Yukselen Kama

Takoz Formasyonu Üçgen Formasyonuna benzemekle beraber kullanılma amacı fiyatların gittikçe daha az genişlikte hareket ettiğini ve sıkışmaya başladığını ifade etmektir.  Bu birbirine yaklaşan iki sınır çizgisi birleşmeden fiyatın kırılması beklenir.

Alçalan Takoz Formasyonu, fiyatlardaki artış eğilimi olarak yorumlanabilir. Eğer bu formasyon aşağı yönde oluşuyorsa bu oluşum trendin değişeceğini gösterir. Yukarı trendde bir oluşum gösteriyor ise hareketin bu yönde devam edeceği şeklinde yorumlanabilir.

Yükselen Takoz Formasyonu, Alçalan Takoz Formasyonunun tam tersidir. Bu formasyon fiyatlarda düşüş trendi olarak yorumlanır. Bu formasyon yukarı trendde oluşuyorsa trendin değişeceğine işaret eder. Aşağı yönde oluşuyorsa ise, kısa bir yükseliş olabileceği ancak trendin düşüş yönünde olduğunu gösterir.

Takoz Formasyonu diğer formasyonlar kadar sık kullanılmasa da, yorum ya da analiz yaparken dikkat edilmesi gereken önemli bir formasyondur.

Daha önceki yazılarda da anlatılmaya çalışıldığı üzere fiyat formasyonları bir yatırım aracına ait fiyat grafiği üzerinde tespit edilen, yatırımcıya gelecekteki fiyat hareketi ile ilgili öncü bilgi vermeyi amaçlayan, önceden tanımlanmış fiyat kalıplarıdır.

Bu yazıyı okumaya başlamadan önce teknik analiz formasyonları ile ilgili özet bilgiler içeren "Teknik analiz formasyonlarına genel bakış" başlıklı yazının okunmasında fayda bulunmaktadır.

Fiyatlar arz ve talepteki değişim ile hareket etmektedir. Teknik analistler bu arz ve talep değişiklikleri sonucunda yatırımcı davranışlarını inceleyerek, çok sık görülen bazı fiyat hareketlerinde yatırımcıların nasıl davrandığına dair çeşitli kalıplar tespit etmişler ve gelecekte oluşabilecek fiyat hareketleri ile ilgili kurallar belirlemişlerdir. Teknik analiz formasyonlarının tanımlandığı şekli ile gerçekleşeceği gibi kesin bir yargıya varmamak gerekir. Bu kalıpların alım satım seviyelerine yardımcı birer araç olarak görülmesi daha doğru olur.

Üçgenler ya da tepe ve dipler gibi formasyonların dışında teknik analistlerin yine oldukça sık kullandığı takoz, kama, bayrak ve flama gibi teknik analiz formasyonları da bulunmaktadır. Bu formasyonlar sıkışma formasyonları olarak da adlandırılmaktadır. Aşağıda ilgili formasyonlara ait özet bilgiler yer almaktadır:

Takoz ve Kama Formasyonları (Wedge):

Takozlar üçgen formasyonlara benzeyen kalıplardır. Üçgenlerden farklı olarak, aşağıdaki örnekte de görüleceği üzere, takozlarda formasyonu oluşturan çizgiler, bir "ok" şeklini andıran biçimde yukarı ya da aşağı eğimli olmak üzere aynı yönde oluşur:

Takoz formasyonları alçalan takoz formasyonu ve yükselen takoz formasyonu olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu formasyon ile ilgili genel kurallar oluşturmak gerekirse;

• Yükselen takozlar aşağı trend içinde görüldüğü takdirde, fiyatların belirli bir süre tepki sürecine girerek yükseldiği yorumu yapılabilir, formasyonun destek çizgisinin kırılmasıyla aşağı trendin devam edeceği öngörülebilir. Özetle trendin devam edeceğini teyit eden bir formasyon oluşmuştur.
• Yükselen takozlar yukarı trend içinde görüldüğü takdirde bir trend dönüş formasyonu olarak değerlendirilebilir.
• Alçalan takozlar yukarı trend içinde görüldüğü takdirde fiyatların belirli bir süre için düzeltme sürecine girerek düştüğü yorumu yapılabilir, formasyonun direnç çizgisinin kırılmasıyla ise yukarı trendin devam edeceği öngörülebilir. Özetle trendin devam edeceğini teyit eden bir formasyon oluşmuştur.
• Alçalan takozlar düşüş trendinde görüldüğü takdirde bir trend dönüş formasyonu olarak değerlendirilebilir.

Takoz formasyonlar hafta ile birkaç aylık süreçlerde oluşabilir. Daha kısa sürede tamamlanan formasyonlar ise "kama" olarak adlandırılmaktadır. Formasyon ile ilgili yorum yapılabilmesi için formasyonu oluşturan destek veya direnç çizgisinin kırılması beklenmelidir. Takoz formasyonu tamamlandığında genellikle devamında gelen fiyat hareketi sert şekilde oluşmaktadır.

Yukarıda özetlenen kuralların işlem hacmi ile yakından bağlantılı olduğu unutulmamalıdır. Formasyonun daraldığı bölgelerde işlem hacmi düşmektedir. Bu da yükselen takozda alıcıların, alçalan takozda ise satıcıların isteğinin azaldığını göstermektedir. Bu yorum, formasyonun genel mantığını özetlemektedir.

Bayrak ve Flama Formasyonları (Flags and Pennants):

Flamalar yine üçgenlere benzeyen, fiyat hareketlerinin sıkışması ile oluşan formasyonlardır. Flamaların çok kısa süreli oluşan, trendin devamını teyit eden formasyonlar oldukları söylenebilir. Aşağıdaki şekilde de görüleceği üzere yükseliş (düşüş) trendinde kısa bir duraksama olmuş ve daha sonrasında trend flamanın kırıldığı yönde aynı güçte devam etmiştir:

Bayrak formasyonu da flamalar gibi yorumlanabilir, görsel olarak paralel destek ve direnç çizgilerinden oluşur. Flamalara benzer şekilde kısa sürede ve keskin fiyat hareketleri sonrası oluşur. 

Üçgenlere göre daha kısa vadeli değerlendirilebilecek bayrak ve flamaların bir diğer farkı ise "direk" olarak adlandırılabilecek uzantılarıdır. Direk, formasyon oluşmadan önce yaşanan dik açılı ve sert yükseliş ya da düşüş hareketi ile oluşur. Genellikle formasyonun tamamlanması ile beraber fiyatın direk boyu kadar yukarı ya da aşağı yönde hareket etmesi beklenmektedir. Tüm formasyonlarda olduğu gibi bayrak ve flama formasyonlarında da "işlem hacmi" önemli bir göstergedir.

Yapılan en büyük hata formasyonlara falcılık gözüyle bakmak ve burada anlatılan kuralların kayıtsız şartsız gerçekleşeceği yönünde beklentiye girmektedir, formasyonlarla çalışırken bu konuya dikkat ediniz. Son olarak, deneyim arttıkça fiyat grafikleri üzerindeki kalıplar daha rahat görülebilecektir. Yatırım stratejisi kurulurken formasyonlar fark edildiği takdirde bu formasyonlara ait bilgiler yardımcı birer araç olarak değerlendirilebilir.