Kusan Bebeğe Su Verilir Mi

Bebeklerde kusma annelerin sık karşılaştığı bir durumdur. Sıklıkla bebek emzirildikten ya da mama ile beslendikten sonra gelişir. Aileler ilk bebeklerini kucaklarına almış ve ilk defa bu deneyimi yaşıyorlarsa, bu durum daha da endişe edicidir. “Bebeğimizin kusması bize ne anlatıyor, kusmanın gelişim ayı ve beslenme biçimine göre özellikleri, hangi belirtiler hastalık habercisi, anne-babalar ne yapmalı” konularını irdeleyeceğiz.

Kusma mide içeriğinin zorlu bir şekilde ağızdan atılmasıdır. Ağız yoluyla alınan toksinlere karşı koruyucu bir mekanizma olarak geliştiği düşünülen kusma, pek çok organ sistemini ilgilendiren farklı hastalıkların belirtisi (mide-bağırsak, beyin, böbrek, metabolik, hormonal sistemler, enfeksiyoz ve psikiyatrik hastalıklar) ya da tedavilerin yan etkisi (kanser ilaçları, cerrahi uygulamalar) olabilir. Pek çok hastalığın ortak belirtisi olan kusma içeriğine, şiddet, miktar, yaşa ve zamanla ilişkisine göre değişkenlik gösterir.

Sağlıklı bebekler az miktarda beyaz, mukuslu, köpüklü, asit pH’da kusarken, bazen de birkaç defa ağız dolusu kusabilir. Bebeklerde kusmalar beslendikten hemen ya da saat sonra gerçekleşir. Çünkü yeni doğanlarda yemek borusuyla mide arasındaki sfinkter olgunlaşmamıştır, kasılma yetersizliği vardır ve mide içeriği yemek borusuna kaçar sonra ağızdan atılır. Daha büyük bebeklerde ise, besleme sırasında havayla karışan süt ya da mama yukarı doğru çıkabilir. Bebeğin doğumundan sonraki birkaç gün içinde başlayan fizyolojik gastroözofageal reflü denen bu durum ilerleyen günlerde azalır, 2 yaştan sonra devam etmesi beklenmez. Emzirirken bebeğin yatar pozisyonda olması, hava yutması, aşırı yavaş ya da hızlı emmesi, gazının çıkartılmaması reflüye neden olabilir. Eğer anneler, bebeklerini besledikten sonra, 30 dakika kadar dik oturturlarsa, bu sorunun önüne geçmek mümkündür. Ancak buna rağmen bebeğin kilo alımı yavaşlamışsa gastroözofageal reflü hastalığı tanısı konan bebekler için cerrahi müdahale gerekebilir. Anneler bebeğin kilo alması için, bazen ihtiyacından fazla besleyebilir. Bu da bebeğin fazla besini kusma yoluyla çıkarmasıyla sonuçlanır. Bu kusmalar ilk yaşta hafifleyerek tamamen ortadan kalkacaktır. Bebekler bazen beslenme sonrasında, ağızlarından az miktarda besini çıkarabilir. Regürgitasyon denen bu durum genellikle sızıntı şeklinde olur ve kusma olarak değerlendirilmez. Bu tip çıkarmalar fizyolojik gastroözofageal reflünün belirtisi olabilir, bebek aylıkken kendiliğinden kayboluyor. Düzelmediği ve giderek arttığı durumlarda doktora başvurulması gerekir.

Yemek borusunun mideye bağlanan ucunun kapalı olması da şiddetli kusmalarla kendini gösterebiliyor. Bu sorunu olan yeni doğan bebeklerdeki en belirgin özellik doğduktan sonraki birkaç besleme sonrası kusmaya başlamasıdır. Çünkü besinler yemek borusunda birikir. Kusmaya nefes darlığı ve morarma da eşlik edebilir.

Yemeklerden saatler sonra gerçekleşen zorlanarak, öğürtünün eşlik ettiği, fışkırır tarzda, burundan da gelebilen kusma daha endişe edicidir. Huzursuzluk, ten renginin solması gibi belirtiler de eşlik edebilir. Özellikle yeni doğan bebeklerde, ilk 36 saat arasında görülen şiddetli kusmalar sindirim sisteminin herhangi bir yerinde görülen tıkanıklık belirtilerinden biri olarak kabul edilir. Bu şiddetli kusmaların en sık görülen nedenleri; bağırsak tıkanıklığı veya darlığı, bağırsağın belli bölümlerinin olmaması, karın organlarının göğüs içinde fıtıklaşması, mide darlığı (pilor stenozu). Bu tip sorunlar acil cerrahi müdahale gerektirebilir.

Doğumdan sonraki ilk günlerde yani yeni doğan döneminde görülen kusma nedenleri arasında enfeksiyonlar (mide-barsak enfeksiyonları, nekrotizan enterokolit de denen bir çeşit bağırsak iltihaplanması), doğumsal metabolizma hastalıkları, bebeğin anne karnında amniyon sıvısını fazladan yutması, bağırsak hareketlerini sağlayan sinirsel uyarımın olmaması, böbreküstü bezi yetmezliği, karaciğer-safrakesesi hastalıkları, kronik hastalıklara (akciğer, kalp, böbrek, kas ve sinir gibi) bağlı beslenme intoleransı ve bazı gıda proteinlerine karşı intolerans (süt proteini gibi) sayılabilir.

Kusmada psikolojik faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle 1 yaşa kadar olan bebeklerde görülen uyum sorunu kusmaya neden olabilir. Anne- bebek arasındaki ilişki problemi, annenin gergin olması, bebeğe az ilgi göstermesi, bebeğin huzursuz bir ortamda büyümesi bu süreçte etkili faktörlerdir. Gerginliği hisseden bebek, kusarak tepkisini ortaya koyabilir.

Süt çocukluğu döneminde gastroözofageal reflü, enfeksiyonlar (mide-barsak enfeksiyonu, idrar yolu enfeksiyonu, menenjit gibi), mide-bağırsak tıkanmaları, gıda proteinlerine karşı intolerans, psikolojik kusma, zehirlenmeler, böbreküstü bezi yetmezliği, kafa içi kanamalar, karaciğer-safrakesesi hastalıkları, pankreas hastalıkları kusma nedenleri arasındadır.

Kusan süt çocuğunda safralı, kanlı veya dışkı içerikli kusma, mide-bağırsak sistem kanaması, zorlanarak kusma, büyüme gelişme gerililiği, tartı kaybı, ishal, kabızlık, ateş, 6 aylıktan sonra başlangıç, kabarık bıngıldak, kafa çevresinin büyük ya da küçük olması, nöbet geçirme, nefes darlığı, morarma, karın hassasiyeti, karaciğer-dalak büyüklüğü, genetik hastalıklar (mongol hastalığı gibi) uyku hali hastalığı gösteren uyarıcı işaretlerdir.

KUSMAYI ÖNLEMEK İÇİN ANNE VE BABALAR NE YAPMALI?

Bebeğinizi tıka basa doyurmayın. Bebeğiniz ağlarken onu doyurmaya çalışmayın. Bu daha çok hava yutmasına neden olur. Bebeğinizi beslerken ya da besledikten sonra hemen yatırmayın, mümkün olduğu kadar dik oturtun. Bebeğinizi besledikten sonra hoplatıp, zıplatmayın. Bebeğinizin gazını besleme sırasında, sonrasında, hatta öncesinde de her zaman çıkarmaya çalışın.

KUSMA SIRASINDA NE YAPILMALI?

