Vergi Dilimi Kaç Ay Kesilir 2021

Asgari ücretin ardından diğer bordro parametreleri de açıklanmaya başladı. Bunlardan ücreti etkileyen en önemlisi de vergi oranları. Her yıl yeniden belirlenen gelir vergisi tarifesinde, dilim aralıkları yeniden belirlendi.

Vergi Tarifesindeki Değişiklikler

Geçtiğimiz yıl gelir vergisi tarifesinde önemli bir değişiklik olmuştu. 7 Aralık 2019’da yayımlanan 7194 sayılı Kanun ile gelir vergisi tarifesine yeni bir vergi oranı eklendi. Ocak ayından itibaren kümülatif gelir vergisi matrahı 600.000 TL’yi aşanların kazançları %40 oranında vergilendiriliyordu.

2021 yılında ise, 5 dilim üzerinden vergilendirilmeye devam edilecek. Yeni gelir vergisi tarifesi ise ücretli çalışanların gelirleri için şu şekilde belirlendi:

Tabloyu şu şekilde özetleyebiliriz:

Asgari Ücretli Ne Zaman %20’lik Dilime Geçiyor?

Asgari ücret tutarının brüt 3.577,50TL belirlenmesinin ardından, asgari ücretlinin vergiler ve SGK primleri sonrası net ücreti AGİ olmadan 2.557,59 TL, AGİ eklenmiş şekilde ise 2.825,90 TL olarak hesaplanmıştı. Fakat yeni gelir vergisi tarifesi üzerinden hesapladığımızda, asgari ücretli çalışanların Ağustos ayında %20’lik vergi dilimine geçiş yaptığını görüyoruz. Bu da, Ağustos ayından sonra asgari ücretlinin daha fazla vergi ödemesi ve net ücretini azaltacağını gösteriyor. Bu durumda da geçmiş yıllarda olduğu gibi AGİ ilavesi devreye girecek.

Asgari ücretlinin gelir vergisi matrahını şu şekilde tespit edebiliriz:

Çalışanın ne zaman vergi dilimi değiştireceğini bulmak için, yıl içindeki gelir vergisi matrahlarını toplamamız gerekiyor. 7. aydan sonra Ağustos ayında ilk vergi dilimi olan 24.000 TL’lik sınırı aşarak bir üst dilime geçtiğini görüyoruz.

3.040,88 TL (asgari ücretli gv matrahı) x 8 ay = 24.327,04

Vergi Dilimi Değişen Asgari Ücretliye AGİ İlavesi Devam Edecek Mi?

Asgari ücretlinin bir üst dilimden yani %20 oranı ile vergilendirilmesi, net ücretini düşürüyor. Bu düşüşün önüne geçmek için önce geçici olarak uygulamaya alınan AGİ ilavesi geçtiğimiz yıllarda yapılan düzenleme ile sürekli hale getirilmişti. Uygulama bu yılda devam edecek.

Düzenlemenin süreklilik kazanması 27 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7103 sayılı Torba kanun ile gerçekleşmişti.

Ağustos ayından itibaren ücreti düşecek olan asgari ücretli çalışana ek AGİ ödemesi yapılarak ücreti net 2.825,90 TL tutara tamamlanacak. Böylece çalışanın ücreti yıl boyunca 2.825,90 TL’lik tutarın altına düşmemiş olacak.

DİSK-AR, DİSK’e bağlı sendika üyelerinin bordrolarını dikkate alarak vergi ve kesinti yükünü hesapladı. Yapılan hesaplamada ücretlerin asgari ücret kadar kısmına uygulanan vergi istinasına rağmen net ücretlerde büyük düşüşler yaşandı. Ağustos ayına ait bu bordrolarda işçilerin yüzde 27’lik üçüncü vergi dilime girdiği ve işçilerin toplam kesinti ve vergi yükünün yüzde 30,5 ile yüzde 34,7 arasında değiştiği tespit edildi.

Ocak 2022’de giydirilmiş brüt ücret ve yan ödemeleri (fazla mesai, sosyal ödenekler vb.) toplamı 10 bin TL olan bir çalışanın Temmuz 2022’de brüt giydirilmiş kazancının 15 bin TL olduğu varsayılarak yapılan hesaplamada ocakta 637 TL gelir vergisi öderken bu miktar mayısta 1.062 TL’ye temmuzda 1.725 TL’ye ve eylülden itibaren ise 2 bin 342 TL’ye çıktı. Böylece eylüldeki gelir vergisi kesintisi ocak ayına göre 3,7 kat arttı.

