Ayıplı Mal Aldığımızda Neler Yapmalıyız
Ayıplı Mal Aldığımızda Neler Yapmalıyız?
| Ayıplı mal aldığımızda neler yapmalıyız? |
Ayıplı mal nedir? Ayıplı mal aldığımızda ne yapmalıyız? Ayıplı malda tüketici hakları nelerdir? Ayıplı mal nereye şikayet edilir? Ayıplı mal seçimlik hakları nelerdir? Ayıplı mal iade süresi ? Ayıplı mal için tüketici hakem heyeti başvurusu yapılır mı? gibi bir çok sorunun cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Ayıplı mal tüketici hakları alanında şikayet oranı yüksek bir alana sahiptir.
Tüketiciler olarak hemen her alanda bir şeylere ihtiyaç duyarız ve bu ihtiyaçların giderilmesi için sınırsız arzularımızı ve sınırlı imkânlarımızı harmanlayarak bizim için makul ölçülerde olan ürünler alırız.
Bilinçli bir şekilde tercih ederek satın aldığımız ürünleri türüne ve kullanım alanına göre uzunca bir süre sorun çıkmadan kullanmayı; bu ürünlerden mümkün olan en yüksek faydayı sağlamayı isteriz. Çok da makul ve haklı bir istek bu. Kim istemez ki?
Ancak üzülerek belirtmek istiyorum ki satın alınan her ürün kusursuz veya sorunsuz bir ömre sahip olamıyor. Yaşadığı ve yaşattığı sorunlar ile sahibinin canını sıkabiliyor.
Kimi zaman hatalı bir kullanım sonrası zarar gören hatta ömrünün sonuna gelen bir ürün kimi zaman da üretimi aşamasında yapılan bir hata ya da kullanılan malzemenin kalitesizliği nedeniyle sorun çıkarabiliyor. Bu yüzden ticari satışlarda ayıplı mallar ile karşı karşıya kalabiliyoruz.
Bu yazımızda üretim aşaması ile ilgili ortaya çıkan sorunları Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu merkeze koyarak ''tüketici hukukunda ayıplı mal'' çerçevesi içinde değerlendirmeye çalışacağız.
Mal ya da Ürün Nedir?
Ticari satışlara konu olabilen ürün ya da ürünler, sayılı kanunun &#;&#;Tanımlar&#;&#; bölümünde &#;&#;mal&#;&#; kavramı olarak &#;&#;Alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi mallar&#;&#; şeklinde tanımlanmıştır.
Tanımda da görüldüğü üzere Kanun, alışverişe konu olabilen her türlü ürünü mal kavramına dâhil ederek yelpazeyi olabildiğince geniş tutmuştur. İsmi tüketicinin korunması olan bir yasal düzenlemeden de sınırlı ve kısıtlı bir ürün grubuna hitap etmesi beklenemezdi.
Şimdi gelelim konuyu biraz daha detaylandırmaya.
Bu kadar kapsayıcı bir tanımla düzenlenen malların sorun çıkarması halinde neler oluyor, kanun bize ne gibi haklar getirirken ne gibi sorumluluklar yüklüyor?
Merak ettiğinizi biliyorum ve daha fazla uzatmadan meseleye giriyoruz.
Haydi başlayalım.
Ayıplı Mal Nedir?
Ayıplı mal tüketici hakları alanında önemli bir yer tutmaktadır.
Kullanımı esnasında sorun çıkaran, arıza veren hatta beklentimizi karşılamayan bir ürün ayıplı olarak kabul edilmektedir.
Yasal düzenleme olan Sayılı Kanun'da ayıplı mal tanımına bakarsak "ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olanı; ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.&#;&#; şeklinde bir düzenleme ile karşı karşıya kalıyoruz.
Bu düzenleme ayıplı malın tanımını oldukça geniş tutmaktadır. Bu tanım sayesinde ''ayıplı mallar nelerdir? ya da ''hangi ürünler ayıplı mal sayılır?'' gibi soruların cevabına kolayca ulaşıyoruz.
Ayıplı mal bir araba, cep telefonu, bilgisayar, klima olabileceği gibi bir mobilya ürün grubu da olabilir.
Yapılan tanımı ayıplı mal örnekleri ile açıklamaya çalışalım.
Bir malın ayıplı sayılabilmesi için kullanıma bağlı olmayan bir arıza vermesi gayet öngörülebilir iken kanun maddesinde bir malın kendisinden beklenen faydayı sağlamaması bile ayıplı olarak nitelendirilmesi için yeterli görülmüştür.
Beklenen makul faydayı sağlamama aklınıza takılabilir. Ne demek beklenen makul fayda? Elimizde güzel bir örnek var aslında. Gelişen teknoloji ile dizi/film platformlarının elektronik cihazlara entegre edilmesi gayet yaygınlaşan bir yenilik. Biz de bu özelliğe sahip olduğu söylenen bir televizyon aldık ve kurulumu yapıldı. Ancak kısa süre içerisinde söz konusu özellikten yararlanamaz olduk. Ekranda &#;&#;Bir hata ile karşılaştık.&#;&#; yazısı. Çok can sıkıcı bir durum değil mi? Alın size beklenen faydanın sağlanmaması. ;)
Kanun tanımını yine örneklerle irdelemeye devam edelim. Taraflarca kararlaştırılan modele uygun olmama hali de bir ayıp nedenidir. Mesela siz mağazadan 5 çekmeceli bir komodin almak için anlaşma sağladınız ve ödemeyi de yaptınız. Firma teslimat esnasında size 4 çekmeceli bir ürün getirdi ve gerekçe olarak da &#;&#;anlaştığımız model şu an elimizde yok, üretimi yapılmıyor&#;&#; gibi gerekçeler sundu. Böyle bir durumda ne yapacağız?
Hemen cevaplayalım.
Sipariş edilmeyen farklı gelen o ürünü kabul etmeme, iade etme hakkımız var. Evet, bu bize verilmiş bir hak! Kanuni bir hak!
Çünkü satıcı anlaşılan ürünü satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmek zorunda. Tabi kanun ismi her ne kadar tüketicinin korunması olsa da satıcının sorumluluğunu ortadan kaldıran bir takım istisnalara da yer vermiştir.
Tüketici Hukukunda Satıcının Sorumluluğunu Kaldıran İstisnalar
Satıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın içeriğinin satış sözleşmesinin akdi anında düzeltilmiş olduğunu veya satış sözleşmesi kurulma kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içinde olmadığını ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz.
Ancak bu istisnalar da bile belli bir şarta bağlanmış: Bu istisnaları ispatlamak. Ve öyle kuru kuru bir iki söz ile değil. Yazılı bir evraka dayandırması gerekmektedir.
Yine ispatlama hususu üzerinden devam edelim, zira önemli bir düzenleme var. Şimdi önümüzde iki senaryomuz olsun.
Senaryo 1:
Ayıplı Mal İçin İlk 6 (Altı) Ay Esası
Bir çamaşır makinesi aldınız. Ürün size teslim edildi ve kullanmaya başladınız. Üç ay boyunca her şey çok iyi giderken bir anda olanlar oldu ve ürün beklenmedik ve öngörülmeyen bir arıza verdi. Yüksek sesle çalışmaya başladı. Nerede o ilk günkü uslu, sessiz makine. Peki şimdi ne olacak?
Elbette firmaya giderim diyeceksiniz. Doğrusu da bu zaten. Burada gerekli olan şey firma karşısına haklarımızı bilerek çıkmak ve elimizi güçlendirmek.
Yaşanan arıza için Kanuna bakmakta fayda var bilinç ile tüketen tüketiciler.
Sayılı Kanun maddesinde "Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. " diyor. Yani yukarıdaki örneğe göre ilk altı ayda meydana gelen bu öngörülmeyen arıza kanuna göre teslim anında var olan bir arıza. &#;Tabii bu bir karine.&#; Yani aksini ispat etmek mümkün. Bu nedenle satıcı taraf ürünün satış esnasında ayıplı olmadığının savunmasını yapma hak ve ispat etme yükümlülüğüne sahip.
Senaryo 2:
Teşhir Üründe Ayıp/Arıza Meydana Gelmesi
Gelin şimdi başka bir açıdan bu çamaşır makinesi alışverişine bakalım. Mağazaya gittiniz. Sergilenen bir ürün var mağazanın ortasında. Teşhir (tanıtım) ürünü. Firma size gerekli bilgilendirme ve uyarıları yaptı. Firma mevcut teşhir ürünü makinenin normalden biraz daha sesli çalıştığının ve fiyatının da bu sebeple uygun tutulduğunun bilgilendirmesini size yaptı. Siz de tüm bunları değerlendirip karar verip ürünü uygun bir fiyata satın aldınız. Ve aldıktan üç ay sonra çamaşır makinesinden çıkan ses günden daha da gürültülü bir hal aldı.
Bu senaryoya göre yine yukarıda belirtilen şekilde teslim esnasında ayıp var mıdır?
Kanun &#;YOK&#; diyor. Çünkü ses arızası firma tarafından satış esnasında tüketiciye bildirildiği için ses arızalarından ötürü ürünün teslim anında ayıplı olduğu söylenemiyor değerli tüketiciler.
Ancak firmanın bahsettiği arızalardan, sorunlardan farklı bir arıza; mesela çamaşır makinesinin su sızdırması gibi bir arıza oluşması durumunda tüketici kanunun sunmuş olduğu haklara sahip olabiliyor. Bu gibi durumlarda ''teşhir ürünün iadesi'' konusu gündeme gelebilecektir.
Tüketicilerin Ayıplı Mal Karşısındaki Hakları Nelerdir?
Ayıplı mal aldığımızda neler yapmalıyız? sorusunun cevabı aslında sahip olduğumuz yasal hakları bilmek ve kullanmaktır.
Ayıplı mal seçimlik haklar veriyor tüketiciye.
Tüketicilerin ayıplı mal satılması durumunda hangi haklara sahip olduğuna değinelim. Elimizdeki ürünün ayıplı olduğunu anladık. Tüketici olarak satıcıdan;
&#; Ayıplı mal nedeniyle ödediğimiz paramızı iade isteyebiliriz.
&#; Ayıplı mal nedeniyle ürün bedelinde indirim isteyebiliriz.
&#; Ayıplı mal nedeniyle ücretsiz onarım isteyebiliriz.
&#; Ayıplı mal nedeniyle ürünün yenisi ile değişimini isteyebiliriz.
Ayıplı mal için seçimlik hakların kullanılması durumunda satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Ayıplı malın iadesi de görüldüğü gibi tanınan haklardan biridir.
Ayıplı Mal Değişim Süresi Nedir?
Ayıplı mal nedeniyle ücretsiz onarım veya malın yenisi ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya yöneltilmesinden itibaren en fazla 30 iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise 60 iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur.
Satıcı İade Edilen Ayıplı Ürünün Ücretini Ne Kadar Zamanda Ödemek Zorundadır?
Tüketicinin ayıplı mal nedeniyle sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı satıcı tarafından derhâl tüketiciye iade edilir.
Ayıplı mala ilişkin seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar (nakliye, kurulum vb.), satıcı tarafından karşılanır.
Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir. Borçlar Kanunu da ayıplı mal sorununun çözümüne katkı sağlayan bir işlev görüyor. Ayıplı mal nedeniyle uğranılan zarar için tazminat hakkının da saklı tutulduğu tespit edilmektedir.
Ayıplı Mal İle İlgili Nereye Başvurulur? Ayıplı Mal Nereye Şikayet Edilir?
Satıcı tarafından ayıplı mal için tanınan bu seçimlik haklar yerine getirilmediği takdirde devreye tüketici hakem heyeti girmektedir. Ayıplı mal nedeniyle tüketici hakem heyetine başvuru için ayıplı mal için tüketici hakem heyetine başvuru dilekçesi örneğineburadan ulaşabilirsiniz.
Yukarıda açıklananlara dikkatle bakıldığında tüketiciler tarafından sorulacak ''ayıplı mal aldığımızda ne yapmalıyız? sorusunun yanıtını görmüş oluyoruz. Muhatabımız satıcı, üretici veya ithalatçı olmak üzere ayıplı mal için seçimlik hak taleplerinde bulunma gücüne sahibiz.
Ayıplı Mal İade Süresi İçin Zamanaşımı Etkeni
Ayıplı malda zamanaşımı süresi bulunmaktadır.
Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımına tabidir. Sorumluluk süresi konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren 5 yıldır.
Bu düzenlemeye göre ''Ayıplı mal kaç günde iade edilir? Ayıplı mal kaç gün içinde satıcıya ihbar edilir? ya da Ayıplı ürün için tüketicinin bildirim süresi kaç gündür?'' sorularının cevabı olarak zamanaşımı sürelerinin sınır olduğunu ve bu sürelere uyarak dürüstlük kuralı çerçevesinde ayıp ortaya çıktıktan sonra en kısa sürede satıcıya müracaat edilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
Ayıplı mal için Tüketici Hakem Heyetine başvuru süresinin tespitinde belirtilen zamanaşımı süreleri dikkate alınarak başvuru yapılması gerektiğini de ayrıca belirtmekte fayda var.
Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz. Gizli ayıbı da bir örnek ile açıklayalım. Mesela sıfır model olduğu söylenen bir aracın mevcut boyasının üzerine bir daha boya yapılarak satılması ve bu durumun satış esnasında tüketiciden gizli tutulması. Gizlenmiş bir ayıp.
Tüm yazıyı bir sonuca bağlayacak olursak, kanunda ayıplı mal tanımının geniş bir şekilde yapılarak tüketicinin mağduriyet yaşamasının önüne geçilmek istenmiş ve kanunun amacı olan kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici önlemlerin alınması sağlanmak istemiştir. Burada en önemli husus sahip olduğumuz yasal hak ve yükümlülükleri bilerek hareket etmek kısaca bilinç ile tüketen bir tüketici olmaktır.
Bir &#;r&#;n aldınız ve sorun &#;ıktı, ne yapmalısınız?
Arızalı, bozuk, yırtık, kullanım tarihi geçmiş, defolu, özürlü mal ve hizmetlere (ayıplı mal ve hizmetler) karşı tüketici haklarını aramalı.
Tüketici; arızalı veya bozuk malı iade edip parayı alabileceği gibi, bozuk ürünü verip yenisi ile değiştirebilir. Ya da maldaki sorunun giderilmesini isteyebilir, indirim talep edebilir. Bunların arasından hangisini yapacağı tüketicinin inisiyatifindedir, üretici veya satıcının bu konuda bir yönlendirmesi olamaz.
Alışveriş yapmadan önce hangi mal ya da hizmete ne oranda ihtiyaç duyduğunuzu tespit edip sıraya koyun. Bir mal veya hizmeti talep etmeden önce piyasa araştırması yapmak gerekir ki, aynı mal ayrı satıcılarda farklı fiyatlarda bulunabilir.
Mal ve hizmeti talep etmeden önce piyasa araştırması yapın; broşür ve reklamlarını incelemenin yanında yakın çevrenizde de soruşturun. Ayrıca markaların hem kalite hem de fiyat açısından karşılaştırmasını yapın.
Bunlara dikkat edin
Alışveriş sırasında etiketsiz ürünleri asla almayın.
Aldığınız ürünün etiket üzerindeki bilgileri dikkatle okuyun. Örneğin; etiketinde çamaşır makinesinde yıkanmaması gerektiği yazılı ise ve siz de çamaşır makinesinde yıkamış iseniz doğacak herhangi bir zarardan tüketici olarak siz sorumlu olursunuz.
Asla fişsiz veya faturasız alışveriş yapmayın.
Dayanıklı tüketim mallarında garanti belgesine dikkat ediniz, yetkili firmaya imzalatınız ve bu tip ürünlerde TSE veya TSEK damgalarını arayın. Mümkünse ambalajı serviste açıp, kullanım şeklini öğrenin. Satış sözleşmesini, özellikle ince ve küçük yazılan yazıları imzalamadan önce dikkatlice okuyun.
Dışarıdan gelen (ithal edilen) ürünlerin Türkçe açıklaması olmayacağından risk taşırlar pek fazla itibar etmeyin.
Özellikle gıda, ilaç ve kozmetik ürünlerinde son kullanma tarihlerine dikkat edin.
Performansı sonradan ortaya çıkacak durumlarda, paranın tamamını ödemeyiniz. (Pimapen, mobilya, tamir vb.)
Satıcılara özel bilgilerinizi vermeyin (meslek, eğitim, ekonomik durum), satıcının her önerdiğini kabul etmeyin.
Hakkınızı nerelerde arayabilirsiniz?
Alınan mal veya hizmet bozuk, eksik veya kusurlu ise hakkınızı önce satıcı veya üretici firmayla görüşerek arayın. Sonuç değişmiyorsa tüketici derneklerinden yardım alabilirsiniz.
Tüketiciler Derneği Merkez: Bakırköy Tel/Fax: 72 57, 27 24
İl Ticaret Odaları
Türk Standartları Enstitüsü (TSE veya TSEK damgalı ürünlerle ilgili)
Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği
İL HAKEM HEYETLERİ ( milyon TL. üzerindeki şikayetler)
İLÇE HAKEM HEYETLERİ ( milyon TL'ye kadar şikayetler)
ALO Tüketici Şikayetleri Hattı
ALO Fiş ve Fatura Şikayetleri
ALO RTÜK Hattı
ALO Belediye (Sağlık ve Hijyen Hattı)
ALO Sağlık Hattı
Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü
Ayıplı Mal ve Hizmet Şikayetleri: 03 65 /
Taksitli Kampanyalar ve Kapıdan Satışlar: 03 65 /
Promosyon Şikayetleri: 03 65 /
Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin Şikayetler : 03 65 /
Standart Denetimleri: 03 65
Garanti Belgesi Başvuruları: 03 65 /
Ayıplı Ara&#; Satış Davası
Ülkemizde en çok karşılaşılan sorunlardan biri ikinci el araç satışlarında ortaya çıkmaktadır. Hasarlı aracın hasarsız şekilde gösterilerek satılması bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Ayıplı mal satışı davası dediğimiz durum ülkemizde bir çok alanda yaşanmasına rağmen mali yükü fazlalığından en çok araba satışlarında gündeme gelmektedir.
Hasarsız Kaydıyla Hasarlı Araç Satışı
Satıcının ikinci el araç satışlarında Türk Borçlar Kanunu’ndan kaynaklanan bir takım sorumlulukları mevcuttur ve satıcının bu sorumluluklara uygun davranması gerekmektedir. Satıcının ve alıcının sözleşme öncesi ve sonrası sorumluluklarından bahsetmeden önce ilk olarak ayıp kavramına değineceğiz.
Ayıp Nedir?
Ayıp, satılandan beklenen yararları azaltan ya da kaldıran eksikliklerin bulunması halidir. İlk bakışta satılan üzerinde gözle görülür derecede hasarın varlığının gözlendiği hallerde açık ayıbın varlığından bahsedilebiliriz. Satış esnasında alıcının bildiği ve kabul ettiği ayıplara karşı satıcının sorumluluğuna gidilemeyecektir. Ancak satıcı alıcının gözden geçirmesi esnasında herhangi bir ayıbın bulunmadığını dile getirdiği takdirde ve ayıbın var olması halinde yine de söz konusu ayıptan sorumlu olacaktır. Aracın kaportasında çizik olması, farlardan birinin eksik olması halleri açık ayıba örnek olarak gösterilebilir.
İlk bakışta anlaşılamayan hasarlarda, alıcının dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmesine rağmen daha sonradan ortaya çıkan ayıplarda satıcı sorumlu olacaktır. Bu tür ayıplar gizli ayıptır. Direkt olarak tespit edilemeyecek veya gözle görülemeyecektir. Gizli ayıp malın kullanımı esnasında ve ileriki zamanlarda ortaya çıkabilir.
Satıcının ayıbın varlığını bilmemesi halinde dahi sorumluluğu devam edecektir. Satıcı aracın pert olduğunu bilmediğini beyan etse de bu durumdan sorumludur çünkü satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunmaktadır. Yani satıcı o ayıbı üstlenmek zorundadır.
İkinci El Olarak Ayıplı Araç Satışı
Türkiye’de ikinci el satışı çok yaygın bir yöntemdir. Araç satışlarında ülkemizde genel olarak satışlar ya şahıslar üzerinde veya aracı kurumlar yada araçların yetkili satıcıları tarafından yapılmaktadır. Burada araç alırken başınıza gelebilecek olumsuzluklardan kurtulmak için belli kriterler getirilmiştir. Ayıplı funduszeue.info araç sahibi olmamak için satışlarda genelde aracın bir ustaya gösterilmesi veya son dönemde ekspertiz dedğimiz yetkili kurumlara giderek aracın kaportadan yürüyen aksamına kadar ayrıntılı inceleme durumları ortaya çıkmaktadır. Ama yine tüm bu işlemlere rağmen ayıplı araç satışının önüne geçilememektedir. İkinci el araç alırken satıcı tarafından sizlere bildirimi yapılmayan raporlarda veya sözlü olarak beyanı yapılmayan kusurlar için haklarınız saklıdır.
Sıfır Araçta Ayıplı Satış
Her ne kadar sıfır araç satışı son dönemde azalma gösterse de sıfır araç alan vatandaşlarımızda bazı sorunlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Aracın getirilişi sırasında kaporta aksamında oluşan kusurlar. Aracın üretim esnasında unutulan durumlar. Gazetelerde de günlerce konuşulan aracın radyatörünü koruyacak parçanın takılmadan satılması ve sonrasındaki dava süreci gibi. Sıfır araç satışlarında da bir çok problem çıkabilmektedir. Sıfır araç satışlarında karşınızda bir kurum veya yetkili firma olduğundan süreçte şahıs ile muhatap olmak yerine daha avntajlı olduğunuzu belirtmekle birlikte genelde kusurlu durumlara firmaların bakışı kabul etmeme yönünde olduğuda unutulmamalıdır. Bu durumlarda dava yolu ile araçların değişimi veya para iadesi noktasında çalışmalar yapılmaktadır. Sıfır araç satışlarında da ayıplı durum yaşanabilmektedir.
Araçta Ayıbı Sonradan Farkettiğimizde Ne Yapmalıyız?
Hasarsız kaydı ile satılan hasarlı araç satımının hukuki niteliği ise gizli ayıptır. Aracın parçalarının boyalı veya değişmiş olması veya araç ile kat edilen kilometrenin gerçekte olandan daha az olduğunun satıcı tarafından beyan edilerek bu şekilde satılması gizli ayıp kapsamında değerlendirilmektedir. Bu ayıbın fark edildiği takdirde en kısa zamanda satıcıya bildirilmesi gerekmektedir.
Ayıplı Malın Tespiti Sonrası İhtar Çekilmesi
Aldığınız aracın kusurunu fark ettikten sonra noter kanalı ile satıcıya bildirimde bulunabilirsiniz. Bunun yanında tanık, mail veya telefon üzerinden mesaj ile de durumu bildirebilirsiniz. Bu bildirimler açılacak davanın akıbeti bakımından önemli olacaktır.
Ayıplı Araç Satışında Zaman Aşımı Süresi
Satılandaki ayıbın daha sonra ortaya çıkması halinde, satılanın satıldığı tarihten itibaren 2 yıl içerisinde hak zamanaşımına uğrayacaktır. Ancak satıcının ağır kusurlu olması halinde ise araçlarda bu süre satıldığı tarihten itibaren 10 yıl olacaktır. Dolayısıyla araç satın alındıktan sonra veya alınmadan önce ekspertiz raporunun alınması faydalı olup, ayıp öğrenildikten sonra en kısa süre içerisinde satıcıya bildirilmesi gerekmektedir.
Satıcının Ayıptan Sorumluluğunun Şartları Nelerdir?
Satıcının ayıptan dolayı sorumlu olabilmesi için bazı şartların bulunması gerekmektedir;
- Ayıbın meydana gelme zamanı bakımından
İlk olarak yarar ve hasarın alıcıya geçmesi anında satılanda ayıbın var olması gerekir. Yani satılan şeydeki hasar satın alındıktan sonra ortaya çıkmamalıdır. Hatalı kullanım sonucu veya satın alan kişinin kendi kusurundan dolayı meydana gelen zararlar ayıp kapsamına girmeyecektir.
Alıcının satın aldığı mal üzerindeki ayıbı kendinden beklenen gerekli dikkat ve özeni göstermesine rağmen bilmiyor olması gerekmektedir. Ancak Yargıtay, alıcının, satın aldığı araçla ilgili olarak Trafik Şube Müdürlüğünce tutulan kayıtları, aracın sigorta kayıtlarını, Tramer kayıtlarını inceleme ve Tramer'e mesaj atarak bilgi edinme yükümlülüğü olmadığını belirtmiştir. Ayrıca araçta bulanan ayıbın alıcıdan gizlenmediğinin ispat yükü satıcı taraftadır. Satıcı taraf, satış öncesinde alıcıyı aracın pert olduğu konusunda bilgilendirdiğini veya davacının bu hususu bildigini yansız delillerle ispatlamak zorundadır. Yani alıcı satın aldığı şeyi basit bir şekilde incelemelidir ancak ayrıntılı bir şekilde tutulan kayıtların incelenme yükümlülüğü olmadığı Yargıtayca tespit edilmiştir. Aynı şekilde aracın piyasa değerinden düşük satın alınması halinde de alıcının ayıbı bildiğine ilişkin kararlar verilmektedir.
- Sorumluluğun Kaldırılmamış olması Bakımından
Gizli olmayan ayıplarda ayıptan doğan sorumluluğun sözleşme ile kaldırılmamış olması gerekmektedir. Gizli ayıpta ise her ne kadar böyle bir anlaşma yapılmış olsa da anlaşma geçersiz olacaktır. Çünkü burada satıcının ağır kusurunun varlığı söz konusu olacaktır. Araç satın alındığı esnada satıcı daha sonradan ortaya çıkacak zararlardan kendisinin sorumlu olmadığını beyan ederek taraflar arası sözleşme imzalandığı hallerde yapılan sözleşmenin geçerliliğinden bahsedilemeyecektir.
- Bildirim Yükümlülüğü Bakımından
Son olarak ise alıcı, kanunun kendine getirdiği yükümlülükleri (yani ayıbı satıcıya bildirim külfeti, gereken dikkat ve özeni göstermiş olması) yerine getirmiş olmalıdır. Burada yukarıda bahsetmiş olduğumuz zamanaşımı süreleri önem arz etmektedir. Alıcının satıcıya zararlarına karşı başvurabilmesi için ayıp ortaya çıktıktan sonra makul süre içerisinde satıcıya bildirim yapılması gereklidir. Aksi halde alıcı ilgili ayıbı kabul etmiş sayılır.
Araçtaki Ayıbın Öğrenilmesi İle Satıcıdan Talepler
Araçtaki hasar sonucu alıcının seçimlik hakları şunlardır;
- Satış bedelinde indirim isteme
- Satın alan, aracı satın alırken mevcut ayıbı bilmeyerek daha yüksek meblağ ödediğinden aradaki farkı isteme hakkına sahiptir.
- Ücretsiz onarım
- Aracın onarımının mümkün olduğu hallerde satıcıdan aracın ücretsiz onarımı talep edilebilecektir.
- Satılanın ayıpsız benzeri ile değişimi
- Satıcının elinde bulunması halinde alıcının talebi ile araç hasarsız bir araç ile değiştirilebilir.
- Sözleşmeden dönme
- Yukarıdaki seçimlerin mümkün olmadığı hallerde alıcının sözleşmeden dönme hakkı her zaman mevcuttur.
Ayrıca bu durumlar dışında alıcının tazminat hakkının saklı olduğunu da belirtmekte fayda vardır. Uygulamada genelde yukarıdaki seçimlik haklardan birinin talebi ile maddi ve manevi tazminat birlikte istenmektedir.
Ayıplı Araç Satışlarında Hangi Mahkeme Görevlidir?
Hasarsız kaydı ile hasarlı araç satımından kaynaklanan uyuşmazlıklarda işlem tüketici işleminden kaynaklandığı için görevli olacak mahkeme Tüketici Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise satıcının yerleşim yeri olabileceği gibi aynı zamanda sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinde de bahse konu dava görülecektir.
Aracın Kilometresi Düşülerek Satılması
Araba satışlarında bir başka sorun ise aracın mevcut kilometresinin düşülerek satışa konulması durumudur. Burada satıcının; aracın kilometresini düşürerek satması hem ayıptan doğan sorumluluğu oluşturacağı gibi aynı zamanda nitelikli dolandırıcılık suçunu da oluşturmaktadır. Yargıtay bu konu ile alakalı emsal teşkil edebilecek nitelikte kararlar vermekte olup, bu suçu işleyen kişiler 3 yıldan 10 yıla kadar ağır ceza mahkemelerinde yargılanmaktadırlar.
Ayıplı Malda İspat Yükü Kime Aittir?
Aldığınız araç üzerinde eğer sorun satış işleminden sonraki 6 ay içinde çıkmış ise ispat satıcıda olacaktır. Ancak satışın üzerinden 6 ay geçmiş ise ispat alıcıdadır. Burada ayıplı malın durumuna göre ve ortaya çıkış süresine göre hareket edilir.
Ayıplı Malda Tüketici Karar Vericidir
İllaki araç satışı olarak durumu bakmayacak olursak eğer aldığımız ürünün ayıplı olduğu kanaati bizlerde oluştu ise burada satıcıdan malın yenisi ile değiştirilmesini, satış iptali, para iadesi veya ücretsiz tamir haklarından birini alıcı kullanma hakkına sahiptir.
Ayıplı Araçı İade Etmeden Dava Hakkımı Kullanabilir Miyim?
Ayıplı araç satışında ülkemizde yaygın kanı malı teslim aldıktan sonra artık onun iadesi neredeyse imkansız bir hale gelmektedir. Bu araç kusurlu diye ister şahıs ister firmaya götürün kesinlikle aracı geri alıp para iadesine yanaşmamaktadırlar. Bu bakımdan dava açılıp sürecin devamı sonrası iade işlemleri yapılmaktadır. Özellikle yargıya giden davalarda kusurlu aracın tespit sonrası sahibine bırakılması istense de son dönemde alıcının mağduriyeti dikkate alınarak dava sonuçlanana kadar aracı alıcının kullanması görüşü yaygınlaşmıştır. Çünkü alıcı hem parasından olacak hemde aracında olacak aynı zamanda davanın sonuna kadar aracını kullanamayacak. Zararı bir iken iki olacaktı.
Ayıplı Mal Veya Araba Davalarında Süreç
Açılan davalarda ortalama 4 duruşma öngörülmektedir. Burada dava incelemesi hakim tarafından alıcının talebi karşı tarafın cevap hakkı ve dosyanın inceleme için bilirkişiye gitmesi ve davanın sonuçlanması kararın tebliği ile işlemlerin sona ermesi gibi süreçler bizleri beklemektedir. Ayıplı mal araç satışında yasal süreç bu şekilde yürütülür.
Ayıplı Araç Satışında Bilirkişi Raporlarının Etkisi
Dosyada talepte bulunanın beyanları dışında aslında sürecin gidişatını belirleyen en önemli unsur bilirkişi raporudur. Bilirkişi gerek araç üzerinde gerek evrak üzerinde inceleme yaparak raporunu mahkemeye sunar. Burada rapordaki sorunları dikkatle inceleyerek itiraz veya kabul yönünde görüş ile davanın seyrine devam edilir. Araç satışlarında bilirkişi raporu gerçekten çok etkilidir.
Ayıplı Araç Veya Araç Satışı Davasında Avukatın Etkisi
Ülkemizde satıcı ve tüketici arasındaki sorunlar incelendiğinde özellikle Avrupa ülkelerine oranla daha çok sorun yaşanan ülke konumunda olduğumuz bir gerçektir. Burada genellikle bizdeki satıcı kitlenin malın ayıbı noktasında kabullenmek istememesi durumu etkili olmaktadır. Tüketici bilinci artıkça gelen talepler sonrası eğer şahıs veya kurumlardan olumsuz geri dönüşler alınırsa bu kezde tüketiciler mahkeme yoluna gitmektedir. Burada asıl sıkıntı alım sırasında veya iade süresince yada tamirat olacak ise bu sürelerde yaşanan sorunlardan bile yorulan ve takip etmekte zorlanan vatandaşın bu süreci tek başına halletmesi imkansız hale gelmektedir. Bu bakımdan sürecin ayıplı araç satış avukatı ile takip edilmesi gereklidir. Burada yasal sürelerin takibi, itirazlar, bilirkişi raporunun oluşumu ve ortaya konması süreci gibi tüm süreçlerin takibi avukat tarafından yapıldığında zaten mağdur olan alıcının ikinci kez zarara uğramaması sağlanmış olur. Makalemizde emeği geçen Stajyer avukat Pınar Atmaca’ya teşekkür ederiz. Ayıplı araç satışı ile alakalı sorularınıza dilerseniz numaralı telefon dilerseniz whatsapp hattımızdan dilerseniz de canlı destek ile sitemizden cevap alabilirsiniz.
Aldığınız ürün hatalı çıkması durumunda neler yaparsınız?
İçindekiler:
- Aldığınız ürün hatalı çıkması durumunda neler yaparsınız?
- Aldığı bir ürün bozuk çıkan kişi hakkını aramak için nerelere başvurmalıdır?
- Ayıplı mal iadesi süresi kaç gün?
- Malın ayıplı olması ne demek?
- Hangi mallar ayıplı kabul edilir?
- Ayıplı mal çeşitleri nelerdir?
- Ayıplı mal aldığımızda ne yapmalıyız?
- Tüketici hakem heyetine başvuru süresi ne kadardır?
- Tüketici hakem heyeti savunma süresi kaç gün?
Aldığınız ürün hatalı çıkması durumunda neler yaparsınız?
Eğer bu taleplerim olumsuz sonuçlanırsa Tüketici Hakem Heyeti'ne başvururum. Bu tür durumlarda yanınızda ürünün fişi ya da faturasının olması son derece önemlidir. Bu nedenle yapmış olduğunuz alışverişlerden sonra fişi veya faturayı hemen atmayınız.
Aldığı bir ürün bozuk çıkan kişi hakkını aramak için nerelere başvurmalıdır?
Bu durumda ne yapabilirim? Satıcının ayıplı mala ilişkin seçimlik haklarınızı kullandırmaması durumunda satın alınan ürünün değerine göre tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine başvurarak haklarınızı kullanmanız mümkündür.
Ayıplı mal iadesi süresi kaç gün?
sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun gereğince, alıcıların teslimat tarihinde itibaren 14 gün içinde cayma haklarını kullanarak herhangi bir sebep göstermeden ve “kargo ücreti ödemeden” ürünleri iade etme hakları vardır.
Malın ayıplı olması ne demek?
Ticaret kanununda belirtilen tanımı ile ayıplı mal; etiketinde, ambalajında, reklamında bildirilenlere uyulmayan, standardında veya teknik düzenlemesinde hata ve eksik olan; tüketicinin beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran, her türlü maddi, ekonomik ve hukuki eksiklikleri içeren maldır.
Hangi mallar ayıplı kabul edilir?
Muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, Tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar ayıplı maldır.
Ayıplı mal çeşitleri nelerdir?
Ayıplı Malda Ayıp Türleri: Hukuki Ayıp: Malda açık ve gizli ayıp hususunda bir eksiklik olmamasına rağmen hukuki nedenlerle maldan yararlanma kısmen veya tamamen engelleniyorsa hukuki ayıp söz konusudur. Ekonomik Ayıp: Tüketicinin maldan yararlanma imkanını azaltan, malın ekonomik değerini düşüren ayıptır.
Ayıplı mal aldığımızda ne yapmalıyız?
Ayıplı Mal Aldığımızda Neler Yapmalıyız?
- Satın alınan ürünün iadesini gerçekleştirmeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
- Satılan ürünü alıkoyarak ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
Tüketici hakem heyetine başvuru süresi ne kadardır?
Tüketici Hakem Heyeti'ne yapılan başvurular en geç üç ay içinde karara bağlamak zorundadır. Karara bağlanan başvurular, beş gün içinde İl Müdürlüklerine ya da Kaymakamlık binalarında bulunan duyuru panolarına asılır. Tabii online yapılan başvurularda süreci yine e-devlet üzerinden takip etmek mümkün.
Tüketici hakem heyeti savunma süresi kaç gün?
İl Tüketici Hakem Heyetine yapılmış olan başvuru, karşı tarafa bildirilir ve 30 gün içinde savunmasını göndermesi istenir. Gelen sonuç, Raportörler tarafından bir dosya şeklinde düzenlenip heyet gündemine alınır.