Bebeğiniz dikkat ettiğiniz halde kusuyorsa, kusma anında onu yan çevirin ya da yüzüstü yatar pozisyona getirin. Bebeğinizin kusması bitene kadar katı gıdalar vermeyin. Bebeğiniz kustuktan sonra ağzının içini işaret parmağınızı kullanarak yabancı cisimlerden temizleyin. Eğer bebeğiniz şiddetli ve günde defadan fazla kusuyorsa, kusmuk içeriğinde kan veya yeşil renkli safra görülüyorsa, kusmayla birlikte ateş, öksürük, huzursuzluk, ağlama ve diğer enfeksiyon bulguları da varsa acilen doktora başvurun.

Önemli olan kusmaya neden olan hastalığı tedavi etmektir. Bir doktora danışmadan bebeğinize kusmayı önleyici ilaçları vermemeniz gerekmektedir.

Uzm. Dr. Ahu ÖZŞEN

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Bir mucizenin karşılık bulmuş halidir bebekler… İlk ağlamaları, ilk gülüşleri, ilk dokunuşları paha biçilemez kadar değerli, kelimelerle anlatılmayacak kadar özeldir. Ancak bazen küçük bedenlerine fazla gelecek sorunlarla uğraşabilirler. Bu sorunların başında kusma problemleri gelir. Her ne kadar belli şartlar dahilinde normal olsa da kusma bir hastalık belirtisi de olabilir. Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Talay, bebeklerde kusma ile ilgili bilinmesi gerekenleri anlatıyor.

Her bebek kusar mı?

Yeni doğan bebekler birçok farklı nedene bağlı olarak kusabilir. Özellikle de ilk aylarda yediği şeyleri sık sık çıkarma veya şiddetli kusma ile karşılaşılabilir. Ancak bebeklerdeki kusma faaliyeti biz yetişkinlerden farklı işliyor. Bu durum kimi zaman normal bir süreçken kimi zaman büyük bir tehlikenin habercisi olabiliyor.

Bebeklerde tükürme refleksi kusma değildir

Her ebeveyn bebeklerinin yemek yedikten sonra bebeğinin beyaz renkte kusma belirtisi gösterdiğine şahit olmuştur. Çoğu kişi bu durumu kusma olarak yorumlayabilir ancak bebeğin gösterdiği bu davranış tükürme refleksidir. Yani mukus ve tükürük salgısıyla karışık biraz yiyecekten başkası değildir. Bebeğin bu refleksi göstermesinin sebebi; fazla beslenme, hazımsızlık, yanlış pozisyonda yemek yedirmek, gazını çıkarmadan yatırmak reflü gibi sebepler olabilir. Kusma ile karıştırılmamalıdır.

Bebeğin kusması normal midir?

Her bebek az ya da çok miktarda kusabilir. Bu kusmalar genel olarak ilk aylarda ve beslenmeden hemen sonra gerçekleşir. Bunun ana sebebi ise yeni doğan bebeklerin yemek borusuyla mide arasındaki sfinkterin henüz gelişimini tamamlamamasıdır. Bebek büyüdükçe kusma seviyesi de sıklığı da azalır. Bebeğin kilo almasını ve gelişimini engellememesi durumunda 6 aya kadar görülen kusmalar normal olarak kabul edilir.

Bebekler neden kusar?

En önemli neden virüslerdir. Bunun dışında;

• Mide sorunları,
• Soğuk algınlığı,
• Mide-bağırsak geçişi darlığı,
• Ağlama krizleri,
• Besin alerjisi,
• Şiddetli öksürük.
• Beslenme sonrası, gazı çıkarılmazsa, sallanırsa ( altını değiştirmek, değiştirmek, hoplatmak )

Ne zaman doktora başvurulmalı?

• Kusma ile beraber ishal başladıysa,
• Ateşi yükseldiyse,
• Halsizlik başladıysa,
• Cilt renginde solgunluk gözlemleniyorsa,
• Kusmuğun kokusu keskin, rengi sarı veya turuncu bir renk almışsa mutlaka doktora gidilmelidir.

Bebeğinizin kusmasının sebebi reflü olabilir

Erken doğan bebeklerde daha sık karşılaşılan bir durum olan gastroözofagealreflü, zamanında doğan bebeklerde de görülebilir. Mide ile yemek borusu arasında yer alan kasın zayıflaması, besinlerin mideye değil ağza geri kaçmasına yol açar. Bu durum kusma ile sonuçlanır. Bebeklerde görülen reflü, fizyolojik ve geçici olabileceği gibi kalıcı da olabilir. Ancak kalıcı olan reflü bebeğin kilo almasını engelleyebilir. Bu durumda mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Eğer bebeğiniz fışkırır gibi kusuyorsa…

Fışkırarak kusmalarda en tipik nedenler; bebeğe çok yemek yedirilmesi,reflü gibi mide problemleri, bebeğin anne karnında amniyos sıvısını fazladan yutması, süt alerjisi, doğumsal metabolik hastalıklar veya pilorstenozuolarak adlandırılan bir tıkanma problemidir. Pilorstenozu, mide ile on iki parmak bağırsağı arasındaki darlık sebebiyle meydana gelir ve bebeklerde ağızdan ve burundan fışkırarak kusmaya yol açabilir. En doğru teşhis için mutlaka uzman bir doktora götürülmelidir. Doğru teşhis edilip tedavi edilmediğinde bebeklerde ciddi kilo kayıplarına sebep olabileceği gibi büyüme ve gelişimini de olumsuz etkileyebilir.

Kusan bebek için ne yapılmalı?

• Bebek yatar pozisyonda yemek yedirilmemelidir.
• Çok yemesi için zorlanmamalıdır.
• Bebek emzirdikten hemen sonra yatırılmamalıdır.
• Aynı şekilde hemen sallanmamalıdır.
• Çok fazla kusuyor diye katı gıdalara yüklenilmemelidir.

Bebeğinizin neden kustuğunu merak ediyor musunuz?

Bebeğiniz yediğini her an çıkarabilir. Üstelik nerede olduğunuz, ne yaptığınız onu hiç ilgilendirmez. Bu yüzden tedbirli bir annenin yanında her zaman yedek kıyafetler ve ıslak mendiller bulundurması olmazsa olmaz kurallardan biridir.

Bebeklerde kusma durumu, genellikle beslendikten hemen sonra olur ve anneler genelde bu durumdan endişelenir. Ancak kusma durumu sanılanın aksine normaldir. Tehlikeli kusmayla normal kusmanın farkını belirleyen ana faktörler; kusmanın zamanı, miktarı ve ne kadar şiddetli olduğudur.

Bebeğimin kusma probleminin nedeni ne olabilir?

Bebeklerde Kusma Nedenleri

Yenidoğan Bebek Neden Kusar?

Nedenlerden biri reflüdür. Bebeklerde doğumdan sonraki 10 gün içinde başlayan reflü, giderek azalır. Bebeğinizi besledikten sonra 30 dakika kadar dik oturtmanız, bu sorunu çözmenizde yardımcı olacaktır. Tüm önlemlerinize rağmen kilo alması yavaşladıysa, doktor kontrolünden geçmelidir.

Bebeğinizin neden kustuğunu anlamak sizin elinizde

Kusmayı önlemek için önce kusmaya neyin neden olduğunu bilmek gerekir. Alerjik bir reaksiyon mu bebeğinizi kusturuyor, yoksa gazını çıkaramadığı için mi kusuyor? Bunu anlamak kolay. Tek yol onu gözlemlemek ve kusma ile birlikte diğer semptomların da var olup olmadığını kontrol etmek.

Bebeğiniz zorlanarak kusuyorsa!

Bu durum ciddi sorunlara işaret edebilir. Mide bulantıları ve öğürtüler görülen bebeğiniz, sonunda sert bir şekilde kusabilir. Hatta zaman zaman bu kusmuk burnundan da gelebilir. Eğer iyi gözlemlerseniz, bebeğinizin mide bulantısı olduğunu fark edebilirsiniz.

Özellikle yeni doğan bebeklerde, saat arasında şiddetli kusma görülüyorsa, bu durum sindirim sisteminin bir yerinde tıkanıklık belirtisi olarak kabul edilir.

Psikolojik Etkenler

Kusma, psikolojik de olabilir. Bebeğinizde görebileceğiniz uyum sorunu, kendisini kusma olarak gösterebilir. Anne gerginliği, anne huzursuzluğu, ilginin az olması veya benzer nedenler bebekte kusmaya neden olabilir. Yani bebeğinizin gergin hissetmemesi gerekmektedir. Aksi halde kusarak tepkisini gösterir.

Acaba hasta mı?

Bebeğiniz kustuğunda tabii ki hasta olduğunu düşünebilirsiniz. Bu yüzden doktorunuzun her durumda bilgisi olmalıdır. Mide bulantısına yönelik çözümler kusmayı önler ancak önemli olan hastalığı tedavi etmektir. Yani doktorunuza danışmadan herhangi bir ilaç vermemelisiniz.

Kusma Biçimleri

​Bebeklerde Fışkırarak Kusmak

Bebeğiniz fışkırır gibi kusuyorsa bu ciddi bir durumdur. Böyle bir durum yaşandığında bir an önce doktora gitmeniz ve alerjik bir sıkıntı varsa, yediği içtiği şeylere dikkat etmeniz gerekmektedir. Bir tespitiniz varsa bunu doktorunuzla paylaşmalısınız. Fışkırır tarzda kusma;

• bağırsak düğümlenmelerinde,
• bağırsak boğulmalarında,
• kafa içi basınç artışı durumunda,
• zehirlenme durumlarında olabilir.

Normal Kusma

Bebeklerde kusma değişkenlik gösterir. Bazıları az, bazıları ise ağız dolusu kusar. Genellikle bu kusmalar yeni doğan bebeklerde ilk aylarda görülür. Çünkü yeni doğan bebeklerde yemek borusu ve mide arasındaki mesafe henüz tam olarak olgunlaşmamıştır. Daha büyük bebeklerde sıkıntı yemek esnasında olur.

Beslenme sırasında süt, havayla karışır ve bu yüzden yemek borusundan yukarıya çıkar. Yanlış beslenme, bebeğinizin kusmasına neden olabilir. Bebeğinizi emzirirken hava yutması, emme hızı, gaz çıkartılmaması gibi etmenler kusmasına neden olabilir.

Sızıntı Halinde Çıkarma

Bebeğiniz beslendikten sonra, az da olsa yediğini geri çıkartabilir, sonra tekrar yutabilir. Bu durumu kusma ile karıştırmamak gerekir. 1 yaşına kadar sürecek bu durum eğer uzarsa, doktorunuza başvurmanız gerekir.

Bebeklerde Kusmayı Önleme Yolları

Bebeğinizin kusmasını engellemek ya da minimuma indirmek için alabileceğiniz önlemler şu şekildedir;

• Mümkün olduğunca dik durmasına özen gösterin.
• Beslenmesine dikkat edin. Çok fazla yemek vermeyin. Beslendikten sonra çok fazla hareket ettirmeyin.
• Ağlamasına kulak verin ancakve onu doyurmaya çalışmayın. Ağlayan bebek hava yuttuğu için kusabilir.
• Beslenmesinden önce ya da beslenme sırasında bebeğinizin gazını çıkarın.

Bebek Kusarken Yapmanız Gerekenler

• Tüm kontrollerinizi yapmanıza rağmen bebeğiniz kusmaya devam ediyorsa, bebeğinizi yan ya da yüzüstü yatar pozisyona getirin
• Kusma durumu bitene kadar katı gıdalar vermeyin
• Kusma bittikten sonra ağzının içini temizlemeniz gerekir. İşaret parmağınızla kolayca yapabilirsiniz
• Eğer kusma şiddetliyse ve günde 3 defadan fazlaysa, kusmukta kan veya yeşil renkli safra varsa, ateş çıktıysa, öksürük veya diğer enfeksiyonel göstergeler varsa, çok acil şekilde doktora götürün.

Bebeğiniz veya çocuğunuzun belirli zamanlarda kusması normaldir. Özellikle bebeklerde bu durum en ufak bir durumda bile ortaya çıkabilir. Rahatsızlık genellikle bebeklerin ve çocukların midelerinin hassas olmasından kaynaklıdır. Fakat kimi zaman bu durum daha farklı sorunların habercisi olabilir. 

Bebeklerde Kusmaya Ne İyi Gelir?

Bebeklerde kusma daha çok hassas mide yapısından kaynaklıdır. Henüz yeni doğmuş veya birkaç aylık bir bebeğin, süt içtikten sonra kusması normaldi ve kendiliğinden geçer. Kusma sıkça ve her süt içişten sonra yaşanıyorsa, mutlaka dikkat edilmelidir. 

İlk olarak bebeğiniz kustuktan sonra en az 1 saat süt vermemeye özen gösterin. 1 saat aralıklarla süt verdiğinizde bile her defasında kusma yaşanıyorsa, mutlaka uzman doktora başvurmalısınız. 

Kusmayla birlikte ishal varsa, bebeğin mikrop kapmış olması muhtemeldir. Bu durumda uzman doktorun vereceği direktiflere dikkat edilmelidir. 

Çocuklarda Kusmaya Ne İyi Gelir?

Çocuklarda kusma, bebeklerinkinden daha farklıdır. Çünkü çocukların midesi, bebeklerinki kadar hassas değildir. Bu nedenle bebeklerde kusma görülme sıklığından çok daha az görülebilir. Çocuklarda kusmanın nedeni ise genelde virüs veya bakteridir. Özellikle sindirim bölgesinde bazı parazitler de kusmayı tetikleyebilir. 

Çocuğunuz kusuyorsa, mümkün olduğunca sıvı gıdalar tüketmesini sağlayın. Özellikle 24 saat katı gıdalardan uzak kalması oldukça önemlidir. 

Gazlı içecekler veya meyve suyu tüketilmemelidir. Özellikle hazır gıdaların mideye önemli derecede zarar verdiği söylenebilir. 

Herhangi bir yiyecek çocuğu kusturuyorsa, bu ona zorla verilmemelidir. 

Çocuğunuzun uyumasını sağlayabilirsiniz. Uyku iyileştirici etkiye sahiptir. Tüm önlemler işe yaramıyorsa, uzmanlara başvurulmalıdır. 

Kusan Çocuğa Ne Verilir?

Çocuğunuz kusmuşsa ve aç olduğunu söylüyorsa, ona mümkün olduğunca çorba gibi evde yapılan sıvı yiyecekler verin. Bolca su içmesini sağlayın. Sadece uzman doktorların önermiş oldukları bitkileri kaynatarak verin. Çocuğunuz bitki çaylarını içip hemen kusuyorsa, bunu vermemeye dikkat edin. 

Kusma Nedenleri Nelerdir?

 Bebek veya çocuklarda kusmanın birçok nedeni olabilir. Soğuk algınlığı, virüs, bağırsak problemleri, bakteriyel enfeksiyon, mikrop kapma durumu veya zayıf bağışıklık, kusma nedenleri olabilir. Hem bebeklerde hem de çocuklarda kusmanın normal olduğunu bilmek önemlidir. Ancak bu durum aşırı oluyorsa ve çocuğunuz kustuğunda zorlanıyorsa zaman kaybetmeden uzman doktorlara gitmelisiniz.