay olması. Sıcaklığının çok yüksek olması. Yıldız yaşamının son aşaması olması. I I, II, III Kütle çekimi sebebi ile ışığı yansıtamaması. Sınıfta uzay ile ilgili konuşan dört arkadaşın ifadeleri aşağıdaki gibidir. Kerem: Yıldızların renkleri maviden kırmızıya doğru gidildikçe yüzey sıcaklıkları artar. Ela: Bir takımyıldızın oluşması için 15 yıldız gereklidir. Defne: Büyük kütleli yıldızlar, ömürlerinin sonunda süpernova adlı çok büyük patlamalara sebep olurlar. İdil: Takımyıldızlar Dünya&#;ya aynı uzaklıkta olup, uzayda birbirlerine çok yakın konumlarda bulunmaktadırlar. Buna göre, hangi öğrencinin yorumu doğrudur? Takımyıldızlar ile ilgili defterlerine not tutan öğrenciler; Kerem Ela I. Takımyıldız içindeki yıldızlar farklı sıcaklıkta olabilir. II. Takımyıldız içindeki yıldızlar aynı büyüklüktedir. III. Takımyıldızlarda faklı sayıda yıldız bulunur. IV. Kutup Yıldızı olarak tanımlanan yıldız, Büyük Ayı takımyıldızında bulunur. bilgilerini yazmışlardır. Buna göre, hangi maddeler yanlış bir bilgi içerir? I II ve IV III ve IV Defne İdil Aşağıda verilen cümlelerin başına Yıldızlar kelimesi getirildiğinde hangi bilgi yanlış tamamlanmış olur? canlılar gibi doğar ve ölürler ısı ve ışık kaynaklarıdır uzaydaki bulutsuların sıkışmasıyla oluşurlar büyüklüklerine göre farklı renklerde algılanırlar. 4

26 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız Küçük Ayı 1 Ejderha 3 Andromeda 5 Orion 7 Halley 2 Plüton 4 Kuzey Tacı 6 Ikeya Zhang 8 Kara delikler ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? Ayşe Öğretmen, tahtaya çizdiği baloncukların içine uzayla ilgili kavramlar yazmıştır. Öğrencilerinden, takımyıldızların yazılı olduğu balonların numaralarını, küçükten büyüğe sıralamasını istemiştir. Süpernova patlamasından sonra arda kalan yıldızın çekirdeğinin içine çökmesiyle oluşur. Kara deliklerin teleskopla gözlemlenmesi sonucu, dev kütleler oluştuğu ispatlanmıştır. Kütle çekim kuvveti uygulayarak yakınlarından geçen her şeyi kendilerine doğru çekerler. Çekim kuvvetine ışık bile karşı koyamadığı için ışığı yansıtamazlar. Buna göre, doğru sıralamayı yapan öğrencinin cevabı aşağıdakilerden hangisidir? Aşağıda, gök cisimleri ile ilgili bazı kavramlar ve bu kavramlara ait örnekler verilmiştir. Uydu Yıldız Galaksi Gezegen Dünya Andromeda Güneş Kavramlar Örnekler Buna göre, kavramlar örneklerle eşleştirildiğinde, hangi kavram açıkta kalır? Ejderha Takımyıldız Kuzey Tacı Yukarıda takımyıldızları gösteren şemada, boş bırakılan kutucuklara aşağıdakilerden hangisi yazılamaz? Uydu Orion Yıldız Başak Galaksi Çoban Gezegen Ikeya Zhang 5

