Metin Öztürk Buğday Iletişim

YEDİ BİN YILLIK BUĞDAY

    Bazı haberler daha ilk bakışta size göz kırpar, “Bende bir gariplik var” diye. “7 bin yıllık buğday” haberi de öyleydi. Neymiş, Kültepe’deki kazı alanında 7 bin yıllık buğday bulunmuş, Marmaris’te birinin ektiği bu buğday 1’e 8 bin vermiş. 1’e değil, yazıyla tam sekiz bin!     

  Bir kişinin sözlerine dayanarak yazılmış, olabilirliği hiçbir şekilde araştırılmadan kaleme alınmış bir haberdi. Haberi okuduğumda kuşku duydum.

Keşke haberi yazan ve 28 Mayıs’ta servise koyanlar da Metin Öztürk adlı kişinin söylediklerini hemen haber yapacaklarına kuşku duyup biraz araştırsalardı. Oysa onlar gibi gazetelerdeki editörler de şüphelenmedi; Mustafa Sarıipek/DHA imzalı bu haberi, birçok gazete ve internet sitesi gibi Hürriyet de gazetede ve internette yayınladı.

funduszeue.info’dan Nuray Pehlivan da benim gibi haberden kuşkulanmış. DHA’nın bu haberini, Kayseri’nin Kültepe bölgesindeki arkeolojik kazının başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu’na sormuş. O da “Kültepe’de 7 bin yıllık buğday da yerleşim de yok” diyerek haberi tümüyle yalanlamış.

Almaç’ın haberinin internet sitesinde yayınlanmasının ardından DHA da yine Mustafa Sarıipek imzasıyla yeni bir haber geçerek, ilk haberde düzeltmeler yaptı. “Antik Siyez buğdayı, Kültepe’de değil Şarkışla’da bulunmuş” başlıklı bu haberde Metin Öztürk adlı kişiyle yeniden konuşulmuş, antik buğdayı Sivas’ın Şarkışla ilçesinde yaşayan çiftçi Poyraz Temiz’den aldığını söylemişti. Şarkışla’daki bu kişi de “Bazı kişiler izinsiz kazı yaparken buldukları küpün içinden çıkan bu buğdayları bana getirdi. Ben de üretmeye başladım ve çeşitli bölgelere dağıttık” demişti

Böylece DHA, Gazeteduvar ile aralarında başlayan haber düellosunun ilk raundunu kaybettiğini kabul etmiş oldu. Ne o buğdayın 7 bin yıllık olduğu doğruydu, ne de Kültepe’de bulunduğu. Hatta arkeolojik bir kazıda bulunduğu bile kesin değildi.

Haber düellosu burada noktalanmadı. Gazeteduvar bu kez “Türkiye’de ve dünyada antik buğday yetiştirilemedi” başlığıyla bir haber daha yayınladı. Uzmanlarla konuşarak, binlerce yıllık antik buğday yetiştirilmesinin steril koşullarda bile henüz başarılamadığı aktarılıyordu. Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Ergül, bir buğdayın 1’e 8 bin vermesinin mantıklı olmadığını söylüyor, “Haberi duydum ancak dikkate almadım. Buğday örnekleri kömürleşmiş durumda olur” diyordu.

Bu haberin ardından DHA’dan yeni bir haber ya da itiraz gelmedi. Demek ki, Hürriyet ve birçok medya kuruluşunda yayınlanan 7 bin yıllık buğday haberinin bütün unsurlarının yanlış olduğunu söyleyebiliriz. Hatta kaçak kazı yapanların sözüne itibar edilemeyeceğine göre, o buğdayın “antik” olup olmadığı bile kesin değil.

Yine bir kişinin sözüne dayanarak haber yazılması sorunuyla karşı karşıyayız. Doğru habercilik, kim söylerse söylesin söylenenlerden şüphe duymayı, sorgulamayı ve araştırmayı gerektirir. Özellikle de yerel haberciler, “uçuk” demeçlere karşı dikkatli olmalı. “Bir buğdaydan 8 bin buğday tanesi” ürettiğini söyleyeni hemen haber yapmamalı…

  Hani rengi değişecekti?

    Aspendos Antik Tiyatrosu'nda restorasyon yapıldığında yeni mermerlerin renginin farklı olması eleştirilmişti. Bu konuda 29 Eylül tarihli Hürriyet’in birinci sayfasında yayınlanan haberin başlığı “Bu nasıl restorasyon”du. Haberde antik tiyatroda değiştirilen taşların diğerlerinden farklı renkte oldukları açıkça belli oluyordu.

   Kültür Bakanlığı yetkilileri ise bu eleştirilere karşı “Restorasyonda kullanılan taşların rengi zamanla değişecek, orijinal taş malzemenin rengini alacaktır” açıklaması yapmışlardı. Böyle bir açıklama yapılınca ben de bu durumu bir iki yıl sonra kontrol etmek gerektiği yolunda not almıştım.

   Şimdi aradan yıl kadar zaman geçti. Benim kontrol etmeme gerek kalmadan Hürriyet Antalya Bürosu’ndan Salim Uzun, antik tiyatrodan yeni fotoğraflar çekerek yeni bir haber yaptı. Uzun’un haberi Hürriyet’in Akdeniz Eki’nde “Aspendos'ta mermer değişmedi parladı”  başlığını taşıyordu.     Antalya Kent Konseyi Yürütme Kurulu üyesi funduszeue.info Tuncay Neyişçi de “Hani mermerin rengi değişecekti? yıl geçti mermerler daha da parladı. Bakanlık bir an önce bu yanlıştan dönmelidir. Gecikerek dünyaya daha fazla rezil olmayalım. Çünkü bu taşların değişeceği falan yok” diye konuşmuştu.

   Uzun bir de anekdot aktardı. Fotoğraf çektiğini gören bir Japon turist yanına yaklaşıp, mermerler arasındaki renk farkının nedenini sormuş. Uzun restorasyondan sonra böyle olduğunu anlatınca Japon turist, “Biz de böyle bir şey olsa canlı yayında özür dilerlerdi ve bir daha kamu görevi yapamazlardı” demiş.

   Özür dilemeyi bilemem ama bakanlık yetkilileri, yanlış restorasyon yapıldığını kabul edip, o mermerleri değiştirtmeli.  Tabii bakanlıklar ve kamu kuruluşlarının sırf günü kurtarmayı amaçlayan açıklamalar yapmaktan da vazgeçmeleri gerek. Yoksa böyle fikri takip yapan Salim Uzun gibi gazeteciler çıkıp, o açıklamaları yalanlarlar…

      Okurdan kısa kısa

      Mansur Çelik/ Namık Kemal: Arka sayfadaki “Kafasını taşıyamıyor” haberinde “ bin sterlin ( milyon TL)” yazılmış. Okuyunca anladım ki TL karşılığı yanlış yazılmış. bin TL olmalıydı (4 Haziran)

    Salim Taşçı: Spor sayfasında “Başakşehir 3 puanla bitirdi” haberinde “kaybeden” yerine “kayben” yazılmış. Gençlerbirliği- Kasımpaşa maçıyla ilgili tek satır haber yok. En azından toplu sonuçları verilseydi bari. (4 Haziran)

   Ö.Faruk Güngör: Ekonomi sayfasında yayınlanan Emtialar bölümünde mısır fiyatını olarak yazmışsınız ama mısır 72 kuruş. (5 Haziran)

     Burhan Bagran: Günlerdir gazetenizde Katar Emiri’nin ismi yanlış yazılıyor. Emir’in aile ismi “Al-Thani”dir. “El Sani” de nereden çıktı?

NOT: Arapça ve Farsça kişi adları, Türkçenin ses özelliklerine göre yazılır. İngilizcedeki yazılışı esas alınmaz.

   Nail Dağ: Eski FBI Başkanı, “Başkan Trump’ın Michael Flynn dosyasının kapatılmasını istediğini” söyledi mi, söylemedi mi? Hürriyet’e göre söylemiş ama başka gazetelerde farklı yazıyor. Yanlış yazmadınız umarım.

NOT: Hürriyet’in haberi doğru. Comey, Trump’ın dosyanın kapatılmasını istediğini söyledi.

   Yusuf Can Örgüç: İnternette spor sayfasında kısa bir haber için bile 10 sayfa çevirmeniz gerekiyor. Onu geçtim fontlar inanılmaz silik.  Bari okunaklı olsun.

Faruk BİLDİRİCİ /Hürriyet/ 12 Haziran

Müjde Oktay
[email protected]

Metin Öztürk, 4 y&#;l önce Marmaris Çaml&#; Mahallesi Il&#;ca Mevkisi’inde 10 dönüm arazi kiralay&#;p organik tar&#;ma ba&#;lad&#;. Arazide hiçbir zirai ilaç kullanmadan organik sebze ve meyve üretmeye ba&#;lad&#;. Mikrobiyoloji Uzman&#; Metin Öztürk, üç y&#;l önce de Sivas &#;ark&#;&#;la’da yap&#;lan arkeolojik kaz&#;lar&#; s&#;ras&#;nda küp içinde bulunan bu&#;day tohumlar&#;n&#;n pe&#;ine dü&#;tü. Tohumlardan örnekler al&#;nd&#;&#;&#;n&#; ö&#;renen Öztürk uzun u&#;ra&#;lar sonucunda bu bu&#;daylardan 3 tane alabildi. Öztürk, “Geçmi&#;i 7 bin y&#;l öncesine dayanan ata yadigar&#; hakiki Anadolu bu&#;day&#;n&#; ço&#;altmak için kollar&#; s&#;vad&#;m. Üç y&#;l boyunca ektim, tek bir bu&#;day tanesinden yüzlerce ürün elde ettim” dedi.

‘ÖZEL SULAMAYLA BU VER&#;M&#; ALDIM’

Metin Öztürk bu y&#;l tek bir Siyez bu&#;day tanesini ayr&#; bir yere ekerek, her gün sulad&#;&#;&#;n&#;, her geçen gün di&#;erlerine oranla bu bu&#;day&#;n çok daha fazla büyüdü&#;ünü, tek bu&#;day tanesinin topraktaki kökünden 20 ayr&#; sürgün karde&#; ve çok say&#;da ba&#;ak ç&#;kt&#;&#;&#;n&#; gördü. Bu bu&#;day ile özel olarak ilgilendi&#;ini söyleyen Öztürk &#;öyle konu&#;tu: Siyez çok de&#;i&#;ik bir bu&#;day. 3 senedir ekimini yap&#;yorum ama bu sene tesadüfen ke&#;fetti&#;im bir üretim &#;ekliyle yüksek oranda verim ald&#;m. Bir ba&#;a&#;&#; özel sulama ile yeti&#;tirdim. Di&#;er ürünlerde oldu&#;u gibi bu ba&#;akta da hiçbir kimyasal ürün kullanmadan organik gübre, keçi gübresi, solucan ve yarasa gübresi kulland&#;m. Normalde ya&#;mur sular&#;yla kendi kendine büyüdü&#;ünde bire bin verirken, özel olarak her gün sulama yöntemiyle bu bu&#;day bire 8 bin verdi. Tane bu&#;day, toprakta ortalama 20 karde&#; sürgünle d&#;&#;ar&#;ya ç&#;kt&#;. 2 metreyi geçen her sürgün üzerindeki ba&#;aklar&#;n ise en az 40 taneden olu&#;tu&#;unu gördüm.

Normal üretim tarz&#;yla bu verimin al&#;namayaca&#;&#;n&#; belirten Öztürk, “Ya&#;mur suyu d&#;&#;&#;nda özel sulama ile bir üretim yapt&#;&#;&#;m için bu verimi ald&#;m. Seneye sadece bu tohumu ekece&#;im. Tohuma özel bir üretim tarz&#;yla tarlay&#; sürekli sulayaca&#;&#;m” diye konu&#;tu.

DEVLET DESTEK OLURSA ÜRET&#;M ARTAR

Metin Öztürk devlet deste&#;i ve biraz daha bilgi donan&#;m&#; ile bu bu&#;day&#;n üretilmesi halinde Türkiye’nin bu&#;day ihtiyac&#;n&#; bir iki y&#;l içinde kar&#;&#;lanabilece&#;ini önemli miktarda ihraç bile yap&#;labilece&#;ini söyleyerek, “Ben kendi tarlamda denedim, büyük oranda verim ald&#;m. Devlet destek verirse hem çiftçiler için hem de ülkemiz için iyi bir gelir kap&#;s&#; olacak” dedi.

Metin Öztürk, 4 yıl önce Marmaris Çamlı Mahallesi Ilıca Mevkisi'inde 10 dönüm arazi kiralayıp organik tarıma başladı. Arazide hiçbir zirai ilaç kullanmadan organik olarak domates, biber, patlıcan, bamya, börülce, fasulye, salatalık, kavun, karpuz, çilek, dut, yer fıstığı üretmeyi başardı. Yetiştirdiği ürünlerin bir kısmını tohum olarak ayırıp, geriye kalanları da hem kendisi tüketti ve hem de komşları ve dostlarına verdi.

KÜLTEPE'DEN MARMARİS'E

Üç yıl önce de, Kayseri Kültepe kazıları sırasında bulunan küplerden birinin içinden buğday ve arpa taneleri çıktığını duyan Metin Öztürk, bu tohumların peşine düştü.

Uzun uğraşlar sonunda, geçmişi 7 bin yıl öncesine dayanan ata yadigarı hakiki Anadolu buğdayı 'Siyez'den birkaç tohum alabildi. Bunları tarlasına ekip, çoğaltmak için kolları sıvadı. Üç yıl boyunca ekip, tek bir buğday tanesinden yüzlerce ürün elde eden Metin Öztürk bu yıl farklı bir yöntem denedi.

HER GÜN SULAMAK GEREKLİ

Metin Öztürk bu yıl tek bir Siyez buğday tanesini ayrı bir yere ekerek, her gün suladı. Her geçen gün diğerlerine oranla bu buğdayın çok daha fazla büyüdüğünü, tek buğday tanesinin topraktaki kökünden 20 ayrı sürgün kardeş ve çok sayıda başak çıktığını gördü. Bu buğday ile özel olarak ilgilendiğini kaydeden Öztürk şunları anlattı:

"Diğer ürünlerde olduğu gibi buğdayda da hiçbir kimyasal kullanmadan organik gübre, keçi gübresi, solucan ve yarasa gübresi kullandım. Normalde yağmur sularıyla kendi kendine büyüdüğünde bire 2- 3 bin verirken, özel olarak her gün sulama yöntemiyle bu buğday bire 8 bin verdi. Tane buğday, toprakta ortalama 20 kardeş sürgünle dışarıya çıktı. 2 metreyi geçen her sürgün üzerindeki başakların ise en az 40 taneden oluştuğunu gördüm. Bazı başaklar o kadar büyük oluyor ki, dalı dayanmadığından, aşağıya bile sarkıyor."

Metin Öztürk devlet desteği ve biraz daha bilgi donanımı ile bu buğdayın üretilmesi halinde Türkiye'nin buğday ihtiyacını bir iki yıl içinde karşılanabileceğini önemli miktarda ihraç bile yapılabileceğini sözlerine ekledi.

TARIM MÜDÜRÜ: YAKINDAN İZLİYORUZ

Marmaris İlçe Tarım Müdürü Ziraat Mühendisi Nejmettin Kaya, Metin Öztürk'ün büyük bir başarı elde ettiğini vurgulayarak şunları söyledi:

"Ülkemiz buğdayın anavatanı. Önce son yıllarda ülkemizde buğday ile ilgili yanlış tartışmaları açıklamakta yarar var. Ülkemizde GDO'lu buğday kesinlikle yok. Ülkemizde 14, 28 ve 42 kromozomlu buğdaylar var. Bunlar hiçbir zaman 49 veya 51 kromozomlu (Tek sayı kromozomların hatalı ayrılması sonucu oluşmuş genetik bozukluk) olmamıştır. Metin Öztürk beyin çalışmalarını yakından izliyoruz. Şu andaki durumu gerçekten çok iyi. Bu arkadaşımız bir gram bile ilaç kullanmıyor. Bundan sonraki durumunu da tespit etmek istiyoruz. Eğer başarı sürerse, ülkemiz adına gerçekten mükemmel olacak."