Boyun Ve Gırtlak Ağrısı

Baş Boyun Kanserlerinin Belirtileri

Baş Boyun kanserlerinde etyolojik faktörler kişinin yaşam şartlarına, alışkanlıklarına, genetik özelliklerine göre değişebilmektedir. Sigara kullanımının katkısı tüm vücut kenserlerinde olduğu gibi Baş Boyun kanserlerinde de yüksektir. Sadece kanserlerde değil Amerika Birleşik Devletlerinde yılda kişi sigaranın neden olduğu diğer hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Medicana International İstanbul Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bedri Özer, baş  boyun kanserleri  ve tedavileri hakkında önemli bilgiler verdi.

Baş Boyun bölgesinde lokalize kanserler genel olarak ortaya çıkan belirtiler nedeni ile erken evrede tanınabilmektedir.  Ancak erken tanı yine de sizlerin olası erken belirtileri farkedip doktorunuzu bilgilendirmenizle mümkündür. Unutmayınız ki tam ve yeterli bir tedavi ancak erken tanı ile mümkün olabilmektedir. Bu nedenle kanserde belirtileri bilmek ve tanımak hayati öneme sahiptir.

Baş Boyun Bölgesi Kanserlerinde Erken Tanı

Bölgesel Şişlikler:  Baş Boyun bölgesinde iki haftadan daha uzun süreli şişlikler ağız, boğaz, gırtlak, tükrük ve tiroid bezi gibi bölge kanserlerinde çoğu kez ilk bulgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şişlikler sıklıkla yavaş ancak sürekli büyüyen ağrısız kitlelerdir.

Ses Kısıklığı: Gırtlak bölgesi tümörlerinde ses kısıklığı ilk belirti olabilmektedir. Her ses kısıklığında kanser akla gelmese de iki haftayı geçen ve nefes darlığının eşlik ettiği durumlarda bir kulak burun boğaz hekimine muayene olmanız sizin açınızdan yaşamsal öneme sahip olabilir.

Ağız İçinde Yara: Ağız içi ve dilde yerleşik yara veya şişlikler çoğu kez ağrısız ve dikkatten kaçabilen ancak kanser açısından önemli sayılan belirtilerdir. Kanama geç dönemlerde ortaya çıkabilmekte ancak boyunda eşlik eden bir şişliğin olması kanser açısından önemli bir gösterge sayılmaktadır.

Kanama: Tükürüğe kan karışması yada kanlı olması kanser dışı pek çok nedenle olabilir ise de ağız, burun, sinüs ve akciğer kanserlerinin erken bir belirtisi de olabilmektedir.

Yutma İle İlgili Sorunlar: Boğaz ve Yemek borusu kanserlerinde katı yada sıvı gıdalarda takılma erken belirti olabilmektedir. Böylesi bir durumdan doktorunuzu bilgilendirmeniz halinde baryumlu özefagus grafisi yada endoskopik değerlendirme ile erken tanı mümkün olabilecektir.

Cilt Değişiklikleri: Baş ve Boyun bölgesinde yer alan pek çok cilt kanseri cildin bazal hücreli kanserleri olup sıklıkla güneşe en çok maruz kalan açık bölgelerde; alında, yüzde ve kulakta yer almaktadır. Öte yandan yassı hücreli cilt kanserlerine kulak kepçesinde ve alt dudakta rastlanmaktadır. Bir de daha yayılmacı ve tehlikeli olan ciltte mavi-siyah yada siyah renk değişimi ile kendini gösteren malign melanoma lar ancak erken tanı ve tedavi ile kontrol altına alınabilmektedir.

O Halde Ne Yapmalısınız?

Yukarıda sıralanan bu belirtilerin bir yada pek çoğu bir arada kanser olmaksızın da bulunabilmektedir. Ancak bunların kansere ait olmadığınının tesbiti ancak bir kulak burun boğaz uzmanının muayenesi ile mümkündür. Erken tanı ve hekim önerilerine uymak hastalığın tedavi edilebilirlik oranını hızla yükseltecektir. 

Nasıl Tedavi Edilir? 

Tedavi planı her hasta için farklıdır. Planı belirleyen faktörler,  tümörün lokasyonuna, evresine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişebilmektedir. Tedavide cerrahi, radyasyon terapisi, kemoterapi yada bunların ikili ve üçlü kombinasyonları ile yapılmaktadır. Seçeneklerin kullanılması hekimin tecrübeleri, hastanın istekleri ve karşılaşabilecekleri sorunların birlikte çözümüne yönelik karşılıklı mutabakat ve güven içerisinde yürtülmek durumundadır.

Baş Boyun Kanserleri Nedir?

Baş ve boyun: ağız boşluğu, nazofarenks (üst yutak), orofarenks, hipofarenks (alt yutak), gırtlak, sinüsler, kulağın bazı bölümleri ve boyundan oluşur. Baş ve boyun kanserleri, vücudun baş ve boyun bölgelerinde oluşan çeşitli kanser türlerini ifade eder. Tüm kanser türleri, vücudun belli bir bölümünde hücrelerin kontrolsüz ve anormal bir şekilde çoğalmasıyla oluşur. Baş ve boyun kanserleri tutulumun görüldüğü bölgeye göre bazı isimlerle nitelendirilir. 

Ağız kanseri; dudak, dil, diş etleri, yanakları, ağız tabanı ve damağı kapsar. Boğaz ya da boyun kanseri terimi, bazen nazofarenks, larenks ve özofagus kanseri için de kullanılmaktadır.

Baş ve boyun kanserleri bulunduğu bölgeye göre aşağıdaki gibi nitelendirilir:

Ağız boşluğu kanseri

Dudak, dil, diş etleri, yanaklar, ağız tabanı ve damağı kapsar. Dudak kanseri en sık alt dudakta görülmekte ve erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülür. İleri yaşla birlikte görülme sıklığı artmaktadır. Dil kanseri ise diğer kanser türlerindeki gibi hücrelerin anormal şekilde çoğalmasıyla oluşur. Dil kanseri, ağız boşluğunda ve açıkta olduğu için teşhis edilmesi diğer kanser türlerine göre daha kolaydır. Sigara ile yakın ilişkilidir. Diş eti kanseriise uygun olmayan protezler gibi irritanlarla ilişki içindedir. Ağız tabanı ve çene arkası kanserleri özellikle tanınması zor kanserlerdir. 

Nazofarenks (üst yutak) kanseri

Nazofarenks, diğer adı ile geniz, burun ve boğazın arkasında ve üst kısımda kalan kısımdır. Nazofarenkste oluşan kanser, nazofarenks kanseri olarak adlandırılmaktadır. Nazofarenks kanserinin erken tespiti zordur. Kulak problenmleri ve burun tıkanıklığı ile kendini gösterebilir. Bazen ilk belirtisi boyunda kitle olabilir.

Larenks (gırtlak) kanseri

Gırtlak, nefes ve yemek borusunu birbirinden ayıran ve boğazda bulunan, yutaktan sonra gelen bir yapıdır. Açılıp kapanan yapısı sayesinde yenilen yemeğin yanlışlıkla nefes borusuna kaçmasını engeller. Gırtlakta, malign yani kötü huylu hücrelerin oluşmasına gırtlak kanseri adı verilir. Larenks yani gırtlak kanseri, genellikle gırtlağın üst kısmında oluşur.

3 haftayı geçen ses kısıklılarında ayırıcı tanıda yer alması gerekir.

Paranazal sinüsler ve burun boşluğu kanseri

Paranazal sinüsler, burun boşluğunun yanında bulunan sinüslerdir. Paranazal sinüs ve burun boşluğunda oluşan tümörlere oluşum yerine göre sinüs kanseri ya da burun kanseri denilebilir. Kötü huylu burun boşluğu kanseri nadir olarak görülmektedir. Tanı anında metastaz riski daha düşük olan kanserlerdir.

Tükürük bezi kanseri

Tükürük bezi, baş ve boyun bölgesinde bulunan ve sindirime yardımcı olan tükürüğü üreten yapılardır. Tükürük bezinin ürettiği salgı aynı zamanda enfeksiyonları önleyen antikorları da barındırır. Birçok tipte tükürük bezi kanseri mevcuttur. Fakat tükürük bezi tümörlerinin büyük kısmı iyi huyludur ve yayılım göstermezler.

Baş Boyun Kanserlerinin Nedenleri Nelerdir?

Kanserler her yaş grubunu etkileyebilmektedir. Fakat 65 yaş ve üstü bireylerde kanser türlerinin oluşumu daha sık görülmektedir. Çoğu kanser türü erkeklerde kadınlara göre daha fazla görülmektedir. Baş ve boyun kanserlerinin oluşumunda yaş,cinsiyet ve daha pek çok etken rol oynayabilir. Bunların başında sigara ve alkol gelmektedir. Bu faktörlere ek olarak endüstrileşmiş toplumlarda kanserlerin görülme sıklığı daha yüksektir. Hazır gıda tüketimi, radyasyon maruziyeti, beslenme ve kişisel bakım alışkanlıkları da bazı kanserlere neden olabilmektedir. 

Türkiye’de larenks kanseri gibi baş boyun kanseri türleri görülme oranı yüksektir. Bunun başlıca nedeni erkeklerde sigara tüketimine bağlanmaktadır. Baş boyun ve diğer kanserlere neden olan etkenler ise, genetik ve aile yapısına bağlı olabilmektedir. Diğer yandan hormonal faktörler, diyet faktörleri, fiziksel etkenler, kimyasallar, virüsler, bakteriler ve parazitler de etkili olabilmektedir. Genetik yapı kanserlerin oluşumu için tek başına bir neden olmamakla birlikte kanser oluşumuna yardımcı olabilmektedir. Tütün kullanımının, dünyada kanserlerin en büyük sebeplerinden biri olduğu bilinmektedir. Sigara, akciğer, baş, boyun, özofagus, serviks, pankreas ve mesane kanseri gibi birçok kansere sebep olduğu bilinmektedir.

Baş Boyun Kanserlerinin Belirtileri Nelerdir?

Baş ve boyun kanserleri bazı belirtiler verebileceği gibi hiç belirti de vermeyebilir. Genel olarak bazı önemli belirtileri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: 

• Baş ve boyunda şişlik,
• Göz çevresinde şişlik,
• Ağızda uyuşma, karıncalanma, 
• Ses kısılması,
• Yutma güçlüğü,
• Öksürük,
• Nefes almada güçlük,
• Yutkunmada güçlük,
• Ağızda, dilde ve dudakta görülen bazı yaralar,
• Kulak ağrısı, çınlaması ya da işitmede azalma.

Baş Boyun Kanserlerine Nasıl Tanı Konur?

Baş boyun kanserlerinin erken teşhisi çok büyük öneme sahiptir. Tüm baş boyun kanserlerinin neredeyse dörtte üçü muayene sırasında tespit edilebilir niteliktedir. Hekiminiz, tanının koyulabilmesi için bazı testler yapabilir. Bu testler ağız, burun, boğaz ve dili kontrol etmek için fiziki muayene olabilir. Gerekli olabilecek bir diğer tanı yöntemi endoskopidir. Doktorunuz, gırtlak, boğaz ve burun boşluğunu incelemek için endoskopiye ihtiyaç duyabilir. Laboratuvarda incelenmesi için kan, idrar örnekleri isteyebilir. Röntgen, MR (manyetik rezonans), BT (Bilgisayarlı Tomografi) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Ayrıca bir patoloğun incelemesi için biyopsi örneği alınmasını gerekli görebilir. Biyopsi örneği ameliyathane şartlarında parça alınması, poliklinikte parça alınması veya tükürük bezi lezyonlarında lokal anestezi yardımıyla iğne biyopsisi şeklinde yapılabilir. Gerekli olduğu durumlarda genel anesteziyle ameliyatla da biyopsi örneği alınabilir. Biyopsi, kanser türünün kesin tanısının konulabilmesi için en garanti yöntemdir.

Baş Boyun Kanserlerinin Tedavisi Nasıldır?

Baş boyun kanserlerinin tedavisi kişiden kişiye ve kanserin türüne göre farklılık göstermektedir. Kanser tedavisinde amaç iyileşmeyi sağlamak ve azalan fonksiyonel özellikleri geri kazanmaktır. Baş boyun kanserlerinin tedavisinde cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi yöntemleri kullanılmaktadır. Bazı durumlarda birden fazla tedavi yöntemi kullanılabilmektedir. Örnek olarak cerrahi sonrası tamamlayıcı radyoterapi uygulanması verilebilir. Bu yöntemlerin amacı iyileşmeyi sağlamak iken, bazen de uzak yayılımları önlemek ve yaşam süresini uzatmaktır. Baş boyun kanserleri birçok farklı sağlık disiplininin bir araya gelerek oluşturduğu bakımla tedavi edilir. Kişiye özel tedavi planı, tümörün histolojik yapısına, büyüklüğüne, yerine ve hastanın durumuna göre belirlenir. Ayrıca tedavi yönteminin seçiminde yaş, cinsiyet ve genel sağlık durumu da etkilidir.

Baş Boyun Kanserlerinin Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?

Baş boyun kanserlerinde, kanser hücrelerinin yayılma durumuna göre tedavi yöntemi belirlenmektedir. Kişiye özel oluşturulan tedavi yönteminde sadece cerrahi, kemoterapi ya da radyoterapi yöntemlerinden birisi kullanılabilir. Bazı durumlarda ise ikili ya da üçlü olarak kombine tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.

Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi, vücuttaki kanserli doku ya da organın çıkarılması için kullanılan bir yöntemdir. Kanserin yayılma göstermediği durumlarda etkili olabilmektedir. Kanser hücrelerinde yayılma görülüyorsa bile cerrahi, diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılabilir. Cerrahi tedavi, çok sık kullanılan bir yöntemdir. 

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerinin yok edilmesi için kullanılan kimyasallara verilen isimdir. Kemoterapi, diğer tedavi yöntemlerine nazaran vücut geneline etkili olmaktadır. Kanser hücrelerinin yayılım gösterdiği durumlarda kemoterapi yöntemi kullanılabilir.

Radyoterapi

Radyoterapi, yani radyasyon tedavisi tek başına kullanılabileceği gibi kombine tedavi olarak da kullanılabilir. Özel cihazlarda üretilen radyasyon sayesinde kanser hücreleri yok edilmeye çalışılır. Baş boyun kanserlerinde radyoterapi kullanılarak kanseri tedavi etmek, yayılmayı önlemek veya geciktirmek ve ağrıyı azaltmak amaçlanır.

Baş boyun kanserinin tedavisinde ilk aşama kanserin evresini belirlemektir. Tümörler histolojik olarak dört başlık altında evrelendirilir. Evre 1 ve 2 de kanser hücreleri küçüktür ve bu evrelerde cerrahi tedaviyle iyileşme görülür. Kalan yayılımları önlemek için kemoterapi veya radyoterapi de ek olarak kullanılabilir. Evre 3 ve 4 de tümörlü hücreler çevre dokulara ve lenf düğümlerine yayılmış olabilir. Evre 3 ve 4 ileri derece yayılımı temsil etmektedir. Genellikle cerrahi ve radyoterapi, ya da ilave olarak kemoterapi ile kombine tedavi uygulanarak kanserin tedavi edilmesi amaçlanır.

Baş boyun kanserleri erken tanı ve tedavi edildiğinde önlenmesi ya da semptomların azaltılması mümkündür. Ses kısılması, öksürük ve yutma güçlüğü gibi baş boyun kanserlerinde yaygın olarak görülen semptomları yaşıyorsanız sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlere danışabilir ve merak ettiğiniz soruları sorabilirsiniz.

Baş ve Boyun Bölgesinin kapsadığı alanlar;

Solunum, konuşma, yutma ve işitme gibi çok önemli fonksiyonları olan baş-boyun bölgesinin kapsadığı alanlar:

• Ağız boşluğundaki dudaklar, yanakların iç kısmı, diş eti, damak, dil, ağız tabanındaki dokuları

• Burun içindeki ve yüz kemiklerinde yer alan sinüs boşluları içindeki dokular

• Nasoranks, orofarinks ve hipofarinks denilen boğazın en üst kısmındaki ve yutaktaki dokular

• Ses telleri ve gırtlak bölgesindeki dokular

• Kulak kepçesi ve dış kulak yolundaki dokular

• Tükürük bezleri, tiroit bezi ve boyundaki diğer cilt, lenf ve kas dokuları.

Baş-Boyun Bölgesi Kanserleri - Tümörleri

Baş-boyun bölgesinde yer alan kötü huylu tümörler- kanserler tüm vücut kanserlerinin % 9′unu, kanserden ölümlerin % 4′ünü oluşturur. Erkeklerde kadınlardan kat fazladır. 50 yaş üstünde daha sık görülür.

Baş boyun bölgesi kanserleri içerisinde en fazla gırtlak kanserleri (% ) görülür. Kanserlerin gelişiminde; sigara, tütün çiğnenmesi, alkol, genetik faktörler, kötü beslenme, çevresel faktörler, hijyenik faktörler, endüstriyel ürünler, radyasyon ve bazı mikropların rol oynadığı bilinmektedir.

Son yıllarda artan çevre kirliliği, gıda eksiklikleri, gıdaların bozulmaması için kullanılan kimyasal maddeler, GDO' su ile oynanmış besinler, sanayi atıklarının doğal su kaynaklarını ve doğayı tahribi, atmosferin kirlenmesi; insan sağlığı ve yaşamında olumsuz etkiler yapmakta ve önemli sağlık problemlerine ve kanserlerde artışa sebep olmaktadır. 

Sürekli güneş ışığına maruz kalma dudak kanserlerini artırmaktadır. Geniz kanserlerinin oluşmasında virüs dediğimiz bazı mikropların ilişkisi vardır.

Tüm kanserlerde olduğu gibi bu bölge kanserlerinde de başarılı tedavi erken teşhise bağlıdır. Baş- boyun kanserleri vücuttaki diğer birçok kanser türüne göre erken belirti veren hastalıklardandır.  Bu nedenle bir takım uyarıcı belirti ve bulguların zamanında dikkate alınması ile erken teşhis konulabilir, tedavi başarısı artar ve hastanın yaşamı kurtarabilir.

Baş-Boyun Bölgesi Tümörleri- Kanserlerinde Belirtiler;

Baş ve boyunun herhangi bir kesiminde genellikle ağrısız ve gittikçe büyüyen şişlik, ağız içinde, dilde veya dudakta iyileşmeyen yaralar, ağızda uyuşukluk hissi, çiğnemede ve yutkunmada güçlük, devam eden ses kısıklığı veya seste değişiklik, nefes alma güçlüğü, devam eden burun tıkanıklığı veya burun kanaması, göz çevresinde şişlik veya çift görme, geçmeyen kulak ağrıları, kulak çınlaması veya işitme güçlüğü olabilir.