27 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız NASA nın ürettiği Hubble Uzay Teleskobu, aşağıdaki görüntüyü yılında elde etmiştir. Takımyıldız Büyük Ayı Orion Kuzey Tacı Yukarıda takımyıldızlara örnekler verilmiştir. Arda: Kırmızı görünen yıldızların sıcaklıkları en yüksektir. Ali: Beyaz veya mavi görünen yıldızların sıcaklıkları çok düşüktür. Ahmet: Orta sıcaklıktaki yıldızlar sarı-turuncu renkte görünürler. Buna göre, hangi öğrencilerin yorumları doğrudur? Yalnız Ali Buna göre, aşağıda verilen bilgilerden hangisi bu yıldız gruplarına ait yanlış bir bilgi içerir? Farklı özelliklere sahip yıldızlardan oluşurlar. Yıldızlar gibi ısı ve ışık yaymazlar. Küme gibi görünen yıldızlardan oluşurlar. Dünya&#;dan bakan gözlemci, takımyıldızları oluşturan yıldızlar birbirlerine çok yakınmış gibi görür. Yalnız Ahmet Ali ve Arda Arda ve Ahmet Yıldız oluşumu ve gelişimi süreci ile ilgili bazı öğrenciler; Can: En büyük yıldızlar yaşamlarının sonunda kara delik oluşturabilirler. Canan: Bir yıldızın son aşaması, çok yoğun ve sıkı bir gök cismine dönüşmesidir. Ceren: Yıldızın son aşamasını, çöküş anındaki kütlesi belirler. bilgilerini vermişlerdir. Avcı Ejderha Büyük Ayı Çoban Ikeya-Zhang Halley Orion Buna göre, hangi öğrencilerin verdikleri bilgiler doğrudur? Yukarıda verilen gök cisimlerinden kaç tanesi kuyruklu yıldızlara örnektir? Can- Canan 2 Can- Ceren 3 Ceren- Canan 4 Can- Ceren- Canan 5 6

28 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız Kuyruklu yıldızlarla ilgili; I. Kuyruklu yıldızlara kirlikartopu da denir. II. Ejderha ve Orion kuyruklu yıldızlara örnektir. III. Halley kuyruklu yıldızı 76 yılda bir Dünya ya yakın olarak geçmektedir. bilgilerinden hangileri doğrudur? Yalnız I Yalınız II I II Bir yıldız çeşidi olan Güneş ile ilgili; I. Gündüz, çıplak gözle gökyüzünde görebileceğimiz tek yıldız Güneş tir. II. Bilinen en büyük yıldız Güneş tir. III. Büyük Ayı takımyıldızında bulunur. IV. Isı ve ışık kaynağıdır. bilgilerinden hangileri doğrudur? I ve IV II III ve IV Işık yılı ile ilgili; I. yaklaşık 10 trilyon km dir. II. bir zaman birimidir. bilgileri verilmiştir. Aşağıdaki gök cisimlerinden hangisi diğer üçünden faklı bir sınıfta yer alır? Bu bilgilerin doğru ve yanlış durumlarına bakıldığında aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? Halley Küçük Ayı Yalnız I doğru Yanız II doğru Kuzey Tacı Ejderha Her ikisi de doğru Her ikisi de yanlış K L M Ahmet; K, L, M yıldızlarının yaydığı ışıkların renklerini yukarıdaki gibi görmektedir. Buna göre Ahmet, yıldızların sıcaklıklarını küçükten büyüğe doğru nasıl sıralamalıdır? Eski çağlarda Yunanlar ve Romalılar yıldız kümelerini isimlendirmişlerdir. İsimlendirme yapılırken; I. Yıldızların sahip oldukları enerjileri, II. Dünya ya olan uzaklıkları, III. Dünya dan bakıldığında birlikte sergiledikleri görünüm, IV. Yıldızların büyüklükleri sebeplerinden hangisi diğerlerinden daha çok etkili olmuştur? L, M, K I M, K, L II K, L, M III L, K, M IV 7

29 7.SınıfÜniteBölüm-Yıldız Yıldızlarla ilgili; I. Gaz ve toz yığınlarının bir araya gelerek sıkışmasıyla oluşur. II. Diğer canlılar gibi doğar, yaşar ve ölürler. III. Şekilleri genellikle küreseldir. IV. Dünya&#;dan bakıldığında ışıkları yanıp sönmeden kesintisiz olarak görünür. Bulutsular yıldızlar arası gaz, toz ve hidrojen, helyum gibi bazı gazlardan oluşur. bilgilerinden hangileri doğrudur? A ) Çok yüksek sıcaklıktaki bu yoğun gaz ve toz bulutunun bir araya gelip sıkışmasıyla oluşan gök cismi aşağıdakilerden hangisidir? B ) II ve IV C ) III ve IV A ) Gezegen D ) I, II B ) Yıldız C ) Galaksi Yıldızların farklı renkte olması, bize onların sıcaklıkları hakkında bilgi verir. Doğru D ) Evren Yanlış Mavi veya beyaz renkteki yıldızlar, en sıcaktır. Kırmızı renkteki yıldızlar, soğuk yıldızlardır. Doğru Yanlış Doğru Yanlış 1.Çıkış 2.Çıkış 3.Çıkış 4.Çıkış Yukarıda verilen yıldızlarla ilgili bilgilerin doğru ve yanlış olma durumlarına göre şemada ilerlediğinde hangi çıkışa ulaşılır? A ) Büyükayı B ) Halley C ) Kuzey tacı D ) Ejderha Suat Öğretmen 7. sınıfta bulunan Sultan, Hozan, Melek ve Nursel isimli öğrencilerinden bulutsunun tanımını yapmalarını istemiştir. Hangi öğrenci doğru cevabı vermiştir? A ) 1. çıkış A ) Sultan: Isı ve şık yayan gök cisimleridir. B ) 2. çıkış B ) Hozan: Süpernova patlamasından sonra oluşan gök cisimleridir. C ) 3. çıkış C ) Melek: Birden fazla yıldızın bir arada bulunmasıyla oluşan yıldızlardır. D ) 4. çıkış Aşağıdakilerden hangisi takım yıldızına örnek verilemez? D ) Nursel: Sıcak gaz ve toz bulutlarının oluşturduğu uzay boşluğunda bulunan kümedir. Uzayda, gök cisimleri arasındaki uzaklıkları ölçmek için aşağıda verilen kavramlardan hangisi kullanılır? Aşağıdakilerden hangisi kuyruklu yıldızdır? A ) Kilometre A ) Küçükayı B ) Astronomi birimi B ) Orion C ) Işık yılı C ) Halley D ) Işık hızı D ) Kuzey Tacı 8

30 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren 1. Aşağıdaki tabloda verilen özellikleri gösteren galaksi çeşidinin bulunduğu sütuna işareti konularak doldurulacaktır. Özellik 1. Belirli bir şekli yoktur. 2. Şişkin bir merkezi ve belirgin kolları vardır. 3. Çok sayıda yıldız içerir. 4. Dünya nın içinde bulunduğu galaksi türüdür. Sarmal Galaksi Eliptik Galaksi Düzensiz Galaksi 2. Güneş sisteminin yer aldığı galaksi türü ile ilgili olarak; I. Evrende en fazla görülen galaksi türüdür. II. Belirli bir şekilleri yoktur. III. Eliptik Galaksiler grubunda yer alır. ifadelerinden hangileri doğrudur? Yalnız I II I, II Buna göre, tablonun doğru doldurulmuş hâli aşağıdakilerden hangisidir? (Bir satırda birden fazla işareletme yapılabilir.) Aşağıda bazı galaksilerin şekillerini gösteren resimler harflendirilerek verilmiştir. a b c Buna göre, verilen galaksilerin hangi çeşitte olduğu aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? a Sarmal b Eliptik c Düzensiz a Eliptik b Sarmal c Düzensiz a Düzensiz b Sarmal c Eliptik a Eliptik b Düzensiz c Sarmal 1

31 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren 4. Bulutsu Uydu Evren Gezegen Asteroid Yıldız 7. Yukarıda verilen tablodaki öğelerden galaksiyi oluşturanların bulunduğu kutular boyanacaktır. Buna göre, tablonun son görünümü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 5. Büyük Patlama Teorisi ne göre, 8. I. Patlamadan sonra ortaya çıkan enerji soğuyarak maddeye dönüşmüştür. II. Tüm evren bir noktadan genişlemeye başlamıştır. III. Evren sürekli büyümeye ve genişlemeye devam etmektedir. ifadelerinden hangileri doğrudur? Yalnız II I I, II 6. Aşağıda, bazı gök cisimleri numaralandırılarak verilmiştir. I. Galaksi II. Küme III. Süper küme Buna göre, numaralandırılmış gök cisimlerinin içerdikleri yıldız sayısı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru sıralanmıştır? 9. I < II < III I < III < II II < III < I III < II < I 2

32 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren Ela ve Elif, evren ve uzay ile ilgili aşağıdaki bilgileri veriyorlar. Aşağıda, öğrencilerin galaksiler hakkında yaptıkları bilgi paylaşımları verilmiştir. Ela Evren, çok sayıda yıldızdan oluşan devasa yıldız kümeleridir. Elif Evren in Dünya atmosferi dışında kalan kısmına uzay denir. Buna göre, Ela ve Elif&#;in verdiği bilgilerin doğruluğu için ne söylenebilir? Ela Elif Derin: Galaksiler yalnızca yıldızlardan oluşur. Deniz: Andromeda, sarmal yapılı bir galaksidir. Derya: Düzensiz görünümde olan galaksiler vardır. Didem: Milyonlarca galaksi olduğu bilinmektedir. Buna göre, bu öğrencilerden hangisinin paylaşımı yanlış bir bilgi içermektedir? Derin Deniz Doğru Yanlış Derya Yanlış Doğru Didem Doğru Doğru Yanlış Yanlış Aşağıda, gök cisimleri ile ilgili bazı kavramlar ve bu kavramlara ait örnekler verilmiştir. Kavramlar Uydu Yıldız Galaksi Gezegen Dünya Andromeda Güneş Örnekler Buna göre, kavramlar örneklerle eşleştirildiğinde, hangi kavram açıkta kalır? Georges Lemaitre yılında, Büyük Patlama teorisini ortaya koymuştur. Bu teoriyi, yılında yaptığı araştırmalarla evrenin sürekli genişlediğini ispatlayarak destekleyen astronom aşağıdakilerden hangisidir? Uydu Ali Kuşçu Yıldız Edwin Hubble Galaksi Wilhelm Herschel Gezegen Galileo 3

33 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren Selin öğretmen, Büyük Patlama (Big Bang) teorisiyle ilgili bir okul panosunu düzenlemek istemiş ve aşağıdaki bilgi kartlarını hazırlamıştır. Çok sayıda yıldızlar, yıldızlar arası gaz ve toz bulutları, gezegenler ve doğal uydular gibi öğeleri içeren uzay adalarıdır. Büyük Patlama dan sonra, evren genişleyerek soğumaya başladı. 1 Büyük Patlama ya 2 neyin sebep olduğu henüz tam olarak açıklanamamıştır. Buna göre, tanımı verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir? Büyük Patlama yaklaşık yılında gök adaların 4 1 milyar yıl önce az yoğun birbirinden uzaklaştığının ve Dünya büyüklüğündeki gözlemlenmesi, evrenin bir gök cisminin sürekli genişlemekte olduğu patlamasıyla gerçekleşmiştir. hipotezini desteklemiştir. Buna göre, kaç numaralı bilgi kartındaki hata düzeltilirse pano hatasız olarak sergilenebilir? Gök ada Güneş Sistemi Asteroit Takımyıldız Cansu: Büyük Patlama (Big Bang) teorisi, evrenin oluşumu ile ilgili görüşleri içerir. Sude: Uzay, sadece çıplak gözle görebildiğimiz gök cisimlerinden oluşur. Nil: Evren, Dünya&#;mızla birlikte tüm gök cisimleri ve aradaki boşlukların tamamıdır. Evren ve uzay kavramları ile ilgili bilgiler veren öğrencilerden hangileri doğru bilgi vermiştir? Atmosferimizin dışında kalan evren parçasına I denir. Aralarındaki boşluklarla birlikte gök cisimlerinin tümüne II denir. funduszeue.infoeki çok sayıda gök cisminden yalnızca biridir. Yukarıda verilen bilgilerde, boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri yazılırsa cümleler doğru olarak tamamlanmış olur? I II III Nil Uzay Evren Dünya Nil - Sude Bulutsu Uzay Dünya Sude - Cansu Galaksi Evren Güneş Cansu - Nil Uzay Galaksi Güneş 4

34 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren Samanyolu Andromeda Orion Takımyıldız Gök ada Büyük Ayı Samanyolu Avcı Andromeda Takımyıldız Gök ada Takımyıldız Gök ada Merkür Venüs Dünya Mars Şemada yer alan gök cisimlerinin hangi kavram grubuna ait olduğu takip edilerek ulaşılması gereken çıkış aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdaki şekilde bazı kavramlara ait örnekler verilmiştir. Buna göre, üzerinde gök ada örnekleri yazılı olmayan parçalar çıkarıldığında kalan şekil aşağıdakilerden hangisi gibi olur? Merkür Venüs Dünya Mars 5

35 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren Gök adalar sadece gezegenlerden oluşan küçük sistemlerdir Doğru Samanyolu, çubuklu sarmal bir yapıya sahiptir. Yanlış Güneş Sistemi, Andromeda galaksisinin Avcı kolunda yer alır. Dünya, evren ve uzay kavramlarının birbirlerini kapsama durumları yukarıdaki şema ile anlatılmak isteniyor. Doğru Yanlış Doğru Yanlış 1.Çıkış 2.Çıkış 3.Çıkış 4.Çıkış Buna göre; 1, 2, 3 numaralı yerlere gelmesi gereken kavramlar hangi seçenekte doğru verilmiştir? Galaksiler ile ilgili verilen yukarıdaki bilgilerin doğru veya yanlış olma durumuna göre şemada ilerlenirse hangi çıkışa ulaşılır? 1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış 1 Dünya 2 Uzay 3 Evren 1 Evren 2 Uzay 3 Dünya 1 Dünya 2 Evren 3 Uzay 1 Uzay 2 Evren 3 Dünya Samanyolu galaksisi (gök adası) ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Güneş Sistemi merkezinde yer alır. Merkezinden dışa doğru açılan sarmal kolları vardır. Dünya&#;mız, sarmal kollardan Avcı kolu üzerinde bulunur. Bulundurduğu gök cisimleri arasında çekim kuvveti vardır. Verilen galaksi görseli ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? Sarmal bir görünüme sahiptir. Gezegen, yıldız, meteor, uydu gibi gök cisimlerini içerir. Milyonlarcası bir araya gelerek takımyıldızları oluşturur. Andromeda bu görünüme sahip bir galaksidir. 6

36 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren Evren ile ilgili; Geçmiş Bugün Gelecek Geçmiş Bugün Gelecek Yukarıda verilen 1. şema, Newton&#;un evren teorisini, 2. şema ise Georges Lemaitre nin evren teorisini temsil etmektedir. Buna göre, sadece şemalardan faydalanarak bu iki teorinin en temel farkının aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? I. Büyük Patlama Teorisi ne göre bir noktada gerçekleşen büyük bir patlamayla oluşmuştur. II. Evrende gezegenler dışında kuyruklu yıldızlar, meteorlar ve gök taşları gibi gök cisimleri bulunur. III. Evrenin merkezi olarak, bize en yakın yıldız olan Güneş kabul edilir. bilgilerinden hangileri doğrudur? Yalnız I II I, II, III Evrenin başlangıcı Evrenin sonsuzluğu Büyük Ayı Andromeda Avcı Evrenin genişlemesi Evrenin ömrü Sombrero Samanyolu Ikeya -Zhang Yukarıda verilenlerden kaç tanesi galaksilere örnek olarak verilebilir? Pınar Öğretmen, 7-A sınıfında yaptığı tek soruluk mini sınavda öğrencilerinden Dünya nın uzaydaki konumunu yazmalarını istemiştir. Sonlu mu sonsuz mu olduğu bilinemeyen evrenin, nasıl oluştuğu konusunda pek çok teori öne sürülmüştür. Bu teorilerden en kabul göreni aşağıdakilerden hangisidir? Büyük patlama teorisi Gaz bulutu teorisi Hareketsiz evren teorisi Başlangıcı olmayan evren teorisi Buna göre, aşağıdaki öğrencilerden hangisi mini sınavdan tam puan almıştır? Esra: Samanyolu galaksisinin Avcı kolunda yer alan Güneş Sistemi nde bulunur. Emre: Andromeda galaksisinin Ejderha kolunda yer alan Güneş Sistemi nde bulunur. Elif: Samanyolu galaksisinin Halley kolunda yer alan Güneş Sistemi nde bulunur. Eda: Andromeda galaksisinin Orion kolunda yer alan Güneş Sistemi nde bulunur. 7

37 7.SınıfÜniteBölüm-Galaksiler ve Evren Andromeda ve Samanyolu galaksileri; I. Düzensiz II. Eliptik III. Çubuklu sarmal IV. Sarmal galaksi çeşitlerinden hangisine örnektir? I II III IV 8

38 funduszeue.info 1.ÜNİTE EBA SORU BANKASI CEVAP ANAHTARLARI 1.BÖLÜM- Uzay Teknolojileri 2.BÖLÜM- Uzay Gözlemleri ve Gözlem Araçları 3.BÖLÜM- Yıldız 4.BÖLÜM- Galaksiler ve Evren