Gidya Nedir

gidya nedir

Toprak içerisinde havayı, suyu, organik maddeyi ve çeşitli canlıları barındıran doğal bir ortamdır. Organik maddenin kaynağı hayvan gübresi, bitki kökleri, dal, yaprak, sap, saman, anız ve çeşitli organik atıklardır. Ayrıca torf, leonardit ve gidya önemli organik madde kaynaklarıdır.

Topraklar genellikle organik madde içeriği bakımından yeterli değildir. Toprak kalitesi ve üretim açısından toprakta organik maddenin %3 ten daha fazla olması istenir. Bu oran genellikle %1 civarındadır.

ORGANİK MADDE İÇERİĞİNİ ARTTIRIN

Toprak kalitesinin en önemli unsuru toprak organik maddesi ve topraktaki mikroorganizma sayısıdır. Toprak verimliliğinde en önemli kriter topraktaki canlı sayısıdır. Bu canlılar yaşamlarını devam ettirebilmek için temel besinle enerji kaynakları olan organik maddeye ihtiyaç duyarlar. Bir toprağın organik madde içeriği ne kadar fazla ise, tarımsal üretim kapasitesi de o kadar yüksektir. Toprakta organik madde yetersiz düzeyde ise topraktaki mikroorganizma sayısı da azalacak ve toprakların üretim kapasitesi düşecektir.

BİTKİLER İYİ GELİŞİR

Organik maddeler topraklarda toprak parçacıklarını bir birine bağlayarak iyi bir toprak yapısının oluşmasını sağlar. Örneğin kumlu toprakların aralıklı bir yapısı vardır. Bu tip topraklarda besin ve su aşağıya doğru kolayca ilerler ve üretici için ekonomik kayıplara neden olur. Killi topraklar ise su geçirmeyen ağır bir yapıya sahiptirler. Bu tip topraklar soğuk ve nemli hava koşullarında suyu tutar, sıcak havalarda ise büzülür ve küçülür. Toprak kurumaya başladığı zaman su molekülleri kil parçacıklarının arasında uzaklaşır. Suyun bu hareketi kil parçacıklarının birbirlerine çok yakınlaşmasına, hacimlerinin küçülmesine ve yüzeyde çatlamalara neden olur. Organik maddeler; killi topraklardaki bu sıkışıklığı azaltarak toprakların gevşek bir yapı kazanmasını ve kaymak tabakası oluşumunu azaltır. Kumlu topraklarda da toprak taneciklerini birbirlerine yaklaştırarak istenilen toprak yapısının oluşmasını sağlarlar. Böylece her iki toprak yapısında da su ve bitki besin maddelerinin daha iyi tutunması, toprakların istenilen zamanda tava gelmesi, sürümün istenilen kolaylıkla yapılması sağlanır. Organik madde içeriği iyi olan topraklarda bitki kök bölgesinde havalanma iyi olduğundan bitki gelişimi daha iyidir.

LİNYİT KÖMÜRÜ VE GİDYA

Dr. Selami İstanbulluoğlu

Maden Yüksek Mühendisi

Bu bölümde, diğer hümik asit kaynağı madenler olan LİNYİT KÖMÜRÜ ve GİDYA ile ilgili Firmamızca yapılmış olan çalışmalar özet olarak verilecektir. Üzerinde yeterli araştırmalar yapıldığı ve çok bilinen bir maden olması nedenleri yüzünden TORF ile ilgili herhangi bir inceleme yapılmamıştır.

LİNYİT KÖMÜRÜ:

MTA’nın Türkiye Kömür Envanteri kitabına göre Türkiye'nin toplam linyit kömürü sahası sayısı adet civarındadır. Şu ana kadar (Ağustos, ) bu linyit kömürü sahasından umutlu görülen tanesine Firmamızca gidilmiştir ve detaylı incelenmiştir. Türkiye toplam linyit kömürü rezervi, yani sahanın toplam rezervi, 15 milyar ton civarındadır. İncelediğimiz sahanın rezervlerinin toplamı ise 10 milyar tondan biraz fazladır. Türkiye toplam linyit rezervinin üçte ikisinden fazlası Firmamızca incelenmiş durumdadır.

İncelenen kömür sahalasından toplam adet leonardit veya kömür numunesi alınmıştır ve bunların hümik asit içerikleri ile ilgili analizleri yapılmıştır.

Bu çalışmalar, konu ile ilgili Türkiye’deki en geniş ve kapsamlı araştırmadır.

İncelemelerimizde her saha için şu iki konuya ağırlık verilmiştir;

1- Sahadaki leonardit varlığı araştırılmıştır.

2- Mevcut linyit kömürü damarının hümik asit içeriği incelenmiştir.

İncelenen kömür sahasındaki linyit kömürü damarlarından alınan numunelerin analiz sonuçları genel olarak şu şekildedir:

1- Linyit kömürü damarlarından alınan numunelerin hiç biriside hümik asit oranı %40'ı geçmemiştir.

2- adet sahadaki bütün linyit damarlarının hümik asit oranlarının genel ortalaması %10'dan azdır (%7 civarı).

3- Bazı sahalarda, linyit damarlarının uç kısımlarında (damarın kömür özelliğini kaybetmeye başladığı bölgelerde) hümik asit oranı % arası ölçülmüştür. Ancak, bu bölgelerin her birisinin rezervi 10 bin tondan daha azdır ve bu sahaların sayısı da fazla değildir.

4- Bazı internet veya gazete haberlerinde; Türkiye'de milyonlarca, hatta milyonlarca ton leonardit vardır veya bulunmuştur şeklinde bilgilere rastlanılmaktadır. Bizim araştırmalarımızda hiç bir yerde böyle bir rezerv bulunamamıştır.

GİDYA

Gidyanın tanımı Glossary of Geology’de (Bates, R., L. ve Jakson, J., A., ) şu şekilde yapılmaktadır: İçerinde organik madde bulunan koyu renkli ve yumuşak bir tatlı su çamur taşıdır. İçersindeki organik maddeler, az veya çok, görülebilir. Suyu besin ve oksijence zengin olan bataklık veya göllerdeki çökelmelerle oluşur. Havasız ortamda oluşan tortul kayaçlardır.

Ülkemizde, Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesi sınırları içersinde 1,8 milyar ton rezerve sahip çok büyük bir gidya madeni sahası vardır. Sahada, gidya damarları elbistan linyit havzası kömür damarlarının hemen üzerinde yer alırlar. Kömür damarının kazılabilmesi için önce üzerindeki gidya damarının kazılıp uzaklaştırılması gerekmektedir.

Elbistan havzasındaki gidya damarları Firmamızca ayrıntılı olarak incelenmiş ve numuneler alınmıştır. Analizler sonucu gidya damarlarının ortalama hümik asit oranları şu şekilde bulunmuştur:

Bej gidya = %29,9

Gri gidya: = %29,0

Daha sonra, Ankara'ya getirilen numuneler ile gidyanın zenginleştirilmesini (hümik asit oranın artırılmasını) amaçlayan bir dizi araştırmalar yapılmıştır. Önce fiziksel yöntemler ile gidya içerisindeki hümik asitce zengin kısımları ayırma çalışmaları yapılmıştır. Bunun için aşağıda sıralanan yöntemler denenmiştir.

1- Elek Analizi

2- Sallantılı Masa

3- Büyük Çaplı Siklon

4- Küçük Çaplı Siklon

5- Yüzdürme

Her yöntemde; numunenin ayrılan kesitlerinin ayrı ayrı hümik asit analizleri yapılarak bu kesitlerdeki hümik asit oranları ölçülmüştür. Böylece, gidya içerisindeki farklı parça boyutundaki ve/veya farklı yoğunluktaki kısımların hümik asit oranları ayrı ayrı değerlendirilmiştir.

Son olarak kimyasal yöntem denenmiştir. Bu yöntemde amaçlanan; önce gidyanın potayum hidroksit ile işleme sokularak düşük oranlı sıvı potasyum humat elde edilmesi ve sonra da sıvı potasyum humatın suyunun buharlaştırılarak katı potasyum humat elde edilmesiydi. Bu amaca yönelik olarak; en uygun gidya oranı, KOH oranı, su oranı, karıştırma süresi, karıştırma ısısı, dinlendirme süresi ve filitre yöntemi gibi değişkenleri bulmak için çok fazla sayıda deneyler yapılmıştır. Sonuç olarak, gidyadan hümik asit oranı %80 ile %90 arasında değişen katı potasyum humatlar elde edilmiştir.

GİDYA TESTLERİMİZDEN RESİMLER

Yapılan çalışmalar kapsamında yapılan ortak araştırmada Gidya gübresinin ürününün fındık verimliliğine yüzde 54 katkı yaptığı ortaya çıktı.

Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak ve Bitki Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Korkmaz ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak ve Bitki Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadri Saltalı’nın danışmanlığında yürütülen yüksek lisans çalışmalarının iki yıllık verilerinin sonuçları açıklandı. Gidya uygulamalarının fındıkta ideal gübrelemenin yapıldığı uygulamalara göre verimi yüzde 54 oranında artırdığı ortaya çıktı.

GİDYA NEDİR VE NERELERDE, NE AMAÇLA KULLANILABİLİR?

Gidya; yüksek oranda karbon ve humik asitler içeren, kömür düzeyine ulaşmamış doğal bir organik materyaldir. Linyit havzalarının üst katmanlarında bulunan ve tarımsal değeri yüksek doğal bir materyaldir. Türkiye’de yapılan araştırmalarda; yüksek oranda karbon ve hümik asitler içermesi, kömür düzeyine ulaşmamış doğal bir organik madde olması, bitki besin elementleri içermesi, toksik element içeriğinin düşük olması, hümik ve fulvik asit içeriğinin yüksek olması nedeniyle, gidyanın gübre olarak kullanım potansiyeli üzerinde durulmuştur. Bitki verimine etkisi, gübre değeri, organik madde içeriği ve hümin madde içeriğinin değerlendirilmesi gibi konularda çalışmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmalar, Gidya’nın tarımsal verimi ciddi oranda etkilediğini ortaya koymuştur. Gidya; bitkilerin kök gelişimini, sürgün gelişimini artırır. Topraktaki besin elementlerinin bitki tarafından alınmasını sağlar. Toprağın çatlamasını ve erozyonu önler. Su tutma kapasitesini artırarak kuraklığı önler.

Gidya, güneş ışınlarını emerek toprağın çabuk ısınması ile mikro organizma faaliyetlerini artırır. Bu nedenle toprağın zararlı ve zehirli maddelerden temizlenmesini sağlar. Topraktaki makro ve mikro elementlerin bitki kök bölgesinden uzaklaşmasını engeller. Topraktaki minerallerin birbirini etkileyerek yararsız formlara dönüşmesini azaltarak, bitki besin maddelerinin alınabilirliğini artırır. Toprağa uygulanan azotun kaybolup gitmesini engelleyerek, bitkiye kademeli bir şekilde verir. Topraktaki tuzu tamponlayarak kök bölgesinden uzaklaştırır. Bitkideki hormon faaliyetini etkileyen azotu, uygun bir forma dönüştürmesi neticesinde, kök ve çiçeklenmeyi artırır.

Topraktaki mikro floranın artması nedeniyle, faydalı mikro organizmaların artmasına yardımcı olur. Bitki hastalıklarına neden olan bakteri ve mantarları baskılayıcı faydalı mikroorganizmaların çoğalmasına zemin hazırlayarak, hastalık etmenlerini baskı altına alır.

Haber : Murat ÖZARSLAN / Çavuşlu Haber / Kaynak : ODÜ…

Türkiye Gidya cevherini kullanamıyor

Af&#;in-Elbistan Termik Santrali B Ünitesi &#;&#;letme Müdürü Alper Özcan, milyonlarca ton Gidya’n&#;n topra&#;a yeniden gömülmesinin büyük bir kay&#;p oldu&#;unu söyledi. Özcan, "Türkiye, büyük bir de&#;er olan gidyan&#;n önemini bilmiyor. Özellikle Af&#;in-Elbistan Termik Santrali &#;&#;letmelerinde her y&#;l milyonlarca ton Gidya, talep olmad&#;&#;&#; ve i&#;lenmedi&#;i için yeniden topra&#;a gömülüyor." dedi.
Konu ile ilgili görü&#; belirten Af&#;in-Elbistan Termik Santrali B Ünitesi &#;&#;letme Müdürü Alper Özcan, tar&#;msal de&#;eri yüksek olan gidyan&#;n tar&#;m arazilerinde de&#;erlendirilmesinin verimlili&#;i önemli ölçüde art&#;raca&#;&#;n&#; ifade etti.
Özcan, “Her y&#;l milyonlarca ton gidya kömür i&#;letildikten sonra at&#;klarla birlikte topra&#;a gömülüyor. &#;nsan&#;m&#;z bu önemli de&#;eri bilmiyor. Bizim i&#;letmemize Çukurova bölgesinden gelen baz&#; giri&#;imciler, termik santrallerden Çukurova’ya kadar ta&#;&#;ma amaçl&#; bir demiryolu yap&#;l&#;p, gidya ta&#;&#;mac&#;l&#;&#;&#; yap&#;lmas&#; gerekti&#;ini belirtti. Oldukça ho&#; bir dü&#;ünce ancak Çukurova topraklar&#;n&#;n g&#;daya ihtiyac&#; var. Yorgun, hasta topra&#;&#;n gidya gibi do&#;al bir maddeye ihtiyac&#; var. Bu konuyu, ula&#;abildi&#;imiz herkese anlat&#;yoruz. Af&#;in ve Elbistan’da organik tar&#;m yapmak isteyenler zaman zaman al&#;p kullan&#;yor ve normal toprak ile fark&#;n&#; görüyorlar.” diye konu&#;tu.
Af&#;in-Elbistan Termik Santrallerinin entegre bir tesis oldu&#;unun alt&#;n&#; çizen Özcan, "Bizler elektrik üretmek için gereken ne ise onu yap&#;yoruz. Bizim ortaya ç&#;kard&#;&#;&#;m&#;z materyalleri de&#;erlendirmek geli&#;ime aç&#;k, proje a&#;&#;rl&#;kl&#; dü&#;ünebilen insanlar&#;m&#;za dü&#;üyor. At&#;k küllerden çimento yap&#;labilir. Gidya Türk tar&#;m sektöründe de&#;erlendirilebilir. Bu materyalin suyu ve nemi tutma özelli&#;i var. Suyu tutup bitkinin geli&#;imine katk&#; sa&#;l&#;yor. EÜA&#; Genel Müdürlü&#;ü bu konularda tekliflere aç&#;k. Bu konuda çal&#;&#;ma yapanlar bunu yak&#;ndan bilirler.” ifadesini kulland&#;.

G&#;DYA NED&#;R VE NERELERDE, NE AMAÇLA KULLANILAB&#;L&#;R?
Gidya; yüksek oranda karbon ve humik asitler içeren, kömür düzeyine ula&#;mam&#;&#; do&#;al bir organik materyaldir. Linyit havzalar&#;n&#;n üst katmanlar&#;nda bulunan ve tar&#;msal de&#;eri yüksek do&#;al bir materyaldir. Türkiye'de yap&#;lan ara&#;t&#;rmalarda; yüksek oranda karbon ve hümik asitler içermesi, kömür düzeyine ula&#;mam&#;&#; do&#;al bir organik madde olmas&#;, bitki besin elementleri içermesi, toksik element içeri&#;inin dü&#;ük olmas&#;, hümik ve fulvik asit içeri&#;inin yüksek olmas&#; nedeniyle, gidyan&#;n gübre olarak kullan&#;m potansiyeli üzerinde durulmu&#;tur. Bitki verimine etkisi, gübre de&#;eri, organik madde içeri&#;i ve hümin madde içeri&#;inin de&#;erlendirilmesi gibi konularda çal&#;&#;malar yap&#;lm&#;&#;t&#;r. Yap&#;lan ara&#;t&#;rmalar, Gidya’n&#;n tar&#;msal verimi ciddi oranda etkiledi&#;ini ortaya koymu&#;tur. Gidya; bitkilerin kök geli&#;imini, sürgün geli&#;imini art&#;r&#;r. Topraktaki besin elementlerinin bitki taraf&#;ndan al&#;nmas&#;n&#; sa&#;lar. Topra&#;&#;n çatlamas&#;n&#; ve erozyonu önler. Su tutma kapasitesini art&#;rarak kurakl&#;&#;&#; önler.
Gidya, güne&#; &#;&#;&#;nlar&#;n&#; emerek topra&#;&#;n çabuk &#;s&#;nmas&#; ile mikro organizma faaliyetlerini art&#;r&#;r. Bu nedenle topra&#;&#;n zararl&#; ve zehirli maddelerden temizlenmesini sa&#;lar. Topraktaki makro ve mikro elementlerin bitki kök bölgesinden uzakla&#;mas&#;n&#; engeller. Topraktaki minerallerin birbirini etkileyerek yarars&#;z formlara dönü&#;mesini azaltarak, bitki besin maddelerinin al&#;nabilirli&#;ini art&#;r&#;r. Topra&#;a uygulanan azotun kaybolup gitmesini engelleyerek, bitkiye kademeli bir &#;ekilde verir. Topraktaki tuzu tamponlayarak kök bölgesinden uzakla&#;t&#;r&#;r. Bitkideki hormon faaliyetini etkileyen azotu, uygun bir forma dönü&#;türmesi neticesinde, kök ve çiçeklenmeyi art&#;r&#;r. Topraktaki mikro floran&#;n artmas&#; nedeniyle, faydal&#; mikro organizmalar&#;n artmas&#;na yard&#;mc&#; olur. Bitki hastal&#;klar&#;na neden olan bakteri ve mantarlar&#; bask&#;lay&#;c&#; faydal&#; mikroorganizmalar&#;n ço&#;almas&#;na zemin haz&#;rlayarak, hastal&#;k etmenlerini bask&#; alt&#;na al&#;r.

Anadolu Ajans&#; ve &#;HA taraf&#;ndan yay&#;nlanan yurt haberleri funduszeue.info editörlerinin hiçbir müdahalesi olmadan, sözkonusu ajanslar&#;n yay&#;nlad&#;&#;&#; &#;ekliyle mynet sayfalar&#;nda yer almaktad&#;r. Yaz&#;m hatas&#;, hatal&#; bilgi ve örtülü reklam yer alan haberlerin hukuki muhatab&#;, haberi servis eden ajanslard&#;r. Haberle ilgili &#;ikayetleriniz için bize ula&#;abilirsiniz

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ

nest...

63993 63994 63995 63996 63997