Hiç süngerden ya da çilekten korktuğunuz oldu mu? Ya da arı kovanına bakmak istemediğiniz anlar. İşte bu tarz anlarınız varsa sizde de tripofobi adlı delik korkusu olabilir. Hayatın bir bölümünde hemen hemen herkesin bir fobisi olmuştur. Kimisi uçaktan korkar, kimisi örümcekten. Fakat siz hiç delik fobisi olan birilerini gördünüz mü?
Halk arasında çok bilinmeyen hatta duyulduğunda “ya bırak öyle korku mu olur” denilen delik korkusu tripofobi çok da az rastlanan bir durum değil. Literatürde hakkında az bilgi bulunan tripofobi ya da halk değimiyle delik fobisi hakkında bu yazımızda okurlarımızı aydınlatmaya çalışacağız.
Tripofobi Nedir?
Tripofobi (delik fobisi), yüzeylerde bulunan çoklu boşlukların kişiyi rahatsız etmesine verilen addır. Tripofobi en basit tabiriyle “delik fobisi” olarak tanımlanır. Halk arasında ise tripofobi, “delikli el korkusu” olarak bilinmektedir.
Kişiye hoşnutsuzluk veren bu detaylar aslında tehlikesi olmayan, zararsız yuvarlakların ya da deliklerin medyana getirdiği kümelerdir. Örneğin delik korkusunu tetikleyen en önemli uyaranlardan birisi çileklerdir. Çileğin üzerindeki delikler, kişide iğrenme, hoşnutsuzluk oluşturabilir.
Delik fobisi olan insanlar bu duruma farklı tepkiler gösterebilir. Bu tepkiler mide bulantısı, ciltte kaşınma, stres gibi durumların yanı sıra panik atağa kadar uzanabilmektedir. Bunun yanında tripofobik bireylerin rahatsız olduğu görsellerde birbirinden farklı olabilir. Kimisi nar ya da çilekten rahatsızlık duyarken, kimi de bu nesnelerden rahatsızlık duymaz.
Tripofobi ne demek?
Tripofobi kelime kökeni olarak Yunanca’ya dayanır. Trýpa yani “delik” ve phóbos yani “korku” kelimelerinden meydana gelmektedir.
Halk arasında delik fobisi olarak bilinen Tripofobi, düzensiz desenler ve deliklere karşı duyulan rahatsızlık olarak adlandırılmaktadır.
Halk arasında yaygın olarak delik korkusu olarak bilinen tripofobide sadece delikli nesnelerden değil süngerimsi yapılardan, kabarcıklardan ve köpüklerden de korkmayı ifade eder.
Delik fobisi hakkında sınırlı sayıda bilgi vardır. Herkes tarafından çok duyulmayan tripofobiye insanların %16’sında rastlanır. Buna rağmen birçok araştırmacı tarafından mercek altına alınan tripofobi tıbbi literatürde hastalık olarak henüz yer almamaktadır.
Tripofobinin nedenleri?
Tripofobi ile ilgili araştırmalar sınırlı olduğu için tam olarak neden kaynaklı ortaya çıktığına henüz yanıt verilememektedir. Bunun dışında ise ruh sağlığı uzmanlarının tripofobinin nedenleri hakkında bazı teorileri bulunmaktadır. Bunlar arasındaki en yaygın olan ise “insanın hastalık ve tehlikelere karşı verdiği evrimsel tepki” teorisidir.
Amsterdam Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, rahatsızlığın tehlikeli olarak gördüğümüz kalıplara karşı doğal bir tepkinin aşırı abartılmış ve genelleştirilmiş versiyonu olarak görüldüğünü söylüyorlar. Yani burada anlatılmak istenen bir kişinin delikli bir nesneyi bilinç altında olumsuz bir şeyle ilişkilendirmesi sonucu rahatsızlık duyduğu ifade ediliyor. Örneğin delikli bir yüzeyin zihinde zehirli bir yılanla eşleştiği için korku ya da rahatsız yarattığı vurgulanıyor.
Tripofobi neden olur?
