Analık Hali Nedir?
4/a ve 4/b sigortalılık statüsüne tabi sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren;
> doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık,
> çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık
süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali kabul edilir.
Analık Sigortasının Kapsamında Bulunanlar Kimlerdir?
> 4/a sigortalılık statüsüne tabi sigortalılar
> 4/b sigortalılık statüsüne tabi sigortalılar
> Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevlerinde çalışan hükümlü ve tutuklular
> Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri
> Ev hizmetlerinde çalışanlardan ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar
analık sigortasının kapsamında bulunmaktadır.
Analık Sigortasından Sağlanan Haklar Nelerdir?
Analık sigortasından sigortalıya,
> Geçici iş göremezlik ödeneği
> Emzirme ödeneği
ödenir.
Analık Halinde Geçici İş Göremezlik Ödenekleri Nasıl Ödenmektedir?
Sağlık hizmet sunucularınca elektronik ortamda düzenlemekte olan doğum öncesi ve doğum sonrası analık raporları, yine elektronik ortamda Kurum veri tabanına ve işverenin “çalışılmadığına dair bildirim” ekranına düşmekte ve ödeme işlemleri, sigortalının işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerince yapılmaktadır. Sigortalının erken ya da beklenenden geç doğum yapması halinde, doğum öncesi ve doğum sonrası geçici iş göremezlik ödeneği ödenecek olan süreler sistem tarafından hesaplanmakta ve tekil gebelikte 112 gün, çoğul gebelikte 126 gün olmak üzere, anlaşmalı bankaya sigortalının T.C kimlik numarasına tanımlanarak gönderilmektedir.
Ancak,
-Gebelik istirahatinin başladığına dair rapor almaksızın istirahate ayrılan sigortalıya doğumun gerçekleştiği tarihe kadar olan süreye ait,
-İstirahat raporu almasına rağmen hekimden çalışabileceğine dair rapor olmaksızın işyerinde çalışan sigortalıya çalıştığı süreye ait,
geçici iş göremezlik ödeneği ödenmeyecektir.
Geç doğum olması halinde ise geçen süre için sistem tarafından otomatik olarak “hastalık” raporu düzenlenmekte, bu süreye ait geçici iş göremezlik ödeneği sigortalıya ayrıca ödenmektedir.
İşçiler tarafından “rapor parası” olarak da bilinen geçici iş göremezlik ödeneği, işçinin iş kazası- meslek hastalığı geçirmesi ya da hastalık veya analık hallerinden kaynaklı işe gelememe durumlarında maruz kaldığı gelir kaybını önlemek için ödenir. Yapılan ödeme tedavinin şekline göre değişir. İşçi yatarak tedavi ediliyorsa günlük kazancın yarısı kadar, ayakta tedavi ediliyorsa günlük kazancın üçte ikisi kadar ücret verilir. Ancak işçi kendisine bildirilen tedaviyi uygulamıyor ve iş göremezlik oranının artmasına ya da tedavinin uzamasına neden oluyorsa yapılacak ödemenin dörtte birikurumca kesilerek eksik ödeme yapılır. İş kazası - meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, yapılacak ödeme en yüksek oran üzerinden hesaplanır.
İşçinin ödenekten faydalanma koşulları iş kazası- meslek hastalıkları dışında şarta bağlıdır.
Hangi Şartlarda Geçici İş Göremezlik Geliri Alınır?
İki Günlük Hastalık Raporunda Ödeme Yapılır mı?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’na göre hastalık halinde rapor parası için yapılan ödeme 3. günde başlamaktadır.
Ancak hastalık halinde ödeme yapılması için getirilen 3 günlük süre şartı, uygulamada çeşitli tartışmalara neden olmaktadır. İşçilerin hastalık halinde hak kaybına uğramaması için toplu iş sözleşmeleri aracılığıyla sağlık yardımı altında düzenlemeler yapılmaktadır. Ayrıca bu konuda 6098 Sayılı Borçlar Kanunu ile yeni bir düzenleme getirilmiştir. Kanun’un 409. maddesine göre; “ uzun süreli bir hizmet ilişkisinde işçi, hastalık, askerlik veya kanundan doğan çalışma ve benzeri sebeplerle kusuru olmaksızın, iş gördüğü süreye oranla kısa bir süre için iş görme edimini ifa edemezse işveren, başka bir yolla karşılanmadığı takdirde, o süre için işçiye hakkaniyete uygun bir ücret ödemekle yükümlüdür.” denilerek işveren işçinin çalışmadığı 2 günlük ücreti ödeyebileceği belirtilmiştir. Ancak bu düzenlemenin,maktu aylıkile çalışan işçileri (yani işçinin alacağı ücret günlük ücret esasına dayanmayan işçiler) kapsadığı şeklinde yorumlar söz konusudur.
Sosyal Güvenlik Engelli Aylığı ve Evde Bakım ParasıEmeklilikte Doğum BorçlanmasıEmeklilikte Askerlik BorçlanmasıÖlüm Sigortası /AylığıYaşlılık Sigortası-EmeklilikSürekli İş Göremezlik Ödeneği Nedir? Hangi Durumlarda Alınır?Malullük Sigortası Nedir?Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Rapor Parası) Nedir? Hangi Durumlarda Alınır?Genel Sağlık Sigortası Nedir? Nasıl Faydalanılır?Yeni Yılda Bizi İlgilendiren Veriler
Geri Dön
İş hayatınıza talihsiz bir iş kazası, meslek hastalığı veya iş yapamayacak hale getirerek istirahat etmenizi gerektiren hastalıklar nedeniyle bir süre ara vermeniz gerekebilir. Böyle bir durumda da iş göremezlik raporu almanız gerekebilir. Peki, iş göremezlik raporu çalışamadığınız günleri telafi edebilir mi? Ayrıca iş göremezlik raporu size ne kadar ödeme yapar?
Bu konu hakkında aklınızda birçok soru işareti olduğunu biliyoruz. İşte, tam da bu nedenle iş göremez raporuyla ilgili merak ettiğiniz soruları cevaplayacağız.
Geçiçi iş göremezlik; sigortalı kişinin iş kazası geçirmesi, meslek hastalığının ortaya çıkması, hamile veya hasta olması hallerinde çalışamaması durumudur. Çalışamama süresi ise kişinin sağlık kurulundan aldığı raporda uzman doktor tarafından belirtilen istirahat süresini kapsar.
Böyle bir durumda kişinin çalışamadığı süre boyunca gelirindeki azalmayı telafi etmek için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından raporlu kişiye bir ödenek verilir. Bu ödenek de halk arasında rapor parası, hastalık parası veya istirahat parası olarak bilinen geçici iş göremezlik ödemesidir.
SGK’dan rapor parası alabilmek için sağlanması gereken şartlar, sigortalının ne sebeple iş göremezlik raporu aldığıyla ilgilidir. Yani hastalık, meslek hastalığı, hamilelik veya iş kazası durumlarında farklı şartlar bulunur.
Hastalık durumunda başvurulan sağlık raporuyla ödeme alabilmek için sigortalının iş göremezlik halinin başladığı tarihe kadar son 90 gün içinde kısa vadeli sigorta priminin yatırılmış olması önemlidir. Ancak bu şart, iş kazası nedeniyle rapor alan çalışanlar için geçerli değildir. Ayrıca meslek hastalığı olan bir çalışanın, hastalığının uzman doktorlar tarafından raporlanması gerekir.
Yine de her durumda ortak olacak şekilde şu koşullardan söz etmek mümkün. Sigortalı kişi;
Bu soruya net bir cevap vermek mümkün değil. Çünkü iş göremezlik durumunda SGK tarafından sigortalıya ödenen tutar şu şartlara göre değişiklik gösteriyor:
Sigortalı kişi yatarak tedavi edilecekse günlük kazandığı brüt ücretinin yarısı SGK tarafından ödenir. Ayakta tedavi durumunda bu ödenek günlük brüt ücretin 3’te 2’si kadar olur. Bu durumda asgari ücretle çalışan birinin iş göremezlik raporu için alacağı rapor parası, 2023 yılı için ayakta tedavide günlük 223.5 TL’dir. Yatarak tedavide ise 167.68 TL tutarındadır.
İş göremezlik raporu alan bir kişinin, 1 gün adına ne kadar ödenek alacağını hesaplamak için öncelikle şu bilgileri toplamanız gerekir:
Sonrasında 3 aylık brüt gelir toplamı, son 3 aylık prim günü toplamına bölünür. Ancak ayakta tedavi söz konusuysa sonucu 3’e bölmeniz ve sonucunu 2 ile çarpmanız, yatarak tedavi durumunda ise 2’ye bölmeniz ve gerekir.
Bir örnekle açıklayalım. Sigortalının brüt maaşı 15.000 TL olsun ve 3 aylık toplam gün sayısı 90 gün olarak işleme başlayalım.
Bu durumda sigortalıya günlük geçici iş göremezlik ödeneği şu şekilde yapılır:
Bir örnekle açıklayalım. Sigortalının brüt maaşı 5.000 TL olsun ve 3 aylık toplam gün sayısı 90 gün olarak işleme başlayalım.
Bu durumda sigortalıya günlük geçici iş göremezlik ödeneği şu şekilde yapılır:
Ancak SGK’dan ödenek alabilmeniz için raporlu olunan gün sayısının 2 günden fazla olması gerektiğini belirtelim. Çünkü SGK, rapor paranızı 2 gün için ödemez. Raporlu olunan 3. gün ve sonrası için ödeme yapılır.
İş göremezlik raporu hesaplaması yapmak biraz zor görünüyor olabilir. Ancak SGK’dan rapor parası beklentiniz varsa yani raporunuz işvereniniz tarafından işlendiyse e-Devlet’te Sağlık Bakanlığı İstirahat Raporları Sorgulama bölümünden sisteme kayıtlı iş göremezlik ödeme bilgilerinizi kontrol edebilirsiniz.
İş göremezlik ödemesi almak için çalışanın, sağlık kuruluşundan aldığı sağlık raporunu 5 gün içinde işverenine iletmesi ve iş verenin de aynı süre içinde raporu e-Rapor sistemine girmesi gerekir. Ardından SGK çalışanlarının raporunuzu incelemesini ve uygunluk durumunda onay vermesini bekleyebilirsiniz. Bu süreç normal şartlarda 15 gün içinde gerçekleşir.
Geçmiş dönemde raporun onaylanmasından sonra SGK, PTT’ye sigortalının iş göremezlik parasını yatırıyordu. Ancak artık bu işlemi e-Devlet üzerinden banka hesap bilgilerinizi sisteme yükleyerek ya da ALO 170 numaralı hattı arayıp hesap bilgilerinizi yetkililere aktararak gerçekleştirebilirsiniz.
Ayrıca hesabınıza yatırılan ödeneği 2 ay içinde hesaptan çekmeniz önemli. Aksi hâlde ödenek SGK’ya iade edilir.
Hali hazırda iş göremezlik ödeneği için işvereniniz tarafından e-Rapor sisteminde kaydınız açıldıysa e-Devlet’teki Sosyal Güvenlik Kurumu sekmesinde bulunan 4A/4B İşgöremezlik Ödemesi Görme bölümünden iş göremezlik ödemelerinizi takip edebilirsiniz.