Sırt Korsesi Erkek Nasıl Takılır

Korse Kullanımı Kamburluğu Azaltır mı?

Sağlıklı bir insanın omurgasına arkadan bakıldığında omurga tamamen düz bir hat şeklinde, yandan bakıldığında ise bel ve boyun bölgesinde öne doğru hafif kavisli (lordoz) ve sırt bölgesinde ise arkaya doğru hafif bir kamburluk “kifoz“ olmalıdır. Omurganın torakal yani sırt bölgesinde yer alan fizyolojik olarak normal kabul edilen kifoz açısı derecedir. Bu snırların ötesindeki kifoz açısı kifoz (kamburluk) olarak isimlendirilmektedir.

Kifoz (kamburluk), doğuştan veya belirli bir yaştan sonra duruş bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkabilir. Günümüzde daha sıklıkla görülen kifoz tipi yanlış pozisyonda durmaya bağlı gelişen ‘’postüral kifoz’’ dur.

Postüral kifoza neden olan faktörler

-Omurga çevresindeki kas kuvvetlerinde dengesizlik

-Ergonomik olmayan oturma ve yatma pozisyonları

-Fiziksel kondüsyon yetersizliği

-Uzun süreli tablet, bilgisayar ve cep telefonu kullanımı olarak sayılabilir.

Postüral kifozun tedavisinde kifoza özel egzersiz tedavisi, postüral eğitim, ev ve iş yerindeki ergonomik düzenlemeler ile büyük oranda ilerleme sağlanmaktadır.

Dik duruş korsesi

Kifoz tedavisinde son zamanlarda dik duruş korsesinin kullanımına ve faydasına dair farklı görüşler bulunmaktadır. Bir çok uzman dik duruş korsesini orta seviyeli ve cerrahi tedavi gerektirmeyen kifozu olan kişiler için önerebilmektedir.

Bilimsel Çalışmalar Dik duruş korsesi ile ilgili ne diyor?

derecenin üzerinde kifozu olan kişilerin yer aldığı bir çalışmada haftada üç gün kifoza özel egzersiz programı uygulanmış ve 3. ayın sonunda kifoz derecelerinde ortalama 6 derecelik bir azalma görülmüştür.

derecenin üzerinde kifozu olan kişilerin yer aldığı bir diğer çalışmada ise 3. ayın sonunda kamburluk derecesinde yaklaşık olarak 1,5 derecelik bir azalma olduğu görülmüştür. Diğer tedaviler ile karşılaştırıldığında bu oranın oldukça az olduğu görülmektedir.

-Bir başka çalışmada ise korse kullanan gruptaki kişilerde öne doğru eğilmeyi engellediği için bazı sırt kaslarının aktivasyonunda azalma olduğu tespit edilmiştir. Omuzları önde olan kişiler içinse postürü düzeltici etkisi olduğu görülmüştür.

Literatürün ışığında, kifozun uygun egzersiz tedavileriyle azaltılabileceğini ve dik duruş korsesinin kısa süreli olarak kullanımında posüral farkındalık sağladığı için kullanılabileceğini ancak uzun dönem kullanıldığında beklenildiği kadar fayda sağlamadığı söylenebilir.

&#;ğr. G&#;r. Reşat Coşkun

Skolyoz omurganın yana eğikliği olup genelde ergenliğin başında ortaya çıkar. Toplumda her kişinin sinde skolyoz vardır. Her kişinin ′ ü tedaviye her kişinin 1′ i ise cerrahi tedaviye ihtiyaç duyar.

Skolyozun birçok sebebi olabilir (diğer hastalıklar, travma, yaralanmalar gibi). Ailesinde skolyoz olanlarda skolyoz görülme ihtimali yüksek olup % 80 hastada skolyozun sebebi bulunamaz. İlerleyici bir hastalık olup erişkin yaşa kadar ilerlemeye devam eder.

Eğer tedavi edilmezse solunum ve gastrointestinal sistemlere ait problemlere, şekli bozuk ve ağrılı bir omurgaya neden olabilir. Hastalık özellikle kızlarda daha ilerleyici olup korse tedavisine ihtiyaç duyar.

Skolyozda Omurgada Ne Olur?

İlk olarak omurga yana eğilir. Aynı zamanda omurga kendi ekseni etrafında döner ve bu dönmeye eşlik eden kaburgalar da yamulur. Yana eğilme-dönme ve kaburgalardaki yamulma birlikte sırtta kambur şeklinde çıkıntı oluşturur.

Korse Tedavisi Neden Gereklidir?

Özellikle 25 derecenin üzerindeki eğiklikler büyüme ile hızla artabilir. Korsenin amacı çocuğun büyüme çağı boyunca skolyozun ilerlemesini engellemektir. Korse skolyozu tamamen düzeltmeyebilir ancak ilerlemesini engeller.

Korse Tedavisi Ne Kadar Başarılı Olur?

Korse tedavisi doktor, ortez teknikeri ve hastanın oluşturduğu bir takım tarafından uygular. Omurgadaki eğrilik korse tedavisine en iyi cevabı büyümenin devam ettiği yaşlarda verir.

En iyi sonuçlar:

• Hasta uyumu korse tedavisi başarısını belirleyen en önemli faktördür
• Korse tedavisine erken başlandığında (çocuk büyümeye devam ederken)
• Skolyoz eğriliğinin açısı çok yüksek olmadığı hastalarda
• Korsenin çok iyi oturduğu hastalarda
• Korseyi günde istendiği süre (genelde 23 saat) kullananan hastalarda
• Aile çocuğu iyi desteklediğinde alınır.

Korse Tedavisinin Riskleri Nelerdir?

En büyük risk korse tedavisinin başarısız olup hastanın ameliyat olmasıdır.

Başarısızlık nedenleri ise:

• Hastanın korseyi istendiği şekil ve sürede kullanmaması
• Ciltte kullanıma engel olan yara oluşması
• Konfor ve psikolojik problemler oluşması olarak sayılabilir.

Korse Nedir ve Neden Üretilirler?

Korseler plastic, metal ve kumaş karışımından kişiye özel üretilirler. Skolyozun şekline göre leğen kemiklerinden boyna kadar uzanabilirler. Genelde eğiklik açısının tepesindeki yastıkçıklarla karşı tarafa basınç uygulayarak düzeltme sağlanmaya çalışılır.

Korse elbiselerin altına giyilir ve genelde dıştan farkedilmez. Korse giyen çocuklar normal hayatlarına devam edebilirler ve korse içinde becerebildikleri tüm aktivitelere izin verilir.

Korse Tedavisi Ne Kadar Süre Gereklidir?

Korse günde 23 saat iskelet büyümesi bitene kadar kullanılmalıdır. Daha sonra bir süre daha sadece gece kullanılır ve sonrasında da bırakılır.

Korse Tedavisinin Sonuçları Nasıldır?

Büyümesi devam eden hastaların % 80′ inde korse tedavisi başarılı olur. Yani skolyozları artmaz. % 20′ sinde ise ilerleme gözlenebilir. İyi bir korse uygulamasıyla ilerleme olsa dahi çok nadir hastada skolyoz ameliyat olacak kadar artar.

Skolyozda Başka Tedavi Alternatifleri Var mıdır?

Sadece korse tedavisi ve cerrahi tedavinin skolyozda başarılı oldukları bilimsel olarak ispat edilmiştir. Bunlara benzer başka bir tedavi yöntemi yoktur. Egzersiz yalnızca kendi başına skolyoz için bir tedavi şekli olmayıp skolyozdaki artışı engelleyemez.

Skolyoz Korse Tipleri

1. Thoraco-Lumbo-Sacral Orthosis (TLSO)

• En sık kullanılan tipi Boston korsesidir. Aynı anda kolaltı korse olarak da adlandırılır.
• Bel ya da sırt-bel bileşkesindeki eğriliklerde kullanılırlar.
• Tamamıyla plastikten üretilir ve çocuğun vücuduna tam olarak oturacak şekilde kişiye özel üretilir.
• Skolyoz eğriliği 3 nokta bükme prensibiyle düzeltilmeye çalışılır.
• Elbisenin altına giyilebilir ve genelde farkedilmez
• Günde 23 saat kullanılır

2. CTLSO (Cervico-Thoraco-Lumbo-Sacral Orthosis) ya da Milwaukee Korsesi

• TLSO korseye benzer. Boyna takılan bir halka mevcut olup bu halka korse gövdesine metal çubuklarla bağlıdır.
• Sırt bölgesi eğriliklerde kullanılır.
• Günde 23 saat kullanılır

3. Charleston Bending Korsesi

• Sadece gece uyurken kullanılır (ortalama 8 saat)
• Gece korsesi olarak da adlandırılır
• Bel ya da sırt-bel bileşkesindeki eğriliklerde kullanılırlar.
• Korse kalıbı hasta eğriliğin karşı tarafına doğru eğildiğinde alınır. Böylece korse ile eğriliğe daha fazla düzeltici bir kuvvet uygulanabilir.
• Tamamıyla plastikten üretilir ve çocuğun vücuduna tam olarak oturacak şekilde kişiye özel üretilir.

Skolyoz eğriliği 3 nokta bükme prensibiyle düzeltilmeye çalışılır.

4. SpineCor Sistemi

• Diğerlerinden farklı olarak dinamik bir korse olup omurga hareketine izin verir.
• Sadece idiyopatik skolyozda kullanılır.
• Özel bir bilgisayar yazılımı ile hasta muayene bulguları ve röntgen bulguları kaydedilerek hastanın skolyozuna özel korse dizayn edilir.

SpineCor korsede omurga hareketlidir. Böylece:

• Belirli omurga kasları güçlendirilebilir.
• Sert korselerden farklı olarak propriyoseptif uyaranların omurga çevresi reseptörler tarafından alınmasına izin verir. Bu nöromusküler olarak düzgün postürde kalma eğitiminin en önemli parçasıdır.
• Normal vücut aktivitesine izin veren tek korsedir Böylece kasların güçlenmesini sağlar (statik korselerde aktivite kısıtlanmasına bağlı kas atrofisi ortaya çıkabilir).
• Elbise altına giyildiğinde fark edilmediği ve esnek olduğu için çocuk tüm aktivitelere (oyun- spor) rahatça katılabilir ve sonuçta mükemmel hasta uyumu ortaya çıkar.
• Mükemmel hasta uyumu da skolyoz korse tedavisi başarı oranını artırır.
• Uygunsuz postürde durmaya bağlı gelişen kas yorgunluğunu rahatlatır.

Korse Nasıl Kullanılır?

Korse hergün daha uzun süre takılmaya çalışarak 3 hafta içinde günde 23 saat takılmaya başlanır. Kullanım sırasında mutlaka cilt hergün yara- sürtünme ve morarmalara karşı kontrol edilmelidir. Korse altına mutlaka bir pamuklu tişört (mümkünse dikişsiz) giyilmelidir. Tişörtün korsenin altında katlanmasına izin verilmemelidir. Korse doktorun tam tarif ettiği (ilk taktığındaki gibi) takılmalıdır. Korse kullanılırken günlük egzersizlere devam edilmelidir.

• Korse iki tarafa doğru açılarak içine girilir. Korse yeniyken sert olup daha zor açılır.
• Korsenin bantları mutlaka dışarda kalmalıdır.
• Korsenin açık tarafı her zaman arkada olmalı kalçalar ve omurgayı ortalamalıdır.
• Korse daha sonra aşağı doğru itilerek kaburgalar ile leğen kemikleri üzerine oturtulur.
• Öne doğru esnendiğinde (masa ya da sandalyeye tutunularak) bir yardımcının korseyi kapatması daha kolay olur.
• Korseyi kapatan yardımcı bir eliyle korseyi konveks taraftan iterken diğer eliyle velkro bantları sıkar.
• Korse bantlarının kapatılması her zaman aşağıdan yukarıya doğru yapılmalıdır.
• Bantlar en son tekrar kontrol edilmelidir.

Korse mutlaka kullanılabilecek en sıkı pozisyonda kullanılmalı, korse üzerinizde hareket etmemelidir.

Cildi Korumak İçin Dikkat Edilmesi Gereken Konular

• Günlük duş alınmalı
• Özellikle basıncın fazla olduğu noktalara alkol ile friksiyon şeklinde masaj yapılırsa bu noktalarda hafta içinde cilt kalınlaşır ve korseye bağlı bası yarası oluşmaz.
• Korse çıkarıldıktan sonra özellikle basınç noktalarında ciltte kızarıklık aranmalıdır. Bu kızarıkılık normalde korse çıkarıldıktan 30 dakika sonra kaybolur. Eğer kızarıklık daha uzun sürerse korse için ayarlamalar yapılmalıdır.
• Ciltte açılma ya da yara varsa korse tedavisine ara verilmeli ve korse gözden geçirilmelidir.
• Bazen bel ve legen kemikleri üzerindeki cilt koyulaşır. Korse tedavisi bittikten sonra cilt rengi normale döneceği için endişe edilmemesi gereken bir durumdur.

Aşamalı Korse Tedavisine Başlama

Korse tedavisi aşamalı olarak başlanıp haftada 23 saat kullanılır hale gelinir. Aşamalı program sayesinde cilt ve kaslar korse kullanımına adapte olabilirler.

1. Basamak

Korse günde 6 saat kullanılır. En rahat okul sonrası yatana kadar takılır

• İlk olarak 2 saat takılır ve çıkarılır.
• Çıkarıldıktan sonra cilt kontrol edilerek alkolle friksiyon yapılır.
• Ciltte sorun yoksa (kızarıklık 30 dakika içinde düzeliyorsa) 2 saat daha takılır.
• Aynı işlem toplam 6 saat olana kadar bir kez daha tekrar edilir.

2. Basamak

Korse kullanımı günde 10 saate çıkarılır. Bu süreye hafta sonu (tek hafta sonu yeterli) başlanıldığında en rahat adaptasyon sağlanır.

• İlk olarak 4 saat takılır ve çıkarılır.
• Çıkarıldıktan sonra cilt kontrol edilerek alkolle friksiyon yapılır.
• Ciltte sorun yoksa (kızarıklık 30 dakika içinde düzeliyorsa) 3 saat daha takılır.
• Aynı işlem toplam 10 saat olana kadar bir kez daha tekrar edilir.

3. Basamak

Korse kullanımı günde 18 saate çıkarılır..

• İlk olarak okula giderken sabah takılır ve yaklaşık 4 saat sonra öğle yemeği zamanı çıkarılır.
• Çıkarıldıktan sonra cilt kontrol edilerek alkolle friksiyon yapılır.
• Ciltte sorun yoksa (kızarıklık 30 dakika içinde düzeliyorsa) tekrar takılır ve okuldan dönüşe kadar çıkarılmaz.
• Okul dönüşü çıkarıldıktan sonra 6 saat takılmaz
• Hasta daha sonra korseyi takarak yatar ve uyku sırasında korse takmaya adapte olmaya çalışır.

4. Basamak

Korse kullanımı günde 23 saate çıkarılır.

• Korse sadece giyinme ya da duş sırasında çıkarılır.
• Spor yaparken de saat fazladan korsenin çıkarılmasına izin verilir.

Korse Temizliği ve Bakımı

• İçe giyilen tişört ve kilotlar (tercihen dikişsiz kızlar için body) hergün değiştirilmelidir.
• Korse sık temizlenmelidir.
• Plastik korseler sabun ve suyla silinebilir.
• Haftada 1 kez korse alkolle silinmelidir.
• Korse bantları (velkrolar) zamanla eskidiği için ara ara değiştirilmelidirler.

EGZERSİZ

Korse tedavisinin egzersiz ile birlikte yapılması başarı oranını artırır.

Hastalar korse çıkarıldığında ve kullanımı sırasında iki grup egzersiz yapmalılardır. Korse çıkarıldığında yapılan egzersizler sırt ve bel kaslarının esnekliğini artırır ve zayıflamasını engellerler. Korse takılıyken yapılan egzersizler ise gün içinde istenildiği zaman yapılabilir ve korsenin daha etkili düzeltme sağlamasını hedeflerler.

Korse Kullanılırken Yapılan Egzersizler

* Yana eğilme: Esnekliği artırma amacıyla yapılır

• Eğiklik konveks tarafına doğru korseye yaslanılmalı
• Konkav taraftaki kol baş üzerinde gerilerek yavaşça konveks tarafa doğru esneme yapılır
• Bu pozisyonda saniye kalmaya çalışılır.
• Omurga esneme ile düzeltilmeye çalışılır.
• Günde 25 tekrardan fazlası hedeflenmelidir.

* Duvara yaslanarak pelvik tilt:

• Ayakta dik sırt duvara yaslanır
• Ayaklar düz kalçaların altında karşıya bakmalı
• Çene ve gözler aynı dikey düzlemde sabit durmalı
• Bel korseye doğru itilerek düzleştirilmeye çalışılır. 30 saniye pozisyon korunur.
• Günde en az 5 tekrardan 5 set uygulanmalıdır.

SPOR

Korse kullanan çocuklar bisiklete binebilirler, koşabilirler, zıplayabilirler tenis oynayabilirler. Ancak ata binmek, kayak yapmak, paten yapmak, jimnastik yapmak istenirse korse mutlaka çıkarılmalıdır.

KULLANIM İÇİN İPUÇLARI

• Sıcak havada korse kullanımı zor olabilir klimalı ortama ihtiyaç duyulabilir
• Korse normalde ağrı ve morarmaya sebep olmaz, özellikle büyüme devam ettiği için sık sık ayar ve değişiklik gerektirebilir.
• Milwaukee tipi boyunluklu korselerin boyun parçası, balıkçı tip kazak, fular gibi kıyafetlerle örtülerek kozmetik olarak gizlenebilir

DOKTOR TAKİP SÜRESİ

Korse tedavisi yakın takip gerektirir. 6 aylık kontrolller bazen 3 aylık ya da daha sık aralıklarla yapılan kontroller gerekebilir.

Halk arasında kamburluk olarak da bilinen Kifoz’u A’dan Z’ye sizler için araştırdık…

Kifoz nedir?

Halk arasındaki kamburluk olarak bilinen Kifoz; aslında doğamızda var olan doğal kamburluğun ilerlemiş halidir. Hepimiz biliriz ki sırtımız biraz kambur; belimiz de biraz çukurdur. Sırtta görülen kamburluk belli bir dereceye kadar doğal kabul edilir. Sırt bölgesi veya sırt bel bileşkesinde görülen bu kamburluk düzeyi 50 derecenin üzerine çıkarsa kifozdan bahsedilebilir. Kifoz sadece kozmetik bir problem gibi görülse de aslında depresyon, okul başarısında düşüş, ebeveynlerle iletişim problemleri, sosyal adaptasyon gibi çok ciddi psikolojik problemleri de beraberinde getirir.

Kifoz ne zaman görülür?

Özellikle ergenlik dönemindeki erkek çocuklarında daha fazla görülen kifozda omurga büyümesi olması gerektiği şekilde olmaz. Omurlarımız dikdörtgen şeklindedir. Bu omurların her tarafından eşit büyümesi sonucu omurga büyümemiz gerçekleşir. Ancak 10 yaş dönemi itibariyle özellikle sırt ve sırtla belin birleşme bölgesinde şekil bozuklukları başlar. Yani omurga sırtımızdan tam büyürken, ön tarafımızdan daha az büyüyerek dikdörtgen değil üçgen şeklini alır. Bu durumda çocuk dik durmayı başaramaz. Bazı sırt ağrıları olabilir. Şekil bozukluğu yaş döneminde belirginleşir ve ne yazık ki yaş civarında doktora gitmeye ihtiyaç duyulur. İşte bu dönemde çocuğun sırtındaki kamburluk görülür hale gelmiştir.

Kifoz tanısı nasıl konulur?

Klinik muayene ve basit bir röntgen incelemesiyle çocuğunuzda görülen kamburluğun kemiksel bozukluk mu yoksa duruş bozukluğu mu olduğu bulunabilir. Burada ailelere çok önemli bir görev düşüyor. Özellikle çocukluk çağında ebeveynlerinizin ‘Çocuğum düzgün dur, kamburun çıkacak’ gibi sözlerine maruz kalmış olabiliriz. Aslında bu yönlendirme doğrudur. Eğer çocuk düzgün durması konusunda uyarıldığında doğru bir duruş alarak bunu koruyabiliyorsa bu kamburluk geçici bir durumdur. Ancak doğru durmaya çalıştığı halde pozisyonunu koruyamayarak eski haline dönüyorsa bunun mutlaka dikkate alınarak bir uzmana başvurulması gerekir. Kifoz, duruş bozukluğudur zamanla düzelir diye dikkate alınmazsa ilerler. Ameliyat dışı yöntemlerle çözülebilecek bir problem; ancak ameliyatla çözülebilir bir problem haline gelir. Dolayısıyla ebeveynlerin çok daha dikkatli olması gerekir.

Nasıl tedavi edilir?

Kamburluk tanısı konulduktan sonra derecesine göre tedavi planı belirlenir. Kamburluk ameliyatsız tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınarak düzeltilebilecek durumdaysa; egzersiz, duruş öğretme, kas güçlendirme, karın ve sırt kaslarının güçlendirilmesi, mekik, ters mekik ve şınav hareketlerinin yapılması, bunların gün içerisinde tekrarlanması gibi fizik tedavi uygulamalarının devreye girdiği bir düzenlemeyle hastalık takibe alınır. Ama bütün bu egzersiz ve fizik tedavi hareketleri uygulandığı halde istenilen sonuca ulaşılamıyor ve eğriliğin derecesinde artış devam ediyorsa korse tedavisine başlanır. Korse tedavisi, önemli, zor ve dikkat gerektiren bir tedavidir. Kamburluğun yeri ve derecesine uygun korse, korse teknisyeni ve omurga cerrahının ortak çalışmasıyla belirlenerek kişiye özel tasarlanır. Bu korselerin kamburluğun derecesine göre, iskelet büyümesi tamamlanana kadar saat aralıksız takılması gerekebilir. Kişiye özel ve uygun koşullarda kullanılan bir korse hastalığı ameliyata gerek olmadan düzeltebilir. Ancak korseye rağmen düzelmeyen bir kamburluk söz konusuysa cerrahi müdahale gerekir. Ülkemizde ne yazık ki kifoz, duruş bozukluğudur geçer gibi yanlış bir algıyla değerlendirildiği için hastalar genellikle yaş civarında kamburluk gözle görülür hale geldiğinde doktora gitmeye ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla ameliyat bu tür hastalıklarda yaş döneminde olur. Dileğimiz ameliyata gerek olmayan bir dönemde kifozu yakalayabilirsek ameliyat dışı tedavi yöntemleriyle gerekli tedaviyi yapmaktır. Günümüzde gelişen anestezi teknikleri ve yoğun bakım üniteleriyle, ameliyatlardaki komplikasyon riski %2’lerin altına düşmüştür. Ameliyat sonrası hareketlilik, kamburluğun derecesi ve bulunduğu bölgeye göre değişir. Omurganın vida yerleştirilen bölümünde hareket iptal edilmiş olduğu için kifoz ameliyatı ne kadar erken dönemde yapılırsa hareket serbestliği de o kadar sağlanmış olur. Mümkün olan en kısa mesafeyi içerecek şekilde ameliyat yapılarak hastanın hareket alanı kısıtlanmamaya çalışılır. Ameliyattan bir gün sonra hasta kaldırılarak yürütülür ve gün geçtikçe hareketi artırılır. Kullanılan vidalar çok kuvvetli olduğu için çok nadir vakalar hariç korse kullanılmaz. Hasta, yüzme, bisiklet gibi sportif faaliyetlere ay içerisinde başlayabilir.

Kifoz tedavi edilmezse nelere neden olabilir?

Kifoz zamanında müdahale edilmediğinde sadece bel ve sırt bölgesini değil; iç organları da olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Kifoz hastası olup gerekli tedaviyi görmeyen kişilerde yaş ilerledikçe göğüs kafesi deforme olarak kalp ve akciğerleri sıkıştırmaya başlar. Yeterli oksijen alışverişini engelleyerek kalbin kanı pompalama hızını da yavaşlatır ve bütün organları olumsuz etkilemeye başlar. Kifoz bel bölgesindeki çukurluğu da artırdığı için ilerledikçe belin esnekliğini azaltarak; bel fıtığı, sırt fıtığı, omurgayı dik tutan kaslarda kas ağrıları, kireçlenmelere de zemin hazırlar.

Çocuklarımızı kifozdan korumak mümkün mü?

Çocuklarımızın sırtına yüklediğimiz yükler kifozun direkt nedeni değildir; ancak kifoz oluşumu ve gelişimini hızlandırır unutmayın! Bunun için;

• Çocuğunuzun kendi ağırlığının %’unu ( kg) geçmeyen sırt çantaları kullanmasına dikkat edin.
• Çantasını sırtının orta kısmında taşımasını sağlayın.
• Çanta askılarını sırt bölgesinin aşağısına inmeyecek şekilde ayarlayın.
• Çantaları tek omzunda değil; çift omzunda, desteğini sırtının ortasına gelecek şekilde takması konusunda uyarın.
• Dik durmasını sağlamak için evdeki çalışma ortamını düzenleyin. Yaş ve gelişimine uygun bir çalışma masası ve sırt desteği olan sandalye seçin.
• Masa başında çalıştığı sürede doğru pozisyonda oturduğundan emin olun.
• Ders çalıştığı süre boyunca dakikada bir mola vererek esneme, gerinme gibi egzersizler yapmasını sağlayın.