VERGİ DİLİMLERİ AZ ARTIRILIYOR

DİSK-AR’ın raporuna göre net ücretlerin ağustos ve eylül aylarından itibaren düşmesinin iki temel nedeni var. Birincisi ücretlilere uygulanan gelir vergisi oranlarının yüksekliği, ikincisi vergi tarife dilimlerinin enflasyon, ücret artışları ve yeniden değerleme oranlarından az artırılması.

2006 öncesinde ücret gelirlerine uygulanan vergi oranları diğer gelirlere göre 5’er puan daha düşüktü. 2006 sonrasında ücretlere sağlanan bu 5 puanlık indirim kaldırıldı ve ücret gelirleri de diğer gelirlerle aynı oranda vergilenmeye başlandı.

2005 yılında ücret dışı gelirlerin ilk dilimine uygulanan vergi oranı yüzde 20 iken ücretler bundan 5 puan daha düşüktü ve yüzde 15’ti. Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre 2022’de yüzde 15’lik vergiye tabi ilk gelir vergisi dilimi 32 bin TL olarak saptandı. Asgari ücretin Aralık 2021’de yüzde 50 oranında artması nedeniyle ilk vergi dilimi artışı düşük kaldı. İşçiler hızla ikinci ve üçüncü dilime girdi.

Devletin alacakları için öngördüğü yeniden değerleme oranının ilk gelir vergisi dilimi artışının üstünde olması ücretliler aleyhine bir tablo oluşturdu.

2000 yılında 2 bin 500 TL olan ilk vergi dilimi baz olarak kabul edilerek ilk vergi dilimleri yeniden değerleme oranına göre artırılsaydı 2022’de ilk vergi dilimi 81 bin 689 TL olarak uygulanmalıydı. Ancak bu yıl ilk vergi dilimi 32 bin TL olarak uygulandı.

2022’de 81 bin TL kazanan bir ücretli halihazırda yüzde 27’lik üçüncü vergi dilimine girerken ilk vergi dilimi yeniden değerleme oranı kadar artırılmış olsaydı yüzde 15’lik ilk vergi dilimine girecekti.

İLK VERGİ DİLİMİ 110 BİN TL OLABİLİRDİ

İlk vergi dilimi artışının belirlenmesinin bir diğeri yolu ise asgari ücret artışı. DİSK-AR’a göre pek çok ücretli asgari ücret civarında bir ücretle çalışırken ilk vergi diliminin asgari ücret kadar artırılmaması ücretlerin daha erken yüksek oranlarda vergilendirilmesine yol açıyor. Böylece asgari ücret ile ilk vergi dilimi arasındaki makas açılıyor.

Asgari ücret ile en düşük vergi dilimi artışı arasındaki bu büyük fark sebebiyle asgari ücretliler ve tüm ücretliler daha erkenden daha yüksek vergi dilimine girmeye başladı. Oysa 2000 yılında 2.500 TL olan en düşük vergi dilimi baz alınarak asgari ücret artışı kadar artış yapıldığında 2022’de ilk vergi dilimi 110 bin TL’yi bulacaktı. Böylece 2022’de 32.000 TL olarak uygulanan ilk vergi dilimi ile olması gereken vergi dilimi arasındaki fark 78 bin TL’ye yaklaştı.

***

İŞÇİNİN YÜKÜ BÜYÜDÜKÇE BÜYÜYOR

DİSK, işçilerin ücretlerinde gelir vergisi dilimlerinden kaynaklı kayıpların sona erdirilmesi, gelir vergisi oranlarının düşürülerek vergi dilim miktarlarının yükseltilmesi talebiyle İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı önünde basın açıklaması yaptı.

Açıklamaya DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, DİSK Genel Sekreteri Adnan Serdaroğlu, DİSK Yönetim Kurulu üyeleri Kazım Doğan ve Seyit Aslan ile sendika üyeleri de katıldı.

“Dilim dilim soyuluyoruz” yazılı dövizlerin taşındığı eylemde, “Gelirde adalet, vergide adalet” sloganları atıldı. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Vergi yoluyla bu ülkenin tüm değerlerini üreten işçinin cebinden alınıp sermayeye, şirketlere kaynak aktarılıyor. Bu da yetmiyor, holdinglerin vergileri bir gece yarısı sıfırlanırken işçinin sırtındaki vergi yükü büyüdükçe büyüyor” dedi.

Artan enflasyona dikkat çeken Çerkezoğlu, “Artan vergi yükü ile ücretlerimiz erimeye devam ediyor. Yüksek enflasyon nedeniyle büyük alım gücü kaybı yaşayan işçiler şimdi de vergi dilimleri marifetiyle yoksullaştırılıyor. Çarşıya, pazara, markete her gittiğimizde fiyatlar artıyor, evimize gelen her fatura bir öncekinden yüksek oluyor ama işçilerin artması gereken ücretleri, vergi dilimleri nedeniyle yıl içerisinde düşüyor” diye konuştu.

***

GELİR VERGİSİ İÇİN ACİL TALEPLER

•Gelir vergisi oranı ücretlilerde yüzde 10’a düşürülmeli

•Vergi tarife dilimleri en az asgari ücret veya yeniden değerleme oranında artırılmalı

•İşverenlere uygulanan 5 puan SGK prim desteği çalışanlara da uygulanmalı

•Damga vergisi kaldırılmalı

Asgari ücret görüşmelerinin üçüncü turunda taraflar belirli konularda mutabakat sağladı. Birinci vergi diliminin yıllık brüt asgari ücret miktarına çekilmesi konusunda anlaşıldı.

Düzenlemeyle, kümülatif vergi matrahı hesaplanırken brüt asgari ücret esas alınacak.

Uzmanlar düzenlemeyle, çalışanlara bin 500 liralık gelir vergisinden kaynaklanan katkı sağlanacağını belirtiyor.

Peki vergi matrahı düzenlemesi çalışanların ücretlerine nasıl yansıyacak?

TRT Haber'in konuğu olan, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin, Şu anda 24 bin liraya kadar yüzde 15, 24 bin lirayı aştığı takdirde yüzde 20'lik vergi dilimine giriyorsunuz. Şu an 24 bin lira olan rakamın 2022'de asgari ücretin yine brüt 5 bin lira açısından varsayarsak yıllık 60 bin liraya çıkması anlamına geliyor. Çalışanlar bunun sonucu daha az vergi ödemiş olacak." dedi.

Zengin, sözlerini şöyle sürdürdü;

Asgari ücret görüşmelerinde dün 3 konuda işçi sendikaları ile işveren tarafı anlaştı. Bu konuda hükümetin ne söyleyeceğini de beklemek gerekiyor. Bunun yüzde 5'lik prim indiriminin şu andaki asgari ücrete göre etkisi 178 lira. Burada indirimin doğrudan işçinin ücretlerine yansıyıp yansımayacağı konusunda muğlaklık var. Dolayısıyla buradan şöyle bir şey çıkacaksa; işçilerde yapılacak bu 5 puanlık indirim doğrudan çalışanların ücretlerini artıracak bir etki oluşturacaksa bu olumlu bir şey. Bu da şu anki rakamlara göre 178 lira. Biliyorsunuz asgari ücretin artışı ile bu rakam da artacak. Diyelim ki, yüzde 30 arttığı takdirde bu rakam 54 lira daha artacak. 226-227 liraya tekabül edecek. Şu anda işverenlere zaten bu SGK primleri üzerinden mahsup ediliyor ve yüzde 5'lik bir prim avantajları var. Bu avantaj önemli fakat olması gereken işçilerin ücreti artacaksa bu indirim elbette çalışanların ceplerine girecek ücretlerini artıracak etkisi nedeniyle olumlu olarak bakmak lazım. Bu da yine işçilerin daha az vergi ödemelerine neden olacak bir düzenleme.

"Gelir vergisi birinci dilimi yıllık brüt asgari ücret seviyesine çekilecek"

Bir de vergi dilimleri var. Bu vergi dilimleri işçilerde bunu öncelikli söyleyelim ücretlilerin vergi gelirlerinde bir matrah var. Kişinin birinci ay aldığı brüt ücreti onun matrahı oluyor. İkinci ayda üste koya koya geliyor. Yani, bugün itibarıyla asgari ücretin brüt tutarı 3 bin 577 lira. Birinci ayda bu. 6. aya geldiğinizde bunu 6 ile çarptığınızda başka bir geliri yoksa onun brüt matrahı bu oluyor. Yani diyelim ki, 24-25 bin lira civarında 6. aya geldiğinde matrahı oluyor. Bizim 2021 vergi dilimlerinde de 24 bin liraya kadar vergi kesintisi yüzde 15 oluyor. 24 bin lirayı aştığı andan itibaren yüzde 20'lik vergi dilimine giriyorsunuz ki bu kişinin yüzde 5 gelir vergisinin artması anlamına geliyor.

Dolayısıyla gelirlerin toplamda cebine girecek gelirlerin azalması anlamına geliyor. Burada asgari ücret düzeyine çıkarılması, çok pratik bir hesap yapalım diyelim ki asgari ücret brüt 5 bin lira oldu. Brüt asgari ücret yıl boyu aldığı 60 bin lira edecek. Bu kişinin 60 bin liraya kadar olan kısmı yüzde 15'ten vergilendirilecek. Bunun birinci sonucu asgari ücretlilerin bir kere ocak ayında aldığı ücret ile aralık ayında yani 12 ay sonra aldığı ücret hiçbir şekilde değişmeyecek. Vergi dilimlerinden dolayı ücreti azalmayacak. İkinci sonucu, asgari ücretle çalışmayanların da yine daha az vergi ödemesini sağlayacak. Çünkü bunu 60 bin liraya yani ilk dilimi 60 bin liraya çektiğinizde daha yüksek alan ücretliler 5. ayda yüzde 20'ye geçecekken bu sefer 7. ayda 8. ayda yüzde 20'ye geçecek. Bu da çalışanlar açısından daha az vergi ödemek anlamına geliyor.

İşçi ücretleri ve memur maaşlarının vergilendirme sisteminde köklü bir değişiklik yapılıyor. Yeni yıldan itibaren tüm işçi ve memurların asgari ücrete kadar olan kazançlarına gelir vergisi ve damga vergisi istisnası uygulanacak. Asgari ücreti aşan kazançlar ise yüzde 15’ten başlayarak artan oranlara göre vergilendirilecek. 2008 yılından beri uygulanmakta olan asgari geçim indirimi (AGİ) ise tümüyle sona erecek. Milyonlarca işçi ve memur bu değişikliklerin ne anlama geldiğini merak ediyor. İşte o soruların cevapları:

Asgari ücrete kadar olan kazançlardan hiç mi vergi kesilmeyecek?

İşçi ve memur ayrımı olmaksızın tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançlarından gelir vergisi ve damga vergisi alınmayacak. 2022 yılında uygulanacak asgari ücrete göre gelecek yıl ücretlerin brüt 5004 liraya kadar olan kısmından sadece yüzde 14 oranında sosyal güvenlik primi işçi payı ve yüzde 1 oranında işsizlik sigortası fonu işçi primi kesilecek. Tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançlarına vergi istisnası uygulanacağından asgari ücretliler hiç vergi ödemeyecek.

Asgari ücretliler gelir vergisi dilimindeki artıştan etkilenecek mi?

Mevcut sistemde sadece bekâr asgari ücretliler gelir vergisi dilimindeki artıştan yıl boyunca etkilenmiyorlar. Evli, eşi çalışmayan ve çocuğu bulunan asgari ücretliler gelir vergisi dilimindeki artıştan etkileniyorlar ve ellerine geçen net ücret yılın ilerleyen aylarında azalıyor. Örneğin 2021 yılında ağustos ayından itibaren bir üst (yüzde 20) vergi dilimine girdikleri için ocak – temmuz aylarında aldıkları net ücretleri ağustos ayından itibaren azaldı. Yeni sistemde asgari ücretle çalışan hiçbir işçi gelir vergisi dilimindeki artıştan etkilenmeyecek.

Bekârlar ile evli çalışanlar arasında vergilendirme farkı olacak mı?

Yeni sistemde bekâr bir işçi ile evli, eşi çalışmayan 3 çocuklu çalışan arasında vergileme açısından bir fark kalmayacak. Hepsi aynı vergi istisnasından yararlanacak.

Asgari geçim indirimi (AGİ) uygulaması herkes için mi kalkacak?

Evet. Gelir Vergisi Kanunu’na 2008 yılında eklenen asgari geçim indirimine ilişkin hususları düzenleyen 32. madde yeni yıldan itibaren yürürlükten kalkacak. 1 Ocak 2022'den itibaren elde edilen kazançlarda hiç kimse için asgari geçim indirimi uygulanmayacak.

AGİ’nin kaldırılması çalışanların ücretlerini olumsuz etkileyecek mi?

AGİ, asgari ücrete kadar olan kazançlardan kesilen verginin bekâr işçilere yüzde 58’inin, evli, eşi çalışmayan ve 3 çocuklu işçilere ise yüzde 100’ünün iadesi anlamına geliyor. Diğer çalışanlara da medeni durumu ve çocuk sayısına göre AGİ yoluyla bu iki oran arasında vergi indirimi yapılıyor. Yeni yıldan itibaren asgari ücrete kadar olan kazançlar tümüyle vergi dışı bırakılacağı için, olmayan verginin AGİ yoluyla iadesine de gerek kalmayacak. AGİ’nin kalkması dolayısıyla ücrette azalma olmayacağı gibi çalışanların eline geçen net ücret artacak.

Asgari ücrete kadar olan kazançlara sağlanan vergi istisnası çalışanlara nasıl yansıyacak?

Mevcut sistemde, asgari ücrete kadar olan kazançlarda vergi istisnası sadece evli, eşi çalışmayan 3 çocuklu çalışanlara uygulanıyor. Ayrıca, vergi istisnası sadece gelir vergisi ile sınırlı bulunuyor.

Yeni sistemde asgari ücrete kadar olan kazançlara gelir vergisi istisnası herkes için geçerli olacak. Gelir vergisi istisnasının yanı sıra damga vergisi istisnası da uygulanacak. Damga vergisi istisnası, tüm çalışanların aylık ücretlerine 38 TL avantaj olarak yansıyacak.

2022 yılında istisna edilen gelir vergisi ve damga vergisinden kaynaklı olarak bekâr çalışanların 301 TL, evli, eşi çalışmayanların 226 TL, eşi çalışmayan 1 çocukluların 168 TL, eşi çalışmayan 2 çocukluların 113 TL, 3 çocukluların da 38 TL aylık avantajı olacak.

İşveren ile “net ücret” üzerinden anlaşmış olanlar da bu avantajdan yararlanacak mı?

Evet. İşçiye ödenen net ücretin öncelikle brüt tutarı bulunacak. Brüt tutar üzerinden hesaplanan vergiden asgari ücret için hesaplanan vergi mahsup edilecek. Böylece net ücret ile çalışanlar da brüt ücretle çalışanlarla aynı avantajdan yararlanacaklar.

2022 yılı gelir vergisi dilimleri ne olacak?

2022 yılında ücret gelirlerine uygulanacak gelir vergisinin ilk dilimine tabi kazançlar yüzde 33 oranında artırılarak 24 bin liradan 32 bin liraya çıkartıldı. Yeni yılda uygulanacak gelir vergisi oranları şöyle:

32.000 TL’ye kadar olan kazançlar %15

32.001 – 70.000 TL arasındaki kazançlar %20

70.001- 250.000 TL arasındaki kazançlar %27

250.001 – 880.000 TL arasındaki kazançlar %35

880.009 TL üzeri kazançlar %40

Gelir vergisinin ilk dilimi 12 aylık asgari ücret tutarına çıkartılacaktı, vaz mı geçildi?

Aşağıda anlattığımız örneklerden daha iyi anlaşılacağı üzere, ilk vergi dilimine tabi kazançlar her ne kadar 32 bin lira ise de asgari ücrete kadar olan kazançlar 12 ay boyunca vergiden muaf tutulacak. Her ay 5004 lirayı aşan kazançların 32 bin liraya kadar olan kısmı yüzde 15 vergiye tabi olacak.

Asgari ücretin üzerinde kazanç elde edenlerin vergisi nasıl hesaplanacak?

2022 yılında 5004 TL olarak belirlenen brüt asgari ücret için normalde 638 TL gelir vergisi ödenmesi gerekiyor. Tüm çalışanların kazançları için gelir vergisi hesaplanacak. Hesaplanan tutardan 638 TL indirildikten sonra kalan vergi kesilecek.

Örneğin, brüt ücreti 6500 lira olan bir kişi için ocak ayında 828.80 TL gelir vergisi hesaplanacak. Bu tutardan brüt asgari ücret için hesaplanan 638 TL tutarındaki vergi düşülecek. Böylece çalışanın ücretinden 190.80 TL gelir vergisi kesilecek. 5004 liraya kadar olan kazançlardan damga vergisi de kesilmeyecek.

Gelir vergisinin ilk dilimindeki kazançların 32 bin lira olarak belirlenmesi bordroları nasıl etkileyecek?

Gelir vergisinin matrahı brüt ücretten sigorta primleri kesildikten sonra kalan tutardır. Örneğin 2021 yılında prim kesintileri düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden 24 bin liraya kadar olan kazançlar yüzde 15’lik ilk gelir vergisi dilimine tabi tutuldu.

Yeni yılda ise brüt ücret üzerinden hesaplanacak vergi matrahı, asgari ücretin vergi matrahından mahsup edilecek. Bu şekilde birikimli tutar 32 bin liraya ulaşıncaya kadar yüzde 15; 32 bin lira ile 70 bin lira arasındaki matraha yüzde 20 vergi oranı uygulanacak.

Başka bir ifadeyle, 2022 yılında gelir vergisi tarifesine tabi kazanç hesabında, her ay 4253.40 TL’yi aşan matrah dikkate alınacak. Böylece yıllık 60 bin liraya kadar brüt kazançlar vergi dışı bırakılmış olacak.