Çocukta Balgamlı Öksürük

Çocuklarda öksürük nedenleri ve çözümleri

Çocuklarda öksürük, solunum yollarında meydana gelen enfeksiyona vücudun verdiği doğal bir cevaptır. Çocuklarda öksürük, basit bir nezle veya gribal enfeksiyon sırasında oluşan balgamdan kaynaklanabileceği gibi, boğaz enfeksiyonları, bronşit ve zatürre, alerji ve reflü gibi birçok nedenden kaynaklanabilir. Vücudun solunum yollarını tıkayan balgamı atması ve solunum yollarını açık tutma amaçlı olan öksürük her ne kadar iyi bir iş yapsa da sürekli öksüren çocuğun konforunu bozarak boğaz ağrısı, uyuyamama, huzursuzluk, iştahsızlık ve kusmalara neden olmaktadır.

Öksürük kesmek için ilaç kullanmak gerekir mi?

Öksürük çocuğun konforunu bozarak boğaz ağrısı, uyuyamama, huzursuzluk, iştahsızlık ve kusmalara neden olsa da çocuk hekimleri öksürük kesici ilaçlar sıklıkla kullanmazlar. Bunun yerine balgamı azaltan ve parçalayıp atılmasını kolaylaştıran ilaçlar ve mevcut nedenin tedavisi tercih edilir. Enfeksiyon zaman içinde azalarak geçerken balgam miktarı ve öksürük de azalacaktır.

Öksürük boğazdaki tahrişten mi yoksa akciğerden mi kaynaklanıyor?

Bunu anlamak için mutlaka çocuğun muayene edilmesi gerekir.

Öksürük alerjiden mi yoksa enfeksiyondan mı kaynaklanıyor?

Öksürüğe neden olabilecek birçok sebep olsa da çocuklarda genellikle solunum yolları enfeksiyonlarından kaynaklanmaktadır. Enfeksiyon ile beraber giden öksürüğün özelliği hastanın ateşi, ses kısıklığı, gözlerde kızarıklık, koyu renkli burun akıntısı gibi ek şikayetlerinin olmasıdır. Hasta iştahsız, halsiz, düşkün ve uykusuz olabilir. Bazen bolca balgam kusabilir. Alerjik öksürüklerde bu tür enfeksiyonlara ait belirtilerin olmaması gerekir. Eğer enfeksiyona ait belirtiler yok, öksürük 10 günden fazla uzamış ve sabaha karşı çocuğu uyandıran bir öksürük var ise alerjik öksürükten şüphelenilebilir. Ailede alerjisi olan bireylerin olması ve alerjik ilaçlardan hastanın fayda görmesi de alerji ihtimalini kuvvetlendirir.

Öksürüğü azaltmak için mutlaka ilaç mı kullanmak gerekiyor?

Öksürüğü azaltmak için piyasada birçok ilaç bulunsa da ilaç dışında veya ilaçlara ek olarak çocuk doktoru tavsiyesi ile bitkisel kaynaklı ürünler kullanılabilir. Serum fizyolojik su ile burun yıkama yapılması, soğuk buhar uygulaması ve bol su içilmesi balgamı uzaklaştırarak öksürüğün azalmasını sağlamaktadır. Tahrişe bağlı öksürüklerde boğazdaki tahrişi azaltmak için pastiller ve boğaz spreyleri kullanılabilir. Büyük çocuklarda adaçayı, kekik ve tarçın çayları ılık olarak içildiğinde boğazdaki balgamın atılmasını ve boğazdaki tahrişin azaltılması yolu ile öksürüğün azalmasına yardımcı olur.

Kreşe giden çocuğumun öksürüğü aylardır geçmiyor ne yapabilirim?

Kreşe veya anaokuluna giden çocuklarda bu genel bir sorundur. Toplu ortama ilk defa giren çocuk ortamdan aldığı mikroplar ile sık sık hasta olur, bu mikroplar genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu yapan virüslerdir ve hastalık ateş, burun ve geniz akıntısı, öksürük gibi şikayetler oluşturarak bir haftalık sürede kendiliğinden geçer. Virüs enfeksiyonlarında antibiyotik kullanılmaz çocuğun kendi bağışıklık sistemi enfeksiyonu yok eder. Bu sürede çocuğa destek tedaviler verilir. İyileşerek kreşe yeniden başlayan çocuk ortamdan farklı mikropları kaparak yeniden hastalanır ve şikayetler yeniden başlar. Bu döngü ilk sene sıkça yaşanır ve çocuk sık hastalanır.  Bu durumda önemli olan çocuğun bu enfeksiyonlu dönemi en az sıkıntı ile halletmesidir.

Öksürüğe neden olan kesin nedenin bulunması için çocuk doktoru muayenesi şarttır.

Bu yazıyı paylaşın

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Emre Demir, çocuklarda ateş, halsizlik, göğüs ağrısı ve solunum sıkıntısının eşlik ettiği öksürük şikayetlerinde mutlaka bir doktora başvurulması konusunda uyardı.

Kış aylarının gelmesiyle birlikte enfeksiyon hastalıkları da arttı. Ateş, boğaz ağrısı, öksürük ve halsizlik en sık şikayetler arasında. Öksürük bu şikayetlerin başında geliyor ve çocuklardaki öksürük aileleri endişelendiriyor.

Kepez Belediyesi Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Emre Demir, çocuklarda görülen öksürük şikayetlerinin nedenlerini ve tedavi için nasıl bir yöntem izlenmesi gerektiğini anlattı. Dr. Demir, kış mevsimi ile beraber kendini gösteren öksürüğün nedenlerini sıraladı:

"Öksürük, aslında bir hastalık değil, solunum yollarına gelen yabancı cisim, balgam, iltihap ve akıntı gibi tehditlere vücudu korumaya yönelik bir tepkidir. Öksürüğü durdurmak değil, öksürüğe neden olan durumları ortadan kaldırmak uygun tedavi yöntemidir."

Dr. Demir, “Çocuklarda nezle, burun tıkanıklığı gibi hafif durumlardan grip, kulak enfeksiyonu, krup, bronşit, zatürre, astım gibi daha ağır solunum yolu hastalıkları öksürüğe neden olabilir. Bunların dışında yabancı cisim, alerji, sigara, reflü, kistik fibrozis, tümör gibi faktörler de öksürüğe yol açabilir. Öksürüğün özellikleri teşhiste yol gösterici olur. Öksürük havlama tarzındaysa krup için, iç çeker gibiyse boğmaca için, hırıltı eşlik ediyorsa astım/bronşit için şüphelendirir. Ani başlayan öksürüğe morarma da eşlik ediyorsa yabancı cismi solunum yollarına kaçırma akla gelir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı öksürükler geniz akıntısına bağlı olarak gece artış gösterebilir. Öksürük öğürme ve kusmaya da neden olabilir” diye konuştu.

Dr. Demir, “Teşhiste öksürüğün zamanı, şekli (balgamlı, kuru, havlama), nasıl başladığı (ani, beslenme ve efor sonrası, toz ve alerjenlere karşı), çocukta hangi şikayetlerin eşlik ettiği (ateş, hırıltılı solunum, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, kusma, kilo kaybı, gece terlemesi) gibi durumlar mutlaka sorgulanmalıdır." diyor ve çocuğun hangi durumda doktora götürülmesi gerektiğini açıklıyor.

"Öksürük 2 haftayı geçmişse, hırıltı ile birlikte görülüyorsa, çocuğun ateşi olmadığı halde devam ediyorsa, tekrarlıyorsa, hapşırık, burun tıkanıklığı ve kaşıntı da varsa öksürük nedeni alerjik olabilir. Kreşe giden çocuklarda üst üste gelen soğuk algınlığı, öksürüğün haftalarca sürmesine neden olabilir. Çocuğun öksürüğü üç günü geçiyorsa, giderek artıyorsa, ateş, nefes darlığı ve morarma eşlik ediyorsa, ani başlamış ve havlar tarzı öksürüyorsa mutlaka doktor muayenesi gereklidir” 

NASIL GEÇER?

Öksürüğün nasıl geçeceğini de anlatan Uzman Dr. Burak Emre Demir, aileler için önlemleri ve yapılması gerekenleri sıralıyor.

Genel durumu iyi, ateşi, solunum sıkıntısı olmayan çocuklar evde izlenebilir. Bu gibi durumlarda en iyi öksürük şurubu ılık sudur.  Bol su ve sıvı alımı, çocuğun boğazını yumuşatarak rahatlama sağlar.
Burun tıkanıklığı varsa, serum fizyolojik ile açılabilir.
Hava kuruluğu da öksürük sebebi olabileceğinden uygun nemi sağlamak için su buharından faydalanabilirsiniz.
Evinizde nem ortamını yüzde 50 seviyelerinde tutmak çocuk ve bebeklerinizin öksürük sorununu azaltacaktır. Evi nemlendirmek için soğuk buhar makinesi kullanıyorsanız bu cihazların bakımını ve temizliğini düzenli olarak yapmalısınız.

Dr. Demir, "6 aydan küçük bebeklerde ise öksürük çok dikkatle izlenmelidir." diyor. Aksi takdirde öksürüğe neden olan altta yatan hastalık daha ciddi sorunlara neden olabiliyor.

"Basit bir öksürük gibi görünse de bebeklerde görülen öksürük ihmal edilmesi halinde bronşit ya da zatürreye dönebilir. Bu nedenle küçük bebeği olan aileler öksürük halinde çocuklarını doktora götürmelidir."

DOĞAL YÖNTEMLER

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demir, öksürük için doğal yöntemleri de açıkladı.

“Bol ve ılık sıvılar tüketmek, bitki çayları boğazı yumuşatarak öksürüğü rahatlatır.
Çocuğunuz 1 yaşından büyükse bal çok faydalı olur. Bal sade olarak verilebileceği gibi zencefil, zerdeçal ile karıştırılarak verilebilir. Ilık su ya da süt ile bal şerbeti yaparak da verebilirsiniz.
Benzer şekilde pekmez de verilebilir.
Dut kurusu çayı da faydalı olmaktadır. Ancak bu yöntemler asla doktor muayenesi ile önerilen tedavilerin önüne geçmemelidir"

Uzman Dr. Burak Emre Demir, doktora gidilmesi gereken halleri de sıraladı:

"Çocuğunuzun ateşi yüksekse, halsiz ve yorgun görünüyorsa, göğsünün ağrıdığını söylüyorsa, çocuğunuz sık sık hızlı bir şekilde nefes alıp veriyorsa, nefes alıp verirken hırıltı sesi geliyorsa, yüzünde, dudaklarında maviye yakın bir renk değişimi varsa, güçlükle nefes alıp verebiliyorsa, göğsünde ve kaburgalarında çekilme oluyorsa, ayrıca inlemeli solunum oluyorsa ve öksürürken kan geliyorsa mutlaka bir çocuk doktoruna muayene ettirmelisiniz"

Çocuklarda öksürük özellikle bahar ve kış aylarında en sık görülen şikayetlerdendir. Öksürük hastalık değil, çeşitli sağlık sorunlarının bir belirtisidir. Bu rahatsız edici durum geniz akıntısı gibi basit nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, alt solunum yolu hastalıklarının da habercisi olabilir. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uzmanları, çocuklarda öksürük hakkında bilgi verdi.

Çocuğunuzu gözlemleyin

Kış aylarında çocuklarda en çok görülen öksürük aslında vücudun savunma mekanizmalarından biridir. Yabancı bir maddenin ( örneğin toz polen küçük bir besin parçası gibi) solunum yoluna kaçması durumunda öksürük refleksi devreye girerek bu maddeyi dışarı atmaya çalışmaktadır. 2 haftadan kısa süren öksürüklerin en sık sebebi grip nezle veya soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. haftadan fazla devam eden öksürük ise alt solunum yolu hastalıklarının belirtisi olabilmektedir. Öksürüğün çocuklarda 2 haftadan kısa süreli olması akut, hafta devam etmesi ise kronik olabileceğini göstermektedir.

Burun akıntısı hapşırık ve kaşıntı alerjik astım belirtisi

Öksürüğün sebebinin belirlenmesinde görülen diğer bulgular çok önemlidir. Ateş, hırıltı, nefes darlığı ile sık nefes alma, bronşit veya zatürre gibi ciddi hastalıkların belirtisi olabilmektedir. Özellikle bahar aylarında burun akıntısı, hapşırık, burunda kaşıntı ile birlikte gece belirginleşen öksürükler saman nezlesi veya alerjik astım ile ilişkili olabilmektedir.

Bilinçsiz kullanılan şurup öksürüğün şiddetini artırabilir

Bebeklikten başlayarak sık tekrarlayan hışıltı atakları ile seyreden tablolarda; reflü ve alerji, gibi kronik ve ilerleyici hastalıklar düşünülebilmektedir. Vücudumuzun önemli bir savunma mekanizması olan öksürük uzadığı durumlar çeşitli hastalıkların belirtisi olabilmektedir. Öksürük gözlenen bir çocukta uzman fikri alınmadan öksürük kesici ya da antibiyotik türü ilaçlarla tedavi yolu izlemeye çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Kuru bir öksürükte, öksürük söktürücü şurup kullanımı öksürüğün şiddetinin artmasına neden olabilmektedir. Öksürük asla ihmal edilmemesi gereken bir belirtidir.

Dengeli beslenme ve bol sıvı alımı önemli

Burun akıntısı, hafif öksürük gibi belirtiler başladığında; çocuğun dengeli beslenmesi ve bol sıvı alması sağlanmalıdır. Bu duruma eşlik eden ateş, hırıltı, nefes darlığı gibi bulgular varsa vakit kaybetmeden çocuk doktoruna başvurmak en doğru yaklaşım olacaktır.

Bu belirtileri önemseyin

• Öksürük kriz şeklinde geliyorsa,
• 3 günden uzun sürdüyse,
• Ateşle beraber seyrediyorsa,
• Gece uykusunu ve günlük yaşamınızı etkiliyorsa,
• Sık sık tekrarlanıp nefes alıp verme zorlaşıyor ise doktora başvurulması gerekmektedir.