Harezmi Yaptığı Çalışmalar

Birçok kaynakta: Ebu Abdullah Muhammed bin Musa el-Harezmi, birkaç kaynakta ise: Ebû Ca’fer Muhammed b Mûsâ el-Hârezmî geçmektedir. El-Harezmi ne zaman yaşadı? El-Harezmi, tahminlere göre yılında Özbekistan’ın Hive bölgesinde bulunan, Harezm şehrinde doğmuştur. Harzem Türküdür ve Müslümandır. Hayatının erken dönemlerine ait çok fazla bilgi bulunmayan bu büyük İslam bilgini gençlik döneminde Harezm&#;de temel eğitimini aldı. İlmi konulara doyumsuz denilebilecek seviyedeki bir aşkla bağlı olan El-Harezmi ilmi konularda çalışma idealini gerçekleştirmek için Bağdat&#;a gelir ve yerleşir, Bağdat&#;taki ileri bilim atmosferinin varlığını öğrenir.

El-Harezmi; Güneş ve ay tutulmasına dair incelemelerini topladığı Zîcü&#;l-Harezmî adlı eserinde, astronomi için gerekli trigonometri bilgi ve cetvellerini verdi. Matematik&#;te ilk kez sıfırı kullanan El-Harezmi, bugünkü cebir ve trigonometrinin kurucusu sayılır. Birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotla, tek bilinmeyenli denklemleri ise cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin yollarını buldu.

Matematik alanına, Cebir kavramını sokan El-Harezmi ilgi duyduğu matematik, coğrafya ve astronomi dallarında da birçok eser yazdı. El-Harezmi, yılında Bağdat&#;ta 70 yaşında vefat etmiştir. Ahmed, Muhammed ve Hasan adlı üç çocuğu olup, hepsi de Matematik bilimi üzerinde ciddi çalışmalarıyla tanınır.

El-Harezmi, zamanın Abbasi Halifesi Me’mun’dan () yardım ve destek gördü. Devrinde bilginleri himayesi ile meşhur olan Abbasi halifesi Mem&#;un Harezmi&#;deki ilim kabiliyetinden haberdar olunca onu kendisi tarafından Eski Mısır, Mezopotamya, Grek ve Eski Hint medeniyetlerine ait eserlerle zenginleştirilmiş Bağdat Saray Kütüphanesi&#;nin idaresinde görevlendirilir.

Daha sonra da Bağdat Saray Kütüphanesindeki yabancı eserlerin tercümesini yapmak amacıyla kurulan bir tercüme akademisi olan Beyt&#;ül Hikmet&#;de görevlendirilir. Böylece El-Harezmi, Bağdat&#;ta inceleme ve araştırma yapabilmek için gerekli bütün maddi ve manevi imkanlara kavuşur. Burada hayata ait bütün endişelerden uzak olarak matematik ve astronomi ile ilgili araştırmalarına başlar.

Bağdat bilim atmosferi içerisinde kısa zamanda üne kavuşan El-Harezmi, Şam&#;da bulunan Kasiyun Rasathanesi&#;nde çalışan bilim heyetinde ve yerkürenin bir derecelik meridyen yayı uzunluğunu ölçmek için Sincar Ovasına giden bilim heyetinde bulunduğu gibi Hint matematiğini incelemek için Afganistan üzerinden Hindistan&#;a giden bilim heyetine başkanlık da etmiştir.

El-Harezmi&#;nin latinceye çevrilen eserlerinden olan ve ikinci dereceden bir bilinmeyenli ve iki bilinmeyenli denklem sistemlerinin çözümlerini inceleyen El-Kitab &#;ul Muhtasar fi&#;l Hesab&#;il cebri ve &#;l Mukabele adlı eseri şu cümleyle başlar:

&#;Algoritmi şöyle diyor: Rabbimiz ve koruyucumuz olan Allah&#;a hamd ve senalar olsun&#;

Bugünkü bilgisayar bilimi ve dijital elektroniğin temeli olan 2&#;lik (binary) sayı sistemini ve 0 (sıfırı) bulmuştur. Cebir sözcüğü de El-Harezmi&#;nin &#;El’Kitab’ül-Muhtasar fi Hısab’il Cebri ve’l-Mukabele” (Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap) adlı eserinden gelmektedir. Bu eser aynı zamanda doğu ve batının ilk müstakil cebir kitabı olma özelliğini taşımaktadır.

Matematik alanındaki çalışmaları cebirin temelini oluşturmuştur. Bir dönem bulunduğu Hindistan’da sayıları ifade etmek için harfler ya da heceler yerine basamaklı sayı sisteminin kullanıldığını saptamıştır. El-Harezmî&#;nin bu konuda yazdığı kitabın Algoritmi de numero Indorum adıyla Latince&#;ye tercüme edilmesi sonucu, sembollerden oluşan bu sistem ve sıfır  yüzyılda batı dünyasına sunulmuştur. Hesab-ül Cebir vel-Mukabele adlı kitabı, matematik tarihinde birinci ve ikinci dereceden denklemlerin sistematik çözümlerinin yer aldığı ilk eserdir. Bu nedenle Harezmî (Diophantus ile birlikte) &#;cebirin babası&#; olarak da bilinir. İngilizce&#;deki &#;algebra&#; ve bunun Türkçe&#;deki karşılığı olan &#;cebir&#; sözcüğü, Harezmî&#;nin kitabındaki ikinci dereceden denklemleri çözme yöntemlerinden biri olan &#;el-cebr&#;den gelmektedir. Algoritma (İng. &#;algorithm&#;) sözcüğü de Harezmî&#;nin Latince karşılığı olan &#;Algoritmi&#;den türemiştir ve yine İspanyolca&#;daki basamak anlamına gelen &#;guarismo&#; kelimesi Harezmî&#;den gelmiştir. Ayrıca El-Harezmi dünyanın gelmiş geçmiş en büyük matematikçilerini başında gelir.

El Harezmi Matematik ile Alakalı Eserleri

• El- Kitab&#;ul Muhtasar fi&#;l Hesab&#;il Cebri ve&#;l Mukabele
• Kitab al-Muhtasar fil Hisab el-Hind
• El-Mesahat

70 tane bilim adamıyla birlikte çalışarak yılında bir dünya haritası çizmiştir. Dünyanın çevresini ve hacmini hesaplama çalışmalarında yer almıştır. Güneş saatleri, usturlaplar ve saatler üzerine yazılmış eserleri de vardır.

senesinde heyet başkanı olarak ilmi araştırmalar yapmak için Afganistan yoluyla Hindistan&#;a gitti. Halifenin isteğiyle Bağdat&#;taki Şamasiye ve Şam&#;daki Kasiyûn rasathanelerindeki rasat heyetiyle, yeryüzünün bir derecelik meridyen yayının uzunluğunu ölçmek için Sincar Ovasına gönderildi. Harezmi, Batlamyus&#;un astronomik cetvellerini de düzeltti. Güneş ve ay tutulmasına dair incelemelerini topladığı Zîcü&#;l-Harezmi adlı eserinde ise, astronomi için gerekli trigonometri bilgi ve cetvellerini verdi.

Matematik&#;te ilk kez sıfırı kullanan El-Harezmi, bugünkü cebir ve trigonometrinin kurucusu sayılır. Birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotla, tek bilinmeyenli denklemleri ise cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin yollarını buldu. Matematik alanına Cebir kavramını sokan El-Harezmi ilgi duyduğu matematik, coğrafya ve astronomi dallarında da birçok eser yazdı.

Matematik alanındaki çalışmaları kendisinden sonraki tüm bilim insanlarını etkilemiştir.

• El-Harezmî, matematiğe “cebir”i kazandıran bilgindir.
• El-Harezmî “0” (sıfır) ve bilinmeyen işareti “x”in mucidi olarak bilinir. 10 rakamdan oluşan basamaklı sayı sistemi üzerine bir eser yazarak bu rakamların İslam dünyası ve Batı’da tanınıp kullanılmasını sağlamıştır.
• Bulduğu pek çok çözüm ve yöntem yy’a kadar Batılı matematikçilerin çalışmalarına temel oluşturmuştur.

El-Harezmî, matematik alanında yaptığı çalışmalarda, kendisinden önce sadece sözlü olarak bilinen cebiri geliştirip sistemleştirerek matematiğin ayrı bir dalı olarak var olmasını sağlamıştır. El-Kitâbü’l-Muhtasar fî Hisâbü’l-Cebr ve’l-Mukâbele adlı eseri bilim tarihinde cebirin tek başına konu edildiği ilk kitaptır. Bu yönüyle El-Harezmî cebiri bulan bilim insanı olarak bilinir. Hindistan’da bulunduğu sırada sayıları ifade etmek için harfler ya da heceler yerine basamaklı sayı sisteminin kullanıldığını saptamış, yazdığı eserle önce İslam dünyası, ardından da çeviriler yoluyla Batı dünyası Hint rakamları ve ondalık sayı sistemiyle tanışmıştır. El-Harezmî, matematik tarihinde önemli yere sahip dört eser yazmıştır. Gök bilim alanında ise 20 eseri vardır.

El-Harezmî, yalnızca matematik alanında değil gökbilim, coğrafya ve tarih alanlarında da önemli çalışmalar yapmış ve bu alanlarda kendisinden sonraki bilim insanlarını etkileyen eserler kaleme almıştır.

“İttifakla üzerinde durulan bir nokta varsa o da El-Harezmî’nin fâsılasında en parlak devirlerini yaşamış olduğudur. Milattan evvel ve sonra Atina ve İskenderiye de parlamış matematikçilerle, milâdın beşinci ve altıncı asırlarında yetişmiş büyük Hint Matematikçi ve astronomların orijinal eserler ile zenginleştirilmiş bulunan Bağdad saray Kütüphanesinin idaresi Hârzemli ye tevdi olunmuştu.

Bir taraftan, Bizans ve İran’dan te’min olunmuş Öklid, Batlamyus, Diofantusun ölmez eserleri Bağdad’ın diğer matematikçi ve astronomları tarafından Arapçaya tercüme olunurken diğer taraftan da El-Harezmî, Hind matematiğini yerinde tetkik etmek üzere Halife tarafından Hindistan’a gönderilmişti (Basra körfezi yolu ile). Tarihi, kat’i olarak bilinmeyen bu imî tetkik seferinden Harzemli Mehmed, takriben da dönmüştür.

Matematik tarihinde El-Harezmî Mûsa oğlu Mehmed i meşhur kılan eseri Cebir’e dair yazmış olduğu Kitab-ül-Muhtasar-fil Cebr vel mukabele adlı didaktik kitabıdır. Eser ancak üç asır sonra Garplılarca Latinceye terceme ediliş ve Rönesans İtalyan Matematikçilerinin (Fibonacci, Paccioli, Tartaglia, Cardan…) muahhar çalışmalarında ana kitap vazifesini görmüştür. Bu müelliflerin cebir e dair eserlerinde sık sık Mahometus den bahs edilmektedir. Bundan başka, Matematik literatüründe “Hesap metodu» manasına alınan Algorithme tabiri Latince Algorismus yani (Harezmî’nin adına izafeten) Arapça Elharzemiyyet lugatinden alınmadır.” (Prof. Dr. Hamit Dilgan)

İkinci Dereceden Denklemler:

El-Harezmi ‘nin matematik alanındaki en önemli yapıtları Kitab-ül Muhtasar fi Hesab ül Cebr vel Mukabele , Kitâbü’l-Muhtasar fi’l Hisâbü’l Hindî ve El-Mesûhat’dır. El-Harezmi ilk başta birinci dereceden denklemleri kısmi olarak çözümleyebiliyordu. Ancak ikinci dereceden denklemlerin kök bulmada kesin bir çözüm yolu yoktu.

El Cebr ve’l Mukabele adlı eserinde ikinci dereceden denklemlerin çözümlemesinin nasıl yapıldığını anlaşılır bir şekilde derledi. Denklemlerin ne zaman çift kökünün, ne zaman reel kökünün olup olmayacağını net bir şekilde gösterip geometrik olarak kanıtladı. Ayrıca binom çarpımlarını ve birçok cebir işlemi konusunda da çalışmalar yaptı. Günümüzde matematikte hala aktif olarak kullanılan kare ve dikdörtgen methodunu kullandı.

El Cebr ve’l Mukabele adlı kitap yıl boyunca Dünya’nın birçok üniversitesinde cebirin temel kitabı olarak kullanıldı. Batı dünyasına Endülüsler aracılığıyla gelen kitabın ilk latince çevirisi yılında yapıldı. Bu kitap yılına kadar Leipzig üniversitesinde ders kitabı olarak kullanıldı.

Cebir, bu kitaba kadar matematik ve geometriye ait bir konu olarak görülüyordu. Bu kitabında bizlerin denklemlerde x’i yalnız bırakmak adına negatif bir terimi eşitliğin öbür tarafına atarak pozitif hale getirilmesine El-Harezmi cebri adını verdi.

Astronomi ve Coğrafya:

El-Harezmi, astronomi ve coğrafya alanında az ama ses getiren çalışmalara imza atmıştır. Coğrafya alanında Batlamyus’un çalışmaları ona ilham kaynağı olmuş, Batlamyus’un çizdiği dünya haritası üzerindeki hataları gidererek, saatler ve güneş saatleri üzerine kitaplar yazmıştır. 70 bilim insanıyla çalışarak yılında bir dünya haritası çizmeyi başarmıştır.

Astronomi alanında yıldızlar ve gezegenlerin hareketlerini, güneş ve ay tutulmalarını incelemiş, astronomik tablolar ve çizelgeler oluşturmuştur. Coğrafya üzerine de dünyanın çapını hesaplamak için çalışmalar yapmıştır. Ayrıca dağ ve nehirleri incelemiş, Nil nehrinin kaynağını ve başlangıç boylamını bulmuştur.

El-Harezmi Algoritma ve Hint Sayıları:

Bu büyük dehanın bir diğer önemli eseri de “Hint Rakamları Hakkında” adlı kitabıdır. Bu kitap da algoritma ve Hint sayıları ele alınmıştır. Günümüze kadar sadece Latince nüshası gelen bu eserde logaritma kavramı da matematiğe girmiştir. El-Harezmi bu eserinde 10 rakam bulunan Hint rakam sistemiyle hesap yapma yöntemini incelemiştir. El-Harezmi’nin matematik ile ilgili kitapları yüzyıla kadar Latinceye çevrilirken, astronomiyle alakalı tabloları da Çinceye tercüme edilmiştir.

El-Harezmi Avrupa’da Al-Kourism ismiyle bilinir ve algoritmanın kurucusu olarak benimsenmiştir. Algoritma sözcüğü de Al-Kourism isminden gelmiştir. Avrupa El-Harezmi ismini, eserlerinin Latinceye çevrilmeye başlandığı yılından itibaren takip etmeye başlamıştır. Çünkü ilk kez sunduğu matematiksel ifadelerin yanı sıra hali hazırda bulunan konuları geliştirmiş ve bunları matematiğe kazandırmasıyla Avrupa’daki matematik kültürünün oluşmasına katkı sağlamıştır. Bazı Avrupa tarihçilerine göre Avrupa’da Rönesansın temsilcileri El-Harezmi ve sonrasında gelen Ömer Hayyam, Ebu’l vefa ve Gıyasüddin Cemsid gibi isimlerdir.

Harezmi Eserleri

1. Kitâbu Sûreti&#;l-Arz: Bu kitabında yeryüzünün çapına ait yaptığı çalışmaları anlatmıştır Kitap için yaptığı incelemelerde ve kitabında Nil nehrinin kaynağını açıklamıştır.
2. Zîcü&#;l-Harezmî: Bu eserinde ise güneş ve ay tutulmalarına dair incelemelerini paylaşmıştır.
3. Kitabûl Tarih: Tarihi gelişmeleri bu eserinde anlatmıştır.
4. Kitab surat al-arz: Coğrafi incelemeleri bu eserde toplanmıştır.
5. Kitab&#;ul Ruhname: Astronomik incelemelerde bulunmuştur.
6. Kitab fil-Hisab: Bu eserde Harezmi, bugün kullanılan sıfırlı Arap rakamlarını, ondalık sistemi izah ediyor. Eser Adelhard Bath tarafından Latinceye tercüme edilmiş ve yayınlanmıştır.
7. Kitabu Cedavil-in-Nücûm ve Harekatiha: İki cilt halindeki bu eser astronomiye dair olup, yıldızlar, gezegenler ve bunların, hareket ve faaliyetlerini incelemektedir.
8. Kitab-ul-Muhtasar fil-Hisab-il-Hindi: Günümüzde Arapça bir nüshası elde edilmiş olan bu eser, Harezmi&#;nin ikinci önemli eseridir. Hint matematiğine dair olan bu eserin, Cambridge Üniversitesi Kütüphanesinde Algorithmi&#;de Numero İndorum isimli Latince tercümesi mevcuttur. Bu tercüme, Adelhard tarafından asırda Kurtuba&#;da bulunan bir nüshasından yapılmıştır.
9. Kitab-ül-Muhtasar fi Hisab-il-Cebri vel-Mukabele: Harezmi&#;nin en önemli eseridir. Aslı İngiltere Oxford, Bodlyn Kütüphanesindedir. Bu eser cebir ilmine adını veren ve bu alanda yazılan ilk eserdir. Günümüzden on bir asır önce yazılan eserde cebir sistemlerine aid kaide ve teoremler ile yeni çözüm yolları anlatılmaktadır. Eserde birinci ve ikinci derecede denklemlerin çözüm şekilleri, bilinmiyenleri, çeşitli cebir hesaplarını misallerle açıkladıktan sonra; nazari ve tatbiki hesaplama şekilleri, zamanın hükûmet işlerine ait hesapların yapılması, kanalların açılması, bina yapımı; esnaf, tüccar ve ölçme memurları için sayı işaretlerini, miras taksim memurları ve Müslümanlar için elzem olan Kur&#;an-ı kerim&#;de bulunan mirasa ait hükümler ve feraiz bilgisi hesaplarını hem aritmetik hem de cebir yoluyla çözümleyerek misallerle gösterir.

Zîcü’s-Sind-Hind [Zîcü’l-Hârizmî] (Halife Mansûr zamanında bir Hint heyetinin beraberinde Bağdat’a getirdiği Brahma-gupta’nın Sidharta adlı kitabına veya on­dan kaynaklanan ve aynı ismi taşıyan başka bir esere dayanır. Hârizmî kendi buluşlarıyla esere yeni bilgiler eklemiş­tir. İlk İslam astronomi eseridir)

Kitâbü’l-Muhtaşar fî hisâbi’l-cebr ve’l-mukâbele (Düzenli biçimde telif edilmiş, adında “cebir” kelimesini taşı­yan ilk matematik kitabıdır. Hârizmî&#;nin geliştir­diği cebir her şeyden önce ikinci derece denklemlerle sınırlı bir cebirdir. Bunun yanında negatif sayılar hiç kullanılmamış, dolayısıyla denklemlerin tesbitinde pozi­tif kökleri bulmakla yetinilmiştir.

Kâtip Çelebi, Keşf-üz-Zünun’unda, Harizmî’yi- İbn-i Haldun&#;a dayanarak Cebire dair ilk eser yazmış müellif olarak gösterir), Kitâbü&#;l-Hisâbi&#;l-Hindî (İslâm dün­yasına Hint rakamları ve ondalık sayı sis­temi Hârizmî&#;nin bu eseriyle girmiştir).

Kitâbü&#;İ-Cem ve&#;l-Tetrîk (Gü­nümüze ulaşmayan bu kitabı Abdülkâdir b.Tâhir el-Bağdâdî et-Tekmile fi&#;l-hisâb adlı eserinde yaptığı alıntıdan eserin el hesabıyla (hisâbü&#;l-yed) ilgili ol­duğu anlaşılmaktadır.

Kitâbü&#;l-Coğrafya [Kitâbü Şûre-ti&#;l Arz]. (İlk İslâm coğrafyacıları arasında yer alan Hârizmî&#;nin bu kitabı şehirlerin ve belirli bazı bölgelerin koordinatlarını vermektedir. Hâriz­mî&#;nin bu tertibi, daha sonraki İslâm coğ­rafyacılarının yaptıkları çalışmalara ör­nek olmuştur).

Risâle fi&#;stihrâci târîhi&#;l-Yehûd. (İbrânîler&#;in kullandığı takvimin pratik astronomi anlayışı çerçevesinde ele alındığı bir çalışmadır. Eser astronomiyle ilgili değişik risâle­lerle birlikte basılmıştır).

Kitâbü&#;t-Târîh. (Zamanımıza ulaşmamış­tır; ancak daha sonraki birçok İslâm tarih­çisinin yaptığı alıntılardan, Hârizmî&#;nin de çağdaşı Ebû Ma&#;şer el-Belhî gibi astrolojik kaidelerle tarih arasında belirli bir ilişki kurmaya çalıştığı anlaşılmaktadır).

Kitâbü &#;Ameli&#;l-usturlâb ve Kitâbü l-Amel bi&#;l-usturlâb. (Her ikisi de günümüze in­tikal etmemiştir. Sadece Fergânî&#;ye nisbet edilen bir yazmada Hârizmî&#;nin ast­ronomi problemlerini usturlap yolu ile na­sıl çözdüğünü açıklayan bir parça mev­cuttur).

&#;Amelü&#;s-sâ a fî basîti&#;r-Ruhâme. (Klasik kaynaklarda adı geçen eserin konusu mermer yüzey üzerine güneş sa­ati yapmakla ilgilidir).

Zarâ&#;if min ameli Muhammed b. Mûsâ el-Hârizmî fî ma&#;rife-ti&#;ssemt bi&#;l&#;usturlâb. (Klasik kaynak­larda zikredilmeyen eserin zamanımıza bir nüshası gelmiştir. Bu muhteme­len Hârizmî&#;nin bugüne ulaşmayan meç­hul bir eserinin bir parçasıdır).

El Harezmi, Abbasi döneminde yaşamış olan büyük bir İslam bilgini olarak tanınmaktadır. Cebir, algoritma gibi matematiksel keşifler yapması, sıfır rakamını hesaplarında kullanarak bunu insanlara açıklaması ile meşhur olan bir kişidir. Sadece İslam alemi için değil aynı zamanda tüm dünya için önemli keşifleri mevcuttur.

Harezmi’nin bütün kitapları çevrilmiş ve batılı insanlar tarafından okunmuştur. Bunun dışında kişi sadece matematik ile ilgilenmemiş aynı zamanda Astronomi ve coğrafya gibi alanlar ile de ilgilenmiştir.

Harezmi Eserleri

Harezmi’nin doğumu hakkında net bir bilgi olmamakla birlikte tahminlere göre yılında doğmuştur. Doğum yeri Özbekistan’dır. Burada Hive isimli bir bölgede bulunan Hazerm şehrinde doğmuştur. Gençlik çağlarına ilişkin Harezmi hakkında pek bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Bağdat’ta eğitim aldığı bilinmektedir.

Hatta bu esnada Abbasi devletinin dikkatini çekmeyi başarmış ve onların destekleri sayesinde dönemin en ünlü okullarında eğitim almayı başarmıştır. Buradan sonra ise Bağdat’ta bulunan, herkesin girmeye çekindiği saray kütüphanesinde yöneticilik dahi yapmıştır.

Harezmi Tarafından Yapılan Çalışmalar

Harezmi Eserleri

Matematik alanında yaptığı çalışmalar gerçekten harika ötesidir. Bugün dahi pek çok farklı alanda, sistemde, makinede ve eğitim öğretim hayatında kullanılan bu keşifler şunlardır:

• 0 sayısına yönelik bir açıklama getirmeleri
• Ondalık sayı sistemini geliştirmeleri ve günümüzdeki haline en yakın şekle getirmeleri
• Logaritma kavramlarına yönelik açıklamaları
• Hint numara sistemini geliştirmesi
• Kesirlere ve işlemlere yönelik pek çok çalışma yapması
• Cebir alanında yaptığı çalışmalar ve çıkardığı kitap tam yüz yıl boyunca pek çok üniversite tarafından en temel cebir kitabı olarak kullanıldı. (El Cebr ve‘l Mukabele)
• Coğrafi anlamda ise Batlamyus tarafından çizilen dünya haritasındaki eksikleri tamamlamış, hatalı yerleri gidermiştir. Saat ve güneş sistemleri üzerine kitaplar yazmıştır. Kendisine ait bir dünya haritası çizmeyi başarmıştır.
• Ayrıca güneş ve ayın hareketlerini gözlemleyen Harezmi bu konuda da bir takım çalışmalar yapmış ve bu hareketlere bir takım anlamlar yüklemeyi başarmış, açıklamalar getirmiştir.
• Dünya çapını hesaplama girişimlerinde de bulunmuş ve bu konuda da ciddi çalışmalar gerçekleştirmiştir.

Premium WordPress Themes Download

Download WordPress Themes

Free Download WordPress Themes

Download WordPress Themes Free

udemy free download

download coolpad firmware

Free Download WordPress Themes

Harezmi ya da uzun adıyla Ebu Cafer Muhammed bin Musa el-Harizmi olarak bilinen Farslı bilim insanı matematik alanında oldukça önemli konular üzerine çalışma yaparak günümüzde bile geçerliliğini koruyan sorunlara imzasını atmıştır. Farslı bilim insanı Harezmi günümüzde hâlâ matematik kitaplarında kendisinin isminin anılmasını sağlayacak çalışmaları gerçekleştirmiştir.

Harezmi Kimdir?

Ebu Cafer Muhammed bin Musa el-Harizmi ya da bilinen ve kısa adıyla Harezmi yüzlerce yıl öncesinden yaptığı çalışmalar ile günümüzde bilime oldukça büyük katkılar sağlamış Fars bilim insanıdır.

Coğrafya, Astronomi, Tarih ve en önemlisi matematik alanında oldukça önemli çalışmalar yapmıştır. Batılı bilim insanlarının da hem o dönem hem de sonraki dönemlerde ilham kaynağı ve yol gösterici olan Harezmi o dönem Batı coğrafyasında Algebra ismi ile bilinmektedir.

Harezmi'nin Hayatı

Uzun adı Ebu Cafer Muhammed bin Musa el-Harizmi olan Fars bilim insanının gençlik yıllarında aldığı eğitim oldukça iyidir. Harezmi daha çok yılından sonra çalışmalarına ağırlık vererek Bağdat'a yerleşmiştir.

Tam da bu dönem Abbasi Halifesi Me'mun onu Bağdat Saray Kütüphanesi bünyesindeki bir göreve layık görmüştür. Bununla birlikte Harezmi'nin tam olarak doğum yılı bilinmemekte sadece yılı olduğu tahmin edilmektedir. Bu sebeple onunla ilgili aktarılan bilgiler yaşı verilmeden aktarılmaktadır. En azından böyle olması daha yerinde olacaktır.

Harezmi'nin Matematiğe ve Bilime Katkıları

Harezmi birçok alanda çalışma yapmış olsa da asıl ününü matematiğe olan katkısından almaktadır. Hatta matematik alanındaki büyük başarı ve çalışmaları dolayısıyla ona Cebir'in kurucu denilmektedir. Bu yakıştırma ise onun El kitabül Muhtasar fi Hısabil Cebri ile I'Mukabele adlı eserlerinden kaynaklıdır. Nitekim bu iki eserleri denklem çözümlerini barındırmaktadır.

Bununla birlik Harezmi sıfır rakamını kullanan ilk kişidir. Birinci ve ikinci denklem çözme tekniklerini detaylı şekilde bizlere aktarmış, geometri alanında da önemli katkılar sağlamıştır. Nitekim sinüs ve kosinüs fonksiyonlarını oluşturmuştur.