Gebelikte Küçük Tansiyonun Yükselmesi

Hamilelik döneminde ortaya çıkan yüksek tansiyon, normal bir kişiden daha fazla riskli bir durumu oluşturur. Bu nedenle hamilelik sırasında anne adayının kan basıncının sürekli takip edilmesi, olası komplikasyonları önlemek adına önemlidir.

Hamilelik dönemi bir kadının yaşadığı en özel zamanlardan biridir.  Ne kadar karmaşık bir süreç olsa da, anne adayını 9 aylık büyüleyici bir süreç bekler. Bu süreç içerisinde güzel deneyimlerin yanı sıra, anne adayını ve bebeği etkileyen sağlık problemleri de ortaya çıkabilir. Yüksek tansiyonda, hamilelik sürecinde yaşandığında oldukça tehlikeli hale gelebiliyor. Avrasya hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı hamilelik döneminde yaşanan yüksek tansiyon ile ilgili merak edilenleri açıkladı.

Hamilelik döneminde anneleri korkutan durum; Yüksek tansiyon

Hamilelik öncesi yüksek tansiyon sorunu yaşamayan anne adayları, hamilelikle birlikte bu hastalığı geliştirebilir. Bu tür yüksek tansiyon genelde doğumdan sonra kaybolma eğilimi gösterir. Fakat anne tedavi edilmezse, hem bebeğini hem de kendisini riske eder.

Hamilelik döneminde bebeğin büyümesi için gerekli olan oksijen anne tarafından sağlanır. Yüksek tansiyonda plasentaya yetersiz kan akımına sebep olabileceği için tehlikeli durumlar meydana getirebilir. Bebek, ihtiyacı olan oksijen ve besini alamadığı için bu durum bebeğin büyümesini yavaşlatabilir. Bu yüzden doktorlar hamilelik sırasında kan basıncını yakından izlerler.

Yüksek tansiyon yan etkileri beraberinde getiriyor

Hamilelik döneminde yaşanan yüksek tansiyon süreci olumsuz etkileyecek birçok etkiye neden olabiliyor. Bunlar;

• Bebekte gelişme geriliği durumunun ortaya çıkması,
• Ani bebek ölümü,
• Plasentanın yerinden erken ayrılması sonucu oluşan durum ve buna bağlı olarak gelişen kanama nedeniyle anne ve bebeğin ciddi risk altında girmesi,
• Şuur kaybı ve istem dışı kasılmalarla karakterize gebelik toksemisi (eklampsi) denen ciddi bir tablonun oluşması,
• Erken doğum veya sezaryen doğum olasılığının artması,
• Annede beyin kanaması, akciğer ödemi, karaciğerin yırtılması gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.

“Hamilelik zehirlenmesi” anne adaylarını korkutuyor

Hamilelik döneminde yaşanan yüksek tansiyonun anne adaylarını korkutma nedenlerinden biride preeklampsi. Hamilelik zehirlenmesi olarak bilinen preeklampsi, anne-bebek ölümleriyle sonuçlanabiliyor. Bu nedenle düzenli olarak kan basıncının kontrol edilmesi büyük önem taşıyor. Preeklampsi çoğunlukla hamileliğin haftasından sonra ikinci üç ay ya da üçüncü üç ayda ortaya çıkar. Ayrıca rahatsızlık hafiften şiddetliye değişim gösterebilir.

Hamilelikte yüksek tansiyona neden olan durumlar nelerdir?

• Genetik faktörler,
  • Çok fazla tuz tüketmek,
  • Bağışıklık sisteminin zayıf olması,
  • Yetersiz beslenme,
  • Diyabet,
  • Çoğul gebelik,
  • Annenin yaşının 20’den küçük 40’dan büyük olması,
  • Obezite,
  • Kansızlık,
  • Molar gebelik,
  • Kronik böbrek hastalığı.

Hangi anne adayları risk grubu altında yer alıyor?

• Hamilelikten önce hipertansiyon öyküsü olanlar,
• İlk hamileliği olanlar,
  Önceki hamileliğinde preeklampsi öyküsü olanlar,
• 35 yaş üstü hamileler,
• Çoğul hamilelik yaşayanlar,
• Fazla kilolu olanlar,
• Diyabet ya da böbrek hastalığı nedeniyle idrardan protein kaybedenler risk grubu altında yer alıyor.

Tedavi ile kontrol altına almak mümkün mü?

Genellikle hamileliğin ikinci yarısında ortaya çıkan yüksek tansiyon için en uygun tedavi yöntemlerinden birisi istirahat. Anne adayı bol bol istirahat ederek kan basıncının düşmesine yardımcı olabilir. Kan basıncı müdahale gerektirecek kadar yükselmiyorsa, doğuma kadar herhangi bir işlemin yapılması gerekmez. Ancak istirahatin yetersiz kaldığı durumlarda doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilir..

Dr. Kağan Kocatepe'nin youtube kanalında hazırladığı video içeriğinin transkripsiyonu (video sayfanın en aşağılarında)

Hamilelik döneminde tansiyon alt ve üst sınırı kaç olmalıdır? Düşük ve yüksek tansiyonda ne yapılmalıdır?

Hamilelikte tansiyon değeri kaç olmalı?

Klasik bilgi 'ye 70, 'a

Peki herkeste böyle oluyor mu?

Bazı anne adaylarında hamilelik ilerledikçe tansiyon düşüyor.

Çok daha az bir anne adayında da hamilelik ilerledikçe tansiyon yükseliyor.

Şimdi, hamilelik ilerledikçe tansiyonu düşme eğiliminde olan anne adayları hemen etraftan öneriler alıyorlar tuzlu bir ayran iç diye. Bu çok klasik bir öneri.

Ama onun yerine, tuzlu ayran içmek yerine istirahat edildiği zaman, bu arada bir uyarı bu vücut için "istirahat et!" uyarısı tansiyonun düşmesi, beraberinde yaşanan baş dönmesi gibi belirtiler, sersemleme gibi belirtiler vücuda bir uyarı: "Ayakta durma istirahat et"!

Ne yapmak lazım? Tansiyon çok düştüğü zaman bir de biz de şöyle bir şey var hemen tansiyon ölçme eğilimi, yani tansiyon düşmüş belli işte baş dönmesi oluyor, sersemlik oluyor. Tamam tansiyonu ölçelim. Düşük çıkacak. Düşük çıktığı zaman aa bebeğe bir şey olur mu acaba diye.

Zaten bebeğe bir şey olmasın diye tansiyon düşüyor.

Kalbin pompaladığı kan miktarının önemli bir kısmı bebeğe gidince ne oluyor? Diğer bölgelere kaslara ve beyne de (tabii ki beyne zarar verecek bir tansiyon düşüklüğü olması çok çok çok çok ender bir şey ama) beyine de daha az kan gidince ne oluyor? Bebeğe daha fazla gittiği için anne adayı istirahate zorlanıyor.

Sol yana yatıldığı zaman genelde o tansiyon düşüklüğü ortadan kalkmış oluyor. Çünkü sol yana yatınca bebeğin sağ taraftaki o büyük toplardamara olan baskısı ortadan kalkmış oluyor ve böylece de tansiyon düşüklüğü ortadan kalkmış oluyor.

Veya ayakları böyle duvara yaslayıp şu şekilde yapılırsa eğer ne oluyor? Bacaklardaki kan kalbe daha fazla dönmeye başlayacağı için pompalanabilecek kan miktarı artıyor ve böylece de tansiyon düşüklüğü belirtisi ortadan kalkıyor.

Tansiyon düşüklüğünün bebeğe bir zarar verme olasılığı hemen hemen yok bahsettiğim nedenlerle.

Peki tansiyon yükselmesi, onu ne yapmak lazım? Her doktor kontrolünde tansiyon ölçüyorüz.

Tansiyon yükselmesi hamilelikte 2 şekilde tanımlanabilir:

• Bir tanesi ve/veya 90'ın üzerinde olması,
• bir tanesi de ortalama değerlerinin 30'a 15 ve/veya 30'a 15 artması.

Yani diyelim ki 'e 60 iken tansiyon değerleri sonlara doğru eğer 'a 75 olmuşsa mesela bu da çok kuvvetli bir kriter olmamakla beraber bu da bir tansiyon yükselmesi işareti olabilir.

Tansiyon yükselmesinin bizim için önemi nedir?

Eğer beraberinde idrarda protein varsa bunun ölçümlerini yapıyoruz biz idrar testleriyle, o zaman gebelik zehirlenmesi belirtisi olabilir. Ama genelde öyle olmuyor. Gestasyonel hipertansiyon denen selim tansiyon yükselmesi denen bir durum var. Bu çok daha sık görülüyor gebelik zehirlenmesine göre.

Tansiyon değerleri yükseliyor. Anne adayında hiçbir şikayet yok. Bebekte herhangi bir sorun yok. İdrarda protein yok. Bu işte gestasyonel hipertansiyon yani gebelik zehirlenmesi değil.

Tansiyon yükselmesi durumunda ne yapmak lazım?

Nedenine göre hareket etmek lazım. Gestasyonel hipertansiyonda yapılacak bir şey yok. Gebelik zehirlenmesi varsa ona göre hareket etmek lazım.

Özetle tansiyon değerleri bu şekilde.

İLGİLİ KONULAR:

Video: Gebelikte tansiyon değeri kaç olmalı?Tansiyon düşmesi ve yükselmesinde ne yapılır?Bebeği etkiler mi?

Hamilelikten önce yüksek tansiyona sahip anne adaylarının hamilelikte dikkat etmesi gerekenleri şöyle sıralamak mümkün:

-Anne adayı her gün aynı saatte, aynı tartıda tartılıp, kilosunu kaydetmeli.
-Aynı şekilde her gün saatte dinlendikten sonra tansiyonunu ölçüp not etmeli.
-Tansiyonunuzun yükseldiğini fark ettiğinizde sol tarafınıza yatarak dinlenin. Hamilelikte tansiyon yükselmesi anne ve bebeğin oksijen teminini tehlikeye sokar. Bu nedenle enerji sarfiyatını en aza indirgeyip vücudu dinlendirmek gerekir.
-Anne adayının düzenli olarak gün içerisinde dinlenmek gerekir. Dinlenmek için fazla aydınlık olmayan sakin ortamlar seçilmeli.
-Ödem oluşmasını önlemek için protein açısından zengin gıdaları - süt, yoğurt, et, yumurta, kurubaklagil gibi - tercih etmekte yarar var. Mümkün olduğunca tuzdan uzak durmalı.
-Bol miktarda sıvı tüketin.
-Damar kasılmasına ve tansiyon yükselmesine neden olduğundan stresli ve gergin ortamlardan uzak durun.
-Bebeğin karnınızdaki hareketlerini izleyin. Normal şartlar altında bebeğin iki – üç saatte 10 hareket yapması gerekir. Bebeğin hareketleri azaldığında hemen bir uzmana danışın.

Hamilelikte yüksek tansiyonu olan anne adayları nasıl takip edilir?

Preeklampsi ve eklampsi her ne kadar yüksek tansiyonlu kadınlarda daha sık görülüyorsa da hipertansiyonlu anne adaylarının sağlıklı bir bebek sahibi olmaları mümkün. Ancak bunun için hipertansiyon hastası anne adaylarının henüz hamile kalmadan önce bir nefroloji veya iç hastalıkları uzmanına görünmesi gerekir. Anne adayının ne zamandan beri hipertansiyonu olduğunu, kan basıncı yüksekliğinin şiddeti, şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi başka rahatsızlıkların araştırılmasından sonra kendisine durumu ile ilgili bilgi verilir.

Durumu hakkında bilgi verilen anne adayı hamileliği süresince kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından daha yakından takip edilir. Hamile tansiyon sorunu nedeniyle ilaç kullanmak zorunda ise, durumu aynı zamanda bir nefroloji uzmanı veya iç hastalıkları uzmanı tarafından takip edilir. Bunun nedeni bazı tansiyon ilaçlarının hamilelikte kullanımının güvenli olmaması ve bebek üzerinde ciddi hasarlara yol açabilmesi.

Tansiyon yükselmesi problemi olduğunu bilmeyen anne adayları için: hamileliklerinde hangi belirtilere dikkat etmeliler?

Anne adayında karnın üst kısmında (özellikle sağ üstte karaciğer bölgesinde) ağrı ve buna eşlik eden baş ağrısı, bulantı, kusma, bulanık görme gibi şikayetlerin olması tansiyon yükselmesi yani preeklampsi belirtisi olabilir. Hamilede bu tarz belirtiler görüldüğü takdirde hemen bir uzmanı başvurmalı.

Hamileliğin erken dönemlerinde preeklampsi ve Hellp sendromu görülürse ne yapılıyor?

Hamilelik sırasında anne adayının hayatını da tehlikeye sokan en önemli komplikasyonlarından biri hamileliğe bağlı hipertansiyondur. Hamilelikte hipertansiyonun en ileri formu ise HELLP Sendromudur. Hipertansiyon sorunu hamileliklerin yaklaşık %7'sinde, HELLP Sendromu ise hamileliklerin yaklaşık %'sında görülür.

Hamilede görülen tansiyon yükselmesi hafif boyutlardaysa ve hamileliğin henüz başındaysa yatakta dinlenmek tansiyonu düşürebilir. Anne adayının kan basıncı tehlikeli değerlere ulaşmıyorsa yani hafif preeklampsi görülüyorsa doğuma kadar hamilelik sürdürülebilir. Ancak hamilede şiddetli preeklampsi veya eklampsi saptanırsa uygulanabilecek tek tedavi yolu doğum yaptırılmasıdır. Bazı vakalarda sezaryen gerekebilir.

HELLP sendromunu görülen hamilelerde uygulanan tedavi teşhis ardından hemen hamileliğin sonlandırılmasıdır. Bazı uzmanlar HELLP Sendromu çok riskli olmasına doktor ve ailenin onayı ile destekleyici tedavi önermekte. Buna rağmen HELLP Sendromu'nun kesin tedavisi hamileliğin sonlandırılmasıdır. Bebek sezaryen yolu ile alındıktan sonra annenin kan tablosunu düzeltilmek amacıyla anneye taze kan, taze donmuş plazma ve/veya trombozit solüsyonları verilir. Gerekli görüldüğü takdirde kan proteini takviyesi yapılır. Sezaryen yolu ile alınan bebeğe prematüre tedavisi uygulanır.

Sadece yüksek tansiyon mu tehlikelidir? Düşük tansiyon risk yaratır mı?

Hamilelikte düşük tansiyon beraberinde bazı rahatsızlıklar getirmesine rağmen hipertansiyon gibi tehlikeli değildir. Düşük tansiyonlu anne adaylarında genel baygınlık, sersemlik, baş dönmesi gibi sorunlar görülür. Düşük tansiyonun en önemli nedenleri arasında yetersiz sıvı alımı, aşırı sıcaklar ve uzun süre ayakta kalmak sayılabilir. Önlem almak için bol miktar sıvı tüketmek, düzenli egzersiz yapmak, sol tarafa yatmayı tercih etmek, düzenli beslenmek, otururken yavaşça kalmak yeterli olur.

Pek çok kadında hamilelikte yüksek tansiyon görülmesinin nedeni nedir? Hamileliğin hangi faktörleri tansiyon üzerinde etki eder?

Preeklampsinin nedeni tam olarak bilinmediği gibi hamilelikte gelişip gelişmeyeceğini önceden saptamak pek mümkün değildir. Bununla birlikte preeklampsinin gelişimini önleyecek bir uygulama yoktur. Ancak bazı faktörlerin preeklampsi riskini artırdığı biliniyor. Bunların başında hamilelik öncesinde tansiyon hastası olmak, çoklu hamilelik, kronik böbrek yetmezliği, mol gebelik ve diyabet yer alıyor.

Tansiyon problemi olan anne adaylarının bebekleri hangi riskler altındadır? (sadece beslenme sorunları mı oluşur?)

Hamilelikte tansiyon yükselmesi sorunu annede kasılmalara, beyin kanamasına ve körlüğe yol açabilir. Yüksek tansiyon böbreklere hasar verdiğinden böbrek yetmezliği görülebilir.

Karaciğer ile onu çevreleyen zar arasında kanama ortaya çıkabilir. Buna bağlı olarak karaciğerde yırtılma meydana gelebilir. Hipertansiyon kalbin yükünü artırdığından bu durum kalp yetmezliği ile sonuçlanabilir. Kalpteki sorunlara akciğer ödemi eşlik edebilir. Yine anne kanında pıhtılaşma bozukluğuna bağlı olarak dissemine intvavasküler koagülasyon adı verilen ölümcül tablo görülebilir.
Hipertansiyon sorunu olan annelerin bebeklerinde ise en sık görülen sorun gelişme geriliğidir. Şiddetli preeklempsisi hastası olan hamilelerden doğan bebeklerin yaklaşık %55inde gelişme geriliği görülür. Yüksek tansiyon erken doğuma da neden olabilir. Ayrıca bebeğin eşinin erken ayrılması nedeniyle sıkça bebek ölümleri de ortaya çıkar.

Doğum sonrasında yüksek tansiyona bağlı sorunlar oluşur mu?

Doğumun gerçekleşmesi ile birlikte annede preeklampsi de sona erer. Ancak bazı ağır preeklampsi vakalarında doğum ardından 48 – 72 saat içersinde eklampsi oluşma riski vardır. Bu nedenle annenin durumu doğumun ardından incelenmeye devam edilir. Yüksek tansiyona bağlı olarak gelişebilecek felci önlemek amacıyla bazı durumlarda tansiyonu kontrol etmek için doğumun ardından birkaç hafta tansiyon düşürücü ilaç kullanmak gerekir.

Herkesin ideal tansiyon ölçüsü farklı olmakla birlikte büyük ve küçük tansiyon için olması gereken ortalama değer 12( mmHG) – 8 (80 mmHG)’dir. Hamilelik ile birlikte bu değerlerde değişiklikler görülebilir. Büyük tansiyon mmHG, küçük tansiyon ise seviyesine düşebilir. Eğer hamilelik esnasında kişinin tansiyonu arasında seyrediyorsa normal karşılanabilir. Değerler ’ü gösteriyorsa sınırın biraz altında demektir. Ancak 5 -3,3 değerlerinde ise tansiyon düşüklüğü söz konusudur, müdahale gereklidir.

2- Hamilelikte yüksek tansiyon hangi sorunlara yol açabilir? 

Hamileliğin ayında yüksek tansiyon problemi varsa bu durum preeklampsi olarak bilinen sağlık sorununa dönüşebilir. Hipertansiyon veya gebelik zehirlenmesi olarak bilinen organlara, hayati organların birçoğuna zarar verebilir. Eğer preeklampsiye bir de kasılmalar tarzında riskini arttıran durumlar; nöbet ve ataklar eşlik ediyorsa eklampsi olabilir. Aynı şekilde tehlikeli bir durumdur.

3- Hamilelikte tansiyonun sebepleri neler olabilir?

Hamilelikte düşük tansiyonun nedenleri;

• Hormonlardaki değişim,
• İkizlere hamile olmak,
• Susuz kalmak,
• Kansızlık, anemi,
• Endokrin hastalıkları,
• Korku, kaygı, stres,
• Karaciğer hastalıkları,
• Düşük tansiyon geçmişi de hamilelik döneminde tansiyon düşüklüğü problemine yol açabilir.

Hamilelikte yüksek tansiyonun nedenleri;

• Genetik faktörler,
• Çok fazla tuz tüketmek,
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması,
• Yetersiz beslenme,
• Diyabet,
• Çoğul gebelik,
• Annenin yaşının 20’den küçük 40’dan büyük olması,
• Obezite,
• Kansızlık,
• Molar gebelik,
• Kronik böbrek hastalığı.

4- Gebelik yüksek tansiyonu tetikler mi? 

Hamilelikle birlikte vücutta fizyolojik ve hormonal değişiklikler meydana gelir. Her ne kadar hamilelik sürecinde tansiyon düşmesi ve yükselmesi normal bir durum olsa da anne ve bebek için endişe verici olabilir. Özellikle de önceki hamileliklerde yüksek tansiyon problemi yaşanmışsa bu bilgi mutlaka doktor ile paylaşılmalıdır. Çünkü yüksek tansiyon riski hem hamilelikte hem de doğum sırasında ciddi sorunlara yol açabilir.

5- Nasıl bir tedavi uygulanmalıdır?

Düşük tansiyon problemi yaşayan kişilere uygulanan tedavi, tansiyon düşüklüğüne neden olan faktörlere göre değişiklik gösterir. Eğer kan kaybına bağlı olarak gelişen bir tansiyon düşüklüğü varsa kan nakli yapılabilir. Bunun dışında;

• Bol sıvı alınmalı,
• Beslenme listesinde yeteri oranda tuz bulunmalı,
• Aşırı karbonhidrattan sakınılmalı,
• Doktorun vereceği günlük takviyeler mutlaka kullanılmalı,
• Çok fazla kafein alımından uzak durulmalı,
• Alkol tüketilmemeli.

Eğer yüksek tansiyon problemi hamileliğin ortalarına doğru ortaya çıkmışsa en etkili tedavi yöntemi istirahattir. Anne adayının istirahat etmesiyle kan basıncının düşmesi sağlanmış olur. Eğer kan basıncı kontrol edilemeyecek seviyelerde ise mutlaka anne adayının doktor kontrolünde olması gerekir. Eğer preeklampsi gelişirse uzman hekimlerin tedavi önerilerine uymak gerekir.

6- Eklemek istedikleriniz&#; 

Hamilelik döneminde anne adayları;

• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Bulanık görme,
• Kusma,
• Mide bulantısı,
• Halsizlik ve yorgunluk,
• Kalp atışında hızlanma gibi şikayetlerle karşılaşıyorlarsa mutlaka doktora başvurmalıdır.