Eba Atatürk Ün Hayatı

Mustafa Kemal Atatürk ()

TÜRKİYE CUMHURİYETİ´NİN KURUCUSU VE İLK CUMHURBAŞKANI ATATÜRK

Mustafa Kemal Atatürk yılında Selânik´te Kocakasım Mahallesi, Islâhhâne Caddesi´ndeki üç katlı pembe evde doğdu. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım´dır. Baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi XIV-XV. yüzyıllarda Konya ve Aydın´dan Makedonya´ya yerleştirilmiş Kocacık Yörüklerindendir. Annesi Zübeyde Hanım ise  Selânik yakınlarındaki Langaza kasabasına yerleşmiş eski bir Türk ailesinin kızıdır. Milis subaylığı, evkaf katipliği ve kereste ticareti yapan Ali Rıza Efendi, yılında Zübeyde Hanım´la evlendi. Atatürk´ün beş kardeşinden dördü küçük yaşlarda öldü, sadece Makbule (Atadan) yılına değin yaşadı.

Küçük Mustafa öğrenim çağına gelince Hafız Mehmet Efendi´nin mahalle mektebinde öğrenime başladı, sonra babasının isteğiyle Şemsi Efendi Mektebi´ne geçti. Bu sırada babasını kaybetti (). Bir süre Rapla Çiftliği´nde dayısının yanında kaldıktan sonra Selânik´e dönüp okulunu bitirdi. Selânik Mülkiye Rüştiyesi´ne kaydoldu. Kısa bir süre sonra yılında Askeri Rüştiye´ye girdi. Bu okulda Matematik öğretmeni Mustafa Bey adına "Kemal" i ilave etti. yıllarında Manastır Askeri İdâdi´sini bitirip, İstanbul´da Harp Okulunda öğrenime başladı. yılında teğmen rütbesiyle mezun oldu., Harp Akademisi´ne devam etti. 11 Ocak ´te yüzbaşı rütbesiyle Akademi´yi tamamladı. yılları arasında Şam´da 5. Ordu emrinde görev yaptı. ´de Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oldu. Manastır´a III. Ordu´ya atandı. 19 Nisan ´da İstanbul´a giren Hareket Ordusu´nda Kurmay Başkanı olarak görev aldı. yılında Fransa´ya gönderildi. Picardie Manevraları´na katıldı. yılında İstanbul´da Genel Kurmay Başkanlığı emrinde çalışmaya başladı.

yılında İtalyanların Trablusgarp´a hücumu ile başlayan savaşta, Mustafa Kemal bir grup arkadaşıyla birlikte Tobruk ve Derne bölgesinde görev aldı. 22 Aralık ´de İtalyanlara karşı Tobruk Savaşını kazandı. 6 Mart ´de Derne Komutanlığına getirildi.

Ekim ´de Balkan Savaşı başlayınca Mustafa Kemal Gelibolu ve Bolayır´daki birliklerle savaşa katıldı. Dimetoka ve Edirne´nin geri alınışında büyük hizmetleri görüldü. yılında Sofya Ateşemiliterliğine atandı. Bu görevde iken yılında yarbaylığa yükseldi. Ateşemiliterlik görevi Ocak ´te sona erdi. Bu sırada I. Dünya Savaşı başlamış, Osmanlı İmparatorluğu savaşa girmek zorunda kalmıştı. Mustafa Kemal Tümeni kurmak üzere Tekirdağ´da görevlendirildi.

yılında başlayan I. Dünya Savaşı´nda, Mustafa Kemal Çanakkale´de bir kahramanlık destanı yazıp İtilaf Devletlerine "Çanakkale geçilmez! " dedirtti. 18 Mart ´te Çanakkale Boğazını geçmeye kalkan İngiliz ve Fransız donanması ağır kayıplar verince Gelibolu Yarımadası´na asker çıkarmaya karar verdiler. 25 Nisan ´te Arıburnu´na çıkan düşman kuvvetlerini, Mustafa Kemal´in komuta ettiği Tümen Conkbayırı´nda durdurdu. Mustafa Kemal, bu başarı üzerine albaylığa yükseldi. İngilizler Ağustos ´te Arıburnu´nda tekrar taarruza geçti. Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal Ağustos´ta Anafartalar Zaferini kazandı. Bu zaferi 17 Ağustos´ta Kireçtepe, 21 Ağustos´ta II. Anafartalar zaferleri takip etti. Çanakkale Savaşlarında yaklaşık şehit veren Türk ulusu onurunu İtilaf Devletlerine karşı korumasını bilmiştir. Mustafa Kemal´in askerlerine "Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum!" emri cephenin kaderini değiştirmiştir.

