Iyi Ki Dogdun Berrin

ANKARA - Güzeller güzeli deli fi&#;ek Lisa’ya bir do&#;um günü sürprizi olsun istemi&#;tim bu söyle&#;i. Ama nerede! Daha konu&#;maya ba&#;lar ba&#;lamaz 12 Ocak’ta 29 ya&#;&#;na girece&#;ini, do&#;um tarihinin nüfus cüzdan&#;nda yazd&#;&#;&#;n&#; ama as&#;l tarihin oldu&#;unu anlatt&#;. Bana da kuru kuru ‘do&#;um günün kutlu olsun’ demek kald&#;. Ah Lisa, hep öndesin! Harika gülü&#;ün ve insan&#; sar&#;p sarmalayan heyecan&#;nla sürprizlerin bile önüne geçmeyi çok iyi beceriyorsun.

&#;yi ki do&#;dun Lisa. Sen çok ya&#;a e mi!

Diyarbak&#;r Büyük&#;ehir Belediyesi Aram Tigran Kent Konservatuar&#;’nda sinema e&#;itimi görmü&#;, filmleri festivallerde izleyiciyle bulu&#;mu&#; Lisa Çalan yeni filmler çekmenin hayalini kurarken 5 Haziran tarihindeki HDP Diyarbak&#;r mitingini hedef alan bombal&#; sald&#;r&#;da iki baca&#;&#;n&#; da kaybetti. Bu zorlu süreçte öyle güçlü, öyle cesurdu ki. “Bar&#;&#;a dair benim hâlâ umudum var” diyecek kadar yürekli Lisa’n&#;n sesine kulak verin istedim. Bunu klasik bir söyle&#;i olarak de&#;il birbirini geç tan&#;yan ama çok seven iki arkada&#;&#;n sohbeti olarak okuyun lütfen.

'B&#;Z BU ACILARI DA UNUTURUZ, YETER K&#; BARI&#; OLSUN!'

Lisa Çalan

Tam protezlerimi tak&#;p yürüyece&#;im derken bir ameliyat daha oldun ve diki&#;lerin henüz al&#;nmad&#; bile. &#;u an seni en çok dü&#;ündüren, üzen ne?

Bacaklar&#;mdan bir ameliyat geçirdim. 10 gün sonra bir kulak ameliyat&#; olaca&#;&#;m. &#;nan, bunlara ra&#;men bu kadar kötü olay ya&#;an&#;rken insan kendini dü&#;ünemiyor. Ülke yerle bir olmu&#;, kan gölüne dönmü&#;. Sadece kendimi dü&#;ünmek çok bencilce olur. Ben de bu ya&#;am&#;n bir parças&#;y&#;m sonuçta. Sadece ben de&#;il biz var benim için. Hep böyleydi.

Bu dördüncü ameliyatt&#; de&#;il mi? 

Evet ve a&#;&#;r bir ameliyatt&#;. Baca&#;&#;m&#; tekrar kestiler. Beni yava&#; yava&#;, kese kese bitiriyorlar Özlem (kahkaha at&#;yor).

Bütün bunlar&#; ya&#;arken nas&#;l bu kadar güzel kahkaha atabiliyorsun? 

Bilmiyorum ki! &#;nsan kendini methedemiyor (gülüyor). Belki hiçbir zaman protez tak&#;p yürüyemeyece&#;im. Sen de &#;ahitsin, elimden geleni yap&#;yorum aya&#;a kalkmak için, tekrar ya&#;ama girmek, ya&#;ama katk&#; sunmak için ve en çok da severek yapt&#;&#;&#;m i&#;e dönmek için. Ancak hiçbir zaman protez kullanmayabilirim. Olabilir. Bitecek mi hayat&#;m? Hay&#;r. Tekerlekli sandalyede mücadelemi ederim ben de. Yapt&#;&#;&#;m her &#;eyi oturarak da yapabilirim.

Nereden al&#;yorsun bu gücü?

Cezaevinden çok fazla mektup al&#;yorum y&#;ld&#;r. Benim s&#;rf tekerlekli sandalyedeyim diye kendimi kapatmam en ba&#;ta onlara çok büyük haks&#;zl&#;k olur. 20 y&#;ld&#;r cezaevinde, gençli&#;i orada geçmi&#; o insanlar&#;n umutlar&#; öyle diri ki! Hiç görmedikleri bir çiçe&#;i tarifleri var, çiçe&#;in kokusunu duyuyorsun resmen. Onlar&#;n umudu kar&#;&#;s&#;nda ben mutsuz olursam ay&#;p bana. Elimden geleni yapaca&#;&#;m, daha fazlas&#;n&#; da.

Birçok insan beni ayakta görmek istiyor, biliyorum. Bu süreçte bir sürü güzel insan vard&#; yan&#;mda. Güzel dostlar&#;m oldu. Yan&#;mda olan herkesi tek tek kucaklamak istiyorum. O kahkaham&#;n nedeni budur. S&#;rr&#; burada. Bunlar&#; ya&#;ad&#;m ama o kadar çok güzel insanla tan&#;&#;t&#;m ki! Belki hayat&#;m boyunca tekerlekli sandalyede olaca&#;&#;m ama ya&#;amsal mücadeleme devam edece&#;im. Yapmam gereken bir sürü &#;ey var. Bize dü&#;en rolleri iyi oynamak zorunday&#;z. Hem bizim hem toplumun buna ihtiyac&#; var.

'KE&#;KE BU ACILAR BULU&#;TURMASAYDI B&#;Z&#; AMA HAR&#;KA DOST OLDUK'

Beni, Günay (Karaku&#;)’&#;, Cafer (Altun)’i, Gökhan (Yaral&#;)’&#;, Güne&#; (Erzurumluo&#;lu)’i bu ac&#;lar bulu&#;turdu. Günay, Cafer ve Gökhan, Ankara katliam&#;nda bir bacaklar&#;n&#; kaybettiler. Güne&#;, Suruç katliam&#;nda felç kald&#;, tedavisi sürüyor. Ke&#;ke bizi bu ac&#;lar bulu&#;turmasayd&#; ama böyle bulu&#;maktan da mutsuz de&#;ilim. &#;yi ki tan&#;d&#;m onlar&#;. Güne&#;’in zorlu bir tedavisi var, &#;sviçre’de tedavi görmesi laz&#;m ve ona ciddi bir para gerekiyor. Onun için ne yapabilece&#;imizi konu&#;uyoruz bir araya geldi&#;imizde. Onlar&#; benden daha iyi kimse anlayamaz. Tedavim bitince tekrar i&#;ime dönmek, film yapmak istiyorum. Benim gözüm neden bir kamera olmas&#;n ki onlar için. Benim kameramdan öte ba&#;ka bir kamera onlar&#; anlayamaz. Çünkü biz ac&#;m&#;z&#; birbirimize bakarken bile hissediyoruz ve harika bir dostluk olu&#;tu aram&#;zda.

Almanya’da protez tedavisine ba&#;lad&#;n ve döndün, niye?

Ben yakla&#;&#;k 9 ayd&#;r protez tedavisi görüyorum. 5 ay&#;m&#; Almanya’da geçirdim. Orada tedavinin çok uzun sürece&#;ini söylediler. Tek ba&#;&#;ma olmuyordu, bu yüzden Ankara’ya geldim. Burada çok iyi ba&#;lad&#;, protezlerle tekrar yürümeye ba&#;lad&#;m ama sinir uçlar&#;ndaki problemlerden ve bacaktaki ödemden dolay&#; tekrar ameliyat olmam gerekti.

Kulaklar&#;n da patlamada hasar gördü&#;ü için mi ameliyat olacaks&#;n?

Patlaman&#;n &#;iddetinden iki kulak zar&#;m da patlad&#;. Kocaman iki delik var kulaklar&#;mda. Doktor, 10 y&#;l içinde sa&#;&#;r olacaks&#;n ama biz ameliyat yaparak bu süreyi uzataca&#;&#;z dedi. Dü&#;ündüm, yar&#;n ya&#;ay&#;p ya&#;amayaca&#;&#;m&#;z belli de&#;il. 10 y&#;la kim öle kim kala, siz yap&#;n ameliyat&#; dedim (gülüyor).

O patlamadan sonra güvenlikle ilgili bir paranoya ya&#;&#;yor musun?

Hem de nas&#;l! Çöp kutular&#;n&#;n önünden, bir kamyonetin yan&#;ndan geçmeye korkar hale geldim. Bunu kendimde fark etti&#;imde çok ürktüm çünkü bu insan&#;n d&#;&#;ar&#;daki bütün ya&#;ant&#;s&#;n&#; sabote ediyor. Ben art&#;k tekerlekli sandalyedeyim. Benim iki baca&#;&#;m gitti de benim sandalyemi sürene de bir &#;ey olursa diye dü&#;ünüyorum. 5 Haziran’dan bu güne kadar bir sürü patlama ya&#;and&#;. Herkesin durumu bu. &#;nsanlar korkarak ya&#;&#;yor.

Patlaman&#;n oldu&#;u miting alan&#;na gittin mi?

Hiç gitmedim. Uzun bir süre de gidemeyece&#;im.

Bacaklar&#;n&#; topra&#;a verdi&#;in mezara gittin mi? 

Oraya da gitmedim. &#;n&#;allah protezlerle gidip ‘Bak, benim daha güzel bacaklar&#;m var’ diyece&#;im.

Bu süreçte kendinle ilgili seni en çok &#;a&#;&#;rtan ne oldu?

Patlaman&#;n gerçekten ciddi olumsuzluklar&#;n&#;, travmalar&#;n&#; ya&#;ad&#;m ama &#;unu da gördüm, bir insan ne kadar direnebilir? Kendime çok &#;a&#;&#;rd&#;m. Hâlâ dayanabiliyorum. Ciddi fantom a&#;r&#;s&#; tedavisi görüyorum ve bütün bunlara tahammül edebiliyorum.

'HER PATLAMADA O BARUT KOKUSUNU DUYUYORSUN'

Ard&#; arkas&#; kesilmeyen bombal&#; sald&#;r&#;lar&#;n her biri seni nerelere götürüyor?

Ben her patlamada tekrar tekrar ba&#;a sar&#;yorum. Her patlamadan sonra o gece bir rüya görüyorum. Sürekli o travman&#;n tekrar&#; söz konusu. &#;yile&#;emiyorsun. Patlamalar, fiziksel iyile&#;meyi de engelliyor. A&#;r&#;y&#; daha yo&#;un hissediyorsun. O barut kokusunu duyuyorsun tekrar.

Bir kula&#;&#;n hep Diyarbak&#;r’da, evinde, oradaki dostlar&#;nda de&#;il mi? 

Seçtiklerimizin ard&#;ndan 31 arkada&#;&#;m&#; i&#;ten att&#;lar son KHK ile Diyarbak&#;r Büyük&#;ehir Belediyesi’nde. Seçilmi&#;ler cezaevlerindeler, belediyeye kayyum atanm&#;&#;, insanlar y&#;llard&#;r emek verdi&#;i yerden ihraç ediliyor. Bütün bunlara ra&#;men dayan&#;&#;mayla hâlâ çok güzel &#;eyler yap&#;l&#;yor. Amed Film Festivali vard&#;. Kayyumdan sonra bütün salonlar&#;m&#;z&#; elimizden ald&#;lar ama Ortado&#;u Sinema Akademisi ve Cegerxwin Akademisi’ndeki arkada&#;lar dayan&#;&#;ma sayesinde Diyarbak&#;r’la e&#; zamanl&#; olarak Roma, Londra, K&#;br&#;s ve &#;stanbul’da film gösterimleri yap&#;lmas&#;n&#; sa&#;lad&#;lar. &#;hraç edilen tiyatrocu arkada&#;lar&#;m&#;z da tiyatro yapmaya devam edecekler.

'YAPMAMIZ GEREKEN DAYANI&#;MAYI DAHA DA GEN&#;&#;LETMEK'

Geldi&#;imiz noktay&#; nas&#;l tarif ediyorsun?

Bugün bu ya&#;ananlar… Bar&#;&#;&#; gerekti&#;i kadar savunamad&#;&#;&#;m&#;z için bu bedeli ödüyoruz. Bar&#;&#;&#; gerekti&#;i gibi savunsayd&#;k, &#;srar etseydik, bugün bunlar&#; ya&#;amayacakt&#;k. &#;imdi ya&#;ad&#;klar&#; ma&#;duriyeti ki&#;iselle&#;tirenler var. Bunlar bireysel hikâyeler de&#;il bu bir k&#;y&#;m. Kimini cezaevine at&#;yorlar, kimini öldürüyorlar, kimini de i&#;siz b&#;rak&#;yorlar. Hepimizin elini ta&#;&#;n alt&#;na koymas&#; gerekiyor. Yapmam&#;z gereken, dayan&#;&#;may&#; daha da geni&#;letmek. Halkla bütünle&#;erek bunlar&#; anlatmak laz&#;m. Özellikle akademisyenler, sanatç&#;lar bunu yapabilmeli. Bu süreci ba&#;ka türlü atlatamay&#;z. Zaten a&#;&#;r bedeller ödüyoruz, daha da a&#;&#;r bedeller öderiz.

'BABAM, ÇOCUKLARIM GÖRMES&#;N DERD&#; 

BÖYLE G&#;DERSE BEN&#;M ÇOCU&#;UM DA GÖRECEK'

90’l&#; y&#;llarda Diyarbak&#;r’da her iki evden birisi polis ablukas&#; alt&#;ndayd&#;. Benim çocuklu&#;um da her gece polis bask&#;nlar&#;yla geçti. O günlerde ya&#;ananlar çok korkunçtu. Ablalar&#;m&#;n hepsi erkenden evlenmek zorunda kald&#;lar. Hep kendimi çok &#;ansl&#; görürdüm. Ben erken evlenmek zorunda kalmad&#;m derken büyük bir vah&#;et!.. Adland&#;rmak bile istemiyorum. Zulmün ba&#;ka bir yönüyle yüzle&#;tim. Babam, biz gördük çocuklar&#;m&#;z görmesin derdi. Ben de gördüm. Böyle giderse bir gün çocu&#;um olursa o da görecek.

'BARI&#; &#;STEMEK SUÇ OLAB&#;L&#;R M&#;?'

Diyarbak&#;r’da bar&#;&#; sürecindeki o atmosferi unutam&#;yorum. Herkesin yüzü gülüyordu. Kent &#;&#;&#;l &#;&#;&#;ld&#;. Sence tekrar Sülüklühan’da keyifle kahve içebilecek miyiz?

Bar&#;&#; sürecinde hepimiz çok mutluyduk. Her &#;ey ne kadar h&#;zl&#; de&#;i&#;ti de&#;il mi! Ama &#;unu da biliyoruz, yar&#;n bar&#;&#; müzakeresi ba&#;l&#;yor denilse ayn&#; atmosfere hemen dönülür. Ben buna inan&#;yorum.

90’l&#; y&#;llar&#; ya&#;am&#;&#; insanlar&#;n, bar&#;&#; sürecinde, o ya&#;ad&#;klar&#;n&#; nas&#;l geri att&#;klar&#;n&#; gördük. Haf&#;zadan silinir mi? Hay&#;r ama geri at&#;l&#;r. Biz bar&#;&#; sürecinde hakikaten bar&#;&#;abildik birbirimizle. Çok güzeldi. Diyarbak&#;r çok güzel olmu&#;tu. Mekânlar aç&#;lm&#;&#;t&#;. &#;nsanlar hanlarda oturmu&#; kahve içiyordu. O sava&#; atmosferi neredeyse silinmi&#;ti. Bu kadar zar zor gelinen bir noktan&#;n bir y&#;lda nas&#;l y&#;k&#;ld&#;&#;&#;n&#; da gördük.

&#;u son y&#;lda öyle derin yaralar aç&#;ld&#; ki! Belki asla affedemeyece&#;iz bu ya&#;ananlar&#; ama yine de &#;unu hissediyorum, bar&#;&#;a haz&#;r oldu&#;umuzu biliyorum. Bu ya&#;ananlar&#; bile geriye atabiliriz. Atmal&#;y&#;z da. Yan&#; ba&#;&#;m&#;zda sevdiklerimiz öldü ama bunlar&#; geriye atmak zorunday&#;z çünkü ba&#;ka türlü ya&#;ayamay&#;z. Yeter ki bar&#;&#; olsun!

Bar&#;&#;&#; istemek suç olabilir mi? Toplumu neredeyse buna inand&#;racaklar. Bar&#;&#;&#; istemek suç de&#;ildir. Aksine bar&#;&#;&#;n arkas&#;nda durmad&#;&#;&#;m&#;z zaman nas&#;l bedeller ödeyece&#;imizi gördük hep birlikte. Hepimize dokundu. Ben seninle tekrar Sülüklühan’da kahve içece&#;ime inan&#;yorum. &#;u an oralar ac&#; kokuyor ama… (sessizlik) O kahveyi orada içece&#;iz ve bar&#;&#; istemekten vazgeçmeyece&#;iz.