Boyunda Şişlik;
Baş boyun kanserleri genellikle vücutta herhangi bir yere yayılmadan önce boyundaki lenf bezlerine yayılır. Boyunda haftadan uzun sürede geçmeyen şişlikler bir doktor tarafından görülmelidir. Tabi ki tüm şişlikler kanser demek değildir. Ancak şişlikler ağız, gırtlak, guatr, lenf ve kan kanserinin ilk belirtisi olabilir. Böyle şişlikler genellikle ağrısız ve gittikçe büyüme eğilimindedir.

Ses Kısıklığı ve Seste Değişim;
Pek çok gırtlak kanseri ses değişimine neden olur. 2 haftadan uzun süren ses kısıklığı ya da ses değişimleri önemlidir. Her ne kadar pek çok ses değişikliğinin nedeni kanser değilse de Kulak Burun Boğaz ve Baş-Boyun uzmanının gırtlağı ve ses tellerini endoskopik yöntemle muayene etmesi gerekir.

Ağızda ve Dudakta İyileşmeyen Yaralar;
Dil ve dudak kanserlerinin çoğu    haftada iyileşmeyen yaralar  ve  boyunda şişlikler olarak başlar. Yara ve şişlikler iltihaplanmadıkça ağrısızdır. Yaralarla beraber boyunda bir şişlik varsa daha da ciddiye alınmalıdır.

Ağızdan, Burundan ve Genizden Kanama;
Bu sıklıkla kanser haricinde bir nedene bağlıdır. Bununla beraber ağız, burun, boğaz ve akciğer tümörleri kanamaya neden olabilirler. Özellikle tükürük veya balgamda kanamanın devam etmesi akciğer kanserleri açısından dikkate alınmalıdır.

Yutma Problemleri;
Boğaz, yutak ve gırtlak kanserleri özellikle katı gıdaların ve bazen sıvıların yutulmasını zorlaştırabilir. Yutma ağrılı hale gelebilir

Ciltteki İyileşmeyen Yaralar;

Baş-boyun bölgesinde görülen deri kanserleri en sık alın, yüz, kulak, dudak gibi cildin güneşe daha çok maruz kaldığı yerlerde görülür. Deri kanseri sıklıkla küçük soluk bir yara şeklinde başlar, yavaş büyür ve ortasında gamze şeklinde bir çukur ve yara oluşur. Bazı deri kanserlerinde renk değişimi görülür. Özellikle dudakta, yüzde, kulakta iyileşmeyen bir yara varsa dikkate alınmalıdır. Baş ve boyun bölgesindeki cilt kanserleri erken başlanan tedaviye iyi yanıt verir.

Geçmeyen Kulak Ağrıları;
Özellikle yutkunma esnasında kulak ve etrafında oluşan ağrılar; boğazda, genizde, gırtlakta büyüyen tümöre ya da enfeksiyona bağlı olabilir. Uzun süren kulak ağrıları; yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı ya da boyunda bir şişlik ile beraberse daha da önemlidir. Bu bulguların en kısa zamanda bir Kulak Burun Boğaz Uzmanı tarafından da değerlendirilmesi gereklidir.

Baş-Boyun Bölgesi Tümörleri - Kanserlerinde Tedavi

Baş boyun kanserlerinin erken teşhisi ile tedavinin başarısı arasında çok büyük bir ilişki vardır. Kanserin evresi, tipi, hastanın yaşı, cinsiyeti, vücut direnci, hastanın sosyoekonomik durumu tedavi planlamada önemlidir.

Baş ve boyun kanserlerinin tedavisi genellikle birçok branşın birlikte çalışmasını yani multidisipliner çalışmayı gerektirir. Hangi tedavilerin yapılacağı tümörün yerine ve yayılımına göre belirlenir. Her hasta için tedavi protokolü değişebilir.

Gelişen cerrahi, ilaç ve ışın tedavileri ve hastaya göre uygulanan yaklaşım teknikleri ile iyileşme oranı artmakta, yaşam süreleri yüz güldürücü sonuçlar vermektedir.

Baş ve boyun kanserleri için ilk seçenek cerrrahi tedavilerdir. Ancak, birçok baş ve boyun kanseri için ışın tedavisi (radyoterapi) de çok etkili bir seçenek oluşturmaktadır. Bugün gırtlak ve geniz kanserlerinin tedavisinde ışın tedavisinin rolü gün geçtikçe artmaktadır. Çoğu kez tedavi yöntemleri birlikte kullanılmakta, bileşik tedaviler yapılabilmektedir.

Ülkelerin sağlık sistemlerinin gelişmesi ile tıbbi imkânların çok sayıda insana ulaşması sağlanmakta ve tedavi oranları yükselmektedir

Günümüzde pek çok insanın hayatını olumsuz etkileyen hastalıklar arasında boyun tümörü bulunmaktadır. Baş ve boynun bir kısmında gittikçe büyüyen bir şişlikle karakterize olan boyun tümörü, kişinin konuşma ve yemek yeme gibi aktivitelerini kısıtlayabilmektedir. Her hastalıkta olduğu gibi boyun tümörünün de tek bir sebebi bulunmamaktadır.

Boyun Tümörü Neden Olur?

Boyun tümörünün çeşitli sebepleri olabilmektedir. Boyun tümörüne neden olan etkenler sigara-alkol kullanımı, kötü beslenme, genetik, çevresel ve hijyenik sebepler şeklinde sıralanabilmektedir. Araştırmalar boyun tümörünün en yaygın sebebi arasında sigara-alkol kullanımını göstermektedir. Genetik, çevresel ve beslenme ile ilgili faktörler ise boyun tümörü oluşumunda daha seyrek bir şekilde etkisini göstermektedir.

Cinsel yolla bulaşan HPV virüsü, EBV virüsü, radyasyon, meslek gereği asbest, sentetik lifler veya ahşap tozuna maruz kalmak da kişide boyun tümörü görülmesine yol açabilmektedir.

Boyun Tümörünün Türleri Nelerdir?

Tümör, iyi huylu veya kötü huylu olabilmektedir. Kötü huylu tümörlere kanser adı verilmektedir. Bu nedenle her tümör kanser değildir ama her kanser tümördür demek yanlış olmayacaktır.

Boyun tümörüne lipom, nörinom, fibrom ve hemanjiom gibi iyi huylu tümörler sebep olabileceği gibi lanfoma, sarkoma, tükürük bezi kanserleri, tiroid bezi kanserleri, ağız, gırtlak, yutak kanserlerinin metastazları, vücudun başka bölgelerindeki kanserlerin metastazları da sebep olabilmektedir.

Boyun tümörleri söz konusu olduğunda baş-boyun kanserleri de incelenmelidir. Baş-boyun kanserleri, kanserin ortaya çıktığı bölgeye göre adlandırılmaktadır. Buna göre boyun tümörü türleri şu şekilde sıralanabilmektedir:

1. Nazofarenks (Üst Yutak) Kanseri

Nazofarenks, burnun arkasının üst kısmında gerçekleşen bir kanserdir.

Farenks, yutak demektir. Yutak, burnun arka kısmından başlayıp soluk ve sindirim borusunda sonlanan bir tüptür. Ağzın arka kısmı, bademcikler ve dil tabanında oluşan kanserler bu gruba dahil edilmektedir.

2. Larinks (Gırtlak) Kanseri

Gırtlak, yutağın altında bulunup kıkırdaktan oluşmaktadır. Gırtlak (larinks) kanseri, ses tellerinin de bulunduğu boğaz bölgesinde meydana gelmektedir.

3. Paranazal Sinüsler ve Burun Boşluğu Kanseri

Kanserin burun çevresindeki sinüslerde ve burun boşluğu dokularında baş göstermesidir.

4. Tükürük Bezi Kanseri

Tükürük bezlerinin dokularında oluşan bir kanser türüdür. Nadir görülen tükürük bezi kanserinin kendi içinde çeşitleri vardır.

5. Parotis Tümörleri:

Parotis bezi, tükürük bezleri içinde en büyük olanıdır ve kulağın ön kısmında bulunmaktadır. Parotis tümörleri cerrahi müdahale ile iyileştirilebilmektedir.

6. Dudak Kanseri:

Üst dudakta alt dudağa nazaran daha çok görülen dudak kanseri, kimi zaman ağız köşesinde de ortaya çıkabilmektedir. Dudak kanseri güneş ışınlarına maruz kalmaktan dolayı oluşabilmektedir.

7. Kulak Kepçesi ve Dış Kulak Kanserleri:

Erkeklerin ve yaşı büyük kişilerin risk altında olduğu bu kanser türü, güneş ışınlarına maruz kalmaktan dolayı meydana gelebilmektedir.

8. Diş Eti ve Ağız Tabanı Kanserleri:

Ağız tabanında veya diş etinde görülen kanserlere daha çok yaş grubu ile erkeklerde rastlanmaktadır. Ağız tabanı tümörleri birden fazla noktada ve farklı formlarda görülebilmektedir.

Boyun Tümörünün Belirtileri/Semptomları Nelerdir?

Baş ve boyun tümörünün belirtileri çok çeşitli olabilmektedir. Aşağıda boyun tümörü belirtileri sıralanmıştır:

●Baş ve boyun bölgesinde genellikle ağrısız ve gittikçe büyüyen şişlikler

●Kulak çınlaması ve kulak ağrıları

●Gözlerde şişlik ya da çift görme

●Dilde, dudakta veya ağız içinde iyileşmeyen yaralar

●Ses kısıklığı ve seste değişiklik

●Yutkunmada ve çiğnemede zorluk çekme

●Konuşmada ve nefes almada zorlanma

●Ağızda ve boğazda kanama

Bu belirtilerin haricinde boyun tümörü türlerine göre hastalık, şu belirtilere de sahip olabilmektedir:

●Ağız boşluğu tümörlerinde; ağızda kanama, uyuşma, diş etleri, dil veya ağızda beyaz ya da kırmızı yamalar

●Yutak tümörlerinde; nefes almada, konuşmada, yutkunmada, duymada zorluk, boyun ya da boğazda ağrı, kulak çınlamaları, baş ağrısı

●Gırtlak tümörlerinde; yutmada zorluk ve ağrı çekme ile kulak ağrısı

●Paranazal sinüsler ve burun boşluğu tümörlerinde; baş ağrısı, üst dişlerde sorun, burun kanaması ve kronik sinüs enfeksiyonları

●Tükürük bezleri tümörlerinde; yüz kaslarında uyuşma, felç veya ağrı ile çene veya çene kemiğinin alt kısmında şişlik

Bu belirtilerin farklı hastalıklardan kaynaklanabileceği göz önünde bulundurulmalı ancak erken teşhis ve tedavinin önemi göz ardı edilmemelidir. En kısa sürede bir hekim desteğinden faydalanılmalıdır.

Boyun Tümörü Nasıl Teşhis Edilir?

Hastanın şikayetleri dikkatli bir şekilde dinlenmeli, var olan semptomların başka hastalıklarla karıştırılmamasına özen gösterilmelidir. Hastanın daha önce benzer bir durum yaşayıp yaşamadığı, sağlık geçmişi, aile öyküsü ve hangi alışkanlıklara sahip olduğu tespit edilmelidir. Bu bilgiler öğrenildikten sonra fiziksel muayene işlemleri gerçekleştirilmeli ve eldeki iki veri doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Boyun tümörü teşhisinin doğru yapılabilmesi için bazı testler yapılmasına ihtiyaç duyulabilmektedir. Hastanın şikayetine göre yapılan testler değişebilmektedir. Aşağıda yapılan testlerden bazıları sunulmuştur:

●Kan ve idrar tahlilleri: Hastanın genel sağlık durumunun anlaşılmasında kan ve idrar tahlili yapmak önem arz etmektedir.

●Boyun muayenesi: Hastanın şikayet ettiği bölgenin saptanması için doktor boyun muayenesi gerçekleştirebilmektedir. Şişmiş bölgeler hemen anlaşılabilir ancak ağız ve boğaz gibi bölgeler dışarıdan görülemeyeceği için bu bölgeleri kontrol etmek gereklidir. Bu esnada doktor ayna, ışık ve/veya özel fiber optik mikroskoplar gibi ekipmanların desteğini alabilmektedir.

●Panendoskopi: Panendoskopi, bir mikroskop türüdür. Boyun tümörünün anlaşılmasında ağız, boğaz ve burun içine panendoskopi ile bakılabilmektedir. Bu işlem sırasında hastaya lokal anestezi de uygulanabilmektedir. Ayrıca biyopsi ile doku parçaları çıkartılabilmektedir.

●Biyopsi: Teşhisin net bir şekilde konulabilmesi için şüpheli bölgeden bir doku örneği alınarak incelenir. Bu esnada lokal veya genel anestezi yapılabilmektedir.

●Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi veya MR: Tümörün hangi evrede olduğunu tespit etmek amacıyla bu yöntemlerden uygun görüleni tercih edilebilmektedir.

Boyun Tümöründe Hangi Tedavi Yöntemleri Kullanılır?

Her hastalıkta olduğu gibi boyun tümöründe de tek bir tedavi yöntemi yoktur. Boyun tümörü, farklı bölgelerde ortaya çıkabileceği için tedavisinde de farklı yöntemlere ihtiyaç duyulabilmektedir.

1. Ameliyat

Boyun tümörü tedavisinde en çok tercih edilen yöntemlerden biri cerrahi operasyon yani ameliyattır. Ameliyatla kanserli doku ve etrafındaki sağlıklı dokunun bir kısmı alınabilmektedir. Kimi durumlarda ise dilin, gırtlağın, boğazın ya da çene kemiğinin çıkarılması gerekebilmektedir.

İleri evredeki hastalarda görülen semptomların etkisini azaltmak için de ameliyata başvurulabilir. Ayrıca yutma sorunu yaşayan hastaların bu sorunu yaşamaması adına tüp yerleştirme işleminin gerçekleştirilmesi için de ameliyat yöntemi uygulanabilir.

2. Radyoterapi

Radyoterapi, yüksek enerjili ışınların kanserli hücreleri öldürmek için kullanılması işlemidir. Bu yönteme ameliyat öncesinde kanserli bölgeyi küçültmek ve sonrasında ameliyatla kanserli bölgeyi temizlemek için başvurulabilmektedir.

Radyasyonun vücuda verilmesi içeriden ve dışarıdan olmak üzere iki şekilde gerçekleşebilmektedir:

Harici Işın Radyasyonu

Vücuttaki kanserli bölgeyi bir makine aracılığıyla tedavi etme yöntemidir. Harici ışın radyasyonu, en sık kullanılan metotlardan biridir.

Brakiterapi

İç radyasyon da denilen brakiterapi, kanserli bölgeye radyoaktif tohum yerleştirilmesiyle mümkün olmaktadır. Brakiterapi sonrasında yutmada zorluk, yemede güçlük, seste boğukluk, ağız ve boğaz yaraları, ağız kuruluğu ve yorgunluk gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

3. Kemoterapi

Kanser tedavisinde en çok kullanılan yöntemlerden biri olan kemoterapi, esasında bir ilaç tedavisi metodudur. Kol damarından veya hap şeklinde verilen ilaç, kana karışır ve vücuda yayılır. Kemoterapide tek bir ilaç kullanılmaz ve bu tedavi yöntemi bir kereliğe mahsus olmamakla birlikte aylarca sürebilir. Çoğu kişinin bildiği üzere kemoterapi, hastada saç dökülmesi, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkilere sebebiyet verebilmektedir.

4. İmmünoterapi

İmmünoterapinin yan etkisi daha azdır ve bu yöntem, kemoterapinin etkisini artırmaya yardımcı olur. Kanserin son evresinde bu yöntem kullanılabilmektedir. İmmünoterapi sayesinde bağışıklık sisteminin kansere karşı savaşma gücü artırılır.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Her tümör (ur) kanser midir?

Tümörler (ur), iyi huylu veya kötü huylu olabilmektedir. Kötü huylu tümörlere kanser denilmektedir. Bu sebeple her tümör (ur) kanser değildir ancak her kanser, bir tümördür.

2. İyi huylu tümör nedir?

İyi huylu tümörler, kansere sebep olmazlar. Bu tümörler yavaş büyür ve genellikle etrafları bir kapsülle çevrelenmiştir. İyi huylu tümörlerde metastaz gerçekleşmemektedir; bir diğer deyişle tümör, komşu dokulara sıçramaz.

3. Boyun tümörü tedavisinde kemoterapi şart mıdır?

Her tümör kanser değildir ancak her kanser bir tümördür. Kötü huylu tümörlere “kanser” adı verilmektedir. Bundan dolayı her boyun tümörü tedavisinde kemoterapi uygulanma şartı yoktur. Hastanın tümörü kötü huylu (kanserli) olsa bile kemoterapi şarttır demek doğru olmayacaktır. Doktor, hastanın şikayetine ve kanserin evresine göre farklı tedavi yöntemlerinden faydalanabilmektedir.

4. Gırtlak kanseri hangi yaşlarda görülür?

Daha çok erkeklerde görülen gırtlak kanserinin başlangıç yaşı (ortalama olarak) kadınlarda 63, erkeklerde ise 66’dır. Bu yüzden ileri yaşlardaki kişilerin alkol-sigara kullanımı ve beslenme düzenlerine ekstra önem göstermeleri gerekmektedir.

5. Boyun tümörü hastaları sigara kullanabilir mi?

Boyun tümörünün ortaya çıkışında gösterilen sebepler arasında sigara-alkol kullanımı sıklıkla yer almaktadır. Bu yüzden boyun tümörü teşhisi konulan hastaların sigara-alkol kullanımını kısıtlamaları gerekmektedir. Öte yandan kemoterapi sürecinde olan hastaların ise bu maddelerden uzak durması önemlidir.

6. Kanser bulaşır mı?

Yapılan bilimsel araştırmalarda kanserin temas etme, damlacık yoluyla veya cinsel yolla bulaştığı bulgusuna rastlanmamıştır. Kanserin hastadan sağlıklı bir kişiye bulaşması mümkün değildir.

7. Boyun tümörü belirtileri nelerdir?

Boyun tümörünün pek çok belirtisi olabilmektedir. Bu belirtiler arasında en çok görüleni ise boyun bölgesinde gittikçe büyüyen bir şişlik oluşumudur.

8. Boyun tümörü daha çok kimlerde görülür?

Yapılan bilimsel araştırmalara göre boyun tümörü daha çok erkeklerde ve ileri yaş grubunda görülmektedir. Özellikle gırtlak kanserinde erkekler, kadınlara göre daha çok risk altındadır.