Düşme Sonrası Kusma
Bebeklerde Kafa Darbelerine Dikkat!
Bebekleri olası darbelerden bıngıldak korur
Yeni doğan ve bebeklerin başlarına aldıkları darbe eğer çok şiddetli değilse sorun yaratmaz. Çünkü bebeğin beyni, koruyucu bir zar ile bıngıldak bölgesinde koruma altına alınmıştır. Bıngıldak sanıldığı kadar hassas değildir ve koruyucu zarı sağlamdır. Çok sert bir darbe almadıkça, hafif çarpmalardan zarar görmez. Bazı çocuklarda kafaya alınan darbeler ve travmalar daha fazla risk taşır. 2 yaşından küçük olan, epileptik yani havale nöbetleri geçiren, felç gibi hareket kusuru olan, gelişme geriliği, kanamaya yatkınlık ve cildinde kolayca morluklar oluşan çocuklar bu gruba girer.
Çocukta göz kaymaları ve kusma varsa hemen acil servise gidilmeli
Düşme gerçekleştikten sonra en çok dikkat edilmesi gereken, çocukların gözlerindeki kaymalar ve kusmadır. Vaka sonrasında ağızdan fışkıracak tarzda kusmalar olabilir. Bu tip durumlarda öncelikle acil servislere başvurulmalı, ardından da bir beyin cerrahı uzmanının değerlendirmesi alınmalıdır.
Çocuğun rahat nefes aldığından emin olunmalı
Çocukların başlarına aldıkları darbe sonrasında bilinç kaybı, bayılma, kusma ve hatta kasılmalar meydana geliyorsa, öncelikle çocuğun dilinin içeriye kaçmadığından ve rahat nefes aldığından emin olmak gerekir. Bunlara ilaveten çocukta unutkanlık, dezoryantasyon denilen durum yani nerede ve kiminle olduğunu kavrayamama, baş ağrısı ve uyku hali gözlemleniyorsa bu belirtilerde önemli uyarıcılardır. Ancak çocukta uykuya eğilim hali hemen darbe sonrası oluşmayabilir, ilerleyen günler içinde de ortaya çıkabilir.
Çocuğu olduğu yerden kaldırmak ciddi zararla neden olabilir
Bunların haricinde çocuğun görmesinde bozukluk, gözkapağında bir değişiklik, gözbebeklerinde farklılaşma, kulaktan su gibi bir sıvının gelmesi, bir tarafının tutmaması, yürümesinin bozulması gibi durumlar da gözlenebilir. Çocuk, düşme sonucu şuursuz bir şekilde yerde yatıyorsa ebeveynlerin veya çocuğa o an refakat eden kişilerin mutlaka ambulans çağırması ve bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekir. Çünkü çocuğu olduğu yerden kıpırdatmak daha ciddi zararlara neden olabilir. Büyük çocuklarda ise mide bulantıları, kusma ve konuşma bozuklukları yaşanabilir.
Her darbe mutlaka önemsenmelidir!
Anne-babaların darbe sonrası çocuğa bir şey olmamıştır düşüncesiyle belirtileri göz ardı etmemesi gerekir. Bazı durumlarda belirtiler olayın üzerinden uzun bir vakit geçtikten sonra dahi ortaya çıkabilir. Darbe esnasında hiçbir şey olmamış gibi görünebilir. Ancak her darbeyi mutlaka önemsemek gerekir. Çocukların başlarına aldıkları darbelerin tümü eşit oranda önemlidir. Önden alınan darbe başın arka kısmını, arkadan alınan darbe başın ön kısmını etkileyebilir. Eğer darbe sonucu oluşan açık bir yara gözlemleniyorsa, gazlı bir bezle yoksa temiz bir bezle yara-kesik üzerine bastırılarak kanama durdurulabilir.
Görüntü yöntemleri ile tetkik yapılmalı
Gözden kaçırılan bir diğer husus da boyun darbeleridir. Çocukların başlarına aldıkları darbeler bazı durumlarda boyunla bağlantılı olabilir. Düşme ya da kafasına sert bir cismin darbesi sonucu oluşan boyun yaralanmaları da gözden kaçabilir. Bu tür vakaların görüntüleme yöntemleriyle tetkik edilmesi gerekir. Hastanede kafa travması sonrası darbenin nasıl gerçekleştiği detaylıca sorularak, muayene edilir. Muayene sonrasında röntgen, bilgisayarlı tomografi ya da MR istenebilir. Muayene bitiminde çocukta herhangi bir problem görülmezse bazen hiçbir tetkik istenmeyebilir.
Çocukları olası darbelerden nasıl koruyabiliriz?
Çocukları olası kafa travmalarından koruyabilmek için anne-babaların uygulayabilecekleri birtakım yollar vardır. Çocuk henüz tutunarak kendi başına ayağa kalkamıyorsa, yattığı karyolanın her iki yanına koyulacak bir bariyer yataktan düşmesini engeller. Eğer çocuk tutunarak ayağa kalkıyorsa, bu defa bariyerler tek başına yeterli gelmez. Burada dikkat edilecek nokta, karyolanın fazla yüksek olmamasıdır. Bu şekilde etrafına minder tarzı yumuşak malzemelerden oluşturulan bariyerleri aşıp düşmesi ihtimaline karşı koruma sağlar. Emekleme döneminde olan çocuklar ise, uzun süre tek başlarına bırakılmamalıdır. Pencerelerde çocuk kilidi olmalı, üzerine basıp düşebileceği eşyalar sabitlenmeli, balkon ve merdivenlerden çocuk uzak tutulmalıdır. Ayrıca evdeki mobilyaların sivri köşelerine takılan plastik köşe koruyucular da kullanılabilir. Böylece sert eşya köşelerinden dolayı doğabilecek yaralanmalar da engellenmiş olur.
DERGİ - Beyin sarsıntısı sonrasında uyumamalı mı?
- Claudia Hammond
- BBC Future
Kaynak, Getty
Başından darbe almış birinin uyumaması gerektiği, aksi halde komaya girebileceği söylenir. Bu hangi durumlarda doğrudur?
Kafasına darbe almış futbolcuların ne zaman sahaya dönmesi gerektiğine dair tartışmalar alevlenince beyin sarsıntısı da her zamankinden daha fazla dikkat çekmeye başladı.
Travmaya bağlı beyin sorunlarının daha fazla ciddiye alınması konusunda kampanyalar devam ediyor.
Fakat bu konudaki yanlış algılardan biri başına darbe alan kişinin uyutulmaması gerektiğine ilişkindir. Ancak bu yönde fazla veri olmadığı için doktorların tavsiyeleri bu yönde değil.
Beyin sarsıntısı, otomobil kazalarında olduğu gibi kafaya ağır ve ani bir darbe gelmesi sonucu oluşur. Kafadaki darbelerinin gerçekten de ciddiye alınması gerekir. Bu durum ciddi sonuçlar doğurabilir ve sarsıntının şiddetini tespit etmek zordur.
Yalnızca ABD’de her yıl 1,6 ila 3 milyon arasında travmaya bağlı beyin yaralanması meydana geliyor. Doktorlar vakanın ciddiyetini anlamak için hastada kusma, kafa karışıklığı, denge kaybı, bulanık görme, baş ağrısı, kol ve bacaklarda uyuşma gibi belirtilerin olup olmadığına bakıyor.
Kan testi
Basit bir kan testi ile kandaki belli maddelerin ölçülmesi yoluyla gelecekte beyin sarsıntısı konusunda daha hızlı teşhis koyma konusunda doktorlar ümitli. Kısa bir süre önce Orlando Tıp Merkezi’nden bir ekip, herhangi bir darbe sonucu hasar meydana geldiğinde beynin iki protein salgıladığını tespit etti.
Ancak bu konuda bir test geliştirilmesi birkaç yıl alacağı için, o zamana kadar doktorların belli semptomları gözleyerek teşhis koymaya devam etmesi gerekecek.
Travmaya bağlı beyin sarsıntısı geçirenlerin uyumaması konusundaki inanç, beyin yaralanmalarının ardından gözlenen geçici iyi hissetme halinin yanlış anlaşılmasıyla ilgili aslında. Az rastlanan bu olgu, bayılan kişinin ayıldıktan sonra kendisini iyi hissetmesi, ancak bu sırada beyinde kanama olması durumunu ifade eder. Bu kanama bir süre sonra beyne basınç yapıp yeniden bayılmaya neden olursa bu defa tıbben acil bir durum oluşmuştur.
Fakat beyinde kanama olsa bile, bu kendini iyi hissetme haline çok az vakada rastlanır.
Belirtilere dikkat
Kafasını çarpan birinde az önce sıraladığımız belirtilerin olup olmadığını gözlemek işte bu beyin kanaması ihtimali nedeniyle önemlidir. Eğer sersemlik, kusma, çift görme, yürüme güçlüğü, şiddetli baş veya boyun ağrısı, kol ve bacakta uyuşma gibi belirtiler yoksa başına darbe alan kişinin uyumasında bir sakınca yoktur. Hatta bu durumda istirahat gerekir.
Yani sporcuların antrenmanlara bir süre ara vermesi ve beyinlerini zorlayacak türden işlere girişmemesi, çocukların tamamen iyileşene kadar daha az ders çalışması vb. gerekir. Beynin iyileşmeye ihtiyacı vardır ve bunu yapmanın en iyi yolu uyumaktır. Yani uyumak zararlı değil, yararlıdır bu durumda.
Bugün tıp bu tavsiyede bulunuyor. Fakat bu uygulamayı denemeye alan bazı araştırmacılar endişe verici bazı durumlar tespit etti.
Bu konuda birçok yeni deneyler yapıldığı için beyin sarsıntısı geçiren insanların bakımı konusunda yakında çok daha net verilere ulaşılması bekleniyor.
Tanım sorunu
Ancak, beyin sarsıntısının tanımı konusunda karışıklıkların olması sorunun bir yanını oluşturuyor. Soruna daha ciddi bir hava katmak için bazı doktorlar beyin sarsıntısı yerine travmaya bağlı beyin yaralanması tanımının kullanılmasını öneriyor.
Ayrıca bazı kuruluşlar, çocukların kafasında yaralanma olduğunda ilk gece bir-iki saatte bir uyandırılmalarını ve tekrar uyutmadan önce iyi olup olmadıklarının kontrol edilmesini öneriyor.
Kısacası, beyin sarsıntısı sonrasında uyku tavsiye ediliyor, ama bu her zaman bunun kolay olduğu anlamına gelmiyor. Araştırmalar, beyin sarsıntısı sonrasında uykusuzluk, yorgunluk, uyku hali, uyku apnesi ve narkolepsi gibi farklı uyku bozukluklarına rastlandığını gösteriyor.
Bebeğiniz Düştüyse Bu 10 Belirtiye Dikkat!
Yeni anne babalar bebeklerini çoğu zaman kucaklarına alırken bile tedirginlik yaşıyor. Bu endişe kaynaklarının başında ise çocuklarının düşmesi ve kafasını bir yere çarpması ihtimali geliyor. Anne babaların bu tür durumlarda panik yapmadan düşen çocuklarını bir süre dikkatle izlemeleri ve en küçük bir değişiklikte doktora başvurmaları hayati önem taşıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uzmanları, bebeklerde düşme ve çarpmalar konusunda dikkat edilmesi gerekenler hakkında önemli önerilerde bulundu.
Kafasına aldığı darbe tehlikeli olabilir
Her anne baba çocuklarını korumak için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalışsa da bazen tedirginlik yaratacak kazaların önüne geçmek mümkün olmamaktadır. Bebeklerde en sık görülen kazaların başında mama sandalyeleri, beşik, kucak, koltuk ve kanepe gibi yerlerden kafa üstü düşmeler görülmektedir. Daha büyük çocuklarda ise bu tür kazalar oyun parkları, kreş ve okullarda meydana gelmektedir. Bu tür düşmelerde ilk 24 saat çok önemlidir. Düşen bebek ya da çocuk en az 2 saat uyutulmadan gözetim altında tutulmalıdır. Herhangi bir yaralanma, kanama, şuur kaybı ya da havale varsa hemen sağlık ekiplerini arayarak şunları yapın;
- Havale ya da kusma varsa çocuğunuzun boynunu düz tutarak yan yatırı
- Kanama varsa gazlı bez ya da temiz bir havlu ile üzerine baskı uygulayın.
- Ambulansın gelmesini bekleyin.
Bu bulgular varsa mutlaka doktora başvurun!
Aşağıdaki belirtilerden biri bebekte görülmüyorsa, bebeğin vücudu yaralanmalar açısından kontrol edilmelidir. Çocukta rahatsız edecek bir bulgu yoksa hastaneye gitmeye gerek kalmayabilir fakat bazı durumlar açısından çocuğu gözlemlemesi gerekmektedir. Tehlikeli olabilecek belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Küçük bebeklerde anlamsız ve uzun süren ağlama varsa, bebek bir türlü sakinleştirilemiyorsa,
- Bıngıldağında şişlik, bombelik oluşmuşsa,
- Uykuya meyil varsa, her zamankinden daha uzun süre uyuyorsa yada uyandırmakta zorlanıyorsanız
- Göz bebeği boyutları eşit değilse,
- Tekrarlayan kusma oluyorsa,
- Burun veya kulaktan kan, sarı-beyaz renkli sıvı geliyorsa,
- Şiddetli ve tiz sesle ağlama varsa,
- Yürüyebilen çocuklarda dengesiz yürüme, kol ve bacaklarda güç kaybı varsa
- Işığa ve sese duyarlılık varsa,
- Gözlerde kayma, el ve kollarda istemsiz atımlar gibi havale bulguları varsa vakit kaybetmeden uzmana başvurulmalıdır.
Bebeğinizi yatağında uyutarak hem düşmeyi engeller hem de uyku eğitimine katkı sağlarsınız
Annelerin çoğu bebeklerini daha rahat emzirebilmek için yanlarında yatırmaktadır. Ancak bebekler büyüdükçe hareketlenmeleri artacağı için düşme riskleri de artmaktadır. Bu düşmelerin çoğu ciddi bir yaralanmaya neden olmamaktadır. Fakat kafa üstüne düşme önemli sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle bebeği kendi yatağında uyutmak beklenmedik düşmeleri önleyecektir. Ayrıca bebeklerin kendi yataklarında uyuması onların uyku eğitimlerine de önemli bir katkı sağlamaktadır.
Görünmez kazalara karşı önlemler alın
Evde alacağınız basit önlemler bebeğinizin sağlığını korurken, sizin de kaygılarınızı azaltacaktır. Bu önlemler şöyle sıralanabilir:
- Bebeğin yatağının bariyerlerini aşarak düşmesi ihtimaline karşı, yatağın altındaki kısımlara minder tarzı yumuşak malzemeler koyarak yatak çevresi güvenli hale getirin.
- Bebeğinizi emekleme döneminde uzun süre tek başına bırakmayın.
- Pencerelere bebek kilidi yapın, üzerine çıkabileceği eşyaları sabitleyin.
- Bebeğinizi balkon ve merdivenlerden uzak tutun.
- Mobilyaların sivri olan köşelerini plastik köşe koruyucular ile kapatın.
- Yüksekte bulunan eşyaların kablo ve iplerini bebeğinizin ulaşamayacağı şekilde ayarlayın, aksi halde çekip üzerine düşürebilir.
KAFA TRAVMASI BİLGİLENDİRME FORMU
Kafa travması çoğu zaman beyin hasarı oluşturacak kadar şiddetli değildir. Hafif kafa travması sınıfında değerlendirilen erişkin veya çocuk hastaların taburcu edildikten birkaç gün sonrasına kadar şu durumlardan birisinin gerçekleşmesi halinde vakit kaybetmeden acil servise başvurmaları önerilir:
|
|
| Yapılması Gerekenler | Yapılmaması Gerekenler |
|
|
Hafif bir kafa travması sonrasında baş ağrısı birkaç saat sürebilir. Şişlik veya morarmalar birkaç haftada iyileşir. Birçok hastamız hızla düzelir fakat birkaç gün süre ile şu şikayetleriniz olabilir; bu durumlarda hekiminizi bilgiendiriniz:
|
|
|
Bu şikayetler çoğu zaman 2 hafta içerisinde geriler. Fakat, bazı kişilerde daha uzun sürebilir. Normal aktivitelerinize dönmek için acele etmeyin, bu iyileşme sürecini geciktirecektir. 2 hafta sonra halen şikayetleriniz olursa hekime gitmeniz önerilir.
Eğer dikiş atılacak bir kesi mevcut ise müdahale yapılıp dikiş atıldıktan sonra ikinci günde pansuman açılır ve 7. günde dikişler alınabilir. Dikiş alanında kızarıklık, akıntı veya kanama oluşması durumunda acil servise tekrar başvurmanız önerilir. İlk 24 saatten sonra su ile temas veya banyo yapılmasında sakınca yoktur fakat yara yerinin sert ve baskılı ovalanması önerilmez.
Not: Bu bilgilendirme formu fizik muayene yerini dolduramaz. Eğer kafa travması sonrası muayene edilmemişseniz öncelikle bir hekime başvurmanız önerilir. Herhangi bir nedenle hastanemize ulaşmak isterseniz 7 numaralı telefonu arayabilirsiniz.