Mustafa Kemal Çanakkale Savaşları´dan sonra ´da Edirne ve Diyarbakır´da görev aldı. 1 Nisan ´da tümgeneralliğe yükseldi. Rus kuvvetleriyle savaşarak Muş ve Bitlis´in geri alınmasını sağladı. Şam ve Halep´teki kısa süreli görevlerinden sonra ´de İstanbul´a geldi. Velihat Vahidettin Efendi´yle Almanya´ya giderek cephede incelemelerde bulundu. Bu seyehatten sonra hastalandı. Viyana ve Karisbad´a giderek tedavi oldu. 15 Ağustos ´de Halep´e 7. Ordu Komutanı olarak döndü. Bu cephede İngiliz kuvvetlerine karşı başarılı savunma savaşları yaptı. Mondros Mütarekesi´nin imzalanmasından bir gün sonra, 31 Ekim ´de Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığına getirildi. Bu ordunun kaldırılması üzerine 13 Kasım ´de İstanbul´a gelip Harbiye Nezâreti´nde (Bakanlığında) göreve başladı.

Mondros Mütarekesi´nden sonra İtilaf Devletleri´nin Osmanlı ordularını işgale başlamaları üzerine; Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs ´da Samsun´a çıktı. 22 Haziran ´da Amasya´da yayımladığı genelgeyle "Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararının kurtaracağını " ilan edip Sivas Kongresi´ni toplantıya çağırdı. 23 Temmuz - 7 Ağustos tarihleri arasında Erzurum, 4 - 11 Eylül tarihleri arasında da Sivas Kongresi´ni toplayarak vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı. 27 Aralık ´da Ankara´da heyecanla karşılandı. 23 Nisan ´de Türkiye Büyük Millet Meclisi´nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti´nin kurulması yolunda önemli bir adım atılmış oldu. Meclis ve Hükümet Başkanlığına Mustafa Kemal seçildi Türkiye Büyük Millet Meclisi, Kurtuluş Savaşı´nın başarıyla sonuçlanması için gerekli yasaları kabul edip uygulamaya başladı.

Türk Kurtuluş Savaşı 15 Mayıs ´da Yunanlıların İzmir´I işgali sırasında düşmana ilk kurşunun atılmasıyla başladı. 10 Ağustos tarihinde Sevr Antlaşması´nı imzalayarak aralarında Osmanlı İmparatorluğu´nu paylaşan I. Dünya Savaşı´nın galip devletlerine karşı önce Kuvâ-yi Milliye adı verilen milis kuvvetleriyle savaşıldı. Türkiye Büyük Millet Meclisi düzenli orduyu kurdu, Kuvâ-yi Milliye - ordu bütünleşmesini sağlayarak savaşı zaferle sonuçlandırdı.

Mustafa Kemal yönetimindeki Türk Kurtuluş Savaşının önemli aşamaları şunlardır:

• Sarıkamış (20 Eylül ), Kars (30 Ekim ) ve Gümrü´nün (7 Kasım ) kurtarılışı.
• Çukurova, Gazi Antep, Kahraman Maraş Şanlı Urfa savunmaları ( )
• I. İnönü Zaferi (6 Ocak )
• II. İnönü Zaferi (23 Mart-1 Nisan )
• Sakarya Zaferi (23 Ağustos Eylül )
• Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos 9 Eylül )

Sakarya Zaferinden sonra 19 Eylül ´de Türkiye Büyük Millet Meclisi Mustafa Kemal´e Mareşal rütbesi ve Gazi unvanını verdi. Kurtuluş Savaşı, 24 Temmuz ´te imzalanan Lozan Antlaşması´yla sonuçlandı. Böylece Sevr Antlaşması´yla paramparça edilen, Türklere il büyüklüğünde vatan bırakılan Türkiye toprakları üzerinde ulusal birliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması için hiçbir engel kalmadı.

23 Nisan ´de Ankara´da TBMM´nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti´nin kuruluşu müjdelenmiştir. Meclisin Türk Kurtuluş Savaşı´nı başarıyla yönetmesi, yeni Türk devletinin kuruluşunu hızlandırdı. 1 Kasım ´de hilâfet ve saltanat birbirinden ayrıldı, saltanat kaldırıldı. Böylece Osmanlı İmparatorluğu´yla yönetim bağları koparıldı. 13 Ekim ´te Cumhuriyet idaresi kabul edildi, Atatürk oybirliğiyle ilk cumhurbaşkanı seçildi. 30 Ekim günü İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet´in ilk hükümeti kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti, "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" ve "Yurtta barış cihanda barış" temelleri üzerinde yükselmeye başladı.

Atatürk Türkiye´yi "Çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak" amacıyla bir dizi devrim yaptı. Bu devrimleri beş başlık altında toplayabiliriz:

1. Siyasal Devrimler: 
· Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım ) 
· Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim )
· Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart )

2. Toplumsal Devrimler:
· Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi ()
· Şapka ve kıyafet devrimi (25 Kasım )
· Tekke zâviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım )
· Soyadı kanunu ( 21 Haziran )
· Lâkap ve unvanların kaldırılması (26 Kasım )
· Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerin kabulü ()

3. Hukuk Devrimi:
· Mecellenin kaldırılması ()
· Türk Medeni Kanunu ve diğer kanunların çıkarılarak laik hukuk düzenine geçilmesi ()

4. Eğitim ve Kültür Alanındaki Devrimler:
· Öğretimin birleştirilmesi (3 Mart )
· Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım )
· Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması ()
· Üniversite öğreniminin düzenlenmesi (31 Mayıs )
· Güzel sanatlarda yenilikler 

5. Ekonomi Alanında Devrimler:
· Aşârın kaldırılması 
· Çiftçinin özendirilmesi
· Örnek çiftliklerin kurulması
· Sanayiyi Teşvik Kanunu´nun çıkarılarak sanayi kuruluşlarının kurulması
· I. ve II. Kalkınma Planları´nın () uygulamaya konulması, yurdun yeni yollarla donatılması

Soyadı Kanunu gereğince, 24 Kasım ´de TBMM´nce Mustafa Kemal´e "Atatürk" soyadı verildi.

Atatürk, 24 Nisan ve 13 Ağustos tarihlerinde TBMM Başkanlığına seçildi. Bu başkanlık görevi, Devlet-Hükümet Başkanlığı düzeyindeydi. 29 Ekim yılında Cumhuriyet ilan edildi ve Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi. Anayasa gereğince dört yılda bir cumhurbaşkanlığı seçimleri yenilendi. ,, yıllarında TBMM Atatürk´ü yeniden cumhurbaşkanlığına seçti.

Atatürk sık sık yurt gezilerine çıkarak devlet çalışmalarını yerinde denetledi. İlgililere aksayan yönlerle ilgili emirler verdi. Cumhurbaşkanı sıfatıyla Türkiye´yi ziyaret eden yabancı ülke devlet başkanlarını, başbakanlarını, bakanlarını komutanlarını ağırladı.

Ekim tarihinde Kurtuluş Savaşı´nı ve Cumhuriyet´in kuruluşunu anlatan büyük nutkunu, 29 Ekim tarihinde de Yıl Nutku´nu okudu.

Atatürk özel yaşamında sadelik içinde yaşadı. 29 Ocak ´de Latife Hanımla evlendi. Birçok yurt gezisine birlikte çıktılar. Bu evlilik 5 Ağustos tarihine dek sürdü. Çocukları çok seven Atatürk Afet (İnan), Sabiha (Gökçen), Fikriye, Ülkü, Nebile, Rukiye, Zehra adlı kızları ve Mustafa adlı çobanı manevi evlat edindi. Abdurrahim ve İhsan adlı çocukları himayesine aldı. Yaşayanlarına iyi bir gelecek hazırladı.

yılında çiftliklerini hazineye, bir kısım taşınmazlarını da Ankara ve Bursa Belediyelerine bağışladı. Mirasından kızkardeşine, manevi evlatlarına, Türk Dil ve Tarih Kurumlarına pay ayırdı. Kitap okumayı, müzik dinlemeyi, dans etmeyi, ata binmeyi ve yüzmeyi çok severdi. Zeybek oyunlarına, güreşe, Rumeli türkülerine aşırı ilgisi vardı. Tavla ve bilardo oynamaktan büyük keyif alırdı. Sakarya adlı atıyla, köpeği Fox´a çok değer verirdi. Zengin bir kitaplık oluşturmuştu. Akşam yemeklerine devlet ve bilim adamlarını, sanatçıları davet eder, ülkenin sorunlarını tartışırdı. Temiz ve düzenli giyinmeye özen gösterirdi. Doğayı çok severdi. Sık sık Atatürk Orman Çiftliği´ne gider, çalışmalara bizzat katılırdı.

Fransızca ve Almanca biliyordu. 10 Kasım saat ´te yakalandığı siroz hastalığından kurtulamayarak İstanbul´da Dolmabahçe Sarayı´nda hayata gözlerini yumdu. Cenazesi 21 Kasım günü törenle geçici istirahatgâhı olan Ankara Etnografya Müzesi´nde toprağa verildi. Anıtkabir yapıldıktan sonra nâşı görkemli bir törenle 10 Kasım günü ebedi istirahatgâhına gömüldü.