Araç alım satımında noter iÅŸlemleri oldukça önemlidir. Arabayı üzerinize alabilmeniz için gerekli iÅŸlemler, noter vasıtasıyla gerçekleÅŸir. Bunun için aracı satan kiÅŸi ve alıcı beraber notere gitmelidir. Araç alım satımında noter iÅŸlemlerinin gerçekleÅŸtirilmesi için bazı evraklar gerekir.
Ä°ÅŸlemlerin hangi noter tarafından gerçekleÅŸtirileceÄŸi konusunda herhangi bir sınırlama yoktur. Kendi bulunduÄŸunuz bölgedeki ya da aracı satın alan kiÅŸinin bulunduÄŸu yerdeki noterlerden iÅŸlem yaptırabilirsiniz. Nöbetçi noterler vasıtasıyla hafta sonları da iÅŸlemlerinizi yaptırma ÅŸansınız vardır.
Araç alım satımı yapmak isteyenler, noter yetkilileri tarafından kimlik kontrolünden geçirilir. Ardından satışa mani bir durumun olup olmadığı sistemler üzerinden denetlenir. ÖrneÄŸin, araç üzerinde haciz ya da tedbir varsa satış yapılması mümkün olmaz.
Engel teÅŸkil edecek bir durum yoksa satış süreci baÅŸlar. Noter yetkilileri satış sözleÅŸmesi oluÅŸturur. OluÅŸturulan sözleÅŸmenin hem alıcı hem de satıcı tarafından imzalanması gerekir. Satılan aracın ikinci el olması halinde tescil süreci de noter vasıtasıyla tamamlanır.
Araç alım satımında noterde yapılan iÅŸlemler; tescil, satış olarak sınıflandırılabilir. Bu iÅŸlemlerden önce noter tarafından satıcıya parasını alıp almadığı sorulur. Satıcının bu aÅŸamada dikkatli olması gerekir. Alıcıyla satıcı arasında ileri bir ödeme tarihi belirlenmesi halinde ücret alamama gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sebeple ödemeler, noter iÅŸlemleri sırasında tamamlanmalıdır.
Notere gitmeden önce yapılması gerekenler, araca iliÅŸkin borçların ödenmesidir. Ä°lk etapta aracın Motorlu Taşıtlar Vergisi olmamalıdır. Araç alım satımında noter iÅŸlemleri öncesinde vergi ödemesi tamamlanmalıdır. Aynı zamanda haciz ve ipotek olması halinde bunların da kaldırılması ÅŸarttır.
Araç muayene tarihinin geçmesi, satışın önündeki engellerden biridir. Muayene aÅŸaması tamamlandıktan sonra satış süreci baÅŸlatılabilir. DiÄŸer bir önemli konu ise cezalardır. Araç üzerine yazılan trafik cezaları ve diÄŸer cezalar nedeniyle satış gerçekleÅŸtirilemez. Yapılması gereken bankalar ve vergi daireleri aracılığıyla cezaları yatırmaktır.
Araç alım satımında ödenmesi gereken tutar, 2022 yılı için 457 TL’dir. Bu ücret alıcı tarafından yatırılmalıdır. Bunun dışında herhangi bir ücret talep edilmez. Ücret ödemesi de yapıldıktan sonra aracın eski sahibinin ruhsatı geçerliliÄŸini yitirir. Yeni alıcı adına düzenleme gerçekleÅŸtirilir.
Araba almak ve satmak çetrefilli süreçlerdir. Alınacak arabanın modeli, fiyatı ve özellikleri alım sürecine en çok etki eden noktalardır. Aynı zamanda aracın sıfır mı yoksa ikinci el mi olacağına karar vermek de araba alımını zorlaştırabilir. Tıpkı araba alırken olduğu gibi satarken de bazı zorluklarla karşılaşabilirsin. Aracını değerinde satmak isterken alıcı bulamayabilir ve acil ihtiyaçların varsa hemen gideremeyebilirsin. Tüm bu nedenlerden dolayı araba alım satım sürecine ilişkin detayları en ince ayrıntısına kadar öğrenmek ve işlemlerini yaparken bu ayrıntılara dikkat etmen tavsiye edilir.
Kendine yeni bir otomobil satın almak istiyor ancak otomobilinin sıfır mı yoksa ikinci el mi olması gerektiğine karar veremiyor olabilirsin. Burada önemli olan hem beklentilerin hem de bütçendir. Kullanılmamış bir araba istiyorsan sıfır araç seçeneklerini incelemesin fakat büyük bir bütçe ayırman gerekeceğini aklında bulundurmalısın.
İkinci el araba alırken ise aracın hasarının olup olmadığı ve önceki sahibinin aracı nasıl kullandığına dikkat etmelisin. Tüm bu detaylar araba alım sürecini zorlaştırsa da öncesinde bazı beklentilerini belirlemen işlemlerini kolaylaştırabilir. Sıfır veya ikinci el araç alım-satım işlemlerinde dikkat etmen gereken kriterlerden bazıları ise şunlardır:
Bir otomobil alırken ilk ve en önemli aşama bütçe belirlemektir. Üstelik bu yalnızca otomobil alırken değil her türlü alışveriş için gerekli kriterdir. Belirlediğin bütçe doğrultusunda alacağın aracı genel hatlarıyla bulmuş olursun. Bu fiyat skalasındaki sıfır ve ikinci el araçları filtreledikten ve diğer beklentilerini de göz önünde bulundurduktan sonra alabileceğin araçları kıyaslamaya başlayabilirsin.
Bazı sürücüler ikinci el araç satın alırken ömürlük olmasını ister. Bazıları ise sürekli alıp satarak daha yüksek modellere geçer veya aldığı araçtan çabucak sıkılıp yenisiyle değiştirir. Bu nedenle özellikle sıfır araç almadan önce aracı ne kadar kullanabileceğini kendine sormalısın. Kısa bir süre içerisinde aracını değiştireceğini düşünüyorsan sıfır yerine ikinci el tercih edebilirsin. Bunun nedeni ise hiç kullanılmamış bir aracı satın aldığın an değerinin düşecek olmasıdır. Ayrıca aracın şase numarası ile de önemli sorgulamalar yaparak araç hakkında bilgi edinebilirsin.
İkinci el araç alırken araç bakımına mutlaka dikkat etmen gerekir. Önceki sahiplerinin aracı nasıl kullandığı ve araçta ne gibi hasarlar olduğunu bilmek fikrini doğrudan etkiler. Araca dair kaygılarını ortadan kaldırmak için ekspertiz raporu talep edebilirsin. Güvenli bir kurum yardımıyla araçla ilgili tüm bilgileri rapordan ve aracın bakımıyla ilgili bilgilere de rapordan ulaşarak satın alıp almayacağınıza karar verebilirsin. Araç bakımı aksatıldığında aracın motorunda ve dış aksamında çeşitli arızalar görülebilir. Sürüş güvenliği açısından önem taşıyan bu parçalardan biri de EGR valfidir. EGR valfinin arızalanması sonucu aracın performansında büyük düşüş görülür. EGR valfi arızası nasıl anlaşılır öğrenmek için içeriğimizi okuyabilirsin.
Sıfır veya ikinci el araç satın alırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de yakıt tüketimidir. Özellikle yakıt konusunda tasarruf sağlayan otomobiller, uzun vadede kâr etmeni sağlar. Çok fazla yakıt tüketen araçlar hem şehir içi hem de şehirler arası yolculuklarda ekonomik açıdan zarar görmene neden olabilir. Bu aşamada aracın yapım yılını da göz önünde bulundurabilirsin. 15-20 sene önce üretilmiş bir araç size fiyat açısından fayda sağlasa da ekonomik açıdan pek de avantajlı olmayabilir. Bu nedenle yeni nesil, düşük yakıt tüketimli araçları tercih ederek yakıttan tasarruf edebilirsin. En az yakan arabalar hakkında bilgi almak için yazımızı okuyabilirsin.
Araçlarda yaşanan arızalar sonucunda aracın parçalarını yenisiyle değiştirmeniz gerekebilir. Bu aşamada yedek parça sorunu devreye girer. Bazı araçların parçaları hem kolayca hem de oldukça uygun fiyata bulunabilse de bazı araçların parçalarını bulmak zor olabilir. Bu nedenle almak istediğiniz aracın yedek parçasının kolayca bulunup bulunamadığına da dikkat etmen önerilir.
Araçların ilk sahipleri, araç üzerinde bazı değişiklikler yapabilir. Araca çeşitli donanımları dahil edebilir ve aracı daha yenilikçi bir görünüme kavuşturabilir. Bu nedenle ikinci el araç almanın en iyi avantajlarından biri ek donanımlardan da faydalanabilmendir. Güvenlik ekipmanları, ses sistemi gibi donanımlar sayesinde ek masraf yapmadan araç deneyimini iyileştirebilirsin.
Tüm bunların yanı sıra bir araç satın alırken garanti süresine de dikkat etmen gerekir. Boya hataları, mekanik aksamla ilgili çeşitli hatalar aracını aldığın marka tarafından karşılanır. Sıfır veya henüz 1-2 yıllık bir araç aldığında garanti kapsamından faydalanabilirsin. Tüm bu detaylar hem araç alırken hem de aracını satarken işin kolaylaştıracaktır.
Satın aldığın aracını acil ihtiyaç nedeniyle, değiştirmek için veya başka sebeplerden ötürü satmak isteyebilirsin. Ancak tıpkı aracını almaya karar verirken zorlandığın gibi satarken de zorlanman olasıdır. Arabanı satmaya karar verdiğinde yine alırken olduğu gibi bazı noktalara dikkat etmen gerekebilir. Bu sayede süreci hem daha doğru hem de daha kolay sürdürebilirsin. Arabanı satarken dikkat edilmesi gereken püf noktalardan bazıları ise şunlardır:
Araba satarken dikkat edilmesi gerekenler arasında aracın piyasa değerini belirlemek yer alır. Aracını satarken her şeyden önce aracının değerini belirlemelisin. Satış fiyatı belirlerken dürüst olman ve gerçekçi değerler belirlemen önemlidir. Aracının çok iyi durumda olması, az sayıda bulunması ve çok tercih edilen bir model olması fiyatını artırabilir. Fiyat belirlerken öncelikli kaynak olarak araba satış sitelerini kullanabilirsin. Satılacak araçla aynı marka ve modeldeki otomobillerin fiyatları iyi bir referans olabilir. Aynı zamanda, eş zamanlı piyasaya sürülen ve benzer özelliklere ve kilometreye sahip olan araçlar da araştırılabilir. Bu sayede indirim ve pazarlık payını da kendileri ayarlayabilirsin. Aracın hasar durumu, değişen parçaları, servis ağı, yakıt tüketim şekli ve genişliği gibi etmenler de değeri etkileyebilir.
Aracını satışa çıkarmadan önce tüm bakımlarını yaptırıp eksiklerini gidermen önerilir. Motoru ve şanzımanı hazırlayarak vites değişimlerini kontrol ederek gerekli bakımları yaptırmalısın. Böylece satışı hızlandırabilir ve alıcıların memnuniyetini arttırabilirsin. Böylece daha çok alıcı bulabilir, aracını daha iyi duruma geleceği için fiyatı da bu doğrultuda yükseltebilirsin.
Aracın iç ve dış temizliğine satış süreci boyunca dikkat etmelisin. Aracın satışından önce alıcının kafasında soru işaretleri oluşmaması için motor temizliği yaptırmamayı tercih edebilir, bunun yerine motor yağını değiştirebilirsin. Aracını satarken paspasların, torpido gözünün, koltuk ceplerinin, bagajın ve tüm iç bölgelerin temizliğine de dikkat etmelisin. Araç gövde bakımını yaparak, paslı ve lekeleri bölgeleri belirleyip uygun malzemelerle temizleyerek ve çizikleri ince fırçalarla boyayarak aracının sıfırdan farksız görünmesini sağlayabilirsin.
Aracının vergilerini, borçlarını mutlaka ödemiş olmalısın. Aynı zamanda belgelerini de her an yanında hazır bulundurmalısın.
Satış için internet sitelerinde ilan hazırlarken dikkat çekici ve doğru cümleler kurmalı, fazla abartıdan ve yanlış bilgilerden kaçınmalısın. İnternetten ilan verirken aracı her yönüyle ve detaylı bir biçimde fotoğraflayabilirsin. Fotoğraflarda aracının daha iyi görünmesi için aydınlık alanlar tercih etmeli ve aracın temizliğini yaptırmalısın böylece aracını karşı tarafa daha iyi gösterebilir ve daha çok alıcının dikkatini çekebilirsin.
Satış aşamasına geldiğinde alıcı deneme sürüşü yapmak isterse ehliyetini görmek istemen, satıştan önce kaparo alman ve paranın tamamını almadan aracını teslim etmemen tavsiye edilir.
Noterde araç devri yaparken kimlik belgesi, trafik tescil belgesi ve trafik sigortası poliçeni yanında bulundurman gerekir. Bu belgeleri karşılıklı olarak noter görevlisine teslim ettiğinde hem alıcı hem de satıcıya satış sözleşmesi sunulur. Sözleşmeyi imzalamadan önce araç bedelini alıcıdan tahsil etmen gerekir. Bu süreç genellikle blokeli para transferi şeklinde yürütülür. Karşılıklı imzalar atıldığında araba satış işlemi gerçekleşmiş olur.
Satış tamamlandığına, sigorta şirketin satışın gerçekleştiğine dair belgeleri sigorta şirketine ibraz ederek sigorta iptalini isteyebilir eğer varsa alacaklarını da tahsil edebilirsin.
Aracını satarken yukarıdaki püf noktalarına mümkün olduğunca dikkat ederek satış işlemini kolaylaştırabilirsin. Araç alım satım işlemlerinin yapıldığı araçlardan biri de çekme belgeli araçlardır. Yazımızı okuyarak "Çekme belgeli araç nedir" gibi sorularına yanıt bulabilirsin.
İkinci el araç satışı esnasında herhangi bir pürüzle karşılaşmamak için gerekli evrakların tamamını hazırlamalısın. Bu sayede satış işlemini kolayca ve hızlıca gerçekleştirebilirsin. Araba satışında gerekli belgeler, aracın bulunduğu ilde veya farklı bir ilde satılmasına göre değişiklik gösterir. Aracın kayıtlı olduğu şehirde satılması durumunda gerekli belgeler şunlardır:
Araç, kayıtlı olduğu il dışında bir ile satılıyorsa bazı ek evraklar gerekir. Farklı bir şehre plaka değiştirerek giden araç için gerekli belgeler ise şunlardır:
Araç alım-satım işlemleri Karayolları Trafik Kanununa göre araç satış işlemleri noter huzurunda gerçekleştirilir. İlk olarak satıcı ve alıcının kimlik kontrol yapılarak işleme başlanır. Aracın satış, tescil ve devir işlemlerine engel bir durumun olup olmadığına bakılır sonrasında da satış sözleşmesi hazırlanır ve bu belge satıcı, alıcı ve noter tarafından kontrol edilir. İkinci el araç satışı için gerekli olan tescil işlemini de noterde gerçekleştirebilirsin. Aracın yeni sahibine tescil belgesine ilişkin olarak geçici belge hazırlanır, gerekli evraklar alındıktan sonra araç devir işlemi tamamlanır.
Araç sahiplerinin ise noter huzuruna çıkmadan önce araçlarıyla ilgili bazı pürüzleri ortadan kaldırması gerekir. Bu sayede satış işlemi herhangi bir aksama olmadan tamamlanabilir.
Aracın satış işemlerinde kasko sigortasının da ne olacağı önemlidir. "araç satışında kasko" yazımızdan detayları öğrenebilirsin.
İkinci el araç satarken noter ücretini alıcı öder. Satıcının notere ödemesi gereken herhangi bir tutar yoktur. Araba satış noter masrafı 2023 yılı için 932,65 TL olarak belirlenmiştir.
Aracı satın alan kişi, bir önceki sahibinin yaptırdığı trafik sigortasından faydalanamaz; satıştan sonraki 15 gün içerisinde trafik sigortası yaptırması gerekir. Zorunlu trafik sigortanızı yaptırmak için sigortam.net’ten bilgi alabilirsin.
Alıcı aracı almaya karar verdiğinde hem alıcının hem de satıcının ruhsat ve kimlik fotokopileriyle birlikte notere başvurması gerekir. Araç üzerinde satışı engelleyecek herhangi bir durum yoksa satış sözleşmesi çıkartılır. İşlemlerin ardından alıcı geçici ruhsatını alabilir.
Garanti süreleri markadan markaya değişiklik gösterir. Ortalama garanti süresi ise 2-3 yıl civarındadır.
Araç sahibi olmak isteyenler, sıfır araçlara kıyasla daha uygun bütçelerle 2. el araçları tercih ediyor. Alım satım işleminde bazı evrakların düzenlenmesi ve kontrollerin yapılması gerekiyor. Bu nedenle araç sahibi olacak kişinin araca ait resmi belgeleri görmesi, aracın trafik kaydının tespit edilmesi ve satış işleminin noter huzurunda yapılması şart.
2. el araç satın alacak kişi satış işleminden önce aracın; Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), aracın son muayene bilgisi, trafik cezasının olup olmadığı kontrol edilmelidir. Çünkü aracın vergi borcunun olması satışa engel bir durumdur.
Taraflarca noter huzurunda gerekli işlemler tamamlandıktan sonra aracın devir işlemleri yapılır. Satışın gerçekleşmesi için notere gidildiğinde şu adımlar izlenir:
Satıcı tarafından araca ait tüm belgeler notere teslim edilir.
Aracın satışa engel bir durum taşımadığı kontrol edilir.
Alıcı ve satıcıdan üzerinde T.C. kimlik numaralarının yazılı olduğu geçerli kimlik belgesi talep edilir. Böylelikle kişilerin kimlik kontrolü gerçekleşir.
Yetkili tarafından noter satış sözleşmesi çıkartılır, alıcı ve satıcı tarafından isim, soyisim ve telefon numaraları yazılarak imzalanır.
Noter satış sözleşmesi imzalandıktan sonra alıcı vezneye giderek hesaplanan noter ve işlem ücretini öder. İşlemler sonucunda alıcı aracın geçici ruhsatını alabilir.
Noter satış sözleşmesi imzalanmadan önce aracın ücreti tahsil edilmelidir. Bu evreden sonra ücret tahsilinde aksi bir durumla karşılaşılması halinde satıcı hak iddia edemez. Çünkü noter satış sözleşmesi imzalandıktan sonra vezneye gidilmesi halinde aracın geçici ruhsat belgesi çıkartılır ve araç yeni sahibinin üzerine tescil edilir. Böylelikle aracın eski sahibi ile ilişiği kesilir.
Noterdeki satış işleminde bir satış sözleşmesi hazırlanır ve bu sözleşme noter, alıcı, satıcı tarafından imzalanır. Satış işlemi sözleşme imzalandıktan sonra gerçekleşir ve noter tarafından 1 ay süreyle geçerli “Tescile İlişkin Geçici Belge” düzenlenir. Tescil belgesinin aslı 1 aylık süre dolmadan alıcı kişinin adresine posta yoluyla iletilmektedir.
2. el araç satımı aynı zamanda bir devir işlemidir. Aracın satışından sonra bir de devir işlemi vardır. Devir işleminde; noter satış belgesi, vergi dairesi tarafından kesilmiş ilişik kesme belgesi, Zorunlu Trafik Sigortası poliçesi, plaka bilgisi, vergi numarası ve tescil ve trafik belgesi ibraz edilmelidir. Eğer araç farklı bir şehre taşınacaksa bu belgelere ek olarak “şehirlerarası trafik soruşturma yazışmalarına gelen cevap” belgesi de eklenmelidir.
2. el aracın yeni sahibi, en fazla 10 gün içinde Zorunlu Trafik Sigortası yaptırmalıdır. Zorunlu trafik sigorası trafik kazasında kusurlu olduğu resmi olarak belgelenmiş araç sahibinin karşı tarafa verdi maddi zararları ve yine karşı araçtaki yolcuların tedavi masraflarını karşılayan bir sigortadır. Aksi takdirde kusurlu araç sahibi maddi yükümlülük altındadır.
İkinci el araç satışı esnasında alıcı ve satıcı tarafından bazı belgelerin ibrazı gerekir. Satıcı tarafından notere sunulması gereken belgeler aşağıda listelenmiştir:
Aracın bulunduğu şehrin dışında yaşayan birine satılması durumunda bazı belgeler gerekir. Araç ruhsatında yer alan adres ve plaka il kodunun değiştirilmesi için gerekli belgeler arasında; tescil ve trafik belgesi, ilişik kesme belgesi, araç plakası, alıcıya ait geçerli kimlik belgesinin fotokopisi, vergi numarası, şehirlerarası trafik soruşturma yazışmaları, eğer işlemleri alıcıdan başka biri takip edecekse vekalet belgesi bulunur.
Araç satışı yapılırken noter satış işlemlerinin ücreti alıcıya aittir. Alıcı tarafından notere ödenecek toplam tutar 2023 yılı için 932,65 TL olarak belirlenmiştir. Plaka değişim ücreti araç satış masrafı dışında tutulur. Yapılan düzenlemeye göre satışı yapılan aracın plakasının değişim durumu devir ücretini etkilemez.
İstek doğrultusunda alınan ikinci el aracın plakası değiştirilebilir. Bunun için alıcının notere gitmeden önce bulunduğu bölgenin emniyet müdürlüğü tescil bürosundan istenen plaka sorgulatması ve ayırtması gerekir. Plaka için gerekli olan bağış miktarı ödenir ve satış esnasında plaka değişikliği yapılacağı bilgisi verilir. Plakalar arasında bağış ücreti; özel isim, takım vb. etkenlere bağlı olarak değişim gösterir.
Aracın plakasını değiştirebilmek için ikinci el araç satışı yapılması, araç sahibinin ikamet adresinin değişmesi, araç sahibi ya da kişinin kanuni temsilcisinin müracaat etmesi, araca ait bir borcun bulunmaması ve aracın muayenelerinin tam olması gerekir. Plaka değişikliği için gerekli evraklar ise şunlardır: