Göktürk Bayrağı Anlamı

Bu yazımızda Türk Devletleri Bayrakları konusunu motif, renk ve sembolleri açısından inceleyerek semantiksel anlamlarını yorumlamaya çalıştık. Türk devletleri bayrakları üzerinden o devletler hakkında kültürel, sosyal, siyasi ve dini çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Bu yazımızda da Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı forsunda 16 yıldız ile simgelenen tarihteki 16 büyük Türk imparatorluğunun bayraklarını inceledik.

16 Büyük Türk Devleti

Milletlerin egemenlik ve bağımsızlık sembolü olan bayrak; sosyokültürel yapıyı yansıtan, devlet hayatıyla ilgili bilgi veren motifleri barındırmakta, renkleriyle pek çok değerleri simgelemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı forsunda bulunan 16 büyük Türk devletlerinin bayraklarına bakıldığında da tarih boyunca görülen Türk devletlerinin sosyal yaşantısı, kültürü ve inanç sistemleri hakkında çıkarımda bulunulabilir.

Okuma Önerisi: Bu konuyla ilgili olarak 16 Büyük Türk Devleti Hangileridir? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldız, tarihte kurulmuş olan 16 büyük Türk imparatorluğunu, ortadaki güneş ise Türkiye Cumhuriyeti&#;ni simgelemektedir. İlte tarihteki 16 büyük Türk devleti;

• Büyük Hun İmparatorluğu (M.Ö. M.S. )
• Batı Hun İmparatorluğu (M.S. )
• Avrupa Hun İmparatorluğu (M.S. )
• Ak Hun İmparatorluğu (M.S. )
• Göktürk İmparatorluğu (M.S. )
• Avar İmparatorluğu (M.S. )
• Hazar İmparatorluğu (M.S. )
• Uygur Devleti (M.S. )
• Karahanlılar (M.S. )
• Gazneliler (M.S. )
• Büyük Selçuklu İmparatorluğu (M.S. )
• Harzemşahlar (M.S. )
• Altınordu Devleti (M.S. )
• Büyük Timur İmparatorluğu (M.S. )
• Babür İmparatorluğu (M.S. )
• Osmanlı İmparatorluğu (M.S. )

Türk Devletleri Bayrakları

Bayrak bir milletin bağımsızlığının ve egemenliğinin mukaddes sembolüdür. Tarih boyunca her devletin kendi sosyokültürel yapısıyla özdeşleştirdiği, morfolojik ve semantiksel olarak incelendiğinde gösterilen simgelerin anlamlı kavram göstergelerine dönüştüğü “bayrak” değeri görülmektedir. Bu doğrultuda kültürel ve folklorik mirasın değerler üzerinden yorumlanarak “milli bilinci” oluşturması adına, hermeneutik düşünce yapısının heraldik bilimine kazandırılması önem arz etmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı forsunda 16 yıldız ile simgelenen tarihteki 16 büyük Türk imparatorluklarının bayrakları incelendiğinde bahsedilen devletlerin kültürlerine dair izler ile karşılaşılabilir, sosyal yaşantıları hakkında çıkarımlarda bulunulabilir ve inanç sistemleri üzerine fikir yürütülebilir. Dolayısıyla bayrak üzerine işlenen motiflerden, renklerden ve simgeler gibi maddi değerlerden yararlanılarak bir topluluğun, milletin ya da devletin manevi değerleri hakkında çıkarımsama yapmak mümkündür. Dolayısıyla Türk devletleri bayrakları da türk tarihi ve kültürü hakkında bize önemli bilgiler aktarmaktadır.

Türk bayrakları büyük boyut ve yüksek çözünürlükte indirilebilir! Aşağıdaki bayrakların üzerine tıklayarak bayrakları daha yüksek çözünürlükte bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

Büyük Hun İmparatorluğu Bayrağı

Türk devletleri bayrakları arasında ilk inceleyeceğimiz Asya Hunları olarak da bilinen Büyük Hun İmparatorluğu bayrağı. Asya topraklarında kurulan bozkır konfederasyonu: Büyük Hun İmparatorluğunun bayrağı “koyu sarı zemin üzerinde sarı ejderha” olarak nitelendirilebilir. Sarı renk, Türk mitolojisi ve dünyevi zenginlikleri ifade etmektedir. Büyük Hum İmparatorluğu’nun bayrak zemininde bulunan sarının koyu tonu, altın sarısı rengine yorularak; dünyevi zenginlikleri işaret ettiği öngörülebilir. Bir diğer görüş ise Eski Türk Devletleri’nde sarı rengin “dünyanın merkezi” anlamına geldiği yönündedir.  Bu bilgiye dayanılarak, coğrafi konumun bayrak değerinde yansıtılmak istendiği; hükümranlığın, gücün göstergesi olan “merkeze sahip olmanın” belirtildiği çıkarılır. Sarı rengin Türk tarihinde gücü temsil ettiği, Oğuz Kağan Destanı’nda “Altunlug bel bağı”nın kağanlık sembolü kabul edilişi ile de desteklenebilir.

Bayrak üzerinde yer alan “ejderha” figürü, pek çok dünya mitolojisinde olduğu üzere Türk kültüründe de kendisine yer bulmuş, bayraklarda kullanılmıştır.  Türk mitolojisinde “ejderha”, kudret gibi iyi özelliklere nitelemesinin yanı sıra yıkıcı doğa olaylarını temsil eden şeytani bir yaratık olarak da görülmüştür. Ayrıca bu mitolojide Asya Hun Hükümdarı Mete için “ejder” soyundan geldiği rivayetleri mevcuttur. Bayraklarındaki ejderha ile ilişkilendirilebilecek diğer bir yargı ise Hun Devleti şehirlerinde “ejderha” isimlerinin görülmesidir: “Yatan Ejderin Beldesi” ve “Ejderin Şehri”(Lung-ch’eng) isimli şehir yapılarından yola çıkılarak bayraklardaki motiflerin devletin yaşam tarzıyla bağdaştırılabileceği savunulmaktadır. Günümüzde de “ejderha” motifi Bhutan’ın bayrağında bulunarak, halen daha Asya toprakları üzerindeki etkisini sürdürmektedir.

Batı Hun İmparatorluğu Bayrağı

Batı Hun İmparatorluğu yalnızca koyu sarı bir renge sahiptir. Üzerinde herhangi bir motif ya da figür bulunmamaktadır. Batı Hun İmparatorluğu’nun bayrağını incelemek adına Türk tarihindeki “sarı” rengin ifade ettikleri ele alınmalıdır. Merkezi konumu belirtmek, hâkimiyeti simgelemek adına sarı sıkça kullanılan renklerden biri olmuştur. Bu bilgiye dayanılarak Türk devletlerinin Şamanizm’den etkilendiklerini savunulabilir. Altın kapılı saray, altın taht gibi ifadeler “sırma” sarının dünyevi zenginlikler anlamına geldiğini gösterir. Örneğin Ülgen’in altın tahtı hem ülkenin, devletin ve dünyanın merkezi olarak kabul görmüş ve zenginlik anlamına kavuşmuştur. Batı Hun İmparatorluğu için de Türk destanlarında görülen sarının “hâkimiyet” anlamını karşılaması üzerine sahip olduğu merkezi toprakların bütünlüğü hakkında çıkarımda bulunulabilir.

Avrupa Hun İmparatorluğu Bayrağı

Avrupa Hun İmparatorluğu’nun bayrağı beyaz flama üzerine sarı kartal eklenerek oluşturulmuştur. Beyaz renk Şamanizm’e sahip olan Eski Türk devletlerinde “ululuk, adalet ve güç” gibi anlamlara bürünmüştür. Dolayısıyla beyaz renk; yüceliğin, arılığın timsali haline gelmiş ve “baş renk” olarak sınıflandırılmıştır. Devlet büyükleri, önde gelen şahsiyetler giyimlerinde bu sebepten dolayı “beyaz” rengi tercih etmişlerdir. Örneğin: Hun devletlerinde, askeri birliklerde yüksek rütbeli komuta erlerinin sıradan bir erden ayrılmak, üst mertebeye eriştiği farklılığını belirtmek için beyaz üniforma giydikleri bilinmektedir. Ayrıca Türk tarihinde beyaz renk batı istikametini belirtmektedir. Bu yargı göz önüne alınarak Avrupa Hun İmparatorluğu’nun bayrağında da yine coğrafi konumun etkilerinin görüldüğü savunulabilir.

Bayrak üzerindeki kartal “gücün” simgesi olabileceği gibi bazı kaynaklarda Attila’nın üzerinden geçtiği topraklara zenginliği ve refahı getireceğine inanılan hüma kuşu olarak da geçmektedir.

Ak Hun İmparatorluğu Bayrağı

Beyaz zemin üzerine üç altın sarısı yıldızı bulunmaktadır. Üç yıldızın hükümdarlığı yöneten üç kişiyi simgelediği düşünülmektedir. Ayrıca renk dağılımına bakılacak olduğunda beyaz renk Türk mitolojisindeki “ululuk, adalet ve güçlülüğü”, altın sarısı ise “dünyevi zenginlikleri” nitelemektedir.

Göktürk İmparatorluğu Bayrağı

Göktürk bayrağı, gök rengi olan mavi üzerine ortasında yeşil bir bozkurt bulundurmaktadır. Mavi, göğün rengi olması sebebiyle sıfat olarak kullanıldığında çoğu zaman Gök Tanrı’ya işaret etmiştir. Böylece Göktürk bayrağındaki “mavinin” kutsallığı simgelediği, Göktürklerin sahip olduğu Gök Tanrı inancıyla ilgili olduğu çıkarımında bulunulabilir. Göğün kutsal sayıldığının farklı bir örneği ise tan yeri ağardığında Oğuz Kağan’ın çadırına giren gök tüylü, gök yeleli kurttur. Gök Kurt, Tanrı tarafından yollanmış bir haberci, ulak ve kurtarıcı, koruyucu olarak kabul görmektedir.

Bozkurt, Göktürklerin Türeyiş Destanı’nda bulunan kutsal bir varlıktır. Ayrıca Türklere Ergenekon’dan çıkışlarına rehberlik etmesiyle de ayrı bir ulusal değere erişmiştir. Bu sebepten ötürü, bozkurt Göktürklerin milli varlıklarının, bağımsızlık ve egemenliklerinin bir timsali olmuştur. Göktürklerin sosyal ve siyasi yaşantısına bakıldığında da bozkurt simgesi ile karşılaşmak mümkündür. Kağan bayrağındaki Bozkurt başı, bayrak direğinin en ucuna konulmaktadır. Ayrıca savaş birliklerinin taşıdıkları bayrakların üstünde de demirden yapılmış bozkurt başı bulunmaktadır.

Avar İmparatorluğu Bayrağı

Avar İmparatorluğu bayrağı, yeşil bir zemin üzerine kurulan siyah bir binek hayvanının üstünde oklu bir asker motifine sahiptir. Yeşil renk “ümit, niyet, bereket ve kutsallık” gibi anlamlara denk gelmektedir. Morfolojik olarak incelendiğinde sözcüğün kökü “yaş”tır. Yeşermek, yeniden doğmak ve ortaya çıkmak anlamlarıyla ilişkilidir. Ayrıca yeşil, hükümdarlığın, yöneticiliğin de bir simgesi olmuştur. Dolayısıyla Türk ordularında sancak rengi yeşildir ve günümüze bakıldığında Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde devlet törenlerinde yer alışı geçmişten kalan kültürel izlerin halen daha etkisini koruduğunu kanıtlamaktadır.

Binek hayvanı gerek savaşçının en yakın dostu olarak, gerekse sağdık bir emre itaat eden oluşuyla Türk tarihinde önem kazanmıştır. Avar İmparatorluğu’nda görülen bu hayvan tasviri ve okunu germiş savaşçı, göçebe Türk toplumlarının sosyal hayatına bir örnek teşkil etmektedir.

Hazar İmparatorluğu Bayrağı

Hazar İmparatorluğu bayrağı mavi bir zemine sahiptir. Mavi rengi doğu istikametini temsil etmektedir. Hazar İmparatorluğu Kafkaslarda doğmuş olup bir Doğu Avrupa devletidir. Ayrıca mavi rengi; ululuk, kutsallık anlamlarını taşımaktadır. Deniz ve gökyüzüyle aynı renkte oluşu sonsuzluğu simgeler. Tarihteki Türk Devletleri de, hükümranlıklarının uzun seneler boyunca devam etmesini diledikleri için bayraklarında mavi rengi çoğunlukla kullanmışlardır. Hazar İmparatorluğu da buna bir örnektir.

Uygur Devleti Bayrağı

Uygur Devleti’nin bayrağı sarı zemin üzerine kurulmuştur. Üzerinde bir kadın ve bir erkek motifi bulunmaktadır. Sarı diğer Türk Devletlerinde olduğu üzere “hâkimiyet gücünü ve hükümdarlığı” ifade etmektedir. Uygur Devleti’nin bayrağı ile ilgili kesin kaynaklar bulunmasa da yerleşik hayata geçişin şehir hayatındaki “kadın” rolünü de beraberinde getirdiği, dolayısıyla bayraklarında da kadın-erkek eşitliği vurgusunun yapılmış olunabileceği düşünülmektedir. Ancak araştırmalara göre Uygurlar ataerkil bir toplum olmuşlardır. Aile içerisinde otorite “baba” olarak görülmektedir.

Karahanlılar Bayrağı

Karahanlılar bayrağı açık sarı üzerine dokuz adet oktan meydana gelmiştir. Sarı renk hükümdarlığı temsil ederken “dokuz” ok, Türklerdeki “dokuz tuğ geleneğini” işaret etmektedir. Bu geleneğe göre dokuz sayısı gökteki dokuz gezegen ile ilişkilendirilip kutsal sayılmaktadır. Ayrıca gök dokuz kat olarak kabul görmüş, eski Türk devletleri tarihinde yeryüzü dokuz bölgeye ayrılmıştır.

Gazneliler Bayrağı

Gazneliler bayrağı, yeşil bir taban üzerine kurulmuştur. Bayrakta beyaz bir hilal ve tavus kuşu bulunmaktadır. Gazneliler dahil olmak üzere Ak Hun ve Hazar İmparatorluklarında da ay ve yıldız tasvirlerinin görülmesi kozmik ve astrolojik tasvirlerin eski dönem Türk sanatında yer aldığını kanıtlamaktadır. Ayrıca bayrak üzerindeki tavus kuşu gösterişe, heybete ve saltanata yorulmaktadır. Bir kaynağa göre, Gazneliler daha sonrasında Abbasi Halifeliği’nin meşrû mümessili olduklarını gösteren bir başka bayrağa geçmişlerdir. Bu yeni bayrak siyah olma özelliği taşımaktadır.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu Bayrağı

Büyük Selçuklu Devleti bayrağı, mavi zemin üzerine beyaz çift başlı kartal ve gerilmiş bir oktan oluşur. Çift başlı kartal sembolü, farklı coğrafyalarda ortaya çıkmış, farklı sosyokültürel yapılara sahip olan toplumlar tarafından dahi kabul görmüştür. Bu yönüyle dünya tarihinin en eski ikonografik ögelerinden birisidir. Çift başlı kartalın “devlet sembolü” ya da “hâkimiyet alameti” anlamlarına geldiği genel görüsüne karşın Erkan Göksu’nun “Çift Başlı Kartal ve Selçuklular” makalesinde tarih yanılgısı hatasına düşüldüğü ve söz konusu çağın uygulamalarında bu anlayışa ters düşen yapıların bulunması savunularak bilgiyi yeniden gözden geçirmenin gerekliliği gözler önüne serilmiştir.

Harzemşahlar Bayrağı

Harzemşahlar’ın bayrak rengi siyahtır. Siyah farklı anlamlara tabir edilmektedir. İlk olarak kuzeyde yaşayan topluluk anlamına gelmektedir. İkincil anlamı olarak şiddeti, gücü vurgulama görevini taşımaktadır. Genel olarak kötü ifadeleri yansıtmada kullanılır. Ayrıca kara sözcüğü hükümdarlığı da simgelemektedir. Dolayısıyla zorlu, çevik anlamlarını da taşır.

Altınordu Devleti Bayrağı

Beyaz zemin üzerine kırmızı bir hilal ve siyah simgelerden oluşmaktadır. Beyaz, kutsallığı ve kurtuluşu temsil etmektedir. Kırmızı hilal İslam’ı belirtmektedir. İslam Türk Devletlerine Talas Savaşı sonrası yılında yayılmaya başlamıştır.

Büyük Timur İmparatorluğu Bayrağı

Büyük Timur İmparatorluğu’nun bayrağı mavi zemin üzerine üç beyaz daireden oluşturulmuştur. Buradaki üç dairenin dünyanın dörtte üçüne sahip olmalarını kastettiği savunulmaktadır. Bir diğer görüş ise bu üç dairenin Timur’un mühürleri olduğu kanısıdır. Ayrıca Büyük Timur İmparatorluğu’nun aynı bayrağın kırmızı, mor ve siyahını da kullandığı bilinmektedir.

Babür İmparatorluğu Bayrağı

Babür İmparatorluğu bayrağı kırmızı arka plan üzerinde bulunan yatay sarı üçgenden meydana gelmektedir. Türk mitolojisine bakıldığında kırmızının “ateş, hükümdarlık, kuvvet” gibi anlamları bulunmaktadır. Sarı da Şamanizm’den etkilenilerek “güç, hâkimiyet altına alma” anlamlarında kullanılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu Bayrağı

Kırmızı zemin üzerine beyaz bir hilal ve sekiz köşeli Zühre yıldızı bulunmaktadır. Bir efsaneye göre Osman Gazi rüyasında göğsünün üzerinde bir hilal ve yıldızın büyüdüğünü görmüştür. Bunu da kuracağı devletin cihanı hükmedecek kadar genişleyeceğine yormuştur. Bu bayrak 3. Selim döneminde ’te devletin resmi bayrağı haline gelmiştir. Osmanlı’nın ilk zamanlarında kırmızı zemin üzerine üç hilal gibi Ayet-i Kerime sembollerine veya lafızlara sahip bayraklar kullandığı da bilinmektedir.

Türk Bayrakları

Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet forsundaki 16 Büyük Türk devletinin bayrakları; motifleri, renkleri ve sembolleri açısından incelendiğinde devletlerin sosyokültürel yapısı, siyasi yaşamları ve inanç sistemleri üzerine çıkarımlarda bulunulmaktadır. Egemenlik ve bağımsızlık sembolü olan “bayrak” değeri, içerisinde barındırdığı nice kavramsal anlam bütünlükleriyle pek çok değere ev sahipliği yapmaktadır. Türk devletleri bayrakları da çok farklı anlamlar içermektedir.

Hazar Kağanlığı adı ile de bilinen Hazar Devleti, eski bir Türk devletidir. Oldukça güçlü bir devlet olan Hazar Devleti, yüz yıllar boyunca yaşamış ve egemenliğini sürdürmüştür. Oldukça geniş bir toprak alanına sahip olan Hazar Devleti, Batı Göktürk Kağanlığı'nın ardından gelmiştir. Hazar Devleti hakkında merak edilen her şeyi sizler için yazımızın devamında topladık.

HAZAR DEVLETİ NEREDE KURULDU?

Hazarlar, Batı Göktürk boylarının ve Sabir Türkleri'nin devamıdır. Göktürk birliği döneminde, Göktürkler'in batı kanadını oluşturdular. Göktürk birliğinin yıkılmasının ardından bağımsızlaşan Hazarlar, Kuban Irmağı ile Azak Denizi'nin arasındaki araziye yerleşmişlerdir. 7. Yüzyılda bu bölgede bulunan Türk boyları ile birleşmiş ve devletlerini daha da genişletmişlerdir. Bu bölgeden doğuya doğru ilerleyip Karadeniz ve kendi adlarını verdikleri Hazar Denizi'nin kuzeyine kadar egemenlik alanlarını genişletmişlerdir.

HAZAR DEVLETİ KURUCUSU

Hazar Devleti hakkında günümüzde yeterince bilgi bulunmamaktadır. Bu sebeple Hazar Devleti'ne hangi yıllarda hangi kağanın hükmettiği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak Hazar Devleti'nin kurucusu Tong Yabgu Kağan (Bulan) olarak karşımıza çıkmaktadır. Yagbu'nun devamında gelen kağanlar ise şöyle sıralanmaktadır:

• Bulan
• Ubaca
• Hizkiya
• I. Menaşe
• Hanuka
• İshak
• Sabulon
• II. Menaşe
• Nişi
• I. Harun
• Menahem
• Benyamin
• II. Harun
• Yusuf

HAZAR DEVLETİ BAYRAĞI'NIN ANLAMI

Hazar Devleti, Kafkas olarak bilinen bölgede kurulmuş ve Museviliği benimsemiş tek Türk devletidir. Hazar Devleti, bugün Rusya ve Avrupa'da bulunan Musevilerin kökenini oluşturmuştur. Hazar Devleti'nin bayrağı mavidir. Bu renk huzuru temsil etmektedir. Aynı zamanda bayrak Doğu'yu, sonsuzluğu, huzuru, yüceliği ve sadakati de temsil eder.

HAZAR DEVLETİ ÖZELLİKLERİ

Hazar Devleti'nin resmi dili Hazarca'dır. Eski bir dil olan Hazarca aynı zamanda eski Türkçe'ye de oldukça benzemektedir. Yapılan birçok araştırma sonucunda Hazarların Uygurlardan geldiği tespit edilmiş ve Türk oldukları kanıtlanmıştır. Hazar devleti başkenti ise Semender ve İtil olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında Hazarların kendilerine seçtiği ilk başkent Balancar idi ancak birçok araştırmacı bunun kesinliği kanıtlanmadığı için Hazarların başkentlerini Semender ve İtil olarak tanımlamayı tercih etmektedir.

Hazar Devleti, varlığını 7. yüzyıl ile yüzyıl arasında sürdürmüştür. Kubar Irmağı ile Azak Denizi arasında kurulan Hazar Devleti daha sonra doğuya ilerleyip Hazar Denizi çevresinde hanedanlarını büyütmüştür. Aynı zamanda kağanlık ile yönetilen Avrupa'daki ilk Türk devletlerinden biri olan Hazar Devleti'ni diğer Türk devletlerinden ayıran bir diğer özellik ise İslamiyet öncesinde var olmuş Türk devletlerinin büyük bir kısmının Tengricilik inancına sahip olurken Hazar Kağanlığı'nın Musevilik inancına sahip olmasıdır.

Hazarların başlıca ticaret ürünleri verimli topraklarda oldukları için pirinç ve çevrelerinde denizler olduğu için balıktı. Bunun yanında Hazar Kağanlığı içerisinde arpa, buğday, karpuz eve salatalık da üretilmekteydi. Oldukça soğuk bir iklim içerisinde hüküm süren Hazar Devleti, kürklerini tilki, tavşan ve kunduz ile yapmaktaydı.

HAZAR DEVLETİ HARİTASI

Hazar Devleti oldukça geniş ve verimli bir arazide hüküm sürmüştür. Yaklaşık 4 yüzyıl hakimiyet süresi olan Hazar Devleti'nin Kuzeyinde Kievli Ruslar, Volga nehri civarında Bulgaristan, Batısında Macaristan, Güneyinde Bizans İmparatorluğu, Gürcistan ve İran; doğusunda ise Horosan bulunmaktadır.

Blog

Göktürk Bayrağı Anlamı: Göktürk Bayrağı Neyi Temsil Eder? Hangi Renklerden Oluşur?

Göktürk bayrağı tarihi

Göktürk bayrağı anlamı

Göktürk bayrağı renkleri

Göktürk bayrağı ilk olarak ne zaman kullanıldı?

seafoodplus.info

İlginizi çekebilir ⬇️