Cemiyet, ortak bir amacı gerçekleştirmeye çalışan topluluktur. Kurtuluş Savaşı sırasında Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler kurulmuştur.
Kurtuluş Savaşı sırasında birçok cemiyet kurulmuştur. Bu cemiyetlerin hepsi Milli Mücadele için yararlı olmamıştır. Hatta bir çoğu zararlı cemiyetlerdir. Ancak Milli Mücadele yanlısı ve bu mücadeleyi destekleyen yararlı cemiyetlerin sayısı da az değildir. Bu yazımızda yaralı ve zararlı cemiyetler konusunu inceledik.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar:
Bu yazımıza öncelikle cemiyet nedir? sorusunu yanıtlayarak başlayalım. Cemiyet, belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurulan topluluk demektir. Cemiyetler yıllar boyu farklı amaçlar uğruna kurulmuş ve kurulmayı sürdürmektedir. Türkiye tarihinde cemiyetlere bakacak olursak Kurtuluş Savaşı sırasına oldukça fazla yararlı ve zararlı farklı farklı cemiyetler kurulduğunu görebiliriz.
Milli faydalarına göre cemiyetler ikiye ayrılmıştır yararlı cemiyetlere, yararlı (milli) cemiyetler ve diğerlerine ise zararlı cemiyetler olarak isimlendirilmiştir. Yararlı cemiyetler İtilaf Devletlerinin işgallerine karşı direnmek için kurulmuşken, zararlı cemiyetler genellikle azınlıklar tarafından kurulmuşlardır.
Kurtuluş Savaşı sırasında kurulan yararlı cemiyetlerin ortak noktaları vardır. Tüm yararlı cemiyetler düşman işgalini önlemek, Türk milletinin bağımsızlığını ve hürriyetini sağlamak amacıyla bölgesel olarak kurulmuşlardır. Basın ve yayın yoluyla halkı bilgilendirmiş aynı zamanda ülkenin müdafaası için silahlı mücadeleyi kabul etmişlerdir. Bu nedenlerden ötürü kendi bulundukları yörelerde çeşitli kongreler ve mitingler düzenlemişlerdir. Ortaya çıkışlarındaki temel sebep ise Türk Milliyetçiliğidir.
Yararlı cemiyetler hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz Milli Cemiyetler Hangileridir? Özellikleri ve Faaliyetleri başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
2 Aralık tarihinde Edirne’de kurulan bu cemiyetin temel amacı, Trakya bölgesini Yunanlıların işgalinden kurtarmaktı. Merkezini Edirne olarak belirlemiştir. Aynı zamanda hem azınlıklara karşı hem de çıkan isyanlara ve karışıklıklara karşı Türk halkının haklarını korumayı temenni etmiştir. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu yıkıldığı takdirde “Trakya Cumhuriyeti”ni kurmayı hedeflediklerini de duyurmuşlardır.
İzmirin işgal edilmesinden önce İzmir’in Mondros Ateşkes Antlaşması gereğince Yunanistan’a verileceğini duymuş ve 2 Aralık ’de aydın kişiler tarafından İzmir’de kurulmuştur. Amaçları İzmir civarında ve İzmir’de yaşayan halkın çoğunluğunun Rum olmadığını, Rumların azınlık olarak yaşadıklarını ve çoğunluğun Türk olduğunu dünya kamuoyuna anlatmaktı. Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri’nin düzenlenmesinde önemli rol oynamışlarıdır. Ek olarak Redd-i İlhak Cemiyeti, 14 Mayıs’ta İzmir’de düzenlediği bir mitingde istilaya karşı silahlı direniş kararı almıştır.
Cemiyet merkez olarak Trabzondadır. Bu cemiyetin amacı Doğu Karadeniz çevresinde faaliyet gösteren ve Pontus-Rum davasını güden Rumlara karşı bir direniş olarak kurulmuş aynı zamanda Mustafa Kemal’e destek çıkmış, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi için temsilcilerini yollamıştır.
Cemiyet merkez olarak İstanbuldadır. İstanbul’da ilk olarak faaliyete geçen bu cemiyetin asıl amacı Mondros Ateşkes Antlaşması ardından Adana ve çevresinin Fransızlar tarafından işgal edileceğini anladıktan sonra Çukurova’da Fransız-Ermeni işgalci birliklere karşı silahlı mücadele başlatmaktır. Cemiyetin üyeleri Adana ve çevresine gidip Adana’nın işgalici güçlerden kurtulması için önemli rol oynamışlardır.
Cemiyetin merkezi İstanbulda bulunmaktadır ve Erzurum ile Elazığ’da şubeler açmıştır. Amacı Doğu Anadolu’da Mondros Ateşkes Antlaşması ile kurulması söz konusu olan Ermenistan’a karşı direniş oluşturmaktadır. Ek olarak Erzurum Kongresi’nin toplanmasında etkili rol oynamıştır.
Sivas Kongresinde alınan kararlar ile bütün milli cemiyetlerin birleşmesi ile kurulmuştur. Bu cemiyetin amacı da diğer yararlı cemiyetlere benzer şekilde milli iradeyi ve bağımsızlığı koruyup sürdürmektir.
Kurtuluş Savaşı sırasında kurulan zararlı cemiyetlere gelecek olursak onlarında ortak noktaları bulunmaktadır. Bütün zararlı cemiyetler temel sebep olarak Anadolu’nun işgalini kolaylaştırmayı amaçlamıştır. Bu sonucu elde etmek için işgalci devletlerle iş birliği yaparak onlardan yardım almışlardır. Bazıları bu işgalden sonra parçalanan topraklardan pay çıkarıp bağımsız devletler kurmayı amaçlamıştırlar. Aynı zamanda Wilson İlkeleri gereğince yapılacak olan olası bir taksimattan daha çok pay almak amacıyla dışarıdan Türkiye’ye göçmen getirmeye çalışmış ve Türk milli birliğini bozmaya çalışmışlardır.
Zararlı cemiyetler hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz Zararlı Cemiyetler Nelerdir? Ortak Özellikleri ve Amaçları başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Azınlıkların kurduğu cemiyetler hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler Nelerdir? Ortak Özellikleri ve Amaçları başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Bu cemiyetin merkezi İstanbul’dur ve İstanbuldaki Rumlar tarafından kurulmuştur. Amacı Yunanları Anadoluya yerleştirmek propagandalar yapmak ve Bizans İmparatorluğunu yeniden kurmaktır.
Kurulan ilk zararlı cemiyettir. Yunan isyanları ile birlikte kurulan bu cemiyet daha sonrasında kurulan diğer cemiyetlere yardım ederek Türkiye’yi parçalamaya çalışmışlardır. İlk kurulduklarında Yunanistan’ı bağımsız olmasını desteklemiş ve bunun için çalışmışlardır.
Üyeleri Giresun, Trabzon, Kuzeydoğu Anadolu ve Samsun boyunca yayılmıştır merkezleri Trabzondur. Amaçları Batum’dan İnebolu’ya kadar uzanan sahilde Pontus-Rum Devleti’ni yeniden kurmaktır.
Başta Rumlarla işbirliği yapmışlardır ve merkezleri İstanbul’dadır. Amacı Mondros Ateşkes Antlaşması ve Sevr Barış Antlaşmasında kurulması planlanan Ermeni devletinin kurulmasını sağlamaktır. Wilson İlkelerinden yararlanır ve Doğu Anadolu ile Çukurova bölgesini kapsayan bir devlet kurmayı hedeflerlerdi.
İstanbul’daki Makabi ve bu cemiyeti destekleyen Alyans-İsrailit Teşkilatı tarafından kurulmuştur. Bu cemiyet Yahudiler tarafından kurulmuştur. Temel amacı azınlıktaki Yahudilerin ticari haklarını savunmak ve korumaktır.
Bu cemiyetin öncelikli amacı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bağımsız bir Kürt devleti kurmaktı. Cemiyetin açıldığı il İstanbul’du. Bu cemiyetin diğer ülkelerle, özellikle İngiltere ile işbirliği içinde olduğu bilinmekteydi. 30 Aralık tarihinde kurulan cemiyet, yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kapatılmıştır.
21 Kasım tarihinde kurulan Hürriyet ve İtilâf Fırkası, İttihat ve Terakki’ye karşı kurulmuş önemli muhalefetlerden biridir. Bu cemiyet, yılında İttihat ve Terakki yönetimi ele geçirince, Bab-ı Ali baskını ile kapanmıştır. Daha sonra yılında tekrar kurulmuştur. Bu cemiyetin üyeleri ve kurucuları halifeliğin savunucusu olan insanlardır. Milli mücadele hareketine tamamen karşı olan bu cemiyet, tüm bu direnişin hayali olduğunu ve gerçekleşmeyeceğini savunmuştur. Merkezi İstanbul olan bu cemiyetin en yaygın olduğu il Konya’ydı.
İngiliz Muhipleri Cemiyeti, temel prensip olarak İngiliz mandasının gerekliliğini savunmuş olan bir cemiyettir. Damat Ferit Paşa ve Sait Molla da bu cemiyetin bünyesinde bulunmuş isimlerdir. Savundukları mandalık düşüncesinden ötürü Türk milli varlığına düşman görülmektedirler. Bu cemiyet de İngiltere’den maddi ve manevi destek görmekteydi. Milli Mücadele döneminde yapılan direniş çalışmalarına tamamiyle karşı çıkmışlardır. Ayrıca Anadolu’da isyanlar ve karışıklıklar çıkartmışlardır.
a. Azınlık Cemiyetleri:
Amaçları
Dayanakları
Rumların Kurduğu Zararlı Cemiyetler
Ermenilerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler
b. Türklerin Kurduğu Millî Varlığa Düşman Cemiyetler
Amaçları
Dayanakları
1. İngiliz Muhipleri Cemiyeti
2. Wilson Prensipleri Cemiyeti
3. Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası
4. İslam Teali Cemiyeti
5. Kürt Teali Cemiyeti
6. Hürriyet ve İtilaf Fırkası
Amaçları
Dayanakları
Wilson İlkelerinin “Osmanlı sınırları içerisinde Türk çoğunluğu olan bölgelere dokunulmayacaktır. kararı bu cemiyetlerin kuruluş dayanağını oluşturur.
1. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Vilayet-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye)
2. Trabzon Muhafazaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti
3. Kilikyalılar Cemiyeti
4. İzmir Müdafaa—i Hukuk ve Reddi ilhak Cemiyetleri
5. Trakya Paşaeli Cemiyeti
6. Milli Kongre Cemiyeti
7. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti
9 Aralık ’da Sivas’ta kurulmuştur. Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı için mitingler düzenleyerek İtilaf Devletleri temsilcilerine protesto telgrafları göndermiştir.
Örnek Sorular:
Verilen özelliklerle bu özelliklere sahip cemiyetler eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?
A) Kilikyalılar Cemiyeti
B) Anadolu Kadınları Cemiyeti
C) Sulh ve Selameti Osmaniye Cemiyeti
D) Millî Kongre Cemiyeti
Varlığı konusunda ciddi endişeye düşmüş olan millet, doğrudan doğruya kendini koruma gereğini duydu. Bunun sonucunda memleketin her tarafında cemiyetler kuruldu. Bunlar, her türlü siyasi amaçtan uzak olarak, varlıklarını sadece bölgelerini koruma amacına borçludurlar.
Mustafa Kemal’in bu anlatımına göre, cemiyetlerin amacının aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?
A) Yönetim şeklini değiştirmek
B) Dini faaliyetlerde bulunmak
C)Yaşanan işgalleri sona erdirmek
D) İstanbul Hükümetinin çalışmalarını kolaylaştırmak
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası