Mahsa Amani Kimdir

Bugün İran’da Mahsa Amani’nin öldürülmesi birkaç vicdansız polisin işi değildir. Kanunlar, töreler, gelenekler, dikta rejimi ve ataerkil sistem işbirliği etmiştir. Tıpkı Medusa söylencesindeki gibi. Ama ne mutlu ki Mahsa Amani’nin ardından yüz binlerce kadın ayaklanmış isyan bayrağını çekmiştir. 

Dünya yılının eylül ayında İranlı kadınların isyanıyla çalkalandı. Henüz 22 yaşındaki genç kadın Mahsa Amani başını örtmediği için devlet tarafından dövülerek öldürüldü. Bu katliam tarihe geçecek ayaklanmanın fitilini ateşledi.  İranlı kadınlar mollaların baskıcı rejimine karşılık, meydanlardaki  yürüyüşlerini saç kesme gibi muhteşem bir protesto eylemiyle evrenselleştirdiler. Aslında saç kesme eylemi bir yerde çaresizliklerine çare arayışı idi ve kuşkusuz büyük bir saygıyı hak ediyordu.

Ben de bu yazımı İranlı kadınlara adayarak kadının en eski, en düşsel durumlarından söz edeceğim. Düşsel derken söylencede kalan ama insanlığın bilinçaltını ortaya çıkaran mitolojiden. 

Bilindiği gibi anaerkil dönemde yazı icad edilmemişti.  Daha sonra ne olduysa oluyor kadın geriye düşüyor, eksik görülüyor, hor görülüyor. Neredeyse  yıllık bir süredir de kadınlar kaybolan haklarının peşine düşüyor.

Zamanınız varsa değerli okur kadının haline mitolojik açıdan bakalım bir, nedir ne değilidr.

 Prometheus’u bilirsiniz hani şu ateşi çalıp insanlara ulaştıran tanrı. Hestia’yı ise çoğu kimse bilmez. Hestia Olimpus’ta Tanrılar sarayında ateşin başında duran, sönmemesini sağlayan kadındır. Ateşe sahip çıkmak Tanrıça Hestia’ya aittir. Yani kısaca Prometheus’a ateşi veren Hestia’dır. Ama arka plandadır; ismi anılmaz.

Hera evlilik tanrıçası olarak anılır Zeus ne yaparsa yapsın evin düzenini bozmaz. Kocası birçok kadınla gönül eğlendirir ama Hera‘nın asla böyle bir ilişkisi olmaz her daim aileyi koruma görevi ona aittir.

Sadakatin simgesidir Penelope, kocası Odisseus’u yıllar yılı bekler. Yirmi yıl boyunca hiçbir kimse ile izdivaç yapmayarak kocasına sadık kalır. Kendisine baskı kurup evlenmek isteyen taliplerini binbir çeşit oyunla ve hileyle oyalar. Bir gün eline örgü alır der ki; “Bu kazağı ben kayınpederime örüyorum. Kazağı bitireyim içinizden biriyle evleneceğim.” Penelope kral karısıdır, taliplerin asıl maksadı tahta el koymak malı mülkü ele geçirmektir. Güzel Penelope ise üstüne ikramiyesidir bütün bu kazanacaklarının. Ama Penelope de bu çıkarcı sürüsüne pabuç bırakacak göz yoktur.  Mitoloji  bu ya, akşama kadar ördüğü kazağı, sabaha kadar sökerek taliplerini oyalar. Bu arada kocası Odisseus, o deniz senin bu deniz benim gezip durur dünyayı. Sevgilileri olur. Tanrıça Kirke ile aşk yaşar. Kısacası Hera ile Zeus evliliğinde olduğu gibi Penelope’in payına beklemek ve aileyi korumak düşer. 

Truva atını duymayanınız yoktur sanırım. Hani Troyalıların savaşı kaybetmelerine sebep olan tahta at. Yunanlılar on yıl süren savaş boyunca kaybedeceklerini, Troyalıların servetine el koyamayacaklarını anlayınca hileye başvururlar. Tahta bir at yapıp Troya surlarının dışına bırakırlar. Devasa bir atın içini askerle doldurup terk ederler savaş alanını. Troyalılar atın kendilerine hediye bırakıldığını zanneder.  İçlerinden bir kadın Kassandra istemez atın içeri alınmasını. Yunanlılara  güvenmeyin onlar bizim düşmanımız, düşmandan dost olmaz der. Yalvarır yakarır almayın atı içeri diye ama nafile. Kadının sözüne inanılmaz. Atı yaptıran zeki Odisseus’dur bu buluşu kutsanır. Kassandıra’nın öngörüsü itibar görmez. Ama sonraki yaşananlar Kassandra’yı haklı çıkarır. 

Medusa’nın hikayesi ise anlattıklarımın içinde en trajik olanıdır. 

Medusa, uzun sarı saçları, mavi gözleri, uzun ince bedeniyle güzeller güzeli genç bir kızdır. Athena’nın tapınağında hizmetçilik yapmaktadır. Deniz Tanrısı Poseidon tapınağa ziyarete gittiğinde Medusa’yı görür görmez aşık olur. Ancak bakirelik yemini etmiş genç kız yüz vermez Poseydon’a. Çılgın aşık vazgeçmez isteğinden koşar kızın peşinden. Erkek kovalar o kaçar. En sonunda ormanda zorla kıza sahip olur. Bakirelik yemini bozulmuştur. O durumda tapınağa geri döner. Bir süre sonra Tanrıça Athena olanları öğrenir, Medusa’ya hakaret dolu sözler söyler. Medusa tecavüze uğradığı yetmediği gibi aşağılanır, suçlanır. Üstelik çok ağır bir şekilde cezalandırılır Athena tarafından. O güzeller güzeli genç kadın saçının her bir teli yılanlı bir başa dönmüş ve kendisine bakanları taşa çeviren bir yaratık olmuştur. Bütün bu olanlar yetmezmiş gibi öldürülmeye karar verilir. Zeus’un oğlu Perseus onu öldürmeyi üstüne alır. Ancak Medusa’nın kendisine yaklaşanı taşa çevirdiği için işi çok zordur. Bu yüzden  yardım ister tanrılardan tanrıçalardan. Onlarda esirgemez yardımlarını. Kimisi keskin bıçağını verir, kimisi kalkanı, kimisi görülmez başlığı ve daha birçok malzemeyi. Lafı uzatmayayım,  el birliğiyle Medusa’nın katli gerçekleştirilir. Yılanlı baş gövdesinden keskin bir bıçakla ayrılır. Perseus’un elinde tuttuğu bu yılanlı baş yüzyıllar boyu resimlere yontulara konu olmuştur.  

Bugün İran’da Mahsa Amani’nin öldürülmesi birkaç vicdansız polisin işi değildir. Kanunlar, töreler, gelenekler, dikta rejimi ve ataerkil sistem işbirliği etmiştir. Tıpkı Medusa söylencesindeki gibi. Ama ne mutlu ki Mahsa Amani’nin ardından yüz binlerce kadın ayaklanmış isyan bayrağını çekmiştir. Tıpkı güzel Medusa’nın yılanlı başa dönmesi, tıpkı kendisine bakanı taşa çevirmesi gibi.

Halklar masumdur, güzeldir, halk barış içinde yaşar, ne zaman ki canı yanar işte o zaman canavarlaşır. Nasıl bir canavar olur? Onun cevabını mitoloji çoktan vermiştir. Anlayana…   

Tüm dünya İran'da yaşananları ve tüm dünyaya yayılan protestoları konuşuyor. Başkent Tahran'da Mahsa Amani isimli genç polis ekipleri tarafından gözaltına alındıktan 3 gün sonra hayatını kaybetti. Bu durum ülkede protestoların başlamasına neden olurken hayatını kaybeden Mahsa Amani internet arama motorlarında araştırılıyor. Peki İran Mahsa Amani kimdir? Mahsa Emini kaç yaşında, neden, nasıl öldü?

İRAN MAHSA AMANİ KİMDİR? MAHSA EMİNİ KAÇ YAŞINDA, NEDEN, NASIL ÖLDÜ?

İran'da yaşayan 22 yaşındaki Mahsa Amani, 13 Eylül Salı günü İrşad Devriyesi tarafından "kıyafet kurallarına" uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından durduruldu. Gözaltına alınan Amani fenalaştıktan sonra komaya kaldırıldı. Genç kız 16 Eylül günü ise tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

Tahran Polisi tarafından yapılan açıklamada, İrşad Devriyesinin Emini'yi bir saatlik "brifing" için karakola götürdüğü ve genç kızın burada aniden bilincini kaybetmesi ve kalp rahatsızlığı yaşaması üzerine hastaneye sevk edildiği belirtildi.

Sosyal medyadaki aktivistler ise polisin "aniden" bilincini kaybettiği yönündeki iddiasını reddederek Emini'nin polis tarafından darp edildiğini iddia ediyor.

İran'dan yayın yapan "seafoodplus.info" adlı haber sitesine göre, 13 Eylül'de Tahran'da "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad Devriyesi tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Emini, hayatını kaybetti.

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi de hadisenin tüm boyutlarıyla soruşturulması için İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi'ye talimat verdi.

Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, yaşanan acı hadiseden duyduğu üzüntüyü dile getirerek, ülke yönetimine seslenerek, "Hukuka, mantığa ve şeriata aykırı davranışlar durdurulmalı. İslam'ın ve devletin imajı daha fazla zedelenmemeli ve bu olayların failleri de uygun bir şekilde yargılanmalıdır." ifadelerini kullandı.

Fars eyaleti milletvekili Celal Reşidi Kuçi de "Hukukumuzda hiçbir yerde başörtüsü uyarısı veya cezalandırmak için bir kişinin darp edilmesine izin verilmemiştir." değerlendirmesinde bulundu.

İran devriminin lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni'nin torunu Hasan Humeyni de hadisenin toplumun duygularını incittiğini ve yargının olayın faillerine karşı kayıtsız kalmaması gerektiğini belirtti.

Meclis Kadın ve Aile Fraksiyonu Sözcüsü Sara Fellahi de "Bu trajik olay görmezden gelinemez. İhmali olan her kurum ve kişiden hesap sorulmalıdır." dedi.

Reformist kimliğiyle tanınan eski Tahran Milletvekili Mahmud Sadıki ise "George Floyd'un ölümüyle ilgili haklı olarak Amerikan polisini kınayan Büyük Devrim Rehberi (İran lideri Ayetullah Ali Hamaney), İran polisinin muamelesi hakkında ne buyuracak." ifadelerini kullandı.

Son olarak hadisenin incelenmesi için Tahran Başsavcılığı ve İçişleri Bakanlığı bünyesinde özel bir araştırma ve inceleme komitesi oluşturuldu.

Gündem

Mahsa Amini'nin Ölümünü Protesto Etmişlerdi! İranlı Futbolcu Ali Dayi’nin Ailesi Uçaktan İndirildi

Dayi’nin eşine ülkeden çıkış yasağı getirildi

Dayi’ya ait kuyumcu ve lokanta kapatıldı