Girişimsel Radyoloji Hangi Hastalıklara Bakar

Girişimsel Radyoloji Nedir?

Girişimsel radyoloji vücut içini görüntülemek veya tedavi etmek için uygulanan teknikleri içeren bir uzmanlık alanıdır. Ciltte açılan küçük kesikler aracılığı ile ameliyatı tamamlayacak ya da ameliyat yerine geçebilecek işlemleri kapsar. Bu işlemler gerçekleştirilirken anjiyografi, ultrason ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tekniklerinden faydalanılır. Yapılan işlemler ameliyat ile gerçekleştirilebilen işlemler yerine yapılsa da ameliyathaneler yerine anjiyografi odalarında ya da normal tedavi odalarında gerçekleştirilir. Girişimsel radyolojik işlemler iki çeşide ayrılır. İlki vasküler yani damar hastalıkları ve tedavisidir, ikincisi ise nonvasküler yani damar dışı girişimsel radyoloji işlemleridir. Birçok alanda kullanılan girişimsel radyoloji sadece kalp damarları için kullanılamaz. Uygulama yapılırken girişimsel radyolog tarafından görüntüleme teknikleri kullanılarak vücut içi görüntülenir ve işlem ekranlar yoluyla takip edilerek gerçekleştirilir. Girişimsel radyolojinin ortak kullanıldığı işlemler de bulunur. İlaç ve besin maddelerinin alınabilmesi için damar veya deri altına tüp yerleştirmek, pıhtılaştırıcı maddelerin doğrudan kanama olan bölgeye verilmesini sağlamak, beslenme tüplerinin mideye yerleştirilmesi gibi işlemler için de girişimsel radyoloji alanına başvurulur.

Girişimsel Radyoloji Hangi Hastalıklara Bakar?

Girişimsel radyoloji kalp damarları dışında gerçekleşen her türlü hastalıkla ilgilenebilir. Tüm iğne biyopsileri, apse drenajları, safra ve idrar yolu tıkanmaları, kanser tedavileri gibi tedavileri sağlamaya yardımcıdır. Damar hastalıkları ve tedavisi alanında stentleme ile darlık ve tıkanıkların giderilmesine yardımcı olur. Stentleme dışında balon anjioplasti yöntemi ile ilaçlı veya ilaçsız balonlar ile damar tıkanıklıkları ve darlıklarının giderilmesine yardımcı olur. Damar içerisinde gelişen bir diğer durum olan pıhtıların giderilmesi için de pıhtı çıkarma ya da damar tıraşlama işlemlerinin gerçekleşmesinde kullanılabilir. Damarlarda darlık ve tıkanıklığa sebep olabilen diğer hastalık da diyabetik ayaktır. Diyabetik ayak gelişen hastalarda girişimsel radyoloji yoluyla darlıklar ve tıkanıklıklar giderilerek rahatlama sağlanır. Damar darlığının ve tıkanıklığının tedavi edildiği diğer hastalıklar; diyaliz fistül darlık, buerger hastalığı, miyom embolizasyonu, hemoroiddir. Bunlar dışında felç tedavisi, beyinde baloncuk (anevrizma) tedavisi, retinablastom, kemik kanserleri gibi hastalıklarda da yardımcı tedavi olarak kullanılabilir.

Kanser Tedavisi

Girişimsel radyoloji kanser tedavilerinde ya da kemik kanseri gibi kanserlerin oluşturduğu ağrıyı hafifletmek için kullanılır. Girişimsel radyolojinin tedavide kullanıldığı kanser türler; kemik ve yumuşak doku, meme, böbrek, karaciğer, akciğer, pankreas kanserleridir. Kemoterapi ilaçlarını vermek ya da tümöre giden kan akışını engellemek gibi durumlar için kullanılabilir. Sadece tedavi için değil kanser tanısı sürecinde de etkinliği bulunur. İğne biyopsi ile meme, akciğer ve diğer kanser türlerinde parça alınarak patolojik teşhis yapılması sağlanır.

Hepatobiliyer Hastalık Tedavileri

Hepatobiliyer sistem terimi karaciğer, safra kesesi, dalak ve pankreası ifade eder. Hepatobiliyer hastalıklarda girişimsel radyoloji bloke safra kanalları, karaciğer sirozu, son dönem karaciğer yetmezliği için tedavi seçenekleri sunar.

Kadın Hastalıkları Tedavileri

Girişimsel radyolojinin kadın sağlığı için uygulanan işlemleri de bulunur. Bu işlemler kısırlık tedavisi için kullanılan fallop tüpü rekanalizasyonu, pelvik tıkanıklık sendromu işlemleridir. Fallop tüpü kateterizasyonu ile kısırlık tedavisinde fallop tüplerinin ameliyatsız şekilde açılması sağlanır. Doğum sonrası hayati tehlike yaratan kanama oluşması durumunda uterin arter damarı pıhtılaştırıcılar ile kapatılarak kanama ortadan kaldırılır.

Erkek Kısırlığı Tedavisi

Erkek kısırlığının sebebi skortum içerisindeki damarların genişlemesi durumuysa girişimsel radyoloji tedavide rol oynar. Embolizasyon yolu ile stent takılarak genişleyen damarlara kan akışı azaltılar ve skortum damarlarındaki kısırlığa neden olan basınç düşer.

Endokrin Sistem Hastalıkları Tedavileri

Hormonal sistem hastalıkları olan andrenal adenomların ablasyonunda, adrenal damarların örneklenmesinde, paratiroid adenomlarında, tiroid nodülü tedavisinde ve biyopsisisinde girişimsel radyolojiye başvurulur. Safra drenajı ve stentleme ile tıkanmış kanallar açılarak safranın karaciğerden akması sağlanır.

Girişimsel Radyolojide Ne Tür İşlemler Yapılır?

İşlemler öncesi hastalara bir şey yememeleri söylenir ve gerekli durumlarda sakinleştirici ilaçlar verilebilir. İşleme başlamadan işlem uygulanacak bölgeye lokal anestezi verilerek acı hissi ortadan kaldırılır ve işleme başlanır. Girişimsel radyoloji birçok hastalığı içine alan tedavi işlemlerini içerir. Bu işlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Yumuşak doku, karaciğer ve böbrek için yapılan perkütan biyopsi
• Apse ve sıvıların boşaltıldığı drenaj işlemleri.-
• Safra yolu tıkanıklıklarında kateter ya da stent yerleştirilmesi işlemleri olan safra yolu girişimleri
• Kanamaların durdurulması için uygulanan embolizasyon (damar tıkama) işlemleri
• Kanser tedavisi için uygulanan kemoembolizasyon, radyoembolizasyon, mikrodalga ablasyon, habis darlık stentleme, portal ven embolizasyon işlemleri
• Tiroid, paratiroid, pankreas, portal venöz, sürrenal venöz biyopsileri
• İdrar yolu drenajı
• Prostat arter embolizasyonu
• Biliyer drenaj ile karaciğer sıvısının uzaklaştırılması
• Ağrı tedavileri
• Yüksek frekanslı elektrik akımı ve ısı verilmesi ile hedeflenen hücrelerin yok edilmesini sağlayan ablasyon prosedürü
• Kan akışını görüntüleyerek tıkanan damarların belirlenmesinde kontrastlı boya ile anjiyografi uygulaması
• Tümörün tanısı için gerekli biyopsi işleminin iğne ile sağlanması
• Ağızdan yutma, yeme gibi sorunlar yaşayan kişilere beslenmelerini düzenlemek için beslenme tüplerinin yerleştirilmesi
• Omur kırıkları tedavisinde kırığı gidermek için gerekli maddeleri içeren balonların yerleştirildiği vertebroplasti işlemi
• Sinirsel ağrıları azaltmak için uygulanan radyofrekans ablasyonu
• Tıkanmış böbreği açmak için kullanılan drenaj işlemi nefrostomi

Girişimsel Radyolojinin Faydaları

Girişimsel radyololoji açık cerrahi işlemler ile karşılaştırıldığında daha az ağrı ve kan kaybına neden olur. Anestezi ile risk altında bulunan kişiler için de kullanımı daha az risk içerir. Girişimsel radyolojinin tedavi şekli ve tedavi edebildiği hastalıklar açısından birçok faydası bulunur. Bunlar:

• Genellikle genel anesteziye ihtiyaç duyulmaz ve lokal anestezi ile işlemler uygulanabilir.
• Büyük cerrahi açıklıklar olmadan küçük kesikler yolu ile uygulamalar gerçekleştirilebilir.
• Gün içerisinde kolayca gerçekleştirilebilen işlemlerdir.
• Normal hayata dönüş hızlıdır ve hastane yatışına gerek duyulmaz.
• Tıbbi görüntüleme teknolojileri sayesinde işlem yapılan bölgenin iyi görüntülenmesini sağlayarak teşhis ve tedavinin doğruluğu artar.
• Kan kaybı ve enfeksiyon riski temas edilen alan az olduğu ve steril gerçekleştiği için düşüktür.
• İnce kılavuzlar sayesinde çevredeki sağlıklı bölümlere zarar verilme olasılığı düşüktür ve sadece gerekli bölgeye işlem uygulanmış olur.
• Dikiş, derin kesikler gibi büyük operasyonlar gerektirmediği için daha az ağrıya ve kanamaya neden olur.
• Hastanede kalışa genelde gerek duyulmaz.

Kanserden damar tıkanıklığına birçok hastalığın tedavisinde ve tanısında kullanılan girişimsel radyoloji alanında uzman girişimsel radyologlar tarafından uygulanarak olumlu sonuçlara ulaşılır. İşlemler sırasında kullanılan görüntüleme teknikleri ve kalitesi de işlem kalitesi açısından önem taşır. Girişimsel radyolojinin kullanılmasına doktor tarafından karar verilir ve uygulanır. Kılavuzlar, kateterler ve stentler kullanılan başlıca ekipmanlardandır. Her hastalık için kullanılan görüntüleme yöntemi ve ekipman değişiklik gösterir. Girişimsel radyoloji prosedürü genel olarak görüntüleme teknikleri kontrolünde yapılan tedavileri kapsar.

KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU

Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.

1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları

Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:

• Kimlik bilgileriniz: Adınız, soyadınız, T.C. Kimlik numaranız, pasaport numaranız veya geçici TC Kimlik numaranız, doğum yeri ve tarihiniz, medeni haliniz, cinsiyetiniz, sigorta veya hasta protokol numaranız ve sizi tanımlayabileceğimiz diğer kimlik verileriniz.
• İletişim Bilgileriniz: Adresiniz, telefon numaranız, elektronik posta adresiniz ve sair iletişim verileriniz, müşteri temsilcileri ya da hasta hizmetleri tarafından çağrı merkezi standartları gereği tutulan sesli görüşme kayıtlarınız ile elektronik posta, mektup veya sair vasıtalar aracılığı ile tarafımızla iletişime geçtiğinizde elde edilen kişisel verileriniz.
• Muhasebesel Bilgileriniz: Banka hesap numaranız, IBAN numaranız, kredi kartı bilginiz, faturalama bilgileriniz gibi finansal verileriniz.
• Sağlık hizmetlerinin finansmanı ve planlaması amacıyla özel sağlık sigortasına ilişkin verileriniz ve Sosyal Güvenlik Kurumu verileriniz.
• Hastane veya tıp merkezlerimizi ziyaret etmeniz halinde güvenlik ve denetim amaçlı tutulmakta olan kamera kayıtları görüntüleriniz.
• Otoparkı kullanmanız halinde araç plaka veriniz.
• Sağlık Bilgileriniz: Laboratuvar sonuçlarınız, test sonuçlarınız, muayene verileriniz, randevu bilgileriniz, check-up bilgileriniz, reçete bilgileriniz dahil ancak bunlarla sınırlı olmaksızın tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi sırasında veya bunların bir sonucu olarak elde edilen her türlü sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verileriniz.
• www.acibadem.com.tr sitesine veya www.acibadem.com.tr/AcibademOnline/TR/MainPage adresine gönderdiğiniz veya girdiğiniz sağlık verileriniz ve sair kişisel verileriniz.
• Acıbadem’e veya Acıbadem Grup şirketlerinden herhangi birine iş başvurusunda bulunmanız halinde bu hususta temin edilen özgeçmiş dâhil sair kişisel verileriniz ile Acıbadem Grubu çalışanı ya da ilişkili çalışan olmanız halinde hizmet akdiniz ve işe yatkınlığınız ile ilgili her türlü kişisel verileriniz.

Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:

• Kimliğinizi teyit etme,
• Kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi.
• İlgili mevzuat uyarınca Sağlık Bakanlığı ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile talep edilen bilgilerin paylaşılması.
• Hastane ve Tıp Merkezlerimizin iç işleyişi ile günlük operasyonların planlanması ve yönetilmesi.
• Hastane Yönetimi, Hasta Hakları, Hasta Deneyimi bölümleri tarafından hasta memnuniyetinin ölçülmesi, arttırılması ve araştırılması.
• İlaç temini.
• Randevu almanız halinde randevu hakkında sizi haberdar edebilme.
• Risk yönetimi ve kalite geliştirme aktivitelerinin yerine getirilmesi.
• Sağlık hizmetlerini geliştirme amacıyla analiz yapma.
• Hasta Hizmetleri, Mali İşler, Pazarlama bölümleri tarafından sağlık hizmetlerinizin finansmanı, tetkik, teşhis ve tedavi giderlerinizin karşılanması, müstehaklık sorgusu kapsamında özel sigorta şirketler ile talep edilen bilgilerin paylaşılması.
• Araştırma yapılması.
• Yasal ve düzenleyici gereksinimlerin yerine getirilmesi.
• Sağlık hizmetlerinin finansmanı kapsamında özel sigorta şirketler ile talep edilen bilgileri paylaşma.
• Kalite, Hasta Deneyimi, Bilgi Sistemleri bölümleri tarafından risk yönetimi ve kalite geliştirme aktivitelerinin yerine getirilmesi.
• Hasta Hizmetleri, Mali İşler, Pazarlama bölümleri tarafından hizmetlerimiz karşılığında faturalandırma yapılması ve anlaşmalı olan kurumlarla ilişkinizin teyit edilmesi.
• Pazarlama, Medya ve İletişim, Çağrı Merkezi bölümleri tarafından kampanyalara katılım ve kampanya bilgisi verilmesi, Web ve mobil kanallarda özel içeriklerin, somut ve soyut faydaların tasarlanması ve iletilebilmesi.

İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.

2. Kişisel Verilerin Aktarılması

Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.

3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi

Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;

• 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu,
• 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu,
• 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,
• Özel Hastaneler Yönetmeliği,
• Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Mahremiyetinin Korunması Yönetmeliği,
• Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuat hükümleridir.

Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.

4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız

Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;

• Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme,
• Kişisel veriler işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
• Kişisel sağlık verilerine erişim ve bu verileri isteme,
• Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
• Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
• Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesini isteme,
• Kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
• Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesine ve/veya kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesine ilişkin işlemlerin kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
• İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme hakkını haizsiniz.

Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.

5. Veri Güvenliği

Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.

6. Şikayet ve İletişim

Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;

• (i) ATATÜRK MAH.FEZA SK.NO:3/8 ATAŞEHİR, Istanbul, Türkiye adresine kargo ile ıslak imzanızı taşıyan bir dilekçe ile “Kurumsal Sekretarya” departmanı dikkatine Zarfına “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Bilgi Talebi” yazılarak gönderebilirsiniz,
• (ii) Noter kanalıyla gönderebilir,
• (iii) [email protected] adresine güvenli elektronik ya da mobil imzalı olarak, kayıtlı elektronik posta adresi veya sistemimizde kayıtlı elektronik e-posta adresiniz aracılığıyla ve/veya
• (iv) Acıbadem’e hitaben yazdığınız “word veya pdf.” formatındaki bir dosyayı güvenli eimza ile imzalayarak [email protected] ‘a e-posta’nın konu kısmına “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Bilgi Talebi” yazarak iletebilirsiniz.

Kanun kapsamındaki taleplerinizi, https://www.acibadem.com.tr/acibademonline/hastaverilerinkorunmasi.html web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.

Girişimsel Radyoloji nedir?

Girişimsel radyoloji, radyolojinin tedavi edici yan dalı olup, her geçen gün hızla ilerlemekte olan bir branştır. Girişimsel radyologlar tarafından uygulanır.

Görüntüleme eşliğinde ciltte iğne deliği gibi küçük bir alandan vücutta ilgili alana girerek, kılavuz teller ve araçlar eşliğinde uygulanan tedavi yöntemleridir. Bu işlemler sırasında lokal anestezi uygulanır,  büyük ameliyatlara ve kesilere gerek kalmadan kapalı bir yöntemle tedavi gerçekleştirilir. Son yıllarda kullanım sıklığı ve kullanım alanı artmıştır.

Girişimsel radyolojinin avantajları nedir?

Cerrahiye göre hasta açısından daha az travmatiktir ve daha kolay tolere edilebilir.

Daha az ağrı ile kısa sürede iyileşme imkânı sağlar.

Çevre doku bütünlüğü büyük oranda korunur.

Hastanede kalma süresi cerrahi işlemlere göre çok daha kısadır.

Girişimsel radyoloji damarlarla ilgili (vasküler) veya damar dışı (non-vaskuler) olmak üzere başlıca 2 grup altında toplanan tedavi yöntemlerini içerir. Bu gruplara göre ciltten damar içerisine veya vücutta bulunan organ yada boşluklara direk girilerek görüntüleme eşliğinde tedavi planlaması ve uygulaması yapılır. Tedavi sırasında kullanılan görüntüleme yöntemleri; Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi, Dijital Substraksiyon Anjiografi (DSA), Floroskopi veya Manyetik Rezonans (MR) olabilir.

Girişimsel Radyoloji ile yapılabilecek işlemler:

Vasküler Girişimler (Damarlarla ilgili):

Tanısal klasik anjiografi işlemleri: İlgili bölgenin damarlarının gösterilmesi

Stent veya Balon Anjioplasti: Damar darlıklarında veya tıkanıklıklarında damarı açmaya yönelik yapılan işlemler. Örnek; Boyun, bacak gibi yerlerde bulunan atar ve toplardamar darlıklarının açılması,

Embolizasyon: Hastalıklı damarların damar içinden ulaşılarak kapatılması işlemi. Örnek: Beyin damarlarında anevrizma (baloncuk) kapatılması, sindirim sisteminde kanamaya neden olan damarın kapatılması, tümörlerin beslenmesini sağlayan damarların kapatılması, kanamaya neden olan rahim myomlarını besleyen damarların kapatılması ve myom küçülmesi gibi işlemler sayılabilir.

Bacak varislerinin tedavisi: Varise neden olan damar veya damarların ultrason eşliğinde lazer ile yakılarak kapatılması ve yok edilmesi.

Non-vasküler Girişimler (Damar dışı):

Farklı anatomik alanlardaki hastalıkların tedavisidir.  Apse, kist tedavileri, böbrek ve safra yollarına yönelik uygulanan kateter işlemleri, tümörlere uygulanan radyo frekans, mikrodalga gibi yakma işlemleri, çeşitli organlardan veya kitlelerden biyopsi alma işlemleri sayılabilir.

Bu yazıyı paylaşın

Girişimsel radyolojik işlemler, görüntüleme yöntemleri kılavuzluğunda bir lezyonu tedavi etmek, gelişimini engellemek veya patolojik tanıyı elde etmek için yapılan işlemlerdir. Bu işlemlerin yapılması hastaları cerrahi ve genel anestezinin olası risklerinden korur. Başarı oranı cerrahi işlemlerle aynıdır. İşleme bağlı ortaya çıkabilecek yan etkiler daha düşüktür. Hastaya büyük cerrahi kesiler yapılmadığından ve genel anestezi ihtiyacı daha az olduğundan işlem sonrası bunlara bağlı olabilecek ciddi yan etkilerle karşılaşılmaz ve dolayısıyla hastanın hastanede kalış süresi kısalır. Bunun doğal bir sonucu olarak da işleme bağlı toplam maliyet düşer. Girişimsel radyolojik işlemler, diğer tedavi yöntemlerinden farklı olarak tekrarlanabilir işlemlerdir. Ayrıca, bazı hasta grupları için girişimsel işlemler tek seçenektir. Bu hastalar için zaten cerrahi ya da tıbbi tedavi seçenekleri kalmadığından tek seçenek girişimsel radyolojik işlemlerdir.

Girişimsel işlemleri kabaca damar içerisinde yapılan işlemler (vasküler girişimsel işlemler) ve damar dışında yapılan işlemler (non-vasküler girişimsel işlemler) olarak ikiye ayırmak mümkündür. Non-vasküler girişimsel işlemlerin ilgi alanına karın boşluğu, göğüs boşluğu, solunum sistemi, safra sistemi, idrar yolları, mide-bağırsak sistemi ve kas-iskelet sistemindeki hastalıklar girer. Vasküler girişimsel işlemlerin ilgi alanına ise atardamar ve toplardamar ile ilgili tüm hastalıklar girmektedir.

Damar dışı (non-vasküler) girişimsel radyolojik işlemler

• Perkütan biyopsiler: Çeşitli dokulardaki lezyonlardan görüntüleme eşliğinde biyopsiler alarak bu lezyonların karakterlerinin anlaşılması sağlanır (ince iğne aspirasyon biyopsisi ve kalın iğne biyopsisi).
• Perkütan apse ve koleksiyon drenajları: Karın boşluğu ve göğüs boşluğunda yer alan apselerin (iltihap içeren sıvı) ve koleksiyonların (iltihap içermeyen vücut sıvıları) kateter olarak adlandırılan özel olarak üretilmiş ince hortum benzeri aletlerle görüntüleme kılavuzluğunda boşaltılması işlemidir.
• Perkütan basit kist ve kist hidatik tedavileri:Karın ve göğüs boşluğunda yer alan dokuların kendisinden kaynaklanan basit kistik yapılar ya da parazitlerin sebep olduğu kistler boşaltılır. Halk arasında kedi ve köpekten geçtiği söylenilen “Kist Hidatik” hastalığı ameliyatsız olarak geliştirilen girişimsel radyolojik tekniklerle tedavi edilmektedir.
• Perkütan biliyer drenaj ve biliyer stent yerleştirme işlemleri:Safra sisteminin tıkandığı durumlarda bazen safra içeriği katater aracılığıyla vücut dışına alınır. Bazen de safra sistemi içerisinde dar olan bölgeye “stent” adı verilen küçük metalik borucuklar yerleştirilerek safra akışının vücut içerisinde normalde akması gereken ince bağırsağa sorunsuz olarak geçişi sağlanır. Eğer safra sisteminde iyi huylu darlık varsa, bu dar alana balon ile genişletme işlemi yapılır.
• Perkütan kolesistostomi:Safra kesesinin cerrahi operasyonla alınamadığı ya da bir süre için ameliyat olamayacak hastalarda yine katater yardımıyla safra kesesi içerisindeki yoğunlaşmış ve iltihaplı safra boşaltılır.
• Perkütan nefrostomi:İdrar yollarının önünde bir engel olduğu ve idrarın böbrek toplayıcı sistemi içerisinde birikerek böbrekte genişlemeye yol açtığı durumlarda özel kateterlerle idrar dışarı alınır ve böylece böbreğin hasar görmesi engellenir.
• Perkütan double-J stent yerleştirilmesi: Böbrek ile idrar torbası (mesane) arasında darlık olan ve ameliyat edilemeyen hastalarda böbrek ile mesane arasına double-J stent yerleştirilerek sürekli idrar akışı sağlanır.
• Perkütan yolla taş çıkarılması: Böbrek taşı olan hastalarda yine aynı yolla taşlar çıkarılır.
• Ösefagus ve kolonik stent yerleştirilmesi:Yemek borusu, ince ve kalın bağırsak kanseri olan ve ameliyat şansı olmayan hastalarda kansere bağlı tıkanıklığı ortadan kaldırmak ve fizyolojik yolun devamı için darlık bölgesine stent yerleştirilerek sürekli bağırsak pasajı sağlanır.
• Perkütan gastrostomi: Ağızdan yiyecek alamayan hastalarda bir kateter ciltten mideye yerleştirilir ve hastanın mideden beslenmesi sağlanır.
• Perkütan çölyak ganglion blokajı: Kanser hastalarında ağrıyı azaltmak ya da hastanın ihtiyaç duyduğu ağrı kesici miktarını azaltmak için görüntüleme yöntemleri eşliğinde karın içerisindeki ağrı merkezlerine ilaç verilerek hastanın hissettiği ağrı azaltılır.
• Trakeal stent yerleştirilmesi: Ana solunum yollarında tıkanıklığı olan ve ameliyat edilemeyen hastalarda darlık olan bölgeye stent takılarak hava yolunun açılması sağlanır.
• Perkütan tümör ablasyonu (RFA ve mikrodalga ile yakılması): Kanserli hastalarda tümörlerin yüksek ısı ile yakılarak kontrolü sağlanır. Bu işlem karaciğer ve akciğerin primer (kendine ait) ve sekonder (başka bölgedeki tümörün yayılımı) tümörleri ile böbrek, bazı kemik tümörlerinde uygulanır. Kanser hastalarının tedavisinde önemli bir yöntemdir.
• Perkütan IRE (Irreversible elektroporation: nanoknife) tedavisi:Ameliyat edilmesi olanaksız pankreas kanserlerinin tedavisinde yeni geliştirilen bir yöntemdir. Ayrıca bazı karaciğer tümörlerinin ve prostat kanserlerinin de lokal tedavisinde kullanılır.
   

IRE hakkında daha fazla bilgi için aşağıda yer alan videomuzu izleyebilirsiniz.

• Vertebroplasti, kifoplasti:Vertebra kemiklerinde (omur kemikleri) osteoporoz ve hemanjiyom gibi durumlarda çökme kırıkları oluşabilir. Güçlendirici kemik çimentosu, çökme olan kemik içerisine iğne ile girilerek verilir. Bu işlem ile kemik bütünlüğünün ve çevre dokuların daha fazla zarar görmesi engellenmiş olur.

Damar içi girişimsel radyolojik işlemler

Vücut damarlarında yapılan girişimsel radyolojik işlemler

• Balon anjiyoplasti ve stentleme: Atardamar ya da toplardamarlarda oluşan darlıkların sadece balon, balon ve stentin birlikte kullanılması ya da sadece stent yerleştirilerek tedavi edilmesidir.
• Kitle embolizasyonları: Atardamardan fazla beslenen kitlelerin kanlanması özel maddeler kullanılarak kesilir ve mevcut kitlenin küçülmesi sağlanır. Bu da kitleye ait şikayetlerin ortadan kaybolmasını ya da azalmasını sağlar. Bazı durumlarda ise tıkama işlemi sonrası mevcut kitle ameliyat edilir. Bu tıkama işlemi hastanın ameliyat sırasında daha az kan kaybetmesini sağlar.
• Anevrizma embolizasyonu: Atardamar ya da toplardamarlarda ortaya çıkan baloncuklaşmaların (anevrizma) özel tıkayıcı maddeler kullanılarak açık cerrahi olmadan tedavi edilmesidir.
• İnferior vena kava filtresi yerleştirilmesi: Bacak toplardamarlarındaki pıhtıların koparak akciğere gitmesini engellemek için vücudun anatoplardamarına (inferior vena kava) pıhtı parçalarını tutan özel filtre sistemleri yerleştirilir.
• Arteriovenöz malformasyon ve fistül tedavileri:Doğumsal olarak bulunan ya da sonradan gelişen damar yumakları (arteriovenöz malformasyon) ya da atardamar ile toplardamar arasındaki istenmeyen kısayolları (fistül) özel tıkayıcı maddeler kullanılarak tedavi edilir.
• Transarteriel kemoembolizasyon: Bu işlem ile yoğun damarsal beslenmesi olan tümörlere kemoterapi vermek ve besleyici damarlarını tıkamak amaçlanır. Bu sayede tümörün küçülmesi sağlanmaya çalışılır ve kemoterapötik ilacın muhtemel yan etkileri azaltılmış olur.
• Radyoembolizasyon:Nükleer tıp bölümü ile birlikte karaciğer primer tümörleri (HCC ve Kolanjiyokarsinom) ve metastazlarının tedavisinde, yitrium 90 mikrosferlerle intraarterial radyonüklid tedavi- radyoembolizasyon başarıyla uygulanmaktadır
• Transjuguler intrahepatik portosistemik şant (TİPS):Portal hipertansiyonun tedavisi amacıyla boyun veninden (juguler ven) giriş yapıldıktan sonra karaciğerde hepatik ven ile portal ven sistemi arasına stent yerleştirilerek şant oluşturma işlemidir. Bu işlem sonrası portal sistemdeki basınç düşürülür.
• Endovenöz lazer ablasyon: Bacak toplardamarlarındaki kapakların yetersiz çalışması sonucu ortaya çıkan ve rahatsızlık veren varisler, damar içerisine görüntüleme kılavuzluğunda laser probu yerleştirilerek tedavi edilir.

Beyin (serebral) damarlarında yapılan girişimsel işlemler

• Serebral anevrizma embolizasyonu: Beyin damarlarındaki anevrizma keselerinin içine ilerletilen mikrokateterler aracılığıyla mekanik metal sarmallar (koil) ya da sıvı embolizan ajanlarla anevrizmanın kapatılması
• Serebral arteriyovenöz malformasyon (AVM) tedavisi:Beyin damarlarındaki AVM’lerin çekirdeğine (nidusuna) bir mikrokateter aracılığıyla ulaşıldıktan sonra malformasyonun sıvı embolizasyon ajanlarıyla kapatılarak tedavi edilmesi. 
• Beyin inmesi (serebral stroke) tedavisi:Beyin inmelerine yol açan boyun ve beyin atardamarlarındaki akut dönemde ortaya çıkmış pıhtıların, pıhtı eritici ajanlarla eritilmesi (trombolizis) ve gerekirse altta bulunabilen darlık alanlarının balon anjiyoplasti ve/veya stentlerle tedavi edilmesi.    
• Beyin damarlarındaki darlıkların stent yerleştirilerek açılması: Özellikle Karotis arterlerin (şah damarları) kritik darlıklarının stent ile açılma işlemidir. Beynin diğer damarlarında da stent yerleştirilmesi özel endikasyonlarla yapılabilir.
• Venöz örnekleme: Hipofiz ve paratiroid adenomlarının yerleşimini ve hormon salınımını ortaya koymak için yapılan tanısal işlemdir. 

Tümörlerin lokal ablasyon uygulamaları ve yenilikler

Tümör ablasyonu, ısı (dondurma: kriyoablasyon, ısıtma: radyofrekans ablasyon, mikrodalga ablasyon, lazer, HIFU: yüksek yoğunlukta fokuslanmış ultrasonografi) veya kimyasal etki (asetik asit, etanol) ile yapılabilir. Ayrıca iki elektrik yüzeyi arasında kalan hücrelerde geçirgenlik arttırılarak hücre zarlarında porlar (delik) oluşumu ile de dokuda ablasyonu sağlanabilir. Bu teknolojinin adı IRE’dir (nanoknife).  IRE’de (geri dönüşümsüz elektroporasyon) diğer yöntemlerde izlenen termal ablasyon sahası olmadığı için, komşu önemli dokularda etkilenme beklenmez.

Perkütan tümör ablasyonu, özellikle primer ve sekonder karaciğer tümörlerinde ve akciğer küçük hücreli dışındaki primer tümörlerde ve metastazlarda vazgeçilemez tedavi seçeneklerinden biridir. Ancak böbrek tümörlerin, kemik tümörlerinin, meme tümörlerinin ve böbreküstü bezi tümörlerinin de tedavisinde etkin olarak kullanılmaktadır. 

Karaciğer kanserlerinin tedavisi 

Primer karaciğer tümörleri (HCC): Tıp dünyasındaki gelişmeler ile orantılı olarak tedavi seçenekleri bakımından kılavuz olan rehberler de gün geçtikçe yenilenmektedir ve erken evre hastalıkta ilk tedavi seçeneği gün geçtikçe perkütan lokal ablasyon yöntemlerine kaymaktadır. Barselona Klinik Karaciğer Kanseri evrelendirme sınıflamasına göre erken evre karaciğer kanseri (HSK) olan hastalarda karaciğer nakline engel bir durum var ise öncelikli olarak ablasyon yapılması önerilmektedir. Hepatoselüler karsinom tedavisinde hedef lezyon 2 cm’den küçük ise tedavide ilk seçenek olarak perkütan termal ablasyon düşünülebilir. Bununla birlikte hedef lezyon 3 cm’den küçük ise ve hasta cerrahi tedavi için uygun ise ilk seçenek olarak karaciğer rezeksiyonu veya ablasyon düşünülebilir. Sayıca 3 ve 3 cm’den küçük olan hepatosellüler karsinom lezyonlarında lokal ablasyonun (RFA veya MWA) güvenilir ve etkin bir tedavi yöntemi olduğu bilinmektedir. Daha büyük lezyonlarda RFA, transarteriyel kemoembolizasyon (TAKE) veya transarteriyel radyoembolizasyon (TARE) yöntemleri ile kombine tedavi olarak da kullanılmaktadır. Tümör boyutunda (down staging) azalma sağlanarak hastaya, karaciğer rezeksiyonu veya nakil şansı kazandırılabilir. Uygun hastalarda ablasyon ile 5 yıllık sağkalım % 50 üzerindedir.

Sekonder karaciğer tümörleri (metastazlar): RFA ve MWA karaciğerin ikincil tümörlerinin (metastazlar) tedavisinde de - özellikle kolorektal kanser metastazlarında-  sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle 3 cm ve altı metastatik lezyonlarda RFA veya MWA’nın etkin olduğu bilinmektedir. 3-5 cm çaplı metastazlarda MWA’nın daha etkin olduğu düşünülmektedir. Çok sayıda kolorektal kanser metastazları varsa ameliyathanede cerrahi rezeksiyon ve ablasyon birlikte uygulanır. Kolon kanseri ve karaciğer metastazı olan hastalarda ablasyon + kemoterapi tedavisinin sadece kemoterapi yapılan hastalara göre daha etkili olduğu bilinmektedir.

Kolorektal tümörlerin karaciğer metastazları dışında, karaciğere metastaz yapan diğer organ kanserlerinin (meme, pankreas, mide, akciğer, cilt ve diğerleri) tedavisi de uygun endikasyon varlığında aynı tekniklerle yapılır.

Akciğer tümörlerinin tedavisi 

Bu işlemlerde RFA, MWA veya Kriyoablasyon kullanılabilir. Lokal ablasyon işlemleri ile her iki grup hastada da sağkalımı istatistiksel olarak uzatmaktadır.

Küçük hücreli olmayan akciğer kanserleri:Küçük hücreli olmayan akciğer tümörlerinin tedavisi cerrahidir. Ancak Metastaz yapmamış ve lenf nodu tutulumu olmayan küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalardan bir grubu değişik nedenlerle ameliyat edilemezse perkütan ablasyon ile tedavi edilebilirler.

Akciğer metastazları: Akciğerler en çok metastaz alan ikinci organdır. Başta kolorektal akciğer metastazı olmak üzere akciğerlere metastaz yapan bir çok organ tümöründe metastazlara da bu işlemler yapılabilir. Heriki akciğerde 3 cm den küçük 4-5 lezyona işlem yapılabilir.

Böbrek tümörlerinin tedavisi 

T1a (Tümör> 4 cm) ve T1b (Tümör: 4-7 cm) böbrek tümörlerinde lokal ablasyon tedavileri cerrahiye alternatif bir yöntemdir. Böbrekten dışa doğru uzanan kitlelerde ısıtma (RFA veya MWA) veya soğutma (Kriyoablasyon) teknikleri kullanılır. Eğer toplayıcı sisteme yakın yerleşim söz konusu ise soğutma tedavisi (Kriyoablasyon) daha güvenli bir yöntemdir.

Pankreas tümörlerinin tedavisi

Pankreas adenokanseri (PAK) 5 yıllık %5 ten daha az sağkalım oranı ile saldırgan bir kanserdir. Sağkalımın uzatılmasında en etkin tedavi cerrahidir. Ancak, pankreas kanserlerinin yaklaşık %80-85’i metastaz nedeniyle veya lokal ileri evre hastalık olması nedeniyle tanı anında ameliyat edilemez durumdadır. Lokal ileri pankreas adenokanseri (Evre 3) metastaz olmaksızın superior mezenterik arter, çölyak aks ve/veya uzun hepatik arter segmentini >180° çevreleyen ya da superior mezenterik ven veya portal veni oklüde eden tümör olarak tanımlanır. Neoadjuvan KT ve/ veya RT lokal ileri pankreas kanserli hastaların %40’ından azında küratif rezeksiyon için yeterli tümöral regresyon sağlar. Sistemik tedavinin Evre 3 hastaları tedavi etmekteki sınırlı etkinliği nedeniyle, lokal ablasyon teknikleri iyi bir alternatif oluşturmaktadır.

Geridönüşümsüz Elektroporasyon (IRE), kemoterapi sonrası halen opere edilemeyen Evre 3 hastaların ablasyonunda kullanılmaktadır. IRE hücre membranlarında mikroporlar açarak hücrenin kemndiliğinden ölmesini sağlar (Apopitozis). IRE tümör hücrelerini öldürürken tümer içinden geçen damarlarda akımı bozmaz. Bu nedenle IRE, perkütan veya açık (intraoperatif) yaklaşımlarla gerçekleştirilebilir. Maksimum çapı 4 cm’den küçük olan tümörler IRE için en uygun olan tümörlerdir. IRE sonrası 3. ayda tümör genellikle fibrotik skar haline gelir ve kontrastlanma göstermez. Tümörde tekrar kontrastlanma görülmesi rekürrens açısından anlamlıdır. PET ablate edilen tümörün fonksiyonel olarak görüntülenmesini sağlar ve uzun süreli takipte oldukça faydalıdır. IRE sonrası takip her 3 ayda bir görüntüleme ve tümör belirteçleri ile yapılmalıdır Standart kemoterapiye ek olarak IRE uygulanan hastalarda genel sağkalım süresinin arttığı geniş serilerde bildirilmiştir.

Kemik tümörlerinin tedavisi

İyi huylu kemik tümörleri: Osteid osteoma ve Kondroblastoma gibi iyi huylu primer kemik tümörleri özellikle RFA kullanılarak Bilgisayarlı tomografi kılavuzluğunda tedavi edilirler. Teknik başarı oranları %95-100, klinik başarı oranı %90 civarındadır.

Kemik metastazları: Uygun endikasyonlarla ağrıyı azaltmak için Kriyoablasyon veya RFA kullanılır. Bazı durumlarda Ablasyon ile birlikte kemik kırıklarını önlemek iiçin sement kullanılarak kemik güçlendirilir.

Prostat tümörlerinin tedavisi 

Prostat kanserleri son yıllarda multiparametrik Manyetik rezonans görüntüleme ile daha yüksek doğrulukla saptanabilmektedir. MRG tetkikinde şüpheli odaklardan “füzyon biyopsi” yapılarak tanı elde edilmektedir. Prostat kanserli hastaların bir kısmında lokal ablatif tedavi giderek yaygınlaşan bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. Bu amaçla daha çok IRE veya HIFU kullanılmaktadır.

Prof. Dr. Okan Akhan
Bayındır Söğütözü Hastanesi Radyoloji Bölüm Başkanı

19.12.2019