kaynağı değiştir]
Etil asetatın yapısı
Esterler bir alkolle bir karboksilik arasında bir denge tepkimesinde oluşurlar. Esterin adlandırılmasında onu oluşturan alkolden gelen alkil grubu ve ardından karboksilik asitten gelen alkanoat grubu kullanılır.[1] Örneğin, metanol ve butirik arasındaki tepkimeden metil butirat adlı ester, C3H7-COO-CH3, ve su meydana gelir. En basit ester H-COO-CH3'dür (metil format veya metil metanoat olarak adlandırılır).
En basit karboksilik asitlerden meydana gelen esterler için IUPAC geleneksel isimleri önerir,[2] örneğin, format, asetat, propionat, butirat, ama bunlardan ancak asetatın daha başka ornatıkları olabilir. Daha uzun asitler için -oat ile biten alkan adları genelde tercih edilir, örneğin heksanoat. Aromatik asitlerin yaygın esterleri arasında benzoatlar (metil benzoat gibi) ve ftalatlar bulunur ve isimde ornatıklar için eklemelere izin verilir.
Su ile tepkimeye girdiğinde karboksilik asitleri veren bileşiklere karboksilik asit türevleri denilmektedir. Karboksilik asit türevleri, karboksil grubunun hidroksilinin yerine başka grup geçmesiyle oluşur. Karboksilik asit türevleri arasında en yaygınları; açil klorürler, anhidritler, esterler ve amidlerdir. Bu yazıda esterler üzerinde durulmuştur fakat ek bilgi olarak diğer karboksilik asit türevleri hakkında da bilgi verilmiştir.
Bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünden, bir mol su çekilmesi ile oluşan maddeye ester, bu olaya da esterleşme denir. Esterlerin genel formülleri CnH2nO2’dir. Esterler aynı sayıda karbon atomu içeren monokarboksilik asitlerle izomerdir. Esterleşme olayı bir denge tepkimesi şeklinde yürür. Esterlerin fonksiyonel grubu olan -C-O- , benzer veya farklı iki alkil grubuna bağlıdır. RCOOR’ şeklinde gösterilir.
Bazı esterlerin önemli özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Adı | Formülü | Erime Noktası (°C) | Kaynama Noktası (°C) | Yoğunluk (20 °C’de) |
---|---|---|---|---|
Metil Formiyat | HCOOCH3 | 31,5 | 0, | |
Etil Formiyat | HCOOC2H5 | ,5 | 54,5 | 0, |
Metil Asetat | CH3COOCH3 | ,1 | 57 | 0, |
Etil Asetat | CH3COOC2H5 | ,6 | 77,1 | 0, |
n-propil asetat | CH3COOCH2CH2CH3 | ,6 | 0, | |
n-butil asetat | CH3COO(CH2)3CH3 | ,9 | ,5 | 0, |
n-pentil aseat | CH3COO(CH2)4CH3 | ,8 | ,3 | 0, |
İzobutil asetat | CH3COOCH2CH(CH3)2 | ,6 | ,2 | 0, |
Tert-butil asetat | CH3COOC(CH3)3 | – | 98 | 0, |
İzopentil asetat | CH3COOCH2CH2CH(CH3)2 | 0, | ||
Fenil asetat | CH3COOC6H5 | – | ,7 | 1, |
Doğal bileşikler olan esterler, parfüm endüstrisinde kullanılmak üzere yapay olarak da elde edilebilmektedir.
Karboksilikasitlerden de hatırlanacağı üzere, karboksilik asitler asidik ortamda alkollerle etkileşimi sonucunda esterleri oluşturmaktadırlar.
Karboksilik asitlerin alkollerle tepkimesine bir örnek aşağıdaki gibidir.
Bu tepkimede oluşan organik moleküle ester, bu olaya esterleşme denir. Tepkimenin tersinir çalışmasına ise hidroliz denir. Esterlerin hidroliziyle karboksilik asit ve alkol oluşur.
Esterler adlandırılırken iki yol kullanılır. Önce oksijene bağlı alkil grubundan sonra asit grubunun adı söylenir. Asit grubu okunurken -ik asit yerine -at eki getirilerek adlandırılma yapılabilir.
Esterler kimya sanayisinin önemli maddelerinden biridir. Sabunlar, bal mumları, sentetik dokuma lifleri, kozmetik ürünler, parfümler, ilaçlar, boya ve plastikler için çözücüler, yapay gıda tatlandırıcıları, plastikler gibi birçok maddede kullanılır. Meyvelerin kokuları yapılarındaki esterlerden kaynaklanır. Örneğin şeftali ve kayısı gibi meyvelere özgü kokuların kaynağı esterlerdir.
İçeriğinde esterlerin yer aldığı bazı doğal maddeler şunlardır: Lanolin, Bal Mumu, Balsam.
Genel formülleri CnH2nO2 olan aynı karbon sayılı mono karboksilik asit ile esterler birbirinin fonksiyonel grup izomeridir. Fonksiyonel grup izomerliği, yapı izomerliğinin bir çeşididir ve organik bileşikteki fonksiyonel grupların farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Aşağıda fonksiyonel grup izomerliğine sahip bazı karboksilik asit ve izomeri olan esterler verilmiştir.
Açil klorürler, karboksilik asitlerdaki -OH grubu yerine klor (Cl) atomunun gelmesiyle oluşmaktadır. Açil klorürler kötü kokulu, tahriş edici ve uçucu sıvılardır. Kimyasal olarak aktif olan açil klorürler, bu sayede organik çözücülerde iyi çözünür.
Asit anhidritler, açillendirilmiş karboksilik asitler ya da iki kez açillendirilmiş su molekülü olarak tanımlanabildiği gibi bir anorganik ve bir karboksilik asidin tepkimesi sonucu oluşabilmektedir. Doğal ortamda küçük karbon atomuna sahip asit anhidritler sıvı halde, diğerleri katı halde bulunmaktadır.
Asit anhidritler genel olarak adlandırılırken, oluşturdukları asitlerin adlarından sonra anhidrit getirilerek isimlendirilir.
Amitler yapılarında grubu bulunduran bileşiklerdir. Amonyağın bir kez açillenmesi ile primer amitler primer aminin bir kez açillenmesi ile sekonder amitler, sekonder aminin bir kez açillenmesi ile tersiyer amitler oluşur.
Primer amitleri aynı sayıda karbon içeren karboksilik asitlerin adlarındaki – ik asit eki yerine – amit eki getirilerek adlandırma yapılır. Aşağıda amit adlandırmasına birkaç örnek verilmiştir.
Esterler amonyakla tepkimeye girerek amitleri oluştururlar. Genel tepkime denklemi aşağıdaki gibidir.
Amit elde edilişine aşağıdaki tepkime örnek verilebilir.
Karboksilik asitlerin amonyum tuzlarından ısıtılarak bir molekül su çıkarılması ile primer amitler oluşur.
Karboksilik asit türevi olan asit klorürlerin amonyak ile tepkimesinden primer amitler elde edilir.
Genel tepkime denklemi aşağıdaki gibidir.
Aşağıda asit klorürlerden sentez tepkimesine örnek verilmiştir.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası