Okul Servisi Yaş Sınırı

AYDINLIK / ANKARA

Korsan ve denetimsiz okul servislerine karşı önlem alınmasını isteyen Makine Mühendisleri Odası (MMO) yönetmeliğinin acilen düzeltilmesini istedi.

Okullar açılırken Makine Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener öğrenci servisleri konusunda uyarılarda bulundu. En önemli konulardan birinin de öğrencinin, çocuğun eğitim alanına erişimi/ulaşımı olduğunu kaydeden Yener, “Türkiye genelinde yüz binlerce okul servis aracı 12 Eylül’de yeniden yollara çıkacak. Ancak okul servisleriyle ilgili en önemli gündem olan güvenlik, mevzuat ve denetim eksikleri var” dedi. En son 5 Ağustos 2022 tarihli yönetmelik ile bu süreler, farklı araç modelleri için 2026 yılı Temmuz ayına kadar uzatılmıştır. 25 Ağustos 2021 tarihli değişiklik ile de araçların yaş sınırları değiştirilmiştir. Araçların ‘on iki yaşından küçük olması zorunluluğu, muayeneden geçmiş olması kaydıyla 1/7/2023 tarihine kadar on beş yaşından küçük olması şeklinde uygulanır” hükmü ile on iki yaş sınırı on beşe uzatılmıştır.”

DESTEK SAĞLANMALI

Ülkemizde çok sayıda okul servisi kazası yaşandığını belirten Yener, “Okul servislerinde yaşanan kaza ve ihmallerin önüne geçmek ve en aza indirmek üzere yasal zorunluluk olarak getirilen ve yukarıda belirttiğimiz önlemlerin çocuklarımızın can güvenliği göz ardı edilerek ticari bir yaklaşım ile ertelenmesi yanlıştır. Ayrıca araçların o gereklilikler yönündeki tadili için ihtiyaç halinde idare destek vermeli ve bu işlem KDV’den muaf olmalıdır” diye konuştu.

Yener, kamusal bir faaliyet olan toplu taşımacılıkta kullanılan her türlü araçta standart dışı, mevzuata aykırı, güvenlik seviyesini düşürücü hiçbir müdahale olmaması gerektiğini vurguladı.

GÜVENLİ ULAŞIM İÇİN

• Okul servis araçlarının arkasında “Okul Taşıtı” yazısı bulunması zorunludur. Servis araçlarının arkasında öğrencilerin iniş ve binişleri sırasında yakılmak üzere en az 30 cm çapında kırmızı ışık veren bir lamba ve bu lambanın yakılması halinde üzerinde siyah renkte büyük harflerle “DUR” yazısı okunacak şekilde olmalıdır.
• Yıllık periyodik araç muayenesi yapılmamış okul servis araçları trafiğe çıkamamalı. Resmi olarak emniyet müdürlüklerince yapılan yol üstü denetimlerde teknik eksiklikler de kontrol edilmelidir.
• Servisler, araç muayenesi dışında ayrıca yetkili servislerce ve eğitimli, belgeli personel tarafından 6 ayda bir bakıma alınmalı, bakımlar takip edilebilir olmalı ve araçlarda kanun ve yönetmeliklere uygun işaretler bulundurulmalıdır.
• Can ve mal güvenliğini sağlamak amacı ile taşıtın cam ve pencereleri sabit olmalı, iç düzenlenmesinde yaralanmaya neden olabilecek metal aksam yumuşak bir madde ile kaplanmalıdır. Servis araçlarının kapıları iniş ve binişlerde güvenli ve emniyetli olmalı ve kapıların hâkimiyeti sürücüde olmalıdır.
• Taşıtlarda her öğrenci için standarda uygun emniyet kemeri bulunmalı, kullanımına dikkat edilmelidir.
• Görüntü cihazları ve müzik sistemi taşıma hizmeti süresince kullanılmamalıdır.
• Araçların teknik özellikleri ile yerleşim şeması araç içinde görülür bir yere asılmalıdır.
• Sürücüler, E sınıfı sürücü belgesi için 3 yıllık, B sınıfı sürücü belgesi için 5 yıllık tecrübe şartına uygun olmalıdır. Ayrıca sürücülerin hizmet sicillerinin temiz olmalı, sürücüler kılık kıyafet yönetmeliklerine uygun davranmalıdır.

Okul taşıtı sahipleri ile bakanlıklar arasında araç yaşının 12 ile sınırlandırılması konusunda kıyasıya müzakere yaşanıyor. Taşıt sahipleri, okul araçlarındaki 12 yaş sınırının kaldırılması için TBMM'ye başvururken; Milli Eğitim, Ulaştırma ve Altyapı, Sanayi ve Teknoloji, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler bakanlıkları, ailelerin çocuklarının can güvenliği için hassasiyet gösterdikleri "okul taşıtları" konusunda tavizsiz bir tutum sergiledi. TBMM'ye görüş bildiren bakanlıklar, Danıştay'ın 12 yaş sınırını zorunlu kılan kararına da atıf yaparak "uygun değil" değerlendirmesinde bulundu.

MEB, 12 yaş sınırının kaldırılmasının değerlendirmeye alınamayacağını belirtirken, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, "Herhangi bir düzenleme yapılması uygun görülmemektedir" dedi. Okul taşıtı sahipleri, bu kez Şoförler ve Minibüsçüler Federasyonu aracılığıyla İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüşerek kendilerine 2 yıl süre verilmesini istedi. Soylu da diğer dört bakanlığın kararının önemli olduğunu vurguladı. Federasyon heyeti, dün Emniyet Genel Müdürlüğü ile de görüşme yaptı. 12 yaşından küçük 81 bin 563 okul taşıtı bulunduğunu, kullanım amacı ticari nitelikte 97 bin 957 adet taşıtın ise 12-20 arasında olduğu tespitini yapan emniyet, diğer bakanlıklarla çalışmaya göndermede bulundu. Şimdi gözler, bakanlık bürokrasinin toplanıp vereceği karara çevrildi.

Milliyet gazetesinden Önder Yılmaz’ın haberine göre, servis işletmecileri TBMM Dilekçe Komisyonu'na başvurarak, 12 yaş sınırının kaldırılmasını istedi. Ekonomik olarak araçları yenileme imkanlarının bulunmadığını belirten taşıt sahipleri, Meclis'ten yardım istedi. Komisyon Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Belma Satır da, konuyu ilgili bakanlıklara iletti. Bakanlıklar talepleri uygun bulmadı.

'DANIŞTAY KARARI VAR'

Bakanlıkların gönderdiği yazılar özetle şöyle:

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: Çocukların öncelikle sağlıklı gelişimini temin etmek, risklere karşı güçlü ve duyarlı nesiller yetiştirmek bakanlığımızın çocuğa yönelik öncelikli politikaları arasında yer almaktadır. Bu ilke doğrultusunda taşıma faaliyetlerini düzenli ve güvenilir hale getirmek için hazırlanan yönetmelik yürürlüktedir.

Milli Eğitim Bakanlığı: Düzenleme yapılabilmesi için dört bakanlığın ortak görüşünün bulunması gerekmektedir. Ayrıca Danıştay'ın "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları 12 yaşından küçük olmalıdır" kararı bulunmaktadır.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: Danıştay kararı doğrultusunda okul servis araçlarının yaşı 12 olarak uygulanmıştır. Yönetmelik de bu yönde çıkarılmıştır. Söz konusu talebe ilişkin bakanlığımızca herhangi bir düzenleme yapılması uygun görülmemektedir.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Kanunda belirlenen yaş şartının ve yeni üretilen araçların daha ileri seviye güvenlik şartlarını barındırmasının göz önünde bulundurulmasında fayda mütalaa edilmektedir.

Emniyet Genel Müdürlüğü: Araç tescil bilgilerinde okul servisi olarak kayıtlı 2008-2019 model yılları arasında minibüs ve otobüs cinsi araç sayısı toplam 81 bin 583'tür. Türkiye genelinde 6 Mayıs 2019 itibariyle kullanım amacı ticari olan 12-20 yaş grubu servis aracı sayısı ise 97 bin 957'dir.

SERVİSÇİLER: BİZE ZAMAN VERİLSİN

Haberde görüşlerine yer verilen Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu Başkanı Fevzi Apaydın, “30'a yakın servis aracı odası başkanıyla İçişleri Bakanımızı ziyaret ettik. İstek ve taleplerimizi ilettik. Bakanımız konunun diğer dört bakanlığı da ilgilendirdiğini söyledi. Bazı hususları bir yıl erteledik ama 12 yaş konusunda süre istiyoruz. Ekonominin daraldığı bu dönemde bize 'bir iki yıl zaman verin' diyoruz” dedi. 

Eğitim Bir-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın ise, “Çocuk sağlığı ve güvenliği her şeyin üstünde tutulmalıdır. Ekonomik gerekçeler veya ticari maliyet gözetilerek okul ve çocuk güvenliği göz ardı edilmemelidir” değerlendirmesinde bulundu. 

Eğitim-iş Genel Başkanı Mehmet Balık, “Ailelerin zaten canı burnunda. Bakımsız ve yaşlı araçlar can güvenliğini tehdit edici. Çocuklarımızın can güvenliği için 12 yaş sınırı gevşetilmemeli. Özellikle kırsal kentlerde yaygın, 12 yaş üstünde olup hukuka aykırı, usulsüz şekilde okul taşıtı olarak kullanımların da önüne geçilmeli” dedi.

"MİLLİ SERVET HEDER OLUYOR"

Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken ise, “Okul taşıtı araçları ithal araçlar. Bir taraftan tedbir alınıyor, bir taraftan deliniyor. Bu araçlar yaş sınırına takılınca olmuyor. Araç 12 yaşında ama daha 100 bin kilometre yapmamış, sehir içinde kullanılan araçlar bunlar. Milli servet heder oluyor. Hem mal sahibinin yeni araç alacak maddi gücü yok hem de bu ekonomik darboğazda lüks harcama gibi geliyor. 1-2 yıl içinde ekonomi normale döndüğünde taşit sahipleri rahatlayacaktır. İçişleri Bakanımız bürokratlarına 'çalışın' talimatı verdi. Bakanlık ile Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu çalışma yapıyor. Okullar açılmadan konu çözüme kavuşur” dedi.

2021-2022 eğitim-öğretim yılının başlamasına sayılı günler kala öğrenci servisleriyle ilgili dikkat çeken bir kriz ortaya çıktı. Bu yıl İstanbul'da yüzde 15 zam yapılan öğrenci servislerinde bu kez sürücü açığı sorunu yaşandı.

Okul Servis Araçları Yönetmeliği'ne göre, servis araçlarını kullanacak şoförler, 26 yaşından gün almış ve 66 yaşından gün almamış olmalı. Ancak sektör temsilcileri, bu madde nedeniyle sürücü bulmakta zorlandıklarını kaydediyor.

"SÜRÜCÜ AÇIĞI SİSTEMİMİZİ DARALTTI"

13 Mart 2020 tarihinde pandemi nedeniyle okulların uzaktan öğrenime geçtiğini ve bu tarihten sonra oldukça zor bir dönem yaşadıklarını belirten bir sektör temsilcisi, 380 araçlarının olduğunu ve en az 100 sürücüye ihtiyaç duyduklarını söyledi. İlgili birimlerle bu konuyu görüştüklerini belirten sektör temsilcisi, şirketlerinde çalışma sistemlerinin bu nedenle daraldığını kaydetti.

"KAPANMA KORKUSU HAKİM"

Okulların açılmasına 3 gün kala yaşanan sorunu Habertürk'e değerlendiren İstanbul Umumi Servis Aracı İşletmeleri Esnaf Odası Başkanı Hamza Öztürk ise, artan vakalar nedeniyle velilerin hâlâ büyük bir endişe içerisinde olduğunu ve yeni bir kapanma kararı korkusu nedeniyle de öğrenci servislerine başvuruların istenilen seviyeye ulaşmadığını söyledi.

"BAZI VELİLER SERVİSLERİ İLK AY TERCİH ETMEYECEK"

Öztürk açıklamasında şunları söyledi: "Okulların açık kalıp kalmayacağı endişesi var. Birçok sürücü ve araç sahibi bu yüzden serviste çalışmayı tercih etmiyor. 20 ay gibi bir süre pandemi sorunu ile mücadele ettik. Bu oldukça uzun bir süre. İstanbul'da normalde 25 bin öğrenci servisi çalışmalı. Ancak önümüzdeki günlerde servis sayları ne olacak bilmiyoruz. Bazı veliler okulların gidişatına bakmak için ilk ay çocuğunu servise vermeyecek. Öte yandan sürücü açığı konusunda 65 yaş düzenlemesi de bir sorun bizler için. Zaten sürücü bulmakta zorlanırken bir yandan da bu düzenleme nedeniyle ciddi bir şoför açığı yaşayacağız."

TIR SÜRÜCÜLERİ İÇİN DÜZENLEME YAPILMIŞTI

Geçtiğimiz yıl pandemi nedeniyle tedarik zincirinin en önemli halkası olan nakliye sektörü durma noktasına gelmişti. Bu kapsamda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nca 65 yaş üzeri ağır ticari araç sürücüleri için geçici çalışma izni verilmişti.