Tripofobi, halk arasında delik fobisinin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalar sonucun da ortaya konan bazı teorilerde aslında bilinçaltında delikli yüzeylerin olumsuz çağrışımlar yarattığı bu sebeple kişide rahatsızlık ve korku oluşturduğu düşünülmektedir.
Tripofobiyi tetikleyen unsurlar:
Tripofobi daha çok bir dizi nesne ya da kalıp tarafından tetiklenmektedir. Bunların yüzeyinde düzensin oluşan delikler bireyi oldukça rahatsız eder. Birkaç örnek vermek gerekirse;
- Cilt üzerindeki kabarcıklar,
- Çileklerin üzerindeki delikler,
- Süngerin görsel yapısı,
- Bal petekleri,
- Arı kovanı, gibi gözenekli ve delikli yapılar delik korkusunu tetiklemektedir.
Tripofobi belirtileri nelerdir?
Delik fobisi diğer fobilerle fiziksel ve psikolojik açıdan benzerlik göstermektedir. Belirtileri de birbirine oldukça yakındır. Belirtiler ise bazı bireylerde gündelik hayatı etkileyecek düzeyde olurken bazı bireylerde daha normal hayatın akışına uygundur.
İlginizi çekebilir:Psikolog Nedir, Ne İş Yapar?
Ancak bazı kişilerde bu durum gündelik hayatı etkileyebilir. En sık yaşanan belirtiler arasında duygusal rahatsızlık ve tiksinme, kaşınma, titreme ve ürperme, mide bulantısı, baş dönmesi, çarpıntı, sıcak basması, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, ölüm korkusu görülmektedir.
Tripofobi testi:
Daha önce de bahsettiğimiz üzere tripofobi hastalığı hakkında araştırmalar oldukça sınırlı. Bu sebeple tanıya net bir teşhis koyacak bir testin varlığından bahsetmek mümkün değil.
İnternette bulunan testler olsa da bunlar bir uzman tarafından gerçekleştirilmediği için ne kadar güvenli ve doğru olduğu konusunda sıkıntılar yaşanacaktır. Fakat Tripofobi olduğumu nasıl anlarım? Diye merak ediyorsanız, yanıt bulmak için görsellerden yararlanabilirsiniz.
Tripofobi olduğumu nasıl anlarım?
Tripofobi olduğunuzu anlamak istiyorsanız ilk yapmanız gerekendeliklere baktığınızda ya da deliklerle karşılaştığınızda vücudunuzda oluşan fiziksel ve psikolojik tepkileri incelemek olmalıdır. Bununla birlikte yukarıda belirtilen duygusal rahatsızlık ve tiksinme, kaşınma, titreme ve ürperme, mide bulantısı, baş dönmesi, çarpıntı, sıcak basması, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, ölüm korkusu gibi belirtiler sizde de varsa uzman bir doktora görünmenizde fayda var.
Tripofobi Teşhisi
Tripofobi (delik korkusu) teşhisini tanımlamadan önce kişinin belirtilerini takip edip delik korkusu olduğuna dair kuvvetli şüpheye yönlenmelidir. Yazımızda belirttiğimiz belirtilerin olması ya da örnek olarak verdiğimiz hastalığı tetikleyen nesnelere karşı duyulan tiksinti ya da rahatsızlık durumu birey tarafından gözlemleniyorsa hemen uzman bir doktora başvurulmalıdır. Çünkü her hastalıkta olduğu gibi durumu önceden tespit etmek ve tedavisine başlamak ciddi durumlar oluşmadan hastalığın giderilmesini kolaylaştıracaktır.
Uzman desteğine başvurmak içintıklayın.
Delik fobisi için spesifik bir tedavi olmamasına rağmen, diğer fobiler için uygulana tedavi yöntemlerinin birçoğu tripofobi tedavisi içinde kullanılabilir. Bir fobinin tedavisi kolay olmamakla birlikte fobinin tedavisinde; psikoterapi, hipnoz, maruz bırakma ve psikolojik danışmanlık yöntemleri kullanılmaktadır.
Psikoterapi yöntemi bir uzman tarafından doğru metotlarla kullanılmalıdır. Bu terapi de bilişsel davranışçı terapi yöntemi izlenir. Maruz bırakma tedavisinde ise, bireyler rahatsızlığı tetikleyen durumlara maruz bırakılarak korkularıyla yüzleşmesi sağlanır. Bunun yanında tetikleyicilere uyum sağlama fırsatı verilerek korkularını daha iyi yönetmesi sağlanır.
Bireyin tedaviye yanıt verme düzeyi ve geçmiş tedavilere bakılarak gerektiği yerlere uzman ilaçlı tedaviye de tercih edebilir. Psikoterapiyle eş zamanlı olarak panik atak ya da anksiyete semptomlarını azaltacak ilaçlar kullanılabilir.
Tripofobi tedavi edilebilir mi?
Tripofobi yani küçük ve düzensiz delik fobisi gerçekdışı bir korkudur. Ruhsal hastalıkların yanı sıra fobilerin tedavisinde psikolojik danışmanlık, hipnoz ve psikoterapi teknikleri gibi pek çok farklı yöntem kullanılmaktadır.
Psikoterapi teknikleri hastaların gerçek olmayan kaygı ve korkularını değiştirmek üzere uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu korkuların aslında gerçek olmadığını gördükleri ve rahatsız oldukları delikli nesnelerin onlara zarar veremeyeceğini, bu durumun kendi hayal güçlerinin birer ürünü olduğunu ayırt etmelerini sağlar. Psikoterapi tekniklerinin temel amacı hayal ürünlerinden arınmaktır.
Maruz bırakma terapisi ise bazen olumlu bir şekilde sonuçlanmıştır. Kişiye fobisi olduğu delik fotoğrafları alıştıra alıştıra küçükten büyüğe doğru gösterilir. Kişinin tepkisi ve alışma durumu ölçülür. Bu durum kişinin beynindeki takıntıyı azaltmak amacıyla yapılmaktadır.
İlaç tedavisi de uygulanan bir başka tedavi yöntemidir. Kişinin tripofobi belirtileri kendisine zarar verecek boyutta olabilir. Bunu engellemek adına kişiyi yatıştıracak bir ilaç ile ona ilaç tedavisi uygulanabilir. Aşırı korkuyu yatıştırmak amacıyla ilaç tedavisine başlanabilir.
Tripofobi nasıl geçer?
Delik korkusunun tedavisinde önemli nokta bireyin kendine olan inancıdır. Çünkü fobilerin tedavisi uzun sürelere çıkabilir. Bunun bir süreç olduğu bilinmeli ve birey inancından vazgeçmemelidir. Bunun yanında doğru bir uzmanla birlikte bu süreci geçirmek oldukça önemlidir. Uygulayacağı yöntemler, gerektiği yerde başvuracağı ilaç tedavisi hakkında oldukça yetkin olması, tedavi sürecini hızlandıran durumlardandır.
Tripofobi hastalığı hakkında sıkça sorulan sorular:
Delik fobisi hastalığı hakkında insanlar tarafından sıkça sorulan sorulara ve cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Tripofobi, tıpkı diğer fobilerde olduğu gibi herkeste olabilmektedir. Ancak kesin belirtisi ise deliklere duyulan tiksinti ve korkudur. Bu belirtilerin olduğu kişilerde delik fobisi bulunmaktadır.
Tripofobi, halk arasında delik korkusu ya da delik fobisi olarak adlandırılmaktadır.
- Tripofobi hastalığı nedir?
Tripofobi hastalığı, bireylerin delikli yüzeylere baktığında rahatsızlık, tiksinti, korku gibi duygulara kapılmasıdır. Bu durum kimilerinde daha aşırı kimilerinde daha hafif seyredebilmektedir.
- Delikli şeylere bakamama hastalığı tripofobi midir?
Delikli nesnelere ya da yüzeylere bakamama hastalığı tripofobidir.
- Tripofobiyi nasıl yenerim?
Doğru tedavi yöntemi ve doğru uzmanla tripofobi tedavi edilebilmektedir.