Menisküs Yırtığı Hareketleri

Menisküs Yırtığı Nedir?

Diz ekleminde yer alan Menisküsler yarım ay şeklindeki kıkırdak parçalarıdır. Diz ekleminde iç ve dış olmak üzere 2 adet Menisküs bulunmaktadır. Menisküsler kaval ve uyluk kemiği arasında yer almaktadır. Menisküsler kompresyona direnç gösterecek biçimde yoğun kollajen lifleri bulunan, elastikiyeti olan ve bu nedenle önemli görevleri bulunan yapılardır. Menisküsler gelen şokları absorbe ederek, yükün daha geniş bir alana dağılmasını ve eklem kıkırdaklarının yüksek basınçtan korunmasını sağlar ve dizin stabilitesine yardımcı olur.

Menisküs Yırtığı Nasıl Oluşur?

Menisküs yırtığı sporcularda sıklıkla görülebildiği için sporcu hastalığı olarak görülse de her yaştan kişide Menisküs yırtıkları oluşabilir. Daha çok ani dönme hareketleri sırasında yaralanmalar görülmektedir. Genç bireylerde Menisküs dokusu sağlam olduğundan Menisküs yırtıklarının görülebilmesi için ciddi travmalar olması gereklidir. Ancak ileri yaşlarda Menisküslerde oluşan dejenerasyona bağlı olarak bu bireylerde yırtılmalar hafif travmalarda bile görülebilmektedir. 

Menisküs Yırtığı Beli̇rtileri̇ Nelerdi̇r?

Menisküs yırtıklarının en önemli klinik bulgusu ağrıdır. Ağrı genellikle diz bükme hareketi sırasında ortaya çıkar. Bununla birlikte yırtığın boyutuna göre, dizde kilitlenme ve takılma şikayetleri de olabilmektedir. Merdiven kullanımı sırasında ve çömelme ile Menisküste sıkışma olacağından ağrı artabilir ve bükülen dizde kilitlenme meydana gelebilir. 

Menisküs yırtığı oluşan dizde eklem aralığında sıvı artışı da olabilir. Hastalar bunu dizinde şişlik veya dolgunluk hissi olarak tanımlarlar. Menisküs yırtıklarında erken tanı önemlidir. Menisküsün uzun süre yırtık olarak kalması sonucunda dizde stabilite problemleri ortaya çıkabilir ve buna bağlı olarak kireçlenme ve kıkırdak hasarı görülebilir.

Menisküs Yırtığında Fi̇zi̇k Tedavi̇de Neler Yapılır?

Tam (komplet) olmayan Menisküs yırtıklarında konservatif tedavi olarak fizik tedavi yöntemlerinden faydalanılmaktadır. Bu hastaların tedavisindeki amaç; ağrı, şişlik ve eklem kısıtlılıkları gibi şikayetlerin giderilmesi ve diz çevresi kasların kuvvetlendirilmesidir. 

Fizyoterapi; ödem kontrolünde, kas atrofisinin önlenmesinde, ağrı kontrolünde ve hastanın normal günlük yaşam aktivitelerine dönmesinde önemli bir rol oynar.

Menisküs Yırtığında Cerrahi̇ Sonrasinda Fi̇zi̇k Tedavi̇ Neden Önemli̇di̇r?

İleri düzey Menisküs yırtıkları günümüzde cerrahi ile tedavi edilmektedir. Menisküs yırtığına bağlı olarak ameliyat iki şekilde yapılmaktadır. Yırtığın yerine ve durumuna göre ya Menisküs tamiri ya da menisektomi (Menisküsün çıkarılması) şeklinde ameliyat uygulanır. 

Ameliyat sonrasında ise fizyoterapinin rolü büyüktür. Yapılan ameliyatın şekline göre fizik tedavi süresi de 2 hafta ile 6 hafta arasında değişmektedir. Cerrahi sonrası fizik tedavide temel amaç; ağrı ve enflamasyonun azaltılması, kas kuvvetinin ve endurasının arttırılması, eklem kıkırdağı Menisküs olmadan işlevini sürdürmeye uyum sağlamak zorunda olduğu için eklemin işlevini yeniden kazanmasına yardımcı olmaktır. 

Bu amaçla fizik tedavi modalitelerinden ve uygun egzersiz programlarından yararlanılmaktadır. Yapılacak olan egzersizler ameliyat sonrasında dönemde kademeli olarak belirlendiğinden ve hastanın durumuna göre planlandığından egzersizler bilinçsiz olarak uygulanmamalıdır.

Günlük eylemler esnasında kas &#; iskelet sistemini oluşturan dokularda farklı seviyelerde zedelenme ve rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Özellikle bazı spor aktiviteleri sonucu farklı eklem ve dokularda zamanla hasar oluşabilir. Bu hasarların başında ise, menisküs zedelenmeleri ve menisküs yırtığı yer alır. Peki menisküs yırtığı fizik tedavi ile geçer mi? Menisküse fizik tedavi iyi gelir mi? Menisküs yırtığı fizik tedavi konusu ile ilgili daha detaylı bilgi için, Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu yazımızı okuyabilirsiniz.

Menisküs Yırtığı Nedir?

Dizde en sık meydana gelen sorunlardan biri olan menisküs yırtığı, ağrılı ve zayıflatıcı bir kıkırdak yaralanmasıdır. İnsanların dizlerinde kaval kemiği ve uyluk kemiği arasında yastık görevi gören C şeklinde iki kıkırdak parçası bulunur. Bunlara menisküs denir. Hareket eden kemikleri hem aşınmaya hem de yıpranmaya karşı korur. Ancak menisküsün yırtılması, dizin bükülmesi ile gerçekleşir. Bazı durumlarda aşınmış kıkırdağın bir parçası kopar ve diz eklemlerinin arasına sıkışır. Bu da dizin kilitlenmesine ve hareketini engellemesine yol açar.

Menisküs Yırtığı Belirtileri

• Dizde şişlik ve hassasiyet
• Hareketle artan ve istirahatle azalan diz ağrısı
• Diz eklemi hareketlerinin kısıtlanması
• Hareketlerde güçsüzlük ya da zorlanma
• Hareket sırasında dizden çıtlamaya benzer bir sesin gelmesi
• Hareket sırasında kilitlenme ve eklemin boşalması

Menisküs Yırtığı Fizik Tedavi

Genellikle spor yapan ve ağır fiziki şartlar altında çalışan insanlarda sıklıkla ortaya çıkan menisküs yırtığı, travma sonucu ya da dizin çökmesi sebebiyle meydana gelir. Menisküs yırtıklarının tedavi şekli menisküs yırtığının tipi, hastanın yaşı, kilosu ve günlük hareket düzeyine bağlı olarak değişir. Eğer menisküs yırtığının acil bir durumu yoksa ve basit bir yırtıksa, ameliyata gerek kalmadan fizik tedavi uygulamaları ile tedavi edilebilir.

Menisküs Yırtığına Fizik Tedavi İyi Gelir mi?

Basit yırtıklı menisküsün ameliyat edilmesine gerek yoktur. Doktorlar böyle durumlarda ameliyat yerine menisküste fizik tedavi uygulamalarını hayata geçirirler. Özellikle bazı menisküs yırtığı egzersizleri, evde herkesin uygulayabileceği şekilde ayarlanabilir. Bunlara örnek vermek gerekirse;

• Birinci hareket: Beldeki yükü azaltmak için sırtı düz bir yere yaslamak gerekir. Bir havlu rulo haline getirilir ve ağrıyan dizin altına konulur. Dizi kıpırdatmadan ayak bileği öne çekilir ve on saniye bekledikten sonra ileri doğru serbest bırakılır. Bu hareket 10 kez tekrarlanır.
• İkinci hareket: İç bacak kaslarını güçlendirmek için yapılır. Yine rulo havlu iki dizin arasına konulur. Sonrasında dizler ile bu havlu sıkıştırılır ve 10 saniye bu şekilde bekledikten sonra serbest bırakılır.
• Üçüncü hareket: Yatar pozisyonda uzanılır. Bir ayak çengel pozisyonda olup, kişinin kendisine doğru çekmesi gerekir. Diğer ayak dümdüz havaya doğru kaldırılır. Bu şekilde bacak kasları güçlendirilir.

Bu ve benzer menisküs yırtılması egzersizleri evde basit bir şekilde uygulanabilir. Ancak menisküs ciddi bir rahatsızlık olduğu için hareketleri yapmadan önce mutlaka doktora ya da fizyoterapiste danışmalısınız.

Fizik Tedavi ile Ameliyat Olmaktan Kurtulabilir miyim?

Orta yaşlı ya da osteoartriti olan hastalar, aşırı yıpranma nedeniyle menisküs yırtıkları sorunu yaşayabilirler. Bu hastalarda fizik tedavi en az ameliyat kadar etkilidir. Kişiler her ne kadar genç, formda ve atletik olsa bile, tedaviye konservatif bir yaklaşım ile başlamak genel olarak en iyi seçenektir. Yırtığın ne kadar uzun olduğuna, yönüne ve nerede olduğuna göre fizik tedaviden iyi sonuçlar alınır. Fakat menisküs yırtığı dizdeki kitlenmelere yol açıyorsa, ameliyat olmanız gerekebilir.

Menisküs Yırtığı Fizik Tedavisi Ne Şekilde Gerçekleşir?

Konservatif tedavinin bir parçası olarak ya da ameliyattan sonra iyileşmek için gerçekleştirilecek fizik tedavide amaç, dizdeki hareket açıklığını, gücünü ve dizinin kontrolünü geri kazanmaktadır. Menisküs yırtıklarında fizik tedavi süreci genel olarak aşağıdaki gibi ilerler:

• Bacak kaslarını gevşek tutan esneme hareketleri
• Dizleri esnetmek ve uzatmak gibi hareket açıklığına odaklanan egzersizler
• Düz bacak kaldırma gibi temel egzersizler
• Eğer tüm bunlar acı çekilmeden yapılabiliyorsa, ayak egzersizleri, squat ve daha zor esneme hareketleri gibi daha gelişmiş egzersizlere geçilebilir.

Ne Kadar Süre Fizik Tedavi Almam Gerekir?

Menisküs yırtılması fizik tedavisi için süre, yırtığın türüne, hastanın yaşına, iyileşme durumuna ve geçirdiyse ameliyat türüne göre değişmektedir. Menisküs yırtığı için fizik tedavi çoğunlukla 4 &#; 6 hafta boyunca düzenli bir program şeklinde gerçekleşir. Ayrıca doktorunuzun size gösterdiği ve öğrettiği egzersizleri evde düzenli olarak yapmalısınız.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Doktorları

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü doktor listesi aşağıda yer almaktadır:

Günlük aktiviteler sırasında kas-iskelet sistemini oluşturan dokularda çeşitli düzeylerde zedelenme ve rahatsızlıklar meydana gelebilir. Özellikle bazı spor aktiviteleri sonucu çeşitli eklem ve dokularda zamanla hasar görülebilir. Bu hasarlar arasında toplumda en sık görülen rahatsızlıkların başında menisküs zedelenmeleri ve menisküs yırtığı gelir.

Menisküs Yırtığı Nedir?

Menisküs; diz eklemi içinde yer alan, diz ekleminin hareketleri esnasında uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiğinin (tibia) eklem yüzeylerinin birbiriyle temas etmesini engelleyerek eklem hareketlerini kolaylaştıran ve dize gelen darbelere karşı yastık görevi gören, eklem kıkırdaklarının korunmasını sağlayan C şeklinde bir bağ dokusudur. Her iki dizde de ikişer adet menisküs bulunur.

Özellikle dize dışarıdan gelen fiziksel travmalar veya dizin çeşitli hareketlerinin uzun süre boyunca tekrarlanmasına bağlı olarak menisküsler anormal şekilde bükülüp gerilerek farklı düzeylerde yaralanabilir. Menisküs dokusu; diz ekleminde yer aldığı ve kısmen yetersiz damarlanma gösterdiği için yaralanmalar sonucu tam anlamıyla iyileşemeyebilir. Tekrarlayan yaralanmalara bağlı olarak menisküs dokuları zayıflayarak yırtılabilir. Bu durumda, diz ağrısı başta olmak üzere çeşitli klinik belirtiler ortaya çıkar.

Menisküs Yırtığı Nasıl Gelişir?

Menisküs; oturur pozisyondan ayağa kalkma, zıplama veya ani vücut dönüşleri sırasında dize gelen yükün hafifletilmesi ve diz hareketlerinin kolay şekilde yapılması gibi görevler üstlenir. Bununla birlikte, bu hareketler sırasında kişinin fiziksel özellikleri ve hareketin yapılış şekline göre menisküs dokuları değişen şiddetlerde hasara uğrayabilir. Özellikle futbol, basketbol veya tenis gibi dize binen yükün daha fazla olduğu veya ani dönüş hareketlerinin sık yapıldığı spor aktiviteleri esnasında menisküslerin yaralanma riski artar.

Menisküs Yırtığı Neden Olur?

Yapılan araştırmalar; menisküs zedelenmelerinin sıklıkla çocukluk ve ergenlik dönemlerinde geliştiğini göstermektedir. Bu duruma neden olan faktörlerin başında bu dönemde spor aktivitelerinin fazla yapılması ve bacak kaslarının henüz tam gelişmeden kişinin tek bir aktiviteye yoğunlaşması gelir.

Bunun yanı sıra, yaşla beraber kas-iskelet sistemi elemanlarında olduğu gibi, menisküs dokusunda da zayıflama veya elastikiyetinde azalma görülebilir. 40’lı yaşlardan itibaren, menisküs dokuları yaralanmaya açık hale gelir. Aynı zamanda, günlük aktiviteler ve ani ayağa kalkma veya ağır yük kaldırma gibi hareketlerde menisküsler zarar görebilir. Bu noktada, genç yaşlara nazaran ileri yaşta görülen menisküs yırtıklarının daha zor iyileştiği ve sıklıkla dejenerasyonla sonuçlandığı unutulmamalıdır.

Eklem kireçlenmesi olarak bilinen osteoartrit görülme ihtimali ise hastalarda diz eklemi yapısında bozulmalara bağlı olarak gelişen menisküs yaralanmaları nedeniyle artar. Benzer şekilde, eklemlerde hasara yol açan çeşitli romatolojik rahatsızlıklarda, iyileşmenin de zorlaşmasına bağlı olarak menisküs zedelenmeleri daha ağır seyredebilir.

Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?

Menisküs yırtıkları sıklıkla diz eklemine bağlı gelişen belirtilerle kendini gösterir. Bu anlamda, menisküs yırtığı görülen kişilerde sıklıkla karşılaşılan belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Hareketle artan, istirahatle azalan diz ağrısı

• Dizde şişlik ve hassasiyet

• Diz eklemi hareketlerinin kısıtlanması

• Hareket esnasında dizden çıtlamaya benzer bir sesin gelmesi (krepitasyon)

• Hareket esnasında kilitlenme veya eklemin boşalması

• Hareketlerde güçsüzlük veya zorlanma

Menisküs Yırtığı Tanısı Nasıl Konur?

Menisküs yırtığından şüphelenilen durumlarda, öncelikle belirtilerin başka bir diz eklemi hastalığından kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenmesi gerekir. Bu noktada, uzman doktor tarafından ayrıntılı hastalık öyküsünün alınması ve detaylı fizik muayene yapılması oldukça önemlidir.

Doktorun gerekli gördüğü durumlarda, manyetik rezonans (MR) yöntemi aracılığıyla eklem anatomisinin detaylı bir şekilde incelenmesi sağlanabilir. Özellikle MR yöntemiyle menisküs dokusundaki zedelenme ve eklemdeki diğer hastalıkların değerlendirilmesi yapılabilir. Bunun yanı sıra, ultrason veya girişimsel olarak artroskopi yöntemleri de kullanılabilir. Artroskopi adı verilen yöntemde, eklem içine kameralı bir aparatla girilerek eklemin doğrudan incelenmesi sağlanabilir.

Kullanılan bu yöntemler ve muayene sırasında elde edilen tüm veriler ışığında, menisküs yırtığı tanısı konabilir. Mevcut yaralanmanın düzeyine bağlı olarak doktor, hastaya uygun bir tedavi planı oluşturur.

Menisküs Yırtığı Tedavisinde Hangi Yöntemler Kullanılır?

Menisküs yaralanmalarında ilk olarak belirtilerin hafifletilmesine yönelik olarak semptomatik tedavi yöntemlerine başvurulur. Bu bakımdan, menisküs zedelenmesinin geliştiği erken dönemde eklemin dinlendirilmesi, ekleme buz uygulanması, elastik bandajla sarılması ve eklemin yukarıda tutulması (elevasyon) adımlarını içeren tedaviler sıklıkla tercih edilen yöntemler arasında yer alır. Bu dönemde, eklemi zorlayacak herhangi bir hareketten kaçınılması kritik önem taşır. Buz uygulaması ise her iki-üç saatte bir, 20 dakika olacak şekilde aralıklı olarak yapılır.

Aynı zamanda, diz ekleminde şişlik ve hassasiyet gibi belirtilerin hafifiletilmesi ve ağrının giderilmesi adına non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) da sıklıkla tercih edilir. Son olarak, diz üzerine binen yükün azaltılarak eklem fonksiyonlarının kazanılması adına çeşitli kas geliştirici egzersizler hastalara öğretilir ve hastaların bu egzersizleri düzenli olarak yapması sağlanır.

Bu yöntemlerin işe yaramadığı durumlarda ise cerrahi operasyon gündeme gelebilir. Artroskopik cerrahi olarak bilinen kapalı yöntemde, diz ekleminde açılan küçük bir kesi aracılığıyla kameralı bir aparatla ekleme girilerek menisküs yırtığı onarılır veya tamirin mümkün olmadığı durumlarda yırtık kısım temizlenebilir. Çoğu durumda, hasta, aynı gün içerisinde taburcu edilir ve hastanın evden takibi sağlanır. Ameliyattan kısa bir süre sonra da hasta fiziksel aktivitelere başlayabilir.

Bununla birlikte, büyük çaplı menisküs yırtıklarında, ameliyattan sonra iyileşme ve rehabilitasyon süresi 6 haftayı bulabilir. Bu dönemde, hastanın koltuk değneği veya dizlik kullanması gerekebilir.

Menisküs Yırtığını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Menisküs yaralanmalarının önüne geçmek için çeşitli tedbirler almak mümkündür. Bu anlamda, fiziksel aktivite öncesi aşağıdaki yöntemler uygulanarak menisküs sağlığının korunması sağlanabilir:

• Diz eklemine binen yükü azaltmak için bacak kaslarının geliştirilmesi oldukça faydalı olacaktır. Özellikle diz bağları ile ilişkili uyluk ön kaslarının güçlendirilmesi uyluk kemiğini daha gergin tutarak menisküslere binen yükü azaltır.

• Egzersiz öncesi yeterli ve doğru şekilde ısınma hareketleri ve germe egzersizlerinin yapılması büyük önem taşır.

• Fiziksel aktivitelerin doğru şekilde yapılması ve kişinin kendine uygun hareketleri tercih etmesi de önemli bir faktördür. Diz eklemine fazla yük bindiren hareketlerden kaçınılması gerekir.

• Ayakkabı tercihinde yapılacak spora uygun ergonomik ve ortopedik modellerin seçilmesi de diz sağlığının korunması açısından dikkat edilmesi gereken bir noktadır.