Fiber Türleri
Gelişen teknoloji kullanımı ile beraber internet kullanımında da oldukça büyük bir artış görülmektedir. Hem eğitimde online derslerin yapılması hem de bazı iş alanlarının uzaktan çalışma sistemi ile çalışma faaliyetlerini sürdürmesi internet kullanımının artmasına neden olmaktadır. Bunun yanı sıra yeni nesil Z kuşağının da teknolojiye bu kadar hakim olması internet kullanımının etkilerinden bir tanesidir. Peki, internet kullanımı bu denli yaygınlaşmış iken bir internet bağlantısı başlatılacağı zaman neye dikkat edilir. Elbette internet hızının yüksek olmasına ve ping süresinin az olmasına dikkat edilir. Bu iki kriteri karşılayan internet bağlantıları fiber altyapı sayesinde olmaktadır.
Fiber Altyapı Türleri Nelerdir?
Fiber altyapısına sahip olmayan internetlerde bakır kablo ile internet hizmeti sağlanmaktadır. Fakat bu bakır kablolarının belli oranda bir direnci vardır. Mevcut dirençleri bazı dış faktörlerin etkisiyle olumsuz yönde etkilenebilirler. Bu durumda var olan internet hızının düşmesine ve hizmet kalitesinin yavaşlamasına neden olur. Eğer internet hızında belli oranda bir düşüş gerçekleşirse internet hızındaki düşüşe bağlı olarak ping değerinde de düşmeler meydana gelir. Bunun sonucunda da internetinizin donmasına, gezindiğiniz sayfaların yüklenmemesine ve kopmalar yaşamanıza neden olur.
Oysa fiber altyapısına sahip internetlerde bakır kablolar yerine plastik ya da cam malzemeden oluşan kablolar kullanılmaktadır. Bu plastik ya da cam kablolar bakır kablolara oranla çok daha yüksek internet hızına sahiptirler ve bakır kablolardan bağımsız bir hatları mevcuttur. Türkiye sınırları içerisinde şu anki fiber alt yapı kullanım hızı Mbps’e kadar desteklenir iken diğer gelişmiş ülkelerde bu hız bir hayli yüksektir. Gelişmiş ülkelerde fiber altyapı kullanıcıları telefon hattına ihtiyaç duymadan internete kolay bir şekilde erişim sağlayabiliyorlar.
Yüksek internet hızı ve düşük ping süresi avantajı sağlayan fiber altyapılar kendi içinde dört farklı türe ayrılmaktadır. Fiber altyapı türleri şu şekildedir:
Fiber altyapının 4 farklı türe ayrılmasının en önemli nedeni kullandıkları kablolardır. FTTC ve FTTN türlerinde bakır kablo ile internet hizmeti sağlanmaktadır. Bu durumda her ne kadar bir fiber altyapı türlerinden biri olsalar bile tam anlamıyla bir fiber altyapısına sahip internet kalitesinde hizmet vermediklerini göstermektedir.
FTTN Nedir?
Fiber altyapı türlerinden biri olan FTTN hizmeti santralden tüm mahalleye kadar fiber optik kablolar aracılığı ile internet hizmetinin sağlanmasıdır. Bu altyapıda internet verilen evlerde eski alt yapı bulunmaktadır. Bir telefon hattı aracılığı ile internet hizmeti gerçekleşmektedir. FTTN altyapısında VDSL2 modülasyonu yaygın bir şekilde kullanılırken sağlanan internet hızı ise maksimum 30 ile 40 MBPS arasında değişmektedir. İnternet hizmeti 40 MBPS ile sınırlıdır, daha yüksek bir internet hızı bu türde mevcut değildir.
FTTC Nedir?
Türkiye sınırları içerisinde fiber altyapıya sahip en yaygın kullanılan türlerden birisi FTTC’dir. Santralden tüm sokağa kadar fiber optik kablolar aracılığı ile internet hizmeti sağlanmaktadır. FTTN’de olduğu gibi bu altyapı sisteminde de bakır kablolar kullanılarak internet dağıtımı gerçekleştirilir. FTTN’den tek farkı internet hızıdır. Bu altyapıda MBPS’ye kadar internet hızında hizmet verilmesi mümkündür.
FTTB Nedir?
Santralden binanıza kadar fiber optik kablolar aracılığı ile internet hizmeti sağlanan türdür. Bina içerisinde bulunan dairelere kutu aracılığı ile dağıtım gerçekleşir. FTTB fiber altyapısında internet hızı Mbps’lere ulaşabilir.
FTTH Nedir?
Dairenizde bulunan modem aracılığı ile internet erişiminizin sağlandığı bir fiber altyapı sistemidir. Oldukça yüksek bir maliyete sahip olduğundan kullanımı yaygın değildir. İnternet hızı Mbps’ye kadar ulaşabilir.
İnternet kullanımının fazla olması çeşitli hizmet türlerini de ortaya çıkarmıştır. Fiber altyapının sağladığı avantajları olsa da türler arasında farklılıklar vardır. Kullandığınız internetin hangi fiber altyapısına sahip olduğunu anlamak ve yeni internet aboneliklerinde detaylı bilgiye sahip olmak hizmet kalitenizi bilmeniz açısından önemlidir. Herhangi bir internet bağlantısı başlatmadan önce bulunduğunuz konumunda internet altyapı sorgulama yapmalı ve buna göre internet başvurusunda bulunmanız doğru olacaktır.
Optik fiber
Fiberoptik ya da optik fiber, kendi boyunca içinden ışığın yönlendirebildiği plastik veya cam fiberlerden oluşmuş bir optikliftir. Optik fiberler diğer iletişim malzemelerine oranla uzun mesafelerdeki veri iletişiminin daha hızlı ve yüksek değerlerde yapılabilmesine olanak verdikleri için fiberoptik haberleşme sistemlerinde çok sıklıkla kullanılmaktadırlar. Metal kablolar yerine fiber kabloların kullanılmasının nedeni, daha az kayba neden olmaları ve elektromanyetik etkileşimden etkilenmemeleridir. Optik fiberler aynı zamanda birçok sensör (alıcı) ve benzeri uygulamaların yapımında oldukça sık olarak kullanılmaktadırlar.
Işık, iç yansımalar aracılığıyla Optik fiberin merkezinde tutulmaktadır. Bu sayede fiber bir dalga kılavuzu gibi hareket etmektedir. Çoklu yayınma hatlarını ya da çapraz modları destekleyen fiberlere çok modlu fiberler (İngilize, multimode fibers- MMF) denilir. Sadece tek bir modu destekleyen fiberlere ise tek modlu fiberler (İngilizce, singlemode fibers - SMF) denilmektedir. Çok modlu fiberler genellikle geniş çaplı bir merkeze sahiptir ve daha çok gücün iletilmesinin gerekli olduğu kısa mesafeli iletişim hatlarında kullanılırlar. Tek modlu fiberler ise metrenin üzerindeki iletişim hatlarında kullanılmaktadırlar.
Fiberoptik kabloları birbirine eklemek elektrik tellerini ya da kablolarını eklemekten çok daha karmaşık bir işlemdir. Fiberlerin birleştirilecek uçları dikkatlice ayrılmalı ve mekanik olarak ya da elektrik arkı ile eritilerek birleştirilmelidir. Ayrıca daha sonra ayrılabilecek şekilde tasarlanmış özel konnektörler de mevcuttur.
Telekom ve lokal ağ alt yapılarında kullanılan tek modlu ve çok modlu fiberleri eklemenin en sağlam ve en az ışık kayıplı yolu füzyon ek tekniğidir. Bunun için fiber optik ek aletine (bir diğer deyişle füzyon ek aletine) ihtiyaç vardır. Günümüzde kullanımı oldukça kolaylaşmış ve fiyatları düşmüş olan bu cihazlar fiberleri otomatik olarak hizalar ve dereceye varan sıcaklıklarda kaynak yapar.
Birçok yeni nesil ek cihazı ek noktasındaki kayıp değerlerini otomatik olarak belirtir, fakat en güvenilir kayıp değerleri için OTDR test cihazı kullanmak gerekmektedir.
İçi (core bölgesi) vakum olan fiberler University of Southamptondaki araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir ve bu fiberler teoride en yüksek bant genişliğine sahiptirler. Bu fiberlerde giden bir sinyal ışık hızına % ulaşmaktadır, fakat pratik uygulamada bu fiberleri kayıpsız bir şekilde ek yapmak şu an için neredeyse imkânsız gözükmektedir.[1]