Tdk Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu

Министерство культуры Российской Федерации Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования «Казанский государственный институт культуры» Кафедра методологии и технологии универсальных компетенций МНОГОУРОВНЕВАЯ ЯЗЫКОВАЯ ПОДГОТОВКА В УСЛОВИЯХ ПОЛИКУЛЬТУРНОГО ОБЩЕСТВА Материалы VIII международной научно-практической конференции 11 июня 2021 года Казань, 2021 УДК 378:811.1/8 ББК 74.480.26+81.2 М 73 Казанский государственный институт культуры Кафедра методологии и технологии универсальных компетенций Научные редакторы: д-р филол. наук, профессор Г.С. Хазиева канд. филол. наук, доцент З.Н. Серова канд. пед. наук, доцент Е.Е. Новгородова канд. филол. наук, доцент Л.Т. Идиатуллина Составитель: канд. пед. наук, доцент Е.Е. Новгородова М 73 Многоуровневая языковая подготовка в условиях поликультурного общества: материалы VIII междунар. науч.-практ. конф. (11 июня 2021г.) / кафедра методол. и технол. универс. компетенций КазГИК; сост.: Новгородова Е.Е.; науч. ред.: Хазиева Г.С. и др. – Казань, 2021. – 532 с. ISBN 978-5-9960-0208-5 В издание вошли статьи преподавателей вузов, школьных учителей, ас- пирантов и магистрантов, исходя из тематики их научных исследований, от- вечающие общему направлению заявленной конференции. Материалы включены в сборник в авторской редакции. Авторы несут ответственность за содержание материалов, достоверность приведенных фактов, цитат, стати- стических данных. ISBN 978-5-9960-0208-5 © КазГИК © Коллектив авторов 2 СОДЕРЖАНИЕ I. Модернизация образования и инновационные методики пре- подавания национальных и иностранных языков ........................................ 9 Жусупова Р.Ф., Нурпеисова А.Х. Реализация коммуникативной ком- петенции в обучении профессионально-ориентированного ино- странного языка .......................................................................................................................................... 9 Alkaya E., Öztürk M. Teaching of the Tatar Turkish in Turkey ............................... 18 Дульмухаметова Г.Ф. Особенности применения информационных методов обучения в образовательном процессе .......................................................... 24 Кирушина А.К., Кулькова М.А. Проектирование методической сис- темы развития лексической компетенции при помощи информаци- онно-коммуникационных технологий ................................................................................... 32 Садриева Л.Р. Особенности использования проблемного подхода на уроках русского языка ........................................................................................................................... 38 Степанова А.С. Дорожная карта «Образование 2030» и гуманитарный компонент образования при обучении межкультурной коммуника- ции ............................................................................................................................................................................ 41 Рябова А.Р., Дульмухаметова Г.Ф. Современные песни как способ повышения мотивации студентов к изучению иностранного языка ....... 48 Гиниятуллина Д.Р. Академическое письмо на уроках английского языка (примеры заданий по развитию навыков академического письма) ................................................................................................................................................................. 52 Орлова Л.Г., Корнилова Е.С. Развитие навыков реферирования на иностранном языке у студентов магистратуры ........................................................... 56 Пинегина И.Н., Рябова А.Р., Валеева Р.З. Роль мнемоники в запоми- нании новых иноязычных лексических единиц (на примере англий- ского и китайского языков) ............................................................................................................. 61 Кириллова З.Н. Чит илләрдә татар телен укыту (Преподавание татарского языка в зарубежных странах) ................................................................ 66 Ахмедшин М.М. Использование коротких текстов в обучении ино- странному языку ........................................................................................................................................ 75 Сабирова Р.И., Рахимова А.Э. Эффективные методы онлайн- обучения иностранному языку ..................................................................................................... 80 Низамутдинова Э.А., Мухамадьярова А.Ф. Развитие социокультур- ной компетенции на основе аутентичных рекламных роликов на среднем этапе обучения в средней общеобразовательной школе .............. 83 Зайнашева Л.Л., Сафин И.Х. Использование обучающих игровых ре- сурсов сети интернет при обучении лексике на начальном этапе обу- чения в средней общеобразовательной школе .............................................................. 87 Насибуллина Л.Р., Рахимова А.Э. Использование Твиттера при обу- чении письму на уроках иностранного языка ................................................................ 95 3 Липовая С.А. Методическое сопровождение деятельности учителя- русиста, или к вопросу о методологии обучения элементарной гра- мотности в образовательной организации ....................................................................... 99 Жексимбаева Д.М., Рахимова А.Э. Роль мотивации при обучении го- ворению на иностранном языке .................................................................................................. 107 Гилазова Г.Х. Авторская работа как средство совершенствования английской речи ......................................................................................................................................... 112 Аминова З.З. Использование технологии вопрошания как средство мотивации к обучению иностранным языкам ............................................................... 114 Нурхамитов М.Р., Ильясова А.М. Использование сервиса Кахут в обучении лексике на занятиях по иностранному языку ...................................... 119 Пинегина И.Н., Валеева Р.З. Метод PowerPoint Party как фактор по- вышения мотивации студентов при обучении говорению на занятиях по английскому языку в условиях пандемии .................................................................. 122 II. Литературоведение и иностранные языки в современном мире ....................................................................................................................................................................... 127 Kairken Adiyet Kazakh-tatar literature relations .............................................................. 127 Калабина А.В., Серова З.Н. Философская лирика И.А. Бродского. Син- тез реализма и модернизма ............................................................................................................. 135 Вавилова П.П., Серова З.Н. Стивен Кинг и массовая литература ............... 144 Крюкова И.А., Серова З.Н. Балетная интерпретация трагедии Уилья- ма Шекспира «Ромео и Джульетта» в постановках Леонида Лавров- ского и Кеннета Макмиллана ......................................................................................................... 147 Кузьмина Е.К.,. Партибаева К.Р Особенности перевода феминити- вов ............................................................................................................................................................................. 152 Серазеева Е.А., Серова З.Н. Отражение темы расстройств аутистиче- ского спектра в современной литературе ........................................................................... 157 Павлова А.Р., Серова З.Н. Творческие пути Виктора Астафьева .................. 168 Кузьмина Е.К., Партибаева К.Р. Проблемы использования фемини- тивов в современном английском языке ............................................................................ 174 Щенин В.Н. К вопросу о терминообразовании в области компьютер- ных технологий ............................................................................................................................................ 178 Халяпова А.Р., Курочкин Р.В. Способы создания иронии в современ- ной английской литературе на примере романа курта воннегута «бойня №5, или крестовый поход детей» ........................................................................... 181 Сафина Г.Ф. Образ-символ крыльев в татарской поэзии ХХI в.: семан- тическая структура и особенности функционирования (на примере лирики Эльвиры Хадиевой) ............................................................................................................. 184 4 III. Язык и межкультурная коммуникация в контексте со- временных тенденций образования .............................................................................. 200 Вильданова Г.А., Кейгл К.Н. «BLM» дискурс .................................................................. 200 Утегулова С.Б., Сундеткалиева К.А. Иноязычная лексика в молодеж- ной речи .............................................................................................................................................................. 203 Ибрагимов Э.А. Языковая политика в независимых турецких республиках (пример Азербайджана) ........................................................................... 211 Гуро-Фролова Ю.Р. Межкультурная коммуникация в смешанных экипажах морских судов ...................................................................................................................... 227 Яковлева С.Л. Лепидоптеронимы в европейской и американской жи- вописи и культуре ..................................................................................................................................... 231 Тулусина Е.А., Уткульбаева Д.А. Современный немецкоязычный ме- диадискурс как материал для изучения на уроке иностранного язы- ка................................................................................................................................................................................. 236 Волкова В.В. Изучение страноведения на занятиях иностранного языка в технических вузах ................................................................................................................ 239 Идиатуллин А.В., Идиатуллина Л.Т. Когнитивный компонент меж- культурной коммуникации в аспекте учета культурно маркирован- ной лексики американского варианта английского языка ................................ 244 Палкина Н.Н. Использование видеоматериалов при обучении ино- странному языку профессионального общения ........................................................... 252 Соловьева О.Б. Предметно-языковое интегрированное обучение в техническом вузе ........................................................................................................................................ 257 Коваль О.И. Обучение профессионально ориентированному ино- язычному общению студентов технических специальностей ........................ 261 Бобкова Е.А. Анализ трудностей перевода (по результатам конкурса перевода) ........................................................................................................................................................... 265 Новик В.Ю. Возникновение и развитие термина «коммуникативная компетенция» ................................................................................................................................................ 271 Гиниатуллина А.И., Мансурова В.Я. Идиомы как фразовые единицы в обучении иностранному языку в образовательном пространстве вуза .......................................................................................................................................................................... 275 Ухтерикова Ю.Ю., Букина Т.В. Особенности диалогической речи мо- лодежного английского языка ...................................................................................................... 280 IV. Русский язык как иностранный: технология и методика преподавания ............................................................................................................................................. 287 Кулькова М.А. Лингводидактический потенциал корпусно- ориентированных технологий в обучении РКИ ............................................................ 287 Жиглий Ю.В. Обучение аудированию на занятиях по русскому языку как иностранному ...................................................................................................................................... 291 5 Пашкова М.Н., Михайлова Е.С. Особенности развития психофизио- логических механизмов языковой догадки при обучении иностран- ных учащихся рецептивным видам речевой деятельности на русском языке ...................................................................................................................................................................... 300 Груздева Е.А. Обучение русскому языку как иностранному испаного- ворящих учащихся в современных условиях ................................................................... 308 V. Лингвистические аспекты современной филологии .......................... 314 Yalçin Süleyman Kaan Phonological appearances of the primary long vowels in Altai Turkish and phonological cases related to this vowels .............. 314 Karaca Veysel İbrahim Vowel shortening in Turkish quote words....................................................................................................................................................................... 326 Гулиев Г.И. Категоризация цвет в азербайджанском и английском языках и ее роль в познавательной деятельности ..................................................... 332 Ойноткинова Н.Р. Зооморфный код в мифологии алтайцев .......................... 342 Вильданова Г.А. Гибридное словообразование как средство актуали- зации лексем национального языка в гастрономическом дискурсе ......... 351 Нургалиева Д.А., Кулькова М.А. Особенности перевода рекламных текстов с английского на русский язык ................................................................................ 355 Гиниатуллина А.И., Кулькова М.А. Отражение ценностей в паремио- логической картине мира .................................................................................................................. 359 Спичкина А.О., Вильданова Г.А. Лакуны в переводе (на примере рус- ского и английского языков) .......................................................................................................... 362 Нургалиева Л.Р., Кулькова М.А. Особенности перевода безэквива- лентной лексики с английского на русский язык ....................................................... 365 Шигапова Д.М., Дульмухаметова Г.Ф. Эргонимы в переводе (на ма- териале английского и русского языков) ........................................................................... 370 Султанова А.П. Полисемия призначных фразеологизмов с компонен- том - онимом в русском языке ....................................................................................................... 379 Насибуллова Г.Р., Юйци Ли Зооним лошадь в русских и китайских фразеологизмах ............................................................................................................................... 385 Амерханова Г.М., Галиева А.И. Особенности семантики фразеоло- гизмов с компонентом-зоонимом в русском, татарском и арабском языках ................................................................................................................................................................... 390 Закирова А.А., Андреева М.И. Медицинский художественный текст: словосочетания, описание, модификаторы ...................................................................... 396 Рустамова С.Р., Вильданова Г.А. Средства создания образности в ли- тературных произведениях и способы их перевода ................................................. 400 Ахметгалиева А.Ф. Перевод индивидуально-авторской метафоры в художественном тексте ........................................................................................................................ 404 6 Хусаинова А.Я. Особенности системы согласных в татарских гово- рах............................................................................................................................................................................. 408 Джафарова А.Р., Вильданова Г.А. Перевод лексических особенно- стей медицинского дискурса .......................................................................................................... 412 Мухаметкулова К.А., Букина Т.В. Кельтские заимствования в совре- менном английском языке ................................................................................................................ 415 Гутарова А.В., Тимирясова Л.Б. Особенности перевода немецких аналитических глагольно-именных конструкций спортивной тема- тики на русский язык ............................................................................................................................. 421 Тимирясова Л.Б., Гутарова А.В. Сравнительный анализ слабого склонения существительных в древнеанглийском и современном не- мецком языках .............................................................................................................................................. 425 VI. Педагогика и психология в поликультурной среде образова- тельного учреждения ..................................................................................................................... 431 Насипов И.С. Полилингвальные модели поликультурного образова- ния: опыт подготовки педагогических кадров в Акмуллинском уни- верситете ........................................................................................................................................................... 431 Мукушева А.Н. Преподавание казахского языка как родного и как второго языка в казахстанских школах ................................................................................ 441 Седова Е.А. Программа по иностранному языку для магистрантов специальности 08.04.01 «Строительство». Общие положения ........................ 452 Малахова Л.А., Ситдикова Г.Р. Повышение эффективности оценива- ния дистанционного обучения при повышении квалификации препо- давателей ........................................................................................................................................................... 456 Алексеева Е.А. Особенности изучения иностранного языка в поли- культурном обществе ............................................................................................................................ 462 Гиниятуллина Д.Р. Просмотр аутентичных художественных филь- мов как способ совершенствования коммуникативной компетенции в области английского языка ............................................................................................................. 466 Ильдуганова Г.М. Геймификация процесса обучения иностранным языкам в вузе ................................................................................................................................................. 471 Идиатуллин А.В., Идиатуллина Л.Т. Роль и особенности использо- вания аутентичных текстов в условиях полилингвального обучения английскому языку .................................................................................................................................. 475 Ильясова А.М., Нурхамитов М.Р. Методические аспекты подготовки студентов экономического факультета к сдаче международных экза- менов ...................................................................................................................................................................... 482 Рябова А.Р., Пинегина И.Н., Дульмухаметова Г.Ф. Геймификация как современный метод обучения иностранному языку ..................................... 486 7 Козлова Ю.А., Заляева Л.Т., Валеева Р.З. К вопросу развития навы- ков пересказа у детей старшего дошкольного возраста с общим недо- развитием речи третьего уровня ................................................................................................ 491 Кадыров Р.А., Валеева Р.З. Информационные технологии как инст- румент повышения мотивации учеников на уроках иностранного языка ...................................................................................................................................................................... 500 Минуллина Э.И., Новгородова Е.Е. Аутентичный текст как основа обучения иностранному языку (английскому) в процессе иноязычной подготовки будущих специалистов в области хореографии ............................ 504 Мансурова В.Я., Гиниатуллина А.И. Роль личности преподавателя при формировании мотивации студентов при обучении иностранным языкам .................................................................................................................................................................. 510 Малахова Л.А., Ситдикова Г.Р. Особенности организации курсов по- вышения квалификации для преподавателей иностранных языков в условиях дистанционного обучения ........................................................................................ 514 Хамматова Э.М., Ибятова З.А. Воспитание речевой культуры студен- тов на занятиях сценической речи ............................................................................................ 517 Авторы ................................................................................................................................................................ 522 8 9. KİLLİ, Gülsüm, Kuzeydoğu Türk Lehçelerinin Karşılaştırmalı Ses Bilgisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1996. 10. KORKMAZ Zeynep. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. 11. ÖZKAN Nevzat. (1996). Gagavuz Türkçesi Grameri (Giriş-Ses Bilgisi- Şekil Bilgisi- Cümle-Sözlük-Metin Örnekleri). Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. 12. TEKİN Talat. (1995). Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler. İstanbul, Simurg Yayınları (TDBUÜ). 13. TEKİN Talat. (2003). Orhun Türkçesi Grameri. (Yay: Mehmet Ölmez). İstanbul. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 9. 14. TOKATLI, Suzan, Başkurt Türkçesi Grameri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri, 1994. 15. YALÇIN Süleyman Kaan. (2009). “Türkçede Artdamaksıllaşma Olayının Birincil Uzun Ünlülerle İlgisi Üzerine Bir Değerlendirme” Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları, (Prof. Dr. Ahmet Buran Armağanı), Volume 4/8 Summer, s. 2340-2357. 16. YALÇIN Süleyman Kaan. (2013). Çağdaş Türk Lehçelerinde Ünlüler. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. Veysel İbrahim Karaca TÜRKÇE ALINTI SÖZCÜKLERDE ÜNLÜ KISALMASI Türkçe tarihî süreç içerisinde birçok dil ile çeşitli etkileşime girmiş bir dildir. Sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel olarak birbiriyle etkileşim hâlinde olan milletlerin dillerinde olduğu gibi Türkçede de ilk yazılı metinlerinden bu yana farklı oranlarda alıntı sözcükler bulunmaktadır. Söz konusu alıntı sözcükler Türkçeye çeşitli ses olaylarına maruz kalarak ya da herhangi bir ses bilgisel değişikliğe uğramadan girmişlerdir. Bu ses olayları arasında en çok görüleni ünlü kısalması olayıdır. Türkiye Türkçesindeki alıntı sözcüklerde görülen ünlü kısalması olayının incelendiği bu çalışma, Türk Dil Kurumu tarafından 2005 yılında yayınlanan Türkçe Sözlük’ün 10. baskısı baz alınarak yapılmış eş zamanlı bir çalışmadır. Çalışmamızın kapsamını oluşturan doğu dillerine ait alıntılar; Arapça, Çince, Ermenice, Farsça, Gürcüce, Hintçe, İbranice, Japonca, Korece, Malezyaca, Moğolca, Rusça, Soğdça ve Tibetçe kökenli olan toplam 8.991 sözcüktür. Coğrafi olarak doğu dilleri ile sınırlı olan çalışmamız, tüm alıntı sözcüklerin %58.63’ü üzerinde yapılan bir incelemedir. 326 Çalışmada alıntı sözcüklerin bünyesinde bulunan uzun ünlülerin söz başı, söz içi ve söz sonundaki durumları incelenecektir. Anahtar Sözcükler: Alıntı Sözcükler, Türkiye Türkçesi, Ses Olayları, Ünlü Kısalması Veysel İbrahim Karaca VOWEL SHORTENING IN TURKISH QUOTE WORDS Turkish is a language that has interacted with many languages in the his- torical process. Just as in the languages of nations that interact with each other socially, economically, politically and culturally, Turkish has borrowed words at different rates since its first written texts. The aforementioned borrowed words entered Turkish by being exposed to various phonetic events or without under- going any phonetic changes. The most common among these sound events is vowel shortening. This study, which examines the vowel shortening in borrowed words in Turkey Turkish, is a simultaneous study based on the 10th edition of the Turkish Dictionary published in 2005 by the Turkish Language Association. Quotations from oriental languages that constitute the scope of our study; A total of 8,991 words originating from Arabic, Chinese, Armenian, Persian, Georgian, Hindi, Hebrew, Japanese, Korean, Malaysian, Mongolian, Russian, Sogdian and Tibetan. Our study, which is geographically limited to eastern languages, is an ex- amination of 58.63% of all borrowed words. In the study, the situations of the long vowels in the beginning of the word, in the word and at the end of the words will be examined. Key words: Quoted Words, Turkey Turkish, Phonetics, Vowel Abbreviation Dünyadan izole olmuş ilkel toplumlar dışındaki her toplum birbiriyle etkileşimde bulunmak zorundadır. Siyasi, ticari, kültürel ve sosyal ilişkilerle birbirini tanıyan toplumların dillerinin de belli bir ölçüde birbirini etkilemesi kaçınılmazdır. Üst kültürden alt kültüre, üretenden tüketene doğru bir yol izleyen bu etkileşim alıntı sözcükler yoluyla sözcük alış verişine olanak sağlamaktadır. İletişim ve çağdaşlığın bir getirisi olan bu alıntı sözcükler her dilde az ya da çok bulunmaktadır. Bu sözcüklerin azlığı ya da çokluğu söz konusu dillerin diğer dillerle olan ilişkilerine bağlıdır. Öyle ki, başka toplumlarla herhangi bir iletişim kurmayıp aynı zamanda bünyesinde başka dillere ait ögeler barındıran bir dilden bahsetmek mümkün değildir. Bu etkileşim kimi zaman alıcı dili bütünüyle yabancılaştırabilecek kadar artabilmekte ve kaynak dil açısından son derece tehlikeli olabilmektedir (Aksan, 2004: 29). Tarihî sürece bakıldığında Türk milleti çok geniş bir coğrafyaya yayılmış, siyasi ve kültürel olarak birçok toplum ve kültürle temas halinde olmuştur. Bu nedenle Türk dilinde Köktürk döneminden bu yana farklı oranlarda yabancı 327 ögelere rastlamak mümkündür. Türkçede rastlanan bu alıntılar, Türk milletinin tarihi içerisinde geniş coğrafyalarda ve uzun devirler boyunca yöneticilik yaptıkları ve Türkçenin üst katman dili olarak kabul edilmesinden dolayı daha çok bilgi alıntıları şeklinde olmuştur. Türk dilinde var olan özenti alıntıların büyük bir kısmı yalnızca din kaynağına dayanmaktadır. Budizm, Manihaizm ve İslâmiyet birçok özenti alıntısının Türkçeye girmesine yol açmıştır (Karaağaç, 2009: 138). Türkçeye yabancı ögelerin giriş sebeplerini genel olarak şu şekilde sıralamak mümkündür: Sosyal hayattaki köklü değişiklikler; din ve medeniyet dairesi değişiklikleri, tercüme faaliyetleri, alfabe değişiklikleri, geri kalmışlık, dil bilinci eksikliği, yabancı dille eğitim, çok coğrafya değiştirmek (Buran, 2008: 165). Çağdaş Türkiye Türkçesinde de Türkçenin her döneminde olduğu gibi belli oranda alıntı sözcüklere rastlanmaktadır. Söz konusu sözcükler TDK tarafından 2005 yılında hazırlanan Türkçe Sözlük’ün 10. baskısı arayıcılığıyla belirlenmiş ve Türkçe Sözlük’te verilen dil kısaltmaları temel alınmıştır. Türkiye Türkçesinde bulunan alıntı sözcüklerin toplamı 15.333 adettir. Bu sayı Türkçe sözlüğün toplam söz varlığı olan 63.818 sayısına oranlandığında, alıntı sözcüklerin yüzdelik oranı yaklaşık % 24’e tekabül etmektedir. Bu oran grafik üzerinde şu şekilde gösterilebilir: ALINTI SÖZCÜK 15333; TÜRKÇE %24.02 KÖKEN Lİ SÖZCÜK 48485;… Grafik 1: Türkçe Sözlük’te Alıntı Sözcük - Türkçe Sözcük Oranı Alıntı sözcükler içerisinde kaynak dillerin sayısal durumuna bakıldığında en büyük oranı Arapça teşkil etmektedir. Toplam 15.333 sözcüğün 6619 adeti Arapça kökenlidir. Daha sonra sırasıyla Fransızca (4947), Farsça (1843), İtalyanca (630), İngilizce (512), Yunanca (403), Almanca (84), Latince (78), Rusça (41), İspanyolca (34), Ermenice (23), Slavca (19), Macarca (14), Rumca (13), Moğolca (12), Bulgarca (9), Japonca (8), İbranice (7), Çince (5), Malezyaca (4), Portekizce (4), Norveççe (2), Hintçe (2), Tibetçe (2), Sanskritçe (2), Brezilya Yerel Dilleri (2), Fince (2), Gürcüce (1), Korece (1), Soğdça (1), 328 Afrika Yerel Dilleri (1), Amerika Yerel Dilleri (1), Arnavutça (1), Eskimo Dili (1), Kızıl Derili Dilleri (1) Keltçe (1), Lehçe (1), Malayaca (1), Maldivce (1) alıntı sözcük bulunmaktadır. Çalışmamızın kapsamını oluşturan doğu dillerine ait alıntılar ise Arapça, Çince, Ermenice, Farsça, Gürcüce, Hintçe, İbranice, Japonca, Korece, Malezyaca, Moğolca, Rusça, Soğdça ve Tibetçe kökenli olan toplam 8.991 sözcüktür. Coğrafi olarak doğu dilleri ile sınırlı olan çalışmamız, tüm alıntı sözcüklerin %58.63’ü üzerinde yapılan bir incelemedir. Bu sözcüklerden 8.569 tanesi en az bir ses olayına maruz kalarak Türkçeye geçerken, 422 tanesi herhangi bir ses değişikliğine uğramadan kaynak dildeki durumuyla Türkçede bulunmaktadır. Söz konusu alıntı sözcükler üzerinde yapılan incelemeye göre, alıntı sözcükler Türkçenin ses yapısına uydurulurken, ünlü kalınlaşması, ünlü incelmesi, ünlü daralması, ünlü genişlemesi, ünlü düzleşmesi, ünlü yuvarlaklaşması, ünlü düşmesi, ünlü türemesi ve ünlü kısalması olaylarından ibaret olan ünlü olaylarına; ünsüz aykırılaşması, ünsüz benzeşmesi, ötümlüleşme, ötümsüzleşme, ünsüz düşmesi, ünsüz türemesi, ünsüz tekleşmesi, ünsüz ikizleşmesi, süreklileşme, süreksizleşme, sürekli ünsüzler arası değişme, süreksiz ünsüzler arası değişme ve göçüşme olaylarından ibaret ünsüz olaylarına maruz kalmıştır. Alıntı sözcüklerin Türkçenin ses yapısına uydurulmasında maruz kaldıkları ses olayları arasında en büyük oran ünlü kısalması olayındadır. Ünlü kısalması 6177 örnekte tespit edilmiş ve bu da % 68.70 oranına tekabül etmektedir. Ünlü kısalması boğumlanma süresi normal bir ünlünün süresinden daha uzun olan yahut normal uzunluktaki iki ünlünün boğumlanma süresini içine alan ünlüler olarak tanımlanan (Korkmaz, 2007: 221) uzun ünlülerin normal süreli ünlülere dönüşmesi olayıdır. Bu ses olayının nedenlerinden biri dilde hâkim olan en az çaba yasası olabilir; çünkü uzun ünlülerin boğumlanma süresi normal ünlülerin iki katı olduğundan söyleyiş esnasında boğumlanma süresinin aza indirgenmesi konuşma hızını artıracaktır. Türk dilinin fonetik temayülleri arasında görülen bu ses olayı Türkiye Türkçesinde de görülmektedir. AT. āç> TT.aç; AT. hāçıg> TT.acı; AT. kuk> TT. gök; AT. kuz> TT. köz; AT. tǖ> TT. tüy; AT. sǖt> TT. süt; AT. kǖn> TT. gün (Tekin, 1995: 171-172-183- 184-185). Türk dilinin fonetik temayülleri arasında görülen uzun ünlülerin kısalması olayı; normal süredeki ünlülerin daha kısa sürede boğumlanan ünlülere dönüşmesiyle de görülmektedir. Bu kısalma olayı daha çok /ı/, /i/ (/u/, /ü/) gibi az sesli, dayanıksız dar ünlülerde kendini göstermektedir (Korkmaz, 2007: 228). Özellikle Çuvaş, Tatar ve Başkurt Türkçelerinde 329 görülen bu olay, alıntı sözcüklerin Türkçenin ses yapısına uydurulması yönünde çokça kullanılmaktadır. Ünlü kısalması olayının alıntı sözcüklerin Türkçenin ses yapısına uydurulmasında bu denli etkin oluşu Türkçenin uzun ünlülere olan tepkisini bir kez daha kanıtlar özellik taşımaktadır. İncelemeye alınan 8.991 sözcüğün 6.177 gibi çok büyük bir kısmı bünyelerinde bulunan uzun ünlülerini kaybederek Türkiye Türkçesinde yer bulmuştur. Bu kısalma sonucu diğer ses olaylarının da etkilendiği söylenebilir. Çünkü bilindiği gibi uzun ünlüler kısalırken sözcükte çeşitli seslik izler bırakmaktadır. Bu seslik izler ünlü ve ünsüz ikizleşmesi, tonlulaşma, artdamaksıllaşma, öndamaksıllaşma, ünlü ve ünsüz türemeleri ve genişlemedir. Söz konusu ses olaylarına uğrayan sözcüklerin büyük bir çoğunluğunda uzun ünlü varlığından söz etmek mümkündür (Far. lāf-zen> TT. lafazan; Ar. ‘aks+śadā> TT. aksiseda). Türkiye Türkçesindeki alıntı sözcüklerde meydana gelen ünlü kısalması ile ilgili olarak şu örnekler gösterilebilir: ā >a: Söz Başı: Far. ābdest > TT. abdest; Far. ābnūs > TT. abnus; Ar. ādem > TT. adam; Ar. āfyūn > TT. afyon; Far. āħūr > TT. ahır; Ar. āħź > TT. ahz; Ar. ān > TT. an; Far. ārāste > TT. arasta; Far. ārzū > TT. arzu; Far. āster > TT. astar. Söz İçi: Ar. abbās > TT. abbas; Ar. abrāş > TT. abraş; Ar. iśrār > TT. ısrar; Ar. aġrāż > TT. ağraz; Ar. aħlāķ > TT. ahlak; Ar. cihāz > TT. çeyiz; Far. çābuk > TT. çabuk; Far. anbār > TT. ambar; Far. āsmān > TT. asuman; Ar. ĥāzmn > TT. hazin. Söz Sonu: Far.+Ar. āb+havā > TT. abuhava; Ar. ‘acebā > TT. acaba; Ar. ‘ādetā > TT. âdeta; Ar. aħşā > TT. ahşa; Ar. aķribā > TT. akraba; Ar. aķvā > TT. akva; Ar. ammā > TT. ama; Ar. āşūrā > TT. aşure; Far. bahā > TT. baha; Ar. bāķilā > TT. bakla. m > i: Söz Başı: Ar. mfā’> TT. ifa; Ar. mķāž> TT. ikaz; Ar. mhām > TT. iham; Ar. mcāb > TT. icap; Ar. mcār > TT. icar; Ar. mmām > TT. imam; Ar. mrād > TT. irat; Ar. mśāl > TT. isal. Söz İçi: Far. dmvār> TT. duvar; Far. āfermn > TT. aferin; Ar. aħmren > TT. ahiren; Ar. ‘aķmķ > TT. akik; T. + Ar. baş+ĥekmm > TT. başhekim; Ar. cedmd > TT. cedit; Ar. daķmķ > TT. dakik: Ar. emmn > TT. emin; Ar. fml > TT. fil; Ar. ĥākmm > TT. hâkim. Söz Sonu: Ar. ecnebm> TT. ecnebi; Ar. ĥanbelm > TT. hanbeli; Far. gezm > TT. gezi; Ar. fevrm > TT. fevri; Ar. ekŝerm > TT. ekseri; Ar. durzm > TT. dürzi; Far. ŧūŧm > TT. dudu; Far. çmnm > TT. çini; Far. bārm > TT. bari; Ar. baĥrm > TT. bahri. ō > o: 330 Söz İçi: Far. ħōd-kām> TT. hodkâm; Far.ħōrende> TT. horanta; Far. ħōd- be-ħōd> TT. hodbehot; Far. ħōd-bmn > TT. hodbin; Far. ħōd-pesend > TT. hodpesent; Ar. + Far. ve+yāħōd > TT. veyahut; Far. yā ħōd > TT. yahut. ū > u: Söz İçi: Far. efsūn> TT. afsun; Ar. cumhūr> TT. cumhur; Ar. culūs> TT. cülus; Ar. ‘arūż > TT. aruz; Far. bārūd > TT. barut; Ar. baħūr > TT. buhur; Ar. fuđūl > TT. fodul; Ar. ġurūr > TT. gurur; Ar. ħuśūś > TT. husus; Ar. ĥużūr > TT. huzur. Söz Sonu: Far. ārzū> TT. arzu; Ar. + Far. ‘anber+bū> TT. amberbu; Far. āhū> TT. ahu; Far. hindū > TT. hindu; Far. cādū > TT. cadı; Far. dārū > TT. daru; Ar. maśnū > TT. masnu; Far. nāmlū > TT. namlu; Far. bāzū > TT. pazı; Far. peştū > TT. peştu. SONUÇ Türkiye Türkçesindeki alıntı sözcüklerde görülen ünlü kısalması ses olayı ile ilgili çalışmamızda elde edilen bulgular şu şekildedir: 1. Alıntı sözcükler Türkçenin ses yapısına uydurulurken, ünlü kalınlaşması, ünlü incelmesi, ünlü daralması, ünlü genişlemesi, ünlü düzleşmesi, ünlü yuvarlaklaşması, ünlü düşmesi, ünlü türemesi ve ünlü kısalması olaylarından ibaret olan ünlü olaylarına; ünsüz aykırılaşması, ünsüz benzeşmesi, ötümlüleşme, ötümsüzleşme, ünsüz düşmesi, ünsüz türemesi, ünsüz tekleşmesi, ünsüz ikizleşmesi, süreklileşme, süreksizleşme, sürekli ünsüzler arası değişme, süreksiz ünsüzler arası değişme ve göçüşme olaylarından ibaret ünsüz olaylarına maruz kalmıştır. 2. Bu ses olayları arasında alıntı sözcüklerin Türkçenin ses yapısında uydurulmasında en aktif rol 6177 örnek ve % 68.70’lik oranla ünlü kısalmasındadır. 3. Alıntı sözcüklerde görülen ünlü kısalmaları ā > a, m > i, ō > o ve ū > u şeklinde gerçekleşmiştir. ā > a ve m > i kısalmalarında söz başı, söz içi ve söz sonunda; ō > o kısalmasında yalnızca söz içinde ve ū > u kısalmasında ise söz içi ve söz sonunda kısalma örneklerine rastlanmaktadır. 4. Alıntı sözcüklerde görülen ünlü kısalmalarında en büyük sayısal yoğunluk ā > a kısalmasında, en küçük yoğunluk ise ō > o kısalmasında görülmektedir. References 1. AKSAN, Doğan. (2004). Türkçenin Söz Varlığı. Ankara. Engin Yayınevi. 2. BURAN, Ahmet. (2008). “Yabancı Diller Karşısında Türkçe” Makaleler. (Ed. M. Dursun Erdem) (Yay. Haz. Ercan Alkaya, Süleyman Kaan Yalçın, Murat Şengül) Ankara: Turkish Studies Publication, Series V. s.165-169. 3. KARAAĞAÇ, Günay (2009). Dil, Tarih ve İnsan. İstanbul. Kesit Yayınları. 331 4. KARACA, Veysel, İ. (2011). “Türkiye Türkçesinde Alıntı Sözcüklerde Görülen Ses Olayları Üzerine Bir İnceleme” FÜ. Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ. 5. KORKMAZ, Zeynep. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. 6. TÜRK DİL KURUMU. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. 7. TÜRK DİL KURUMU. (2008). Yazım Kılavuzu. Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. Г.И. Гулиев КАТЕГОРИЗАЦИЯ ЦВЕТ В АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ И АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКАХ И ЕЕ РОЛЬ В ПОЗНАВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В статье категоризация в когнитивной лингвистике рассматривается как семантико-когнитивная деятельность человека, как процесс. Категоризация считается одним из самых важных понятий когнитивного подхода. Есть несколько основных различий между азербайджанским и английским языками. Настоящий анализ предполагает, что кросс-культурные различия могут проявляться по- разному в двух языках. Кросс-лингвистические различия могут возникать в буквальных значениях и концептуальных механизмах, а также в выражении одинаковых или разных концептуальных метафор. В процессе когнитивной деятельности человек выделяет категории на основе прототипа. Ключевые слова: когнитивная лингвистика, категория, категоризация, прототип, когнитивно-семантический анализ, ядро, периферия Heydar Izzat Guliyev CATEGORIZATION OF COLOR IN AZERBAIJAN AND ENGLISH LANGUAGES AND ITS ROLE IN COGNITIVE ACTIVITY The article considers categorization in cognitive linguistics as a semantic- cognitive human activity, as a process. Categorization is considered one of the most important concepts in the cognitive approach. There are several main differences between Azerbaijani and English. This analysis suggests that cross- cultural differences can manifest themselves in different ways in two languages. Cross-linguistic differences can arise in literal meanings and conceptual mechanisms, as well as in the expression of the same or different conceptual metaphors. In the process of cognitive activity, a person identifies categories based on the prototype. 332

НОВОСТИ, В КОТОРЫХ ВСТРЕЧАЕТСЯ ТЕРМИН «GEÇGEÇ»

ССЫЛКИ

« EDUCALINGO. Geçgeç [онлайн]. Доступно на <https://educalingo.com/ru/dic-tr/gecgec>. Июн 2023 ».

Bildiğiniz gibi Türk Dil Kurumu, Mustafa Kemal Atatürk’ün bu ülkeye armağan ettiği en önemli kurumlardan sadece birisidir. Atatürk’ün vasiyeti üzerine; CHP’nin İş Bankasındaki hisselerinden elde edilen gelirlerinin bir kısmı Türk Dil Kurumuna, bir kısmı da Türk Tarih Kurumuna aktarılır. 

Türk Dil Kurumu (TDK) bazen yabancı kelimelere bulduğu karşılıklarla, halkın gündemine gelir. Onun dışında pek ülke gündemindeki yerini alamaz. 

Bildiğiniz gibi son dönemlerde dilimize bir sürü yabancı kökenli kelime girdi. Bu kelimelerin bir kısmı Arap, bir kısmı da değişik kökenlere ait! Cumhuriyet döneminden beri, değişen iktidarlara göre, dilimize ve günlük kullanımımıza yabancı kökenli kelimeler hep girer. TDK bu kelimelerin yerine Türkçe karşılık bulsa da, bu karşılıkları halk fazla kullanmaz. 

İşte TDK’nun son dönemde artan yabancı kökenli kelimelerin yerine bulduğu anlamlı kelimeler. 

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçeye giren yabancı kelimelere bulduğu karşılıkları, Yabancı Sözlere Karşılık Kılavuzu'nda toplamış. 

'Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu'na göre; hayatımıza girecek yeni kelimeler: 

amblem - belirtke
anchorman - ana haber sun.
aspiratör - emmeç
banliyö - yörekent
bypass - köprüleme
billboard - duyurumluk
çip - yonga
dart - oklama
duayen - aksakal
ekspres - özel ulak
eküri - ahırdaş
gurme - tatbilir
happy hour - indirim saatleri
kapora - güvenmelik
klip - görümsetme
light - yeğni
lot - tutam
metroseksüel - bakımlı erkek
migren - yarım baş ağrısı
navigasyon - yolbul
ordövr - yemekaltı
panik - ürkü
prime time - altın saatler
raket - vuraç
reenkarnasyon - ruh göçü
self-servis - seçal
sürpriz - şaşırtı
terör - yıldırı
tirbuşon - burgu
tribün - sekilik
türbülans - burgaç
ultrason - yansılanım
voleybol - uçan top
zapping – geçgeç 

Şöyle bir örneğe ne dersiniz? 

*'Duyurumluktaki belirtkeleri ahırdaşı ile izledi' cümlesinin anlamı; 'Bilboardlardaki amblemleri ekürisi ile izledi!' 

Nasıl? Bu kelimeleri cümle içinde kullanmaya alışabilir miyiz? 

A

Abes : Anlamsız, saçma
Abluka : Kuşatma, çevirge
Abone : Sürdürümcü
Absürt : Saçma, usdışı
Adapte : Uyum
Adi : Bayağı, sıradan
Adisyon : Hesap
Agresif : Saldırgan
Ahize : Almaç
Aidat : Ödenti
Air bag : Hava yastığı
Air-conditioner: Havalandırma
Ajanda : Andaç
Aksiyon : Eylem, edim
Aktif : Etkin
Aktivite : Etkinlik
Aktüel : Güncel
Aleyhtar : Karşıtçı, karşı görüşlü
Alfabe : Abece
Alternatif : Seçenek
Amatör : Deneyimsiz
Ambiyans : Hava
Amblem : Belirtke
Ambulans : Cankurtaran
Ampermetre : Akımölçer
Analitik : Çözümleyici
Analiz : Çözümleme
Anarşi : Başsızlık, kargaşa
Anatomi : Gövdebilim
Anekdot : Öykü
Angarya : Yüklenti
Animasyon : Canlandırma
Anons : Duyuru
Anket : Sormaca
Anons : Sesli duyuru
Ansiklopedi : Bilgilik
Antetli : Başlıklı
Antipatik : Sevimsiz
Antifiriz : Donma önleyici
Antreman : Alıştırma, çalışım
Antrenör : Çalıştırıcı
Aranje etmek : Düzenlemek
Argüman : Donatı, kanıt, dayanak
Arkeoloji : Kazıbilim
Aroma : Hoş koku
Arşiv : Belgelik
Artist : Sanatçı, oyuncu
Asayiş : Düzenlilik, güvenlik
Asistan : Yardımcı
Asparagas : Uydurma
Astronomi : Gökbilim
Ateizm : Tanrıtanımazlık
Atıf : Yöneltme, ilişkili bulma, gönderme
Atmosfer : Havayuvarı
Atom : Ögecik
Atölye : İşlik
Avans: Öndelik

B

Bahir : Deniz
Baht : Yazgı, kader
Bakiye : Kalan
Bandaj : Sargı
Bandrol : Denetim pulu
Banliyo : Çevre, yörekent
Banner : Reklam bandı, reklamlık
Bariyer : Engel
Bariz : Belirgin, açık
Bariyer : Engebe
Barkot : Çizgi im
Beraat : Aklanma
Best-seller : Çok satan
Bilboard : Duyuru tahtası
Bilhassa : Özellikle
Biyografi : Öz geçmiş
Bizzat : Kendisi
Blender : Karıştırıcı
Blöf : Kandırmaca
Bodyguard : Koruma
Bone : Başlık
Bonkör : Eliaçık
Botanik : Bitkibilim
Boykot : Direniş
Branş : Dal, kol
Brifing : Bilgilendirme, sunu
Brunch : Kuşluk yemeği
Brüt : Kesintisiz
Buldozer : Yoldüzler
Burjuva : Kentsoylu
Burjuvazi : Kentsoyluluk
Buton : Düğme
By-pass : Damar aktarma

C

Call center: Çağrı merkezi
Camia : Topluluk
Cari : Yürürlükte olan
Catering : Yemek hizmeti
Celse : Oturum
Cengaver : Savaşçı
Center : Merkez
Cenup : Güney
Cereyan : Akım
Cetvel : Çizelge, düzçizer
Cevap : Yanıt, karşılık
Change : Para değişimi
Chat : Sohbet
Check-in : Giriş işlemi
Check-out : Çıkış işlemi
Check-list: Denetim çizelgesi
Check-point: Denetim noktası
Check up : Tümtanı, tam bakım
Cheese cake: Peynirli kek
Corner : Köşe
Cihaz : Aygıt
Cracker: Çökertici

Ç

Çek etmek : Yoklamak, denetimlemek
Çip: Yonga

D

Dahil : İç, içsel
Darbımesel : Atasözü
Darphane : Para basımevi
Data : Veri
Debriyaj : Kavrama
Defans : Savunma
Defansif : Savunmaya dayalı
Deforme : Şekli bozulmuş
Defroster : Buz çözer
Deklarasyon : Bildiri, açıklama
Demo : Tanıtım
Demonstrayon : Gösteri
Deep-freeze: Derin dondurucu
Dejenerasyon: Yozlaşma
Dejenere : Yozlaşmış
Dekont : Hesap belgesi
Departman : Bölüm
Deplasman : Yabancı saha
Depresyon : Ruh çöküntüsü
Despot : Buyurgan
Dijital : Sayısal
Direktör : Yönetmen
Distribütör: Dağıtıcı
Dizayn : Tasarım
Done : Veri
Doping : Uyarıcı
Download : İndirmek, yüklemek
Driver : Sürücü
Dublaj : Seslendirme
Dubleks : İki katlı

E

Ebedi : Sonsuz
Ebeveyn : Ana baba
Ecnebi : Yabancı
Edat : İlgeç
Edip : Yazar
Editör : Yayımcı
Efor: Çaba, gayret, güç
Egale etmek : Eşitlemek
Egoist : Bencil
Egzersiz : Alıştırma
Ego : Ben
Ekarte etmek : Elemek
Ekoloji : ÇEvre bilimi
Eksper : Uzman
Ekstra : Fazla, fazladan
Ekstre : Hesap özeti
Elastik : Esnek
Elimine etmek: Elemek
Elimine olmak: Elenmek
E-mail: E-posta
Empati : Duygudaşlık
Empoze etmek : Dayatmak
Enformasyon : Danışma
Entegre : Bütünleşik
Entern : Yetişici
Enstrümantal: Sözsüz.
Entegre : Bütünleşmiş
Envanter : Döküm
Eskiz : Taslak
Eskort : Koruma aracı
Euro: Avro
Exit : Çıkış
Eyeliner: Göz kalemi

F

Faal : Çalışkan, etkin
Factoring : Aracı, aracılık
Fahri : Onursal
Fail : Yapan, eden
Faiz : Getiri
Faktör : Etken
Faks: Belgegeçer, belgeç
Final : Son
Fanatizm : Bağnazlık
Fasıl : Bölüm
Federal : Birleşik
Fermantasyon : Mayalanma
Finish : Bitiş, varış
Firmware: Bellenim
First lady: Başhanımefendi
Fitness center: Sağlıklı yaşam merkezi
Fotokopi : Tıpkıçekim
Frame : Çerçeve
Franchising: İsim hakkı
Full : Tam
Full Time : Tam gün, tam zamanlı
Fullemek : Doldurmak

G

Gala: Ön gösterim
Garp : Batı
Gıyabi : Yokken
Global : Küresel
Grafik : Çizge, çizenek
Gramer : Dilbilgisi
Grev : İşbırakımı
Gurme : Tatbilir
Gurup : Gün batımı
Güruh : Toplaşım, kalabalık
Güya : Sanki, sözde

H

Hacker : Kırıcı
Hakiki : Gerçek
Handikap : Engel
Happy-hour : İndirim saatleri
Harcırah : Yolluk
Hard Disc : Ana Bellek
Harfiyen : Değiştirmeksizin
Hasıl : Ürün, verim
Hat-trick : Üçleme
Hayalperest : Düşkurucu
Haysiyet : Onur, saygınlık
Hazar : Barış
Hinterland : Art bölge
Hit : Gözde
Hosting : Ana sistem

İ

İce tea : Soğuk çay, buzlu çay
İdefiks : Saplantı, sabit fikir
İmtiyaz : Ayrıcalık
İnstant coffee: Hazır kahve
İnternet : Genel ağ
İrrite etmek : Kızdırmak
İskonto : İndirim
İzolasyon : Yalıtım

J

Jakuzi : Sağlık havuzu
Jaluzi : Şerit perde
Jenerasyon : Kuşak , nesil
Jeneratör : Üreteç
Jenerik : Tanıtımık
Jenosit : Soy kırım
Jeofizik : Yer fiziği
Jeolog : Yerbilimci
Jeoloji : Yerbilim
Joystik : Yönetme kolu

K

Kabine : Bakanlar kurulu
Kabotaj: Gemi işletimi
Kadastro : Yeryazım
Kadir: Değer
Kadük : Düşmüş
Kaide: Değer
Kainat: Evren
Kalibraj: Ayarlama
Kalite : Nitelik
Kamer: Ay
Kamera: Alıcı
Kampüs : Yerleşke
Karambol : Karışıklık
Kartel : Tekel
Kartvizit : Tanıtma kartı
Kombinasyon : Birleşim
Komite : Kurul
Kompetan : Uzman
Komplike : Karışık, dolaşık
Komplo : Tuzak
Komünikasyon : İletişim
Konfeksiyon : Hazır giyim
Konferans : Konuşma, toplantı
Konfigürasyon : Yapılandırma
Kongre : Kurultay
Konsantre : Yoğunlaştırılmış
Konsept : Kavram
Konsültasyon : Danışım
Kontrast : Zıtlık, karşıtlık
Kozmik : Evrensel

L

Labirent : Dolambaç
Laboratuvar: Beklemelik
Lağvetmek: Kaldırmak
Lansman: Tanıtım
Laptop: Dizüstü bilgisayar
Leasing : Kiralama
Libero : Son adam
Limit: Sınır, uç
Link : İlişim, bağlantı
Liposuction : Yağ aldırma
Literatür: Yazın
Loder: Yükler
Lojman: Kurum konutu
Lokal : Yerel, mahalli
Lümpen : Sefil, seviyesiz

M

Makro : Geniş, büyük
Mamafi : Bununla birlikte
Maraton : Uzun koşu
Marj : Pay
Marjinal : Sıra dışı
Market : Satış merkezi
Marketing: Pazarlama
Mecmua : Dergi
Mega : Çok büyük
Mega store: Büyük mağaza
Menajer : Yürütücü
Mesaj : Bildiri, ileti
Metamorfoz : Başkalaşma, değişme
Metot : Yöntem
Metropol : Ana kent
Mikro : Dar, küçük
Minimum : En az
Misyon : Özel görev
Modern : Çağdaş
Modernize etmek : Yenilemek
Modül : Parça
Modüler sistem: Parçalı sistem
Montaj : Kurgu
Motive etmek : İsteklendirmek
Mouse : Fare
Mönü : Yemek listesi
Multimedia : Çoklu Ortam

N

Naçizane : Önemsiz, değersiz
Nadide : Görülmemiş, az görülen
Nafaka : Geçimlilik
Nafile : Boşuna
Nağme : Ezgi
Nahiye : Bölge, bucak
Nahoş : Tatsız, kötü, yakışıksız
Nakden : Para olarak
Nasihat : Öğüt
Network : Bilişim ağı
Nezaket : İncelik
Nickname : Takma ad
No-frost : Karlanmaz
Non-stop : Duraksız, molasız
Nötr : Yansız, tarafsız
Nüans : İnce ayrım, küçük fark

O

Obje: Nesne
Ofansif : Atak
Offline : Çevrim dışı
Off the record : Yayın dışı
Ofis : İşyeri
Ofsayt : Açığa düşme
Ofset : Düzbaskı
Okey(lemek) : Onay, onaylamak
Oley : Yaşa!
Ombudsman : Kamu denetçisi
Online : Çevrim içi
Optima : En uygun
Optimist : İyimser
Optimizasyon: En iyi duruma getirmek
Ordövr : Ön yemek
Organizasyon : Düzenleme
Orijinal : Özgün
Oryantasyon : Alıştırma, uyum
Otistik : İçe kapanık
Otokritik : Öz eleştiri
Overclock :  Hız aşırtma

P

Panoramik : Genel görünümlü
Paradigma : Değerler dizisi
Paradoks : Aykılırılık, çelişki
Paraf : İmce
Parafe etmek : İmcelemek
Parametre : Değişken
Part time : Yarım gün, yarı zamanlı
Partikül : Parçacık
Patchwork : Kırkyama, yama işi
Patent : Buluş
Patent hakkı : Buluş hakkı
Patentine almak : Tekeline almak
Patentli : Buluşlu
Peeling : Soyum, deri soyma
Penaltı : Ceza vuruşu
Periyot : Devir, devre
Perspektif : Bakış açısı
Plaza : İş merkezi
Polemik : Söz dalaşı, dalaşma
Poşet : Torba
Pozisyon : Durum
Prime-time : Altın saat
Profil : Görünüş, görüntü
Prosedür : İzlek
Provokasyon : Kışkırtmak
Provokatör : Kışkırtıcı
Prömiyer : İlk oyun, açılış

R

Radyasyon : Işıma, ışınım
Rakım : Yükseklik, yükselti
Rakip : Yarışmacı
Rampa : Yokuş
Randevu : Buluşma
Randıman : Verim
Rant : Getirim
Rapor: Yazanak
Rasat : Gözlem
Rastgele : Gelişigüzel
Realite : Gerçek, gerçeklik
Reflektör : Yansıtıcı
Restorasyon: Onarım, yenileme
Revize edilmek : Düzeltilmek, yenilenmek.
Revize etmek : Düzeltmek, yenilemek.
Revizyon : Düzeltme, yenileme, yenilenme
Reyting : İzlenme oranı
Rezervasyon : Yer ayırtma
Rezidans : Konut
Roof : Çatı
Rövanş : İkinci karşılaşma

S

Sabotaj : Kundaklama
Sansür : Sıkıdenetim
Sauna : Buhar banyosu
Seans : Oturum, kez, süre
Sekreter : Yazman
Selfie : Özçekim
Self-servis : Seçal
Sembol : Simge
Sembolik : Simgesel
Seminer : Topluçalışım
Sempati : Cana yakınlık
Sempatik : Sevimli, cana yakın
Sempatizan : Duygudaş
Senkron : Eşzaman
Sentez : Bireşim
Server : Sunucu
Sezon : Sürem
Show-Şov : Gösteri
Showman : Gösteri adamı
Simülatör : Öğrencelik
Simültane : Eşzamanlı
Sirkülasyon : Dolaşım
Sistem : Dizge
Skandal : Utanca
Skor : Sonuç
Skor board : Sonuç tahtası
Slayt : Saydam, yansı
Slogan : Savsöz
Software : Yazılım
Solaryum : Güneşletici
Sorti : Çıkış
Sosyal : Toplumsal
Sosyalist : Toplumcu
Sosyolog : Toplum bilimci
Sömestr : Yarıyıl, dönem
Spesifik : Özgül
Spesiyal : Özel
Spiker : Sunucu
Sponsor : Destekleyici
Stabil : Oturmuş, istikrarlı, sabit
Staj : Uygulamalı öğrenim, yetişim
Star : Yıldız
Start : Başlangıç
Start Almak : Başlamak
Stil : Biçem
Stok : Yığım
Stres : Gerilim
Süper : Üstün, en büyük
Sürpriz : Şaşırtı

Ş

Şantaj : Göz korkurtma
Sark : Doğu
Şekil : Biçim, tutum
Şerh : Açma, ayırma
Şofben : Su ısıtıcısı
Şoför : Sürücü
Şok olmak : Çok şaşırmak
Şov : Gösteri
Şovrum : Sergi evi
Şube : Dal, kol

T

Taahhüt : Üstlenme
Tahkim : Pekiştirme
Tahlil : Çözümleme
Tahliye : Salıverme
Taklit : Öykünme
Tali : İkincil
Talk şov : Söz gösterisi
Tansiyon : Kan basıncı, gerilim
Tasarruf : Biriktirme, artırım
Tatil : Dinlence
Taviz : Ödün
Tazminat : Ödence
Tebliğ : Bildiri
Tedavül : Geçerlik, sürüm
Tekabül etmek : Karşılamak
Teknik : Yol, yöntem
Tekzip : Yalanlama
Temyiz : Ayırt etme
Teorem : Önerme
Teori : Kuram
Teorik : Kuramsal
Terapi : İyileştirme
Tercüme : Çevirme, çeviri
Termometre : Sıcaklık ölçer
Terör : Yıldırı
Tesir : Etki
Tesisat : Kurum, kuruluş
Test : Sınama
Tezat : Çelişki, karşıtlık
Tiraj : Baskı sayısı
Torpil : Kayırma
Totaliter : Baskıcı, bütüncül
Trafik : Gidiş-geliş
Trajedi : Ağlatı
Transparan : Saydam
Trend : Yönelme, eğilim
Turizm : Gezim
Tümör : Ur
Türbülans : Ters akıntı

U

Ufuk : Çevren
Uhde : Görev, sorumluluk
Ultrasonik : Sesüstü
Undercover : Örtülü
Underground : Yer altı
Uzuv : Örgen
Ultraviyole : Morötesi

Ü

Ümitvar : Umutlu
Ümmi : Okur yazar olmayan
Ünite : Birim
Üniversel : Evrensel
Üniversite : Evrenkent, bilimtay
Üstüvane : Silindir
Üryan : Çıplak, yalın
Ütopik : Hayali, düşsel
Ütopya : Hayal, hayal ülke

V

Vazo : Çiçeklik
Vantilatör : Yelveren, estireç
VCD : Görüntülü yoğun disk (GYD)
Versiyon : Sürüm
Vesaire : Ve benzeri
Vesait : Araçlar
Vestiyer : Askıyeri, askılık
Video : İzlemece
Vitrin : Sergen, sergilik
Viraj : Dönemeç
Virman : Aktarım
Viyadük : Aşıt, kuruköprü
Vize : Görüldü
Vizyon : Ufuk, ileri görüş
Vuslat : Kavuşma
Vuzuh : Açıklık, aydınlık

W

Walkman : Gezerçalar, yürürçalar
Web : Ağ
Webmaster : Site yöneticisi, ağ yöneticisi
Web sayfası : ağ sayfası.
Web sitesi : ağ sitesi.
Workout : Alıştırma, idman, antrenman
Workshop : Fikir üretme, fikir üretme toplantısı

Y

Yakamoz : Parıltı
Yeknesak : Tekdüze
Yekûn : Toplam
Yevmiye : Gündelik

Z

Zaaf :Güçsüzlük, düşkünlük
Zabıt : Tutanak
Zamir : Adıl
Zaping : Geçgeç
Zevat : Kişiler
Ziraat : Tarım
Zirve : Doruk