Şehzade Mustafa yetişkinliğe ulaşınca Osmanlı geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirildi. Yine gelenek olduğu üzere annesi Mahidevran Sultan da oğluyla birlikte Saruhan'a gitti.[2] 6 Ekim tarihinde Süleyman, Konya'da bulunan oğlu Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla boğdurttu.[12] Mustafa'nın cenazesi Bursa'ya gönderilirken, Mahidevran ile Mustafa'nın kızı ve cariyeleri de Bursa'ya sürüldü.[2]
Bursa'daki hayatı ve ölümü[değiştir
İşte gerçek Mahidevran
Muhteşem Yüzyıl dizisi başta olmak üzere pek çok dizi, araştırma ve kitaba konu olan Mahidevran Sultan’ı, torunu Saide Perizad Temrukoğlu, Cumhuriyet gazetesinden Esra Açıkgöz’e anlattı. Temrukoğlu “Benim için Mahidevran Sultan gerçek bir Kraliçe hatta imparatoriçe. Hürrem gibi entrikalarla hayatını sürdürmemiş. Hakkıyla padişah eşi olmuş ve mevkiine layık hareket etmiş. Ama maalesef kadersizmiş. Hürrem’in oğlu Sarı Selim’in Mahidevran’a yardım ettiği ve maaş bağlattığı söyleniyor. Bildiğim kadarıyla maaşı sadece devletin itibarı için bağlatmış. Çünkü Bursa halkı koca padişahın eşinin zarurete düşmesine akıl veremiyormuş. Yani bağlatılan maaş Sarı Selim’in insaf ve insaniyetinden değil, politik amaçtan, Allah bilir kendisi bunu düşünmemiştir, paşaları tavsiye etmiştir” dedi.
İşte röportajın tamamı:
"“Bir arkadaş üzerinden Muhteşem Yüzyıl adlı diziden haberim oldu. Arkadaşım, ‘Sizin büyük halanız hakkında dizi yapmışlar’ diye haber gönderdi. Tabii çok heyecanlandım ve internet üzerinden dizinin bütün bölümlerini seyrettim ve hayran kaldım. Aslında çok güzel bir dizi olmuş. İnsanlarımızın tarihe merak duymalarını ve bağlanmalarını sağlamış”
İşte burada kocaman bir ama’sı var Saide Perizad Temrukoğlu’nun. Çünkü Mahidevran Sultan’la ilgili anlatılanların eksik ve yanlış olduğunu düşünüyor. Nereden mi bilecek? Çünkü ömrü büyük büyük halasına dair anıları dinleyerek geçmiş! Bize attığı mailde tek bir ricada bulunuyor bu yüzden: “Bütün Temrukoğlu ailesi adına sizden ricamız: büyük halamız Gülbahar Mahidevran Sultan’ı bir cariye olarak değil, padişahın hakiki nikâhlı eşi olarak göstermenizdir. Çünkü Mahidevran Sultan, Süleyman Han’ın nikâhlı eşiydi, üstelik bir prensesti.”
Lafı uzatmaya gerek yok, bırakalım o anlatsın
- Önce biraz sizi tanıyarak başlayabilir miyiz?
- Adım, Saide Perizad Temrukoğlu. İstanbul’da senesinde doğdum, fakat çok ufak yaşta ailem Amerika’ya taşındığından hayatımın büyük kısmını orada geçirdim. Chicago’da büyüdüm ve Chicago Üniversitesi’nde Sanat Tarihi okudum. Daha sonra Seattle’a taşındım, çalışmaya başladım. İşimde başarılı olunca kalabalık bir şehirden uzaklaşmak için Pasifik Okyanusu’na çok yakın bir kasabaya, Astoria’ya, yerleştim. Yerleşmemden kısa süre sonra hastalandım ve doktorlar kanser teşhisi koydu. Tabii hemen tedaviye başladım. Sonra kız kardeşim beni Paris’e yanına çağırdı. Aslında kanser tedavisi Amerika’da çok iyi sonuçlar veriyor, ama Amerika’da artık aile mensubum kalmamıştı. Ben Seattle’a geçtiğimde anne-babam Türkiye’ye dönmüşlerdi. Erkek kardeşim ise çalıştığı şirket tarafından İngiltere’ye gönderilmişti. Kız kardeşim de okumak için gittiği Paris’e yerleşmişti. Yani işimden hariç beni Amerika’ya bağlayan bir şey yoktu. Bu tedavi sürecinde yalnız kalmak istemiyordum. Bu yüzden kız kardeşimin yanına gittim. Paris’te kardeşimin tanıdığı bir doktor beni Almanya’da pankreas kanserini çok iyi tedavi eden bir hastaneye havale etti. Kız kardeşimin eşi Alman olduğundan onun yardımıyla Almanya’ya geldim. Annem ve babam da yanıma geldiler. İşte böylece kader beni Avrupa’ya sürükledi.
- Birbirine oldukça bağlı bir ailesiniz anlaşılan. Peki nasıl bir çocukluğunuz oldu?
- Ailemin tarihi anlatmakla bitmez. Çok eski ve soylu Çerkezlerin Kabardey boyunun hanedanlarından Temruk’lara mensubum. Rusya’da bizim aile Bekoviç-Çerkaski olarak bilinir. Bizim ailenin ceddi Kabardey prensi Temruk Bey’dir. Kafkasya’da ve ’lü yıllarda hüküm sürmüş, çok nüfuzlu ve itibarlı bir hükümdarmış. Temruk Bey’in torunu İdar Bey kızı Goşeney’in Rus Çarı 4. İvan’la evlenmesine müsade etmiş. Rus çarının bu prensesle evlenme nedeni ise Kanuni’ye yakınlaşmakmış. Prenses Goşeney, tarihe Maria Temrukovna olarak geçmiştir.
Benim atam bu Prens İdar Temruko’dur. Türkiye’de bize Temruk-Mirzade lakabını vermişler. Soyadı kanunu çıkınca dedem soyadımızı Temruko olarak seçmiş, ama nüfus memurları soyadımızı biraz Türkçeleştirmek amacıyla Temrukoğlu diye yazmış.
Mahidevran Sultan büyük halamız. Çocukluğumda onlar hakkında değişik hikâyeler işitirdim, ama çocuk aklı işte fazla ilgilenmezdim. Babam bize asil ve köklü bir aile olduğumuzu söyler, ailenin itibarına zarar verecek bir harekette bulunmamamızı tembihlerdi. Annem ise aslen Arnavut olduğundan babam için hep “Çerkezliği tuttu” derdi. Çok güzel bir çocukluk ve gençlik geçirdim. Chicago’daki hayatımız çok iyiydi. Önce bir apartman dairesinde oturduk, sonra babamın işleri iyi gidince, kendisi mimardı, müstakil bir eve geçtik. Evimizin bahçesi çok güzeldi, orada kardeşlerimle ve arkadaşlarımla oynardım. Şehir merkezinden uzak oturduğumuz için sessiz ve çok yeşil bir semtte yaşıyorduk. O güzel günleri hiç unutmam. Babam acayip kitap okurdu, kocaman bir kütüphanesi vardı. Aklınıza ne gelse bu kitaplar arasından bulmak mümkündü. Zavallı babam daha sonra gözlerinden çok büyük sorunlar yaşadı. Birkaç defa ameliyat oldu. Bu yüzden erkenden emekli oldu ve biz çocuklar evi terk edince “Kör olacaksam kendi vatanımda olayım” deyip annemle İstanbul’a döndü. Chicagoda’ki her şeyini sattı.
- Dedenizi görme şansınız oldu mu?
- Dedem rahmetli Cemal Bey’i, -aslında adı Cemalettin’di ama herkes Cemal Bey derdi- maalesef çok az tanıdım. Yedi yaşımdayken yani ’de vefat etti. İyi hatırlıyorum, vefat etmesinden önce bize telefonla durumunun ağırlaştığını haber vermişlerdi. Hemen İstanbul’a gittik. Galiba bir hafta sonra da vefat etti.
- Nasıl biriydi, geçmiş onun zihninde, kalbinde nasıl bir yerde duruyordu?
- Dedemin çok gayretli olduğunu işitirdim ve gerçekten de öyleydi. Kültürlü ve bilgili bir adammış. Dedemin babası Celalettin Bey de Sultan Abdülhamit’in sarayında görevliymiş, ama vazifesinin tam olarak ne olduğunu hatırlamıyorum. Aslında dedem hali vakti yerinde olan bir ailede büyümüş, ama Meşrutiyet döneminde İttihatçılar ellerinde ne var, ne yok almışlar. Çünkü Abdülhamit’in tarafını tutuyorlarmış. Çok zor günler geçirmişler. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından ve babasının vefatından sonra ailesine ait emlakları geri almak için davalar açmış. Bir kısmını da alabilmiş. O emlaklar sayesinde zaten ailemin maddi durumu düzelmiş. Dedem de o devre ait fermanlar vardı. Ayrıca Belkıs ve Akile Hatun vakıflarından ailemin yararlanması için veraset davası bile açmış. Dedem aile tarihine çok önem verirmiş. Babamı ve diğer çocuklarını bu yönde yetiştirmiş. Hatta Şehzade Mustafa’nın ve annesinin yaşadığı yerleri görmek için Manisa, Amasya ve Bursa’ya gitmiş. Bursa’ya Şehzade Mustafa ve Mahidevran Sultan’ın kabirlerini ziyaret etmek için çok gidermiş. Başka aile büyüklerinin de kabirlerine gidermiş. Hatta Kafkasya’ya da gitmek istemiş ama o zamanki şartlar müsait olmadığından gidememiş. Sultanahmet’te bulunan o büyük Padişah kabirlerini nedense hiç ziyaret etmezmiş. Ama Sultan Abdülhamit ve ailesinin kabirlerine gidermiş. Babam bize, çocukken dedemle Topkapı Sarayı’nın yanından geçerken dedemin çok hüzünlendiğini anlatmıştı. Herhalde aile tarihine dair anılardan ötürü hüzünlenmişti, bilemiyorum.
- Mahidevran Sultan'a dair pek çok anı, anekdot dinlediğinizi söylediniz. Kimden, neler dinlediniz mesela?
- Babamın ablası Muazzez hala, bize hep eskileri anlatırdı. Ama kimse de pek dinlemezdi onu. Türkiye’ye hemen her sene ziyarete gittiğimizde Erenköy’deki evinde kalırdık. Başlardı anlatmaya. Bir defasında böyle eskilerden bahsederken Mahidevran Sultan’ı anlatmaya başladı. O sırada kaç yaşımda olduğumu hatırlamıyorum, belki 9 veya 10, ama duyduklarım beni çok etkilemişti. Halamın anlattığına göre Mahidevran Sultan ufak yaşında, yaşına henüz yeni girmişken- babası tarafından Osmanlı sarayına gönderilmiş. Doğrudan o zamanlar şehzade olan Süleyman’la evlenmek için. Önce saray adabını ve tahsilini almış, sonra şehzadeyle evlendirilmiş. Bir sene sonra da oğulları Mustafa dünyaya gelmiş. Ama halamın ve babamın anlattığına göre iki çocuğu daha olmuş. Biri erkek, diğeri kız. Kızı bebekken ölmüş, ama oğlu genç erkeklik çağına kadar yaşamış. Neden öldüğünü bilmiyorum, belki Şehzade Mustafa gibi öldürülmüş de olabilir. İsmini de artık kimse hatırlamıyor. Herkes Şehzade Mustafa’nın acı akıbetine konsantre olduğundan, diğer şehzadenin adını tamamıyla unutmuş olabilir.
- Mahidevran Sultan, Şehzade Mustafa’nın öldürülüşünden sonra Bursa’da uzun yıllar büyük fakirlik içinde yaşamış. 82 yaşında da hayata veda etmiş. Bu süreçte ailesiyle görüşüyor muymuş?
- Ailesinden sadece kardeşleriyle görüşüyormuş. Zaten iki kız kardeşi de hayatları boyunca yanından hiç ayrılmamışlar. Bursa’da beraber sefalet çekmişler. İkisi de hiç evlenmemiş. Ama erkek kardeşi Mustafa Paşa’yı çok görememiş. Hürrem sarayı eline geçirince Mustafa Paşa’yı Malatya’ya sürdürmüş. Bursa’daki zor günleri sadece Mustafa Paşa’nın gönderdiği yardımlar sayesinde geçirebilmişler. Erkek kardeşinin yardımı da olmasaymış açlıktan öleceklermiş. Mustafa Paşa için şunu da eklemem lazım, şehzade Mustafa dünyaya geldiğinde bu dayısının adını koymuşlar. Şehzade Mustafa hem dayısını hem de teyzelerini çok severmiş. Özellikle Belkıs Hanımı. Zaten bu Belkıs Hanım yeğeni öldürüldüğünde Kanuni’nin karşısına geçip şöyle demiş: “Evladına nasıl kıydın. Mustafamıza nasıl kıydın? Şehzadenin yegâne günahı senin gibi bir insafsız Padişahın evladı olmaktı. İnşallah diğer evlatlarının kanında boğulursun.” Ve gerçekten de öyle olmuş, çünkü Kanuni, Hürrem’den olan oğlu Bayezit’i ve oğullarını da idam ettirmiş. Belkıs Hanım bu sözleri yüzünden hapsedilmiş. Bursa’da ufak bir evde kuru ekmekle galiba 20 sene geçirmiş, ölümünden kısa bir zaman önce Mahidevran’a ve diğer kardeşlerine haber göndermişler. Bunlar da kardeşlerinin son anında yanında bulunmak için müsaade istemişler, ama verilmemiş. Akile Hatun da Mahidevran’dan önce ölmüş. Ne acı. Bir insan bu kadar acıya, felakete nasıl dayanır? Üstelik çok da yaşamış. Yani her şeye şahit olmuş. Erkenden ölüp kurtulamamış.
- Tarih kitaplarının dışında Mahidevran Sultan sizin için kimdi, nasıl bir büyük halaydı?
- Benim için Mahidevran Sultan gerçek bir Kraliçe hatta imparatoriçe. Hürrem gibi entrikalarla hayatını sürdürmemiş. Hakkıyla padişah eşi olmuş ve mevkiine layık hareket etmiş. Ama maalesef kadersizmiş. Hürrem’in oğlu Sarı Selim’in Mahidevran’a yardım ettiği ve maaş bağlattığı söyleniyor. Bildiğim kadarıyla maaşı sadece devletin itibarı için bağlatmış. Çünkü Bursa halkı koca padişahın eşinin zarurete düşmesine akıl veremiyormuş. Yani bağlatılan maaş Sarı Selim’in insaf ve insaniyetinden değil, politik amaçtan, Allah bilir kendisi bunu düşünmemiştir, paşaları tavsiye etmiştir. Akıl var, mantık var, hayatını sefahat âlemlerinde geçiren Sarı Selim’in derdi yok da ölmüş annesinin ortağına kendi düşüncesiyle maaş bağlatacak." (Cumhuriyet Pazar/6 Ekim )
funduszeue.info
Mahidevran Sultan
Doğum Adı
Mâlhurub İdarovna
Annesi
I. Mengli Giray kızı Nazcan Hatun
Babası
Çerkes Hükümdarı İdar Mirza Temruko
Kardeşleri
Şahıdevran Hatun (ablası) Bitu Mustafa Paşa (ağabeyi) Belkıs Hüsnümah Hatun (kardeşi) Akile Ruhşah Hatun (kardeşi)
Çocukları
Şehzade Mahmud (oğlu) Şehzade Mustafa (oğlu) Şehzade Ahmet (oğlu) Fatma Nur Sultan (kızı) Raziye Sultan (kızı)
Torunları
Nergisşah Sultan Şehzade Ahmet Bir Şehzade (kundakta öldü) Bir Sultan (kundakta öldü) Şehzade Mehmed Şah Sultan Elif Sultan
Yaşadığı Aşklar
Kanuni Sultan Süleyman
Dostları
Gülşah Hatun
Ayşe Hafsa SultanFidan HatunPargalı İbrahim Paşa
Düşmanları
Daye Hatun
Gulnihal HatunHürrem SultanNigar KalfaGül AğaSümbül Ağa
Canlandıran
Nur Fettahoğlu
Asıl adı Mâlhurub İdarovna'dır. yılında Kafkasya'da dünyaya gelmiştir. Kanuni'nin öldürülmeden önceki en büyük oğlu olan Şehzade Mustafa'nın annesidir. Aynı zamanda Şehzade Mahmud, Şehzade Ahmed, Fatma Nur Sultan ve Raziye Sultan'ın annesidir. Çerkes Hükümdarı İdar Mirza ile Kırım Hanı I. Mengli Giray'ın kızı Nazcan Hatun'un kızıdır.
Dizide Mahidevran Sultan[]
Mahidevran Sultan, Kanuni'nin ilk eşi ve ilk aşkıdır. Kanuni'yle Manisa valisiyken tanışmışlardır. yılında Kanuni'nin en büyük oğlu olan Şehzade Mustafa'yı doğurmuştur. 'de eşinin padişah olması üzerine o da İstanbul'a, Topkapı Sarayı'na taşınmıştır. Kısa zamanda oradaki cariyeler, çalışanlar tarafından da çok sevilmiştir. Valide Sultan'ın en sevdiği gelinidir. Ancak İstanbul'a gittiği zamanda Hürrem Sultan'ın da sarayda bulunması sorunlara neden olmuştur. Hürrem Sultan, Kanuni'nin gözünde her bakımdan Mahidevran'dan öne geçince Mahidevran'a olan duyguları zayıflamıştır. Mahidevran Sultan'ın Hürrem'i dövmesinden sonra ilişkisini iyice kesmiştir. Ancak zamanla davranışlarını iyileştirmeye başlayınca araları düzelmeye başlamıştır. O da bütün padişahtan oğlan çocuğu olan anneler gibi kendi oğlunun padişah olmasını istemektedir. Sultan Süleyman'a olan aşkından dolayı hatalar yapmaya bu yüzden de Kanuni'nin gözünden düşmeye başlamıştır. Ancak Valide Sultan, Hatice Sultan, Pargalı İbrahim ve cariyeler gibi kişiler tarafından korunmaktadır.
Hatalarının yanı sıra asaletiyle de göze çarpmaktadır. Hürrem Sultan yüzünden geçirdiği sinir krizlerini bir yana bırakırsak gayet cömert, terbiyeli ve eğitimli biridir. Hayattaki en önemli varlığı oğludur. Bebeğini düşürdükten sonra ona daha sıkı bağlanmıştır. Valide Sultan'ın da kendi tarafında olmasıyla kendisine verilecek olan ağır cezalardan kurtulmuştur.
Muhteşem Yüzyıl yeni sezonunda artık sadece şehzadesini düşünür hale gelmiştir. Mustafa'nın Hünkar olması için elinden gelen herşeyi yapar. Hatta Süleyman'ın hastalığında Hatice'yi ve Valide Sultan'ı da umursamaz. Sadece İbrahim Paşa'nın yanında bir güç olduğunu düşünerek onunla ittifak funduszeue.info sonra Süleyman'ın iyileşmesiyle saraydaki itibarını yitirir. Çünkü Süleyman iyileştikten sonra ona güveni hiç kalmamıştır. Fakat Süleyman buna rağmen ona Haremi yönetme görevini verir. İlk başlarda başarılı olsa da sonraları gereksiz harcamalardan dolayı bu görevden alınmıştır.
Muhteşem yüzyılın 3. sezonunda Mahidevran Sultan Mustafa ile birlikte sancağa gönderilir. Fakat saraydan uzak olamasına rağmen Hürrem Mustafa'yı öldürmek ister. Mahidevran ve Diana Hatunun sayesinde Mustafa bu durumdan kurtulur.
Mahidevran Sultan
Mahidevran Sultan, yılında doğmuştur. İlk adının Bosfor olduğu ve bazı kaynaklarda adı Gülbahar olarak da geçmektedir. Çerkez kökenlidir. Şehzade Mustafa (d), Şehzade Ahmed ve Raziye Sultan'nın annesidir. Mahidevran’ın Akile Hatun ve Belkıs adında iki kız kardeşi ve bir de paşa olan erkek kardeşi vardı, adı da Mustafa. Kanuni Sultan Süleyman daha Manisa’da Saruhan Sancak Beyi iken yılında Mahidevran (Gülbahar) ile nikâhlı eşi olarak evlendi. yılında Süleyman'ın en büyük erkek çocuğu olan Şehzade Mustafa'yı dünyaya getirmesinin ardından Mahidevran adını aldı.
eylülünde Şehzade Süleyman’ın babası Osmanlı padişahı I. Selim'in vefat etmesinin ardından Süleyman'ın Osmanlı padişahı olması üzerine, Mahidevran çocuğu Mustafa ile birlikte İstanbul'a geldi. Sultan’ın, kendine âşık olduğunu sanan Mahidevran, Hürrem’in saraya gelmesinden sonra tüm huzurunu yitirmiş. İstanbul'da harem hayatında, Mahidevran’ın çok nüfuzlu bir rakibi vardı; Hürrem Sultan. Iki kadın arasında ki mücadelede Mahidevran’ın Hürrem’i dövdüğünde durumu daha kötü oldu.
Şehzade Mustafa ergenlik dönemine gelince Osmanlı geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirildi. Yine gelenek olduğu üzere annesi Mahidevran Sultan da oğluyla birlikte Saruhan'a gitti.
Şehzade Mustafa'nın Amasya ve Karaman'daki valiliklerinde de onun yanında bulundu. 6 Ekim tarihinde Kanuni Sultan Süleyman, Konya'da bulunan oğlu Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla boğdurttu. Mustafa'nın cenazesi Bursa'ya gönderilirken, Mahidevran ile Mustafa'nın kızı ve cariyeleri de Bursa'ya sürüldü. Bursa'da yaşadığı evin kirasını ödeyemez duruma geldi ve birçok yere borçlandı. Hürrem sarayı eline geçirince Mahidevran’ın kardeşi Mustafa Paşa’yı Malatya’ya sürdürmüş. Bursa’daki zor günleri sadece Mustafa Paşa’nın gönderdiği yardımlar sayesinde geçirebilmişler.
Mahidevran Haseki Sultanın, uzun ömrü sıkıntılar içinde geçmiş. Sonunda Hürrem Sultan’ın, oğlu II. Selim Sultan tarafından maaşa bağlanmış, 3 Şubat tarihinde, 82 yaşında yalnız başına hayatını kaybetmiş ve oğlunun yanına gömülmüştür.
Kendisine verilen ödenekle geçinen Mahidevran, oğlu Mustafa'nın Bursa Muradiye'deki mezarının üstüne Mustafa-i Cedit Türbesi'ni yaptırırken, türbenin bakımı için evinin yanında iki değirmen ve yüz bin dirhem gümüş para vakfetti.
yılında yayınlanan “Hürrem Sultan” adlı Türk televizyon dizisinde Mahidevran Sultan'ı Hatice Aslan canlandırdı. yılından itibaren yayınlanan “Muhteşem Yüzyıl” adlı Türk dizisinde ise Mahidevran Sultan'ı Nur Fettahoğlu canlandırmaktadır.
