Köy Fırını Yapımı Ölçüleri

Açıklama

Eski den köylerde  kullanılan köy fırınları için malzeme veya uygulamalar için bizimle irtibata geçiniz.

Hobi bahçemize bahçe evini yaptıktan sonra sıra hayalini kurduğumuz, bahçemizin olmazsa olmazı olan, taş fırını yapmaya geldi. Yapmaya başlamadan önce birçok doküman inceledim, onlarca fırın nasıl yapılır videosu izledim, özellikle Meyveli tepe adlı blog sayfasında ki harika insanların paylaştığı bilgilerden oldukça faydalandım. Arkadaşlarımın fırına maddi ve manevi destek olmak amaçlı başlattıkları kampanya sonucunda fırın yapımı için yola koyulduk. Kafamda belli başlı oluşturduğum bir plan var ama bu işler yapım aşamasına geçtikten sonra ufak değişiklikler gösterebiliyor. Sonuçta bu işi ilk defa yapıyoruz. Aksaklıklar ve düzeltmemiz gereken sorunlar çıkması oldukça normal.

Adım adım görselleri paylaşarak ilerlemeye çalışacağım,

seafoodplus.info

Fırın Ölçüleri

Temel: xx15  Yükseklik: cm   Fırın iç çapı: 90 cm

Fırın iç ağız çapı : 45 cm     Fırın iç ağız çapı yükseklik : 32 cm

Fırın dış ağız çapı : 55 cm

Malzemeler

• 40 adet 20x10x5 Ateş tuğlası (4 tl adet)
• adet harman tuğla ( tl adet)
• 3 torba çimento (15 tl adet)
• 1 torba kireç (25 kg) (20 tl)
• 1 torba şamot (25 kg)  (40 tl)
• 50 kg kaya tuzu (20 tl)
• 1 çuval cam şişe
• 1 kepçe Elenmiş dere kumu ( tl) + nakliye bedeli (50 tl)
• Elmas uçlu taş bıçağı (15 tl),  Mala (12 tl)
• 4 adet taş yünü, yeterli ölçüde tel.
• Yeterli miktarda büyük küçük taşlar.

Yaklaşık maliyet tl civarı.

Temel

Fırın Temelini, xx15 cm ölçülerinde kalıp çaktıktan sonra içini bahçeden topladığımız taşlarla doldurup beton dökerek tamamladık.

Fırın taban duvarı genellikle tuğla ile duvar örülüp içi doldurularak yapılıyor. Biz hem taş fırın adına yakışır, bulunduğu çevreyle uyumlu olsun diye hem de daha estetik duracağı için fırın tabanını taş duvardan ördük. İçerisini küçük taşlarla, çakıl ve toprakla, son olarak atıl durumda olan perlitli alçı ile doldurduk.

Not: Fırın tabanının altını malzeme koymak için boş bırakmayınız. Isıyı uzun süre muhafaza etmesi için taş toprak çakıl perlit gibi malzemelerle doldurunuz.

2 . FIRIN YAPIMI

Fırın Tabanı

Fırının tabanı için geleneksel yöntemlere göre hareket etmenin daha yararlı olacağını düşündüm. Yabancı kaynaklarda genellikle pizza fırını yapımı mantığına göre hareket edildiği için, altını boş bırakıp, bir kat perlitli sıva ve üzerine ateş tuğlası döşeyerek tabanı tamamlıyorlar. Pizza ve pide  pişerken bir yandan ateş yandığı için bu yeterli olabilir ama ekmek pişirilecekse eğer tabanı doldurup sırasıyla cam, tuz, perlitli sıva ve ateş tuğlası  kullanmak daha doğru olacaktır diye düşünüyorum.  Bu arada Ateş tuğlası yerine daha doğal olan Sille taşı ve benzeri volkanik özellikli taşlar kullanılabilir.

Not: Fırın tabanında ve duvarlarında kullanacağımız harca şamot harcı deniyor. Harcın hazırlanma şekli ve ölçüleri şu şekilde,

• 1 ölçek şamot
• 1 ölçek kireç
• 1 ölçek çimento
• 3 ölçek elenmiş dere kumu
• yeterli miktarda su

Not: Cam şişeleri kırarken eldiven, gözlük kullanmak ve şişelerin üzerini bezle örtmek gerekiyor.

Fırın Ağzı

Fırın ağzı için 40 50 cm arası bir tepsinin rahatlıkla girebileceği bir genişlik yeterli olacaktır. Genellikle taban yarı çapı kadar genişlik bırakılır. Yüksekliği ise fırın ağız genişliğinin %60 ile %70 i kadar  olacak şekilde ayarlanabilir. Ben 90 cm fırın çapı için 42 cm fırın ağız genişliği 32 cm yükseklik ölçülerinde kalıp oluşturdum. Kalıba hizalı bir şekilde harman tuğlaların kenarları değecek şekilde örüyoruz. Tepe noktaya kilit taşı olabilecek şekilde bir tuğlayı yontarak koyabilirsek gayet güzel olacaktır.

Fırın Kubbe Yapımı

Kubbe örmek için ilk sıra tuğlalarını dik şekilde kullandım. Diğer sıraları tuğlaları çekiç yardımı ile yarıdan kırarak kullandım. Kubbeye gerekli açıyı yani kubbe şeklini verebilmek için çeşitli yöntemler mevcut. İlk sıradan sonra yaklaşık 35 40 derecelik bir açı ile örme işlemi yapılabilir, Hizalama ve ölçülü dizim için yarıçap ölçüsünde orta noktaya yerleştirilen, derece dönebilen bir aparat kullanılabilir. strafor veya kartondan kubbe şekli yapılabilir. Bana en kolay gelen yöntem  ise taslak hazırlayıp içini ıslak kumla doldurup, kubbe şeklini vererek, tuğlaları bu şekle göre örmek. Kumun üzerini gazete veya çimento kağıdı ile kapatırsak, harca kum yapışmaz ve içinde pişirme yapıldığında dökülmez. Kubbeyi bitirdikten sonra üzerini yine şamot harcı ile sıvıyoruz. Kuruduktan ve kullanıma başladıktan sonra oluşacak çatlakları görüp tekrar sıvamak için bir süre taş yünü ile kaplamadan beklemek daha sağlıklı olacaktır. Son kat yalıtımı için taş yünü yani izocam veya ısıya daha dayanıklı olan seramik yünü ile sardıktan sonra üzerini sıva ile kapatıp koruyucu bir boya ile bitirilebilir.

Bu yapım teknikleri ile ilgili internetten bulduğum bazı görselleri ekliyorum.

Fırın Baca Yapımı

Dış bacayı yapmadan önce iç bacadan biraz daha geniş olacak şekilde bir şablon hazırladım. Harman tuğlalarını bu şablona göre şaşırtmalı olacak şekilde ördüm. kemeri oluşturduktan sonra isteğe bağlı olarak baca tuğlası kullanılarak baca yükseltilebilir. Ben bütünlüğü bozulmasın diye yine harman tuğla ile yaklaşık on sıra olacak şekilde tuğlaları ördükten sonra bacayı bitirdim.

Baca bittikten ve kuruduktan sonra ağzındaki kalıbı sökerek içine doldurduğumuz kumu ve diğer malzemeleri boşaltıp içini temizliyoruz. Çimento kağıdı tuğlalara yapışarak kum bulaşmasını engellemiş oldu. Fırın yanınca yapışan çimento kağıdı da yanarak kaybolacaktır.

Artık fırınımız ilk ateş için hazır.

 3. Fırının Alıştırılması (rodajı)

Bacayı bitirdikten sonra kubbenin ve bacanın kurumasını bir iki gün bekledim. Fırının yüksek ısılara çıkabilmesi ve geleneksel tabirle sağır olmaması için gün gün yakma işlemini artırarak alıştırılmasını yapmak tavsiye ediliyor. Fırını yakarken sadece odun kullanmak gerekiyor. örneğin bulabilirseniz meşe odunu idealdir. Fırının içi sıcakken veya ateş yanarken kesinlikle su dökülmemeli.

• Fırın bittikten sonra bir kaç gün bekleyip sırası ile şu aşamalarda alıştırma( rodaj) işlemini yapmak faydalı olacaktır;
  1.Gün:  C dereceye kadar kağıt ve ince çalılarla fırın 2 saat yakılmalı
  2.Gün:  C dereceye kadar ince çalılarla fırın 2 3 saat yakılmalı
  3.Gün:  C derecede fırını  3 4 saat yakılmalı
  4.Gün:  C derecede fırını  4 5 saat yakılmalı
  5.Gün:  C derecede fırını  saat kuvvetli bir şekilde yakılmalı

Rodaj sırasında, Fırının içi, önce odun isiyle kararacaktır. Bu isin günde kaybolduğunu göreceksiniz. Fırınınızın tavanı tam temiz,  ilk tuğla rengine döndüğünde fırın kullanıma hazır demektir. Hızlı alıştırma fırında çatlaklar oluşturabilir. Sabırlı olmakta fayda var.

4. Fırının Testi

Fırının alıştırmasını bitirdikten sonra sıra sabırsızlıkla beklediğimiz pidelerimizi pizzalarımızı, ekşi mayalı ekmeklerimizi, göveçlerimizi yapmaya geldi. Fırsat buldukça fırını yakıp sevdiklerimizle birlikte bu lezzetleri yapmaya çalışacağız. Yavaş yavaş elimizin bu işlere alışacağını düşünüyorum.  Tabi fırını kullanırken bazı araç gereçlere ihtiyacımız olacak. Fırın küreği, fırın kapağı, fırça, tabanı silmek için pamuklu bez, termometre gibi aletler gerekiyor. En acil olanı fırın küreği elbette. Hazır satılan ahşap veya metal olanlardan alınarak bu sorun giderilebilir. Ben ıhlamur ağacından birleştirdiğim masif paneli incelterek kendi küreğimi yaptım. Tavsiye edilen ahşap malzemesi 1.sınıf gürgen ağacı. bir tanede daha ince olacak şekilde ondan yapma niyetim var. Çelik sac şeklinde olanlar da ince olduğu için kullanım açısından daha rahat olacaktır diye düşünüyorum.

Fırının üst yapısında dekoratif ve hesaplı olması için çıkma eski tuğla (harman tuğla) kullanacağıseafoodplus.infoğlaları örmekte kullanacağımız harç için görünümünün güzel olacağını düşündüğümüz beyaz harç yapacağıseafoodplus.info içinde  3/1 oranında   (3 ölçek mermer tozu 1 ölçek beyaz çimento)  Beyaz çimento ve mermer tozu kullanacağıseafoodplus.info tozunu çimento, kum vb. satan inşaat malzemesi tedarikçilerinden temin edebilirsiniz.
 Odunluk kısmını bitirdiğimiz fırınımızın taban yalıtımı için havuz oluşturacağıseafoodplus.info için 3 sıra tuğla ördüseafoodplus.infoan anladık ki aslında odunluk kısmını biraz alçak yapıp yalıtım için daha çok alan edilmesi daha doğrusu imiş.Yapacak arkadaşlar bunu dikkate alırlarsa daha iyi sonuç elde edeceklerdir.Çünkü fırında en önemli püf noktalardan biriside alt ve üst yalıtımlardır.

 Havuzun altına fotoğrafta yok ama sonradan biz ekledik taşyünü sermekte çok fayda olacağını söyledi Profosyonel fırıncı ustası olan arkadaşımıseafoodplus.infoşyünü yanmayan bir yalıtım malzemesi fırın ustaları bu malzemeyi kullanıyorlar .Taşyününü daha sonra kubbenin yalıtımında da kullanacağıseafoodplus.info malzemeyi yalıtım malzemesi satan firmalardan temin edebilirsiniz.

Taşyününün üzerine toplamış olduğumuz şişeleri ve cam kırıklarını seafoodplus.info ,çekiç veya benzeri bir aletle bunları kırıyoruz.Kırarken üzerine eski bir çuval veya benzeri birşey koyalım ki çam kırıkları sıçrayıp zarar vermesinler.

Yalıtıma önem verdiğimiz için 3 değişik yalıtım malzemesi uygulayoruz.

seafoodplus.infoşyünü

seafoodplus.info kırıkları.

seafoodplus.info

Tuz hem yalıtım sağlayacak hemde nem rutubeti öseafoodplus.info kadar tuzumuzu serdikten sonra cam parçalarının elimize zarar vermemesi için bir mala veya benzeri aletle tuzumuzu yayıyoruz.

 Uyarı:

Ateş tuğlası kullanacak arkadaşlar  taşyünü kullanmasıseafoodplus.info bazı arkadaşlarda esneklik sorunu olmuş.Bizim taşlar ağır oluduğu için sorun olmadı.

Yaydığımız tuzu var gücümüzle çiğneyerek sıkışmasını sağlıyoruz.

Sıra geldi taban taşını seafoodplus.info taşı hakkında biraz bilgi vermek seafoodplus.infoetimizde profosyonel odun fırınları için genellikle 2 tip malzeme kullanılmakta.

seafoodplus.info Taşı

2. Ateş tuğlası

   Sille taşı tamamen doğal bir taş.Konya ya 9 km uzaklıkta Sille yöresinde çıkan Volkanit ve Andezit özellikleri taşıyan bir taş çeşidi. derece ısıya dayanıklı olması nedeniyle tuğla ve kiremit fabrikalarında, kireç ocaklarının fırın yapımında kullanılır. Ayrıca yapı taşı olarak da tercih edilir. Yöredeki pek çok eski bina ve Konya camilerinde yaygın olarak kullanılmıştıseafoodplus.infoın meşhur etliekmeğinin lezzetini veren de bu taş aslında.

   Ateş tuğlası ocak, soba,fırın vb. yerlerde kullanılan, ateşe dayanıklı tuğla. Refrakter malzemeler grubunda olan ateş tuğlaları C&#; nin üzerindeki sıcaklıklarda uzun süre kullanılabilir.

  Buradan da anlaşılacağı gibi sille taşı tamamen doğal bir seafoodplus.info şekil veriliyor.

Bizde fırınımızda sille taşı kullanacağıseafoodplus.info için taş ve fırın ustası olan Celaleddin arkadaşımızdan taşlarımızı sipariş ettik.Fırınımızın taşı cm çapında olacak. Taban taşımız 7 parçadan oluşuyor.

 Taşlarımızı merkezleyerek  yerlerine yerleştiriyoruz.

Taşları bir takoz yardımıyla sıkıştırıyoruz.

Fırınımızın iç çapı 90 cm, ateş tuğlası duvar kalınlığı 10 cm, fırının ağzını oluşturan,
üzerine de bir baca konduracağımız, aynı zamanda da barbekü olarak
kullanacağımız tünel misali bölümün uzunluğu 50, genişliği 55, yüksekliği de 45
santimetre olacaktı. Tabanında yine 6 cm kalınlığında ateş tuğlası kullanmaya karar
verdik, 2cm'lik şamot harcıyla birlikte 8 cm'ye çıkacaktı kalınlık. Fırının tabanının
yerden yüksekliği ise, fazla eğilip bükülmeden içini görebileceğim, fırın küreğiyle
çalışabileceğim yükseklik olarak evde pek çok denemeden sonra en iyi olduğuna
karar verdiğim üzere cm olacaktı.

Fırın için seçtiğimiz köşeye tüm bu ölçüleri hesaba katarak içi demir hasırlı betondan

bir temel yaptık önce. Sonra, fırının taban ateş tuğlalarının yerden cm yükseklikte
olacağı hesabından geri giderek yan duvarları gazbeton kullanarak ördük. Onun
üzerine tüm fırının yükünü taşıyacağını göz önüne alarak hasır demir ve 30'ar santim
arayla kalın demir çubukları karşılıklı duvaralara oturtup, altına ve kenarlarına kalıp
yaparak 10 cm kalınlığında betonladık. İşin bu bölümü çok standart olduğu için fazla
detaya girmiyorum.

Tüm yabancı kaynaklarda fırının taban tuğlalarının altında ve kubbeyi tamamen içine
alacak şekilde ısı kaybını önlemenin önemi anlatılıyordu. Bunun için de en temel

1
malzeme olarak vermikülit kullanımı öneriliyordu.

Biraz zor oldu ama sonunda vermikülit bulduk. 6 ölçü vermikülit'i bir ölçü çimento ile
karıştırarak elde ettiğimiz harcı 10 cm kalınlığında fırın kaidesinin üzerine yaydık.
Kenarlarda kalıp tahtalarıyla 10 cm'lik boşluk bırakmayı ihmal etmedik. Kubbe
bittikten sonra bu boşluğa kırmızı tuğladan duvar örerek kubbeyi tamamen örteceğiz.

Ateş tuğlasını işlemek için şamot harcı kullanıyoruz. Şamot harcı kuruduğunda ateş
tuğlasıyla aynı refraktör özelliklere sahip olan, aynı zamanda da yapıştırıcı bir harç.
Kıvamlı, koyu bir çamur olacak şekilde su ile karıştırdığımız harcı çimentolu vermikülit
ile hazırladığımız zeminin üzerine ateş tuğlalarını döşemek için kullanıyoruz. Taban
tuğlaları döşerken resimde görüldüğü gibi dokulu, aralarında boşluk bırakmadan,
hepsi aynı seviyede ve terazisinde döşüyoruz.

Taban tuğlalarını döşerken hava çok soğudu. Tabanın yaklaşık yarısını döşedikten
sonra bir kaç gün sonra devam etmek üzere üzerini naylon bir örtü ile kapatarak
şimdilik bırakıyorum.

2
Geçtiğimiz hafta sonu havanın açık olmasından yararlanıp başladığım işi komşum
Bekir'in de yardımıyla bitiriyoruz.

Fırının taban taşları döşendi. Bir terazi yardımıyla her yönde kontrol ediyoruz.
Özellikle de tabanda bir kavis olmamasına, tuğlalar arasında seviye farkı
bırakmamaya dikkat ediyoruz. Bu çok önemli. Terazi yüzde yüz mükemmel olmasa
bile kavis, çukur, bazıları düşük bazıları yüksek seviyeli tuğla kalmaması çok önemli.
Malum, fırın küreği fırının içinde hiç bir şeye takılmamalı ve yüzeyde kolayca kaymalı.

Tuğlaları iyice biribirlerine yakınlaştırıp aralarda boşluk bırakmamaya çalıştık. Her

Havaların çok soğuk olmasından dolayı

3
Sitenin istatistiklerinden izlediğimiz kadarıyla Google'dan "köy fırını" diye arama
yaparak bizi bulanların oranı diğer aramalara göre %50 civarında. Böyle bir şeyi hiç
tahmin etmiyorduk. Meğer ne kadar da köy fırını meraklısı varmış.

Nihayet fırına sıra geldi ve kaldığımız yerden devam ediyoruz. Kaldığımız yer derken,
esasında önceki aşamada ciddi bir hata yapmışız. Önce o hatayı düzelttik.
Yaptığımız hata, bir önceki aşamada fırının taban taşlarını döşerken şamot harcını
olduğu gibi kullanmaktı. Biz bu harcı kullanıma hazır olacak şekilde gereken karışıma
sahip olduğunu düşünüyorduk. Fırın tabanını yaptıktan iki ay sonra bile çamurun
kurumadığını, hatta ilk günkü gibi durduğunu görünce bu işte bir yanlışlık var dedik.
Sonuçta, nalburlarda 25kg'lık torbalarda satılan şamot harçları öylece kullanılamıyor.
Bu malzeme İngilizce'de "fireclay" denilen refrakter tozdan başka bir şey değil. Kendi
kendine kürlenmiyor.

Ne yapacağız derken imdada yine Forno Bravo yetişti. Oradaki tarife göre, 1 ölçü
portlant çimentosu, 3 ölçü elenmiş dere kumu, 1 ölçü kireç ve 1 ölçü şamot harcını
(ölçüler, hacim ölçüsü olacak) önce kuru olarak karıştırıp sonra sulandırarak elde
edilen harcı kullanmak gerekiyormuş. Biz de daha önce döşediğimiz taban tuğlalarını
söktük, eski çamuru tamamen kazıdık, sonra bu harçla tekrar yaptık. 2 günde taş gibi
oldu.

Şimdi gelelim fırının devamına. Fırının planını kağıt üzerinde ölçeklendirerek çizmiştik
zaten. Buna göre fırının iç çapı 90cm, iç yüksekliği 45cm, fırın ağzının uzunluğu da
da 50cm olacak. Fırın ağzını biraz uzun tutmamızın nedeni aynı zamanda barbekü
olarak da kullanabilmek.

4
15 tabaka kadar cmx50cm ölçülerinde 2cm kalınlığında köpük strafor aldık.
Bunlardan iki tanesini bantlayarak birleştirip, bir çivi ve kurşun kalemi biribirine iple
bağlayıp pergel gibi kullanarak 90cm çapında bir daire çizdik, sonra da maket bıçağı
ile keserek fırınımızın iç tabanının kalıbını elde ettik. Bunu fırın tabanı olarak
kullanacağımız ateş tuğlası kaplı platformun üzerine yerleştirdik.

Doğru konumlandırma yapabilmek amacıyla köpük kalıbın etrafına tuğlaları dizdik,

Daha önceden temin ettiğimiz barbekü ızgarası olarak kullanacağımız paslanmaz

5
İlk sıra tuğlayı dikine döşüyoruz. Bir önceki adımda dizerek nasıl duracağına
baktığımız ve yerlerine karar verdiğimiz tuğlaları harçla örüyoruz. Fırın tabanındaki
köpük kalıbın etrafında tam bir çember olacak şekilde sabitlediğimiz tuğlaların fırının
içine bakan yüzeylerine ait kenarları hiç boşluk kalmayacak şekilde birleşiyorlar. Dış
tarafta kalan dar üçgen şeklindeki boşlukları da harçla iyice dolduruyoruz.

İlk sıradan sonraki sıralar daralarak fırının kubbesini oluşturacaklar. Bu işlemin

Portakal dilimi gerçekten de iyi bir benzetme oldu. Fırının şekline göre hazırladığımız
çeyrek daire şeklindeki köpük plakaları fırının merkezinde birleştiriyoruz. Tuğla
örülmesi sırasında dilimleri fırının içinde ihtiyaca göre sağa sola kaydırabilmek için
merkezde bantla yapıştırdık, kanatlar gerektiğinde hareket edebiliyorlar.

İkinci ve daha sonraki sıraları ortadan ikiye bölünmüş tuğlalarla öreceğiz. Tuğlaları
basit bir el taş kesme aletiyle kesiyoruz. Kesilen yüzeyler çok mükemmel değil, ama
bunun bir önemi yok. Düzgün yüzeyleri hep fırının iç tarafına gelecek şekilde

6
döşüyoruz. Bunları döşerken hem bir alt sıra ile, hem de yanındaki tuğla ile açı
yapıyor. Bu açıların eşit olmasına, fırının içine bakan yüzeyde derz kalmayıp
kenarların boşluksuz birleşmesine dikkat ediyoruz. Dış taraftaki açıların yarattığı
boşlukları da harçla dolduruyoruz.

Bu şekilde iki sıra ördükten sonra bu günlük bırakıyoruz. Bundan sonraki her sırada
biraz daha yer çekimine karşı geleceğimiz için ilk üç sırada kullandığımız harcın
donmasını beklemek daha iyi olur diye düşünüyoruz.

Kubbenin yuvarlaklığı şimdiden ortaya çıkmaya başladı.

Yarın devam etmek üzere bu günlük fırın paydos

Bugün hava yağacak gibi, hatta zaman zaman atıştırıyor. Devam edip etmemekte
tereddüt ediyoruz. Hedefimiz kubbeyi kapatmak. Devam etme kararı veriyoruz. Dün
üç sıra tuğla döşemiştik. Harç tamamen olmasa da epey kurumuş, sertlik kazanmış.

Fırın ağzı için ölçüsüne göre demirciye lama demirden yaptırdığımız iki kavisli demiri
fırın ağzına yerleştirip üzerine 10cm genişliğinde bir mukavva koyuyoruz. Mukavva
ıslak harcın demirlerin arasından aşağıya düşmemesini sağlayacak. Böylece kavisli

7
fırın ağzının tuğlalarını da döşeyip fırın duvarlarındaki

uğla sırası ile birleştirdik. Birleşim noktalarında ölçü ve şekle göre bir kaç özel tuğla
kesmek gerekti. Kavisli demirin üzerine tuğlaları yerleştirirken tuğlalar arasında kalan
açılı boşluklardan birkaçına özel olarak kestiğimiz tuğla parçasını kilit taşı gibi sımsıkı
yerleştirdik.

Bu aşamadan sonra her sıranın eğimi biraz daha artacak, altında dayanabileceği bir
şey olmayacak. Bizim köpükten portakal dilimleri güvenli görünmesine rağmen riske
girmeyip aralarına nemli kum doldurduk. Kubbenin içten alacağı şekle göre
sıkıştırarak yuvarlattık.

Böylece kubbenin tepesini oluşturacak sıraları çökme tehlikesi olmadan güvenle

8
Sıraları döşemeye devam ettik. Eğim iyice arttığı için fırının dış tarafına bakan
yüzeyde daha çok açılı boşluklar kalmaya başladı. Bu boşlukları sadece harç ile
doldurmakla yetinmeyip özel kestiğimiz dar üçgen biçimindeki tuğlaları bu boşluklara
yerleştirip lastik çekiçle hafifçe vurarak sıkıştırdık. Bu şekilde kubbeyi tamamladık.
Kilit taşı vazifesi gören, bir kısmını tamamen yerine göre kestiğimiz bu taşlar için son
bir kontrol yaptıktan sonra kubbeyi harçla sıvadık.

Fırın yapımını şimdilik bırakıyoruz. En zor bölüm bitti. Bir hafta kurumaya
bırakacağız. Haftaya önce kubbenin içindeki kumu boşaltacağız, sonra fırın ağzında
çalışacağız. Buraya fırının bacasını, barbeküyü ve dış ağzı inşa edeceğiz.

Bahçeye yaptığımız fırın sanırım bir tür takıntı oldu bende. Geçen hafta fırının
kubbesini yapmıştık. Her günkü durumu yakından takip ettim. Çarşamba günü

9
kubbenin içindeki kumu ve köpük kalıpları boşalttık. Elbette merakımız içinin nasıl
göründüğü idi. Hiç de fena olmamış diye biribirimizi tebrik ettik.

Eksik malzemeleri hafta içi temin etmiştik. Fırın ağzındaki demir kasnakların işlevsel
olmasına rağmen görüntüsünün iyi olmamasından dolayı orayı da ateş tuğlası ile
kaplamaya karar verdik.

Bu sebeple 2cm kalınlığında tuğlalardan

Önceden ölçüsüne göre kestirmiş olduğumuz L şeklindeki iki köşe demiri fırın ağzının
yan duvarlarının üzerine biribirine bakacak şekilde oturtuyoruz. Fırın tarafında kalanı
ile fırın ağzına döşediğimiz ateş tuğlalarını iyice sıkıştırıyoruz. İki demirin arasına
19x39 ölçülerindeki baca tuğlasını boşluk kalmayacak şekilde yerleştirdik. Pompei
tarzı fırınlarda fırının içinde baca yok. Duman,

fırının ağzının hemen dışına yerleştirilmiş bacadan çıkıyor. Bizimkisi de öyle olacak.

10
Dış tarafta kalan demirin görünmemesi için yine 2cm'lik ateş tuğlalarına tırnak açarak
demire astık, harçla iyice tutturduk.

Sıra geldi fırının dış ağzını yapmaya. Burası biraz estetik görünüme sahip olsun
istiyoruz. Delikli pres tuğlalardan (hafif olsun diye) kemerli bir şekilde yapmak
istiyoruz.

Bunun için fırının yan duvarlarının hemen önüne ölçüsüne göre yarım tuğlalar
döşeyeceğiz. Ben, İsmail ile birlikte tuğla kesme işine başlayınca bekir de fırının dış
duvarlarını büyük bir keyifle örmeye başladı. Biz tuğlaları kesinceye kadar o da
hemen hemen bitirdi bile.

Şimdi sıra geldi fırının dış ağzına. Bunun için önceden marangoza ölçüye göre
MDF'den kestirdiğimiz iki kavisli plakayı sağdan ve soldan iki ayak ile aynı seviyede
birleştirdik.

Plakalar arasındaki boşluk sayesinde kemeri oluşturan tuğlalar üzerinde durabilecek.

11
Sonra, bu destek üzerinde tuğlaları işlemeye başladık. Kemerin üst köşelerinde ikişer
tane tuğlayı boydan boya üçgen şeklinde kesmemiz gerekti, ki bu elimizdeki aletle
bizi en çok zorlayan bölüm oldu.

Böylece kemer tuğlalarını ortaya kadar işleyerek getirdik.

Kemerin diğer tarafının tuğlalarını da hazırladık. Destek plakalarının üzerine öylece

Bu şekilde kemer bittiği zaman nasıl görüneceğini de anlamış olduk.

12
Bize hiç fena değil gibi geldi.

Bu günlük bırakıyoruz. Kısmetse yarın devam edeceğiz. Daha epey bir iş var

Bugün fırın ağzındaki kemerin yapımına devam ettik. Ayrıca sol tarafta kalan boşluğu
da terra-cotta ile kaplayarak bir raf şekline soktuk. Baca tuğlalarını yerleştirdik.

Bu noktadan itibaren bir-iki hafta duracağız. Fırını iyice kurutup yanmaya

İlk gün sadece biraz kağıt yakacağız. İkinci gün kağıdın yanısıra bir tutam çalı çırpı,
ertesi gün biraz daha fazla. Bu, böyle fırını dereceye getirinceye kadar devam
edecek. Pizza pişirme sıcaklığı olan bu ısı yeni bir fırında biraz riskli. Fırın
kubbesinde çatlamalar olabilir. Çatlaklar oluşursa tamir edebilmek için yanmaya iyice
alışıncaya kadar kubbeyi ulaşılabilir tutacağız. Sonra kubbenin izolasyonunu yaparak
fırının üzerini tamamen kapatacağız. Bacayı da klinker tuğlalar ile kaplayarak
dekorasyonu tamamlayacağız.

13
Bugün yanmaya alıştırma sürecinin ilk deneyini yaptık. Bir kaç çimento torbasını
yavaş yavaş yaktık. Hem de bacanın duman çekmesini kontrol etmiş olduk. Sonuç
mükemmel. Duman fırının iç ağzından dışarı çıkıp hemen bacaya yöneliyor. Kemerli
dış ağıza yaklaşmıyor bile..

Fırını deniyoruz

Bildiğimiz kadarıyla her fırının kendine göre bir kişiliği, huyu suyu var. Nasıl yakmak
gerekir, ne zaman hangi ısıya ulaşır deneme yanılma ile bulmak gerekir. Biz de daha
fazla bekleyemedik, bugünün tatil olmasından istifade fırını deneyip, pişirme
özelliklerimi keşfetmek istedik.
Geçen hafta azar azar ısıya alıştırmış olduğumuz için orta kalınlıktaki odunlarla
oldukça güçlü yaktık.

14
Ve sonra, işte tam da babaannem'in yaptığı gibi pidelerimizi hazırlamaya başladık.
İyice ısınan fırının içindeki korları bir tarafa yığdık, ıslak silgeç ile iyice süpürdüğümüz
fırın tabanına ilk kez denediğimiz özel ölçülerdeki fırın küreğimiz ile ilk pidemizi
atıyoruz.

Bu da fırından ilk çıkan pide. Size nasıl

15
pişireceğiz" dediğimde bana kendine has uslubuyla, "halep ordaysa arşın da burada"
demişti. Nasıl, Halep yolunu ölçtük mü? diye sorduğumda ağzını şapırdatarak,
"tamam, son santimine kadar" dedi.

Kaç tane oldu bilmiyorum ama bir sürü içli pide yaptık. Altı kişi bardak bardak ayran
takviyesiyle tıka basa yedi pidelerden. tane de eşe dosta göndermek için kaldı.
Hamuru biraz hesapsız ayarlamışız, pide içi bittiğinde daha bir sürü hamur vardı.
Onlardan da küçük köy ekmekleri yaptık.

Sonuna doğru her ekmeği değişik

16
 Fırın ile haşır neşir olma işimiz bitip
çaylamızı içerken, bütün gün yüzünü göstermeyen güneş Meyvelitepeyi yeşilli
kırmızılı bir renk cümbüşüne çevirdi.

Bu Pazar havanın epey sıcak olması, Cumartesi de bahçenin tümünde yoğun bir
ilaçlama yapmış olmamızdan dolayı (ilaçlama konusundan bir sonraki yazıda söz
edeceğim) biraz da fırın ile ilgilenerek, fırın takipçisi okurlarımıza yeni haberler
vermek istedim.

Bu arada, sitenin istatistiklerinde köy fırını ile ilgili yazılara erişim hala %60'ın
üzerinde. Bu kadarını kırk yıl düşünsem aklıma gelmezdi.

17
En son fırının inşaatını tamamlayıp, yavaş yavaş ısıya alıştırmış, pide ve ekmekler
yapmıştık. Oysa fırın üzerinde yapacağımız epey iş var daha. Fırının işlevselliği ile
ilgili olanları bugün tamamlamayı hedefliyoruz.

Önceden temin ettiğimiz, 5cm kalınlığındaki taş yünü levhalarla fırının kubbesini
kaplayıp telle bağlayarak olabildiğince sıkıyoruz.

Sonra, kaplanmış kubbe ile yan duvarlar arasında kalan boşluğu, kubbeyi de
kaplayacak şekilde vermikülit ile dolduruyoruz. Bunun için 2,5 çuval vermikülit
kullandık.

18
Böylece fırının ne alt yüzeyden, ne de kubbenin dış çeperinden ısı kaybetme imkanı
kalmadı. Fırının iç ağzına bir de kapak yaptığımızda ısı sızdırmazlığı minimuma inmiş
olacak.

Hala biraz zamanımız olduğundan biraz da kozmetik işlerle uğraşalım istedik ve

Çok mükemmel olmadı. Ama, çıta koyarak bıraktığımız derz boşluklarını derz
dolgusu ile doldurup tuğlalara yapışan harçları temizlediğimizde güzel görüneceğini
düşünüyoruz.

Fırın üzerinde hala yapacağımız işler var. Kubbenin üzerine sundurma şeklinde bir
çatı yerleştireceğiz. Hala gaz betondan ilk yaptığımız gibi duran fırın kaidesini de
tuğla ile kaplamayı düşünüyoruz. Sonra da fırsat bulursak kubbeyi içine alan ve
harman tuğlasından yaptığımız yan duvarları zımparalayıp, kirlenmesini önleyecek bir
malzeme ile cilalayacağız. Ama elbette, izolasyonun etkisisi ölçmek için arada bir
pide partisi yapmanın da sırası geldi diye düşünüyoruz.

Köy Fırını Yapıyoruz -9

19
Fırın yapımında son gelişmeleri yazmadığımı farkettim. Oysa site istatistiklerinden
izlediğim kadarıyla "köy fırını" arayarak sitemize gelenlerin sayısı hala açık ara ile
önde.

Fırının çatısını yapalımız epey oldu.

Baca diplerine baca bandını güzelce yapıştırdık. Sonra da bitümlü mastik ile tüm
duvar birleşimlerini, baca bandının baca tuğlalarının birleşimlerini güzelce izole
ederek su sızdırmaz duruma getirdik.

20
 Nihayet bugün, gazbetondan yaptığımız
fırın kaidesini de kırmızı harman tuğlası ile kapladık. Ön bölüme sağlı sollu birer diş
yaparak fırının altındaki boşluğa kapı girişi yaptık. Buraya hazır kesilmiş odun, fırın
küreği ve silgeç koyacağız.

Bacayı, 19x39 ölçülerinde baca tuğlasından örmüş, üzerine de klinker tuğla

Demirciye sactan bir kapak yaptırmıştım. Fırının iç ağzına tam oturan kapak, altındaki
destek sayesinde bir yere dayamadan ayakta durabiliyor. Böylece fırın yanarken
kapağı kapatabiliyor, ancak hava sirkülasyonunu engellememek için hafifce öne
çekerek yanlardan hava almasını sağlayabiliyor, aynı zamanda da bacadan
istediğimiz miktarda çekiş elde edebiliyoruz.

Kapağın dış yüzeyinde, orta yerinde elimiz ile rahatça kavrayabileceğimiz bir sap var.
Böylelikle kapağı rahatlıkla ileri geri sürebiliyoruz.

21
Böylelikle fırın yapımı konusu bitmiş oluyor. Bundan sonra bir ara elimiz değerse
kaplama tuşlalarına yer yer yapışmış olan harç artıklarını temizleyeceğiz.

Bizi izleyenlerin ilgilerine teşekkür ederiz. Biliyoruz ki, fırın ile ilgili yayınladığımız yazı
ve fotoğraflardan yararlanarak kendi yorumları ile fırın yapanlar oldu. Bazı arkadaşlar
gerek yorum yazarak, gerek e-posta ile bizimle irtibat kurdular, daha detaylı bilgi
aldılar. Hatta bizi ziyaret ederek Meyvelitepe'ye gelen ve yerinde görenler oldu.

Sonuçta, gerek bizim fırının yapım aşamalarından yararlanan, gerek başka bir
yöntem ile bahçesine fırın yapan herkesi Fırın Kardeşliği'ne bekliyoruz. Bizlere
fırınlarının yapım aşamalarını, neden bir fırın yaptıklarını hikayeleri ile birlikte
yazarlarsa kendilerini "Fırın Kardeşliği" bölümünde konuk etmekten memnuniyet
duyarız

22