Göndergesel Işlev Ne Demek

Benzer Dil ve Anlatım Terimleri

Hâkim Anlatıcı: Hikâye ve roman gibi sanat eserlerinde her şeyi bilen, her şeyi gören, istediği bilgiyi veren, istediği zaman susan, bazen olayları bütün detayları ile anlatan, bazen birkaç cümleyle özetleyen, yorum ve değerlendirmede bulunan anlatıcı.

Tip: Kendine has bireysel nitelikleri ile değil, herhangi bir sınıfın, grubun veya meslek mensuplarının ortak değer ve niteliklerini şahsında taşıyıp yaşayan kahraman.

Trajedi: Konusunu efsanelerden veya tarihsel olaylardan alan, acıklı sonuçlarla bağlanan tiyatro türü.

Kod: İletiyi şifrelemekle kullanılan malzeme, konuşulanın, teklik veya çokluk olarak belirtiliş biçimi.

Diğer terim sözlüklerini de inceleyebilirsiniz.

Online Dil ve Anlatım Terimleri Sözlüğü

Kafasında kurduğu olayları bir öykü ya da bir roman biçiminde yansıtan yazar ile bilimsel araştırmasını makale şeklinde ortaya koyan bir bilim adamı dili aynı işlevde kullanmaz. Çünkü bunların amacı farklıdır. Yazar kendi kurduğu dünyayı kelimelerin yan, mecaz ve çağrışımsal anlamlarından da yararlanarak öznel bir şekilde aktarır. Bilim adamı ise var olan gerçekliği değiştirmeden, kelimelerin daha çok gerçek anlamlarından yararlanarak bilimsel bir üslupla aktarır. Dolayısıyla dili farklı işlevlerde kullanmış olurlar. Kısaca dil, her zaman aynı şekilde ve aynı işlevde kullanmaz. Dilin işlevi insanın dili kullanma amacına göre değişiklik arz eder. Şimdi dilin işlevlerini kısaca açıklayalım:

1. Göndergesel İşlev

İletinin, dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi amacıyla oluşturulmasıdır. Dilin bilgi verme işlevidir. İletişimde bilgiler alıcıya nesnel bir anlatımla aktarılıyorsa bu, dilin göndergesel işlevde kullanıldığını gösterir. Dilin göndergesel işlevi daha çok, öğretici metinlerde, ders kitaplarında, ansiklopedilerde, kullanma kılavuzlarında, bilimsel metinlerde karşımıza çıkar.

“İstanbul’da Sarayburnu sırtlarında kurulan ve yaklaşık 400 yıl Osmanlı Devleti’nin yönetim merkezi olan Topkapı Sarayı, dünyada günümüze gelebilmiş sarayların en eskisi ve genişidir.”

Bu cümlede Topkapı Sarayı ile ilgili bilgi aktarılmıştır. Bilgiye herhangi bir yorum eklenmemiş, yani bilgi nesnel bir üslupla aktarılmıştır. Dolayısıyla bu cümlede dil, göndergesel işlevde kullanılmıştır.

2. Heyecana Bağlı İşlev

Gönderici (kaynak) iletisini, duygu ve heyecanlarını dile getirme amacıyla aktarmışsa, dil “heyecana bağlı işlev’ de kullanılmıştır. Bu işlevde duygular, heyecanlar söz konusudur. Dilin heyecana bağlı işlevinde yorum, öznellik hâkimdir. Özel mektuplar, lirik şiirler, eleştiri yazıları, hitabetler (söylev) dilin bu işleviyle oluşturulur.

“Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerâit içinde dahi, vazifen; Türk İstiklâl ve Cumhuriyetini kurtarmaktır!”

Bu cümlede dil heyecana bağlı işlevde kullanılmıştır.

3. Şiirsel (Sanatsal) İşlev

İletinin iletisi kendinde ise dil “şiirsel işlev” inde kullanılmış demektir. İleti, bir anlam aktarmaktan çok, karşı tarafta farklı çağrışımlar uyandırır. Bu durumda ileti, kendi dışında herhangi bir şeyi, herhangi bir olguyu ifade etmez, yansıtmaz. Obje, iletinin kendisidir ancak bu; iletinin insandan, hayattan ve yaşanandan soyutlanması değildir. Burada sanata özgü gerçeklik söz konusudur.

Örneğin, dilin şiirsel işlevde kullandığı metinler olan şiirlerde şiirin amacı, o şiirin kendisidir. Edebî sanatlardan, mecaz anlamlı ve çağrışımlı sözcüklerden yararlanılarak imgeler oluşturulur, sözcükler daha farklı anlamlarda kullanılır. Dilin bu işleviyle, daha çok, edebî metinlerde karşılaşılır.

Sesin perde perde genişledikçe
Solan gözlerinden yağarken gece
Sürür eteğini silik ve ince
Bir gölge bahçenin uzaklarında

Sen böyle kederden taştığın akşam
Derim dudağında şarkı ben olsam
Gözlerinde damla, içinde gam
Eriyen renk olsam yanaklarında

Bu dizelerde dil, şiirsel işlevde kullanılmıştır. Çünkü dörtlüklerde bir bilgi ya da anlam aktarmaktan çok, okuyanda çeşitli çağrışımlar uyandırmak amacı vardır.

4. Alıcıyı Harekete Geçirme İşlevi

İleti, alıcıyı harekete geçirmek üzere düzenlenmişse dil alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılmıştır. Bu işlevde amaç, alıcıda bir tepki ve davranış değişikliği oluşturmaktır. Propaganda amaçlı yapılan siyasi söylevlerde, reklam metinlerinde, el ilanlarında genellikle dil, bu işleviyle kullanılır.

“Çocuklar, tören başladı; hemen aşağıya inin!” cümlesinde dil, alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılmıştır. Burada öğrencilerde bir hareket meydana getirmek için yönlendirme söz konusudur.

5. Dil Ötesi İşlev

Dille ilgili bilgiler vermek üzere düzenlenen iletilerde dil, dil ötesi işlevde kullanılır. Dil ötesi işlevin yer aldığı metinlerde iletiler, dili açıklamak, dille ilgili bilgi vermek için düzenlenir.

“Fiil anlamı taşıyan ancak fiillerin özelliklerini tam olarak yansıtmayan ve cümlede isim soylu kelimeler gibi görev üstlenen kelimelere fiilimsi (eylemsi) denir. Bilindiği gibi Türkçede -(i)msi eki benzeyen anlamına gelir. Buna göre fiilimsi de “fiile benzeyen” demektir. Fiillerin üç temel özelliği vardır: Fiiller iş hareket, oluş bildirir; mastar eklerini (-mek, -mak) alır, kip eklerini alır. Fiilimsiler ise mastar eklerini ve kip eklerini alamaz. Sadece iş, hareket, oluş bildirmesi bakımından fiile benzer.”

Bu metinde dille ilgili olan fiilimsiler konusunda bilgi verilmiştir. Demek ki burada dil ötesi işlev söz konusudur.

6. Kanalı Kontrol İşlevi

İletişim sırasında ileti, kanalın iletiyi iletmeye uygun olup olmadığını öğrenmek amacıyla düzenlenmişse dil, kanalı kontrol işlevinde kullanılmıştır. Bu işlevde, iletişim kanallarını denetleme amacı güdülür.

Uyuyan birini uyandırıp ona: “Uyandın mı? Sana söyleyeceklerim var?” demesi gibi.

Arkadaşların birbirleriyle konuşmalarında, eğitim sırasında, söylevlerde, törenlerde vs. dilin kanalı kontrol işlevinden yararlanılır.

Konuşmacı, salondakilere: “Sesimi duyuyor musunuz?” dedi.
Cümlede “Sesimi duyuyor musunuz?” sorusu dilin, kanalı kontrol işlevinde kullanıldığını gösterir.

Dilin İşlevlerine Örnekler

Göndergesel İşlev Örnekleri:

• Hegel’in felsefesinin çıkış noktası bilim değil, ta­rihtir.
• Turizm, milletlerarası kültürel tanışmayı sağlar.
• Münazara bir tartışma türüdür.
• Bugün 23 Nisan.
• 1973 senesinde doğmuşum.
• Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
• Beşiktaş’ın renkleri siyah ve beyazdır.

Heyecana Bağlı İşlev Örnekleri:

• Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker!
• Ulu mabed! Seni ancak bu sabah anlıyorum.
• Merhaba ey âli sultan merhaba!
• Merhaba ey kân-ı irfan merhaba!
• Ben bu davranışınızı etik bulmuyorum, siz yanlış davranıyorsunuz!
• Aaa, bardak kırıldı!
• Eyvah geç kaldım!

Alıcıyı Harekete Geçirme İşlevi Örnekleri:

• İnsanlar! Geliniz, toplanınız, dinleyiniz!
• Bu sorular bir saat içinde çözülmüş olacak!
• Sınıfı hemen terk et!
• Ayşe, benim söylediklerimi tekrar et!
• Beni dikkatli dinleyin!

Kanalı Kontrol İşlevi Örnekleri:

• Beni duyuyor musun? Alo!
• Dikkat! Dikkat! Sesim geliyor mu?
• Bakın beni dinlemiyor musunuz?
• Bana kulak verin!
• Beni anladınız değil mi?
• Söylediklerim anlaşıldı mı?
• Ödevler yapıldı mı?

Dil Ötesi İşlevi Örnekleri:

• Fiil, cümledeki işi, oluşu, hareketi bildirir.
• Yapım eki alan her sözcük türemiş sözcüktür.
• Türkçede iki ünlü yan yana kullanılamaz.

Şiirsel İşlev Örnekleri:

Bir garip ölmüş diyeler
Üç günden sonra duyalar
Soğuk suyla yuyalar
Söyle garip bencileyin

Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan

Bir ileti dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi için düzenlenerek oluşturulmuşsa dil göndergesel işlevde kullanılmıştır. Başka bir ifadeyle dilin bilgi verme işlevidir.

Göndergesel İşlevde Amaç Nedir?

Göndergesel işlevde amaç; gönderge konusunda doğru, nesnel, gözlemlenebilir bilgi vermektir.

Göndergesel İşlev Nerelerde Kullanılır?

Bu işlev daha çok kullanma kılavuzlarında, nesnel anlatılarda, bilimsel bildirilerde, kısa not ve özetlerde karşımıza çıkar.

Göndergesel İşlev Örnekleri:

• Öğretici metinler, tarihi, bilimsel ve felsefi metinler olmak üzere üç grupta toplanır.
• Fatih, İstanbul’u aldığında oranın halkına can, mal ve namus güvenliği sağlayan bir kanunname hazırlattı.
• Şiirde anlam ve ses kayması ile oluşan birimlere “beyit, dörtlük (kıta), bent” denir ve bu birimler belli bir tema çerçevesinde birleşerek nazım biçimleri denilen belirli yapıları oluşturur.
• “Hegel’in felsefesinin çıkış noktası bilim değil, tarihtir.”

Ayrıca bakınız: Dilin İşlevleri

İçindekiler:

1. Alıcıyı harekete geçirme işlevi nedir?
2. Kanalı kontrol işlevi ne demek?
3. Dilin işlevleri nelerdir örnekler?
4. Dilin göndergesel işlevi nedir örnekler?
5. Dil Göndergesi nedir?
6. Dil sanatsal bir kurum mudur?
7. Çağrı işlevi nedir?
8. Dilin toplumsal işlevi nedir?
9. Dilin heyecana bağlı işlevi ne demek?
10. Göndergesel işlev nedir kısaca?
11. Dilin kaç tane işlevi vardır?
12. 9 sınıf göndergesel işlev nedir?
13. Işlev ne demek örnek?
14. Dilbilgisinde işlev ne demek?
15. Paragrafta işlev nedir?
16. Işlevi ne olacak ne demek?
17. Panorama ne anlama gelir?
18. Ekin işlevi ne demek örnekleri?
19. Işlev ne demek TDK?
20. Edebiyatta işlev ne demek?
21. Kabuk çatlatma ne demek?
22. Sivrilen insan ne demek?
23. Klasik insan ne demek?

Alıcıyı harekete geçirme işlevi nedir?

ALICIYI HAREKETE GEÇİRME İŞLEVİ İletinin bir çeşit çağrı işlevi gördüğü bu işlevde amaç, alıcıda bir tepki ve davranış değişikliği yaratmaktır. Propaganda amaçlı siyasi söylevler, reklâm metinleri, genelgeler, el ilanları genellikle dilin bu işleviyle oluşturulur.

Kanalı kontrol işlevi ne demek?

Bir ileti, kanalın iletiyi iletmeye uygun olup olmadığını öğrenmek amacıyla düzenlenmişse dil, kanalı kontrol işlevinde kullanılmıştır. Gönderici ile alıcı arasında iletişimin kurulmasını, sürdürülmesini ya da kesilmesini sağlayan bu işlevde iletinin içeriğinden çok iletişimin devam ettirilmesi olgusu ağır basar.

Dilin işlevleri nelerdir örnekler?

Dilin İşlevlerine Örnekler

1. Göndergesel İşlev. İletinin, dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi amacıyla oluşturulmasıdır. ...
2. Heyecana Bağlı İşlev. ...
3. Şiirsel (Sanatsal) İşlev. ...
4. Alıcıyı Harekete Geçirme İşlevi. ...
5. Dil Ötesi İşlev. ...
6. Kanalı Kontrol İşlevi.

Dilin göndergesel işlevi nedir örnekler?

Bu işlevde çoğunlukla duygular, heyecanlar, korkular, sevinç ve üzüntüler dile getirilir. Dilin göndergesel işlevinde nesnellik, heyecana bağlı işlevinde öznellik hâkimdir. Özel mektuplarda, öznel betimlemeler ve anlatılarda, lirik şiirlerde, eleştiri yazılarında dilin heyecana bağlı işlevinden sıkça yararlanılır.

Dil Göndergesi nedir?

Dilin göndergesel işlevi: Göndergesel işlev, dilin, nesnel bilgilerin aktarılması sırasında kazandığı işlevdir. Bu, başka bir ifadeyle dilin bilgi verme işlevidir. Bir ileti, dilin bir göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi için düzenlenmişse o iletide dil, göndergesel işlevde kullanılmıştır.

Dil sanatsal bir kurum mudur?

İşte dilin sosyal bir kurum oluşu dolayısıyla cemiyetin üstünde bulunması budur. Fert dile değil, dil ferde hâkimdir. milletin teşekkülünü ve devamını sağlar. Başka bir deyişle dil, milleti millet yapan ve onu millet olarak devam ettiren değerlerden biridir.

Çağrı işlevi nedir?

Diğer bir deyişle, bir iletinin oluşturulma amacı; alıcıda (dinleyici) bir etki oluşturmaktır. Dilin çağrı işlevi onun alıcı odaklı yönünü ön plana çıkartmaktadır. Bir konuşucunun ürettiği ileti dinleyiciyi belirli bir amaç için harekete geçirmeyi amaçlıyorsa çağrı işlevini içerdiğini gösterir.

Dilin toplumsal işlevi nedir?

Dil, toplumsal rolü sayesinde kişiler arasında duygu ve düşünce ortaklığı sağlar. Bir milletin dili, onun tarihi, dini ve kültürüyle iç içedir. İnsanoğlunun en büyük icatlarından biri olan dil, kişiler arasında iletişimi sağlayan en önemli araçlardan biridir.

Dilin heyecana bağlı işlevi ne demek?

Bir ileti, göndericinin iletinin konusu karşısındaki duygu ve heyecanlarını dile getirme amacıyla oluşturulmuşsa dil heyecana bağlı işlevde kullanılmıştır. Bu işlev, göndericinin kendi iletisine karşı tutum ve davranışını belirtir. ... Dilin göndergesel işlevinde nesnellik, heyecana bağlı işlevinde öznellik hâkimdir.

Göndergesel işlev nedir kısaca?

Bir ileti dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi için düzenlenerek oluşturulmuşsa dil göndergesel işlevde kullanılmıştır. Başka bir ifadeyle dilin bilgi verme işlevidir.

Dilin kaç tane işlevi vardır?

İleti, dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi amacıyla düzenlenerek oluşturulmuşsa dilin “göndergesel işlev“de; ileti, göndericinin iletinin konusu karşısındaki duygu ve heyecanlarını dile getirme amacıyla oluşturulmuşsa dilin “heyecana bağlı işlev“de; ileti, alıcıyı harekete geçirmek üzere düzenlenmişse dilin “ ...

9 sınıf göndergesel işlev nedir?

İnsanlar, birbirleriyle İletişim kurarken dili her zaman aynı şekilde ve aynı işlevde kullanmaz. ... Yani göndergesel işlev, dilin bilgi verme işlevidir. İletişimde bilgiler alıcıya nesnel bir anlatımla aktarılıyorsa bu, dilin göndergesel işlevde kullanıldığını ortaya koyar.

Işlev ne demek örnek?

İşlev Görev Bildiren Cümleler Nedir Örnekler Konu Anlatımı Kısaca. Bir kavram, nesne veya kişinin görevini bildiren cümlelerdir. işlev, bir nesne veya kimsenin gördüğü iş veya görevdir.

Dilbilgisinde işlev ne demek?

İşlev, "Bir nesne veya kişinin görevi, fonksiyonu" anlamına gelir, örnek vermek gerekirse: Anahtarın işlevi kapı açmaktır. Öğrencinin görevi derslerini düzenli bir şekilde takip ederek, öğretileni öğrenmektir.

Paragrafta işlev nedir?

İşlev: Görev, fonksiyon. İzlenim: Bir durum veya olayın duyular yolu ile insan üzerinde bıraktığı etki, intiba, imaj.

Işlevi ne olacak ne demek?

1. Bir nesne ya da bir kimsenin gördüğü iş; iş görme yetisi, görev, fonksiyon.

Panorama ne anlama gelir?

a. (panora'ma) 1. Yüksek bir yerden bakıldığında göz önüne serilen geniş görünüş: “Belediye reisi bir panorama resmi çekmeyi akıl etmeyen fotoğrafçıya çıkışıyordu.” -R. N. Güntekin. 2. Genel görünüm: Çağdaş Türk sanatından bir panorama vermeyi amaçladık.

Ekin işlevi ne demek örnekleri?

Sözcüklerin sonuna gelerek onlardan yeni sözcükler türeten veya çeşitli anlam ilgileri kurarak onların cümle içinde kullanılmasını sağlayan harf ya da hecelerdir. Babam bize Almanya'dan hediyeler getirdi.

Işlev ne demek TDK?

1. Eylem veya işlevle ilgili olan. 2. Hastalıkta işlevi etkileyen, ancak yapısını bozmayan.

Edebiyatta işlev ne demek?

Özet: Kısaca edebiyatın işlevini insana insanı tanıtma ve insanı doğruya, güzele, estetiğe yöneltme olarak tanımlayabiliriz.

Kabuk çatlatma ne demek?

deyiminin anlamı, açıklaması ve örnek cümleleri: İçinde bulunduğu güç, olumsuz veya kötü durumdan kurtulup rahatlamak.

Sivrilen insan ne demek?

Daha ziyade kurguya dayalı edebî eserler -roman, hikâye, tiyatro- için söz konusu olan "tip" kavramı, basit karakterli, sabit kişiler anlamını taşır. Yani, hemen her insanda mevcut olabilecek özellikleri bünyesinde bulundurabilen, ya da bir eserde belirgin bir özelliği ile sivrilen kişi demektir.

Klasik insan ne demek?

Klasik insancılık; Eğitim alanında kullanılan bir kelimedir. Eğitim alanındaki anlamı: Ortaçağda, Aristoteles'e dayanan skolastik görüşü bırakarak, insanlık sevgisini işleyen yazın ürünlerini, özellikle Yunan, Latin klasiklerini, bağımsız olarak incelemeye yönelen bir düşünce